Tomasz Mirosław Włodarczyk
Materiały do studiowania (III)
1
Alternatywne
instrumenty finansowania MSP
Część I
2
CELE WYKA
ADU:
}ð Prezentacja wybranych alternatywnych instrumentów finansowania
MSP:
% faktoringu, zapewniającego stały dopływ środków pieniężnych do
przedsiębiorstwa i jednocześnie oferującego wiele dodatkowych
usług,
% forfaitingu i jego roli w handlu zagranicznym,
% franchisingu.
}ð Przedstawienie zalet i wad ww. instrumentów finansowania MSP.
}ð Omówienie podobieÅ„stw i różnic miÄ™dzy faktoringiem a bankowym
kredytem obrotowym oraz między faktoringiem a forfaitingiem.
3
Na potrzeby niniejszego opracowania wykorzystano następujące z
ródła:
}ð B. CegÅ‚owski, Faktoring  ujÄ™cie praktyczne, [w:] I. Próchnicka-Grabias,
A. Szelągowska (red.), Finansowanie działalności gospodarczej w Polsce,
CeDeWu, Warszawa 2008, rozdz. 5.
}ð A. Skowronek-Mielczarek, MaÅ‚e i Å›rednie przedsiÄ™biorstwa. y
ródła
finansowania, 3. wyd. uaktualnione, C.H. Beck, Warszawa 2007, rozdz.
4.4 i 5.4.
}ð A. Rosa, Alternatywne instrumenty finansowania, [w:] A. Bielawska (red.),
Nowoczesne zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, C.H. Beck,
Warszawa 2009, rozdz. 8.5-8.6.
}ð A. Tokaj-Krzewska, Franchising. Strategia rozwoju maÅ‚ych firm w Polsce,
Difin, Warszawa 1999.
}ð M. Tokarski, Faktoring w maÅ‚ych i Å›rednich przedsiÄ™biorstwach, Oficyna
Ekonomiczna, Kraków 2005.
4
}ð Ograniczony dostÄ™p do z
ródeł finansowania stanowi istotną barierę zarówno
w procesie powstawania małych i średnich przedsiębiorstw, jak i ich rozwoju.
}ð Poziom prywatnych oszczÄ™dnoÅ›ci oraz zakumulowany majÄ…tek prywatny bÄ™dÄ…cy
w dyspozycji potencjalnego przedsiębiorcy są na ogół niewystarczające do
podjęcia działalności gospodarczej na szeroką skalę, a zachowawcza polityka
kredytowa banków wobec MSP oraz niedostateczna w stosunku do potrzeb
wielkość kapitału zgromadzonego przez fundusze pożyczkowe stanowią
podstawowe ograniczenia w pozyskiwaniu środków finansowych przez MSP.
}ð W przypadku wiÄ™kszoÅ›ci maÅ‚ych i Å›rednich przedsiÄ™biorców mamy bowiem do
czynienia z: % brakiem historii kredytowej lub zbyt krótką historią kredytową
% brakiem lub niedostatecznym doświadczeniem biznesowym % niewystarczającym
zabezpieczeniem kredytu lub pożyczki % niechęcią banków do udzielania
kredytów na niewielkie kwoty, a także z % relatywnie wysokim kosztem kredytu
bankowego.
}ð Dlatego warto rozważyć wykorzystanie alternatywnych instrumentów finansowania
działalności MSP oraz poznać potencjalne korzyści wynikające z ich stosowania.
5
}ð Faktoring staje siÄ™ coraz bardziej znaczÄ…cym instrumentem finansowania o
charakterze krótkoterminowym również na polskim rynku.
}ð Istota faktoringu polega na tym, że wyspecjalizowana instytucja (bank lub spółka
faktoringowa, czyli tzw. faktor) odkupuje pieniężne i bezsporne wierzytelności
różnych podmiotów gospodarczych (faktorantów), co oznacza w praktyce
zaliczkowanie tych podmiotów do czasu wpływu płatności należności.
}ð Faktoring ma zatem miejsce wtedy, gdy wyspecjalizowana instytucja reguluje
należności i następnie sama zajmuje się wyegzekwowaniem ich od dłużnika
faktoringowego, oraz gdy świadczy dodatkowe usługi na rzecz zbywcy
wierzytelności.
}ð Faktoring jest traktowany jako alternatywne w stosunku do kredytu obrotowego
oraz kredytu kupieckiego z
ródło finansowania cyklu rozliczeniowego między
dostawcÄ… i odbiorcÄ….
}ð Dostawca towaru, który udziela kredytu kupieckiego odbiorcy, w momencie
realizacji dostawy do odbiorcy, przedstawia faktorowi do wykupienia fakturÄ™ na
określoną wartość należności; otrzymuje natychmiast 70-90% jej wartości; resztę
należności pomniejszoną o prowizję faktora uzyskuje po zapłaceniu jej przez
odbiorcÄ™.
}ð Za swoje usÅ‚ugi faktor pobiera odpowiednie wynagrodzenie; w warunkach
polskiego rynku opłata prowizyjna wynosi w granicach 1-3% wartości faktury
(aczkolwiek możliwe są w tym zakresie inne ustalenia).
6
}ð Można wyróżnić trzy podstawowe funkcje faktoringu:
% funkcję finansowania  najważniejszą; faktorant otrzymuje bowiem od faktora
środki pieniężne w zamian za scedowanie na niego wierzytelności: finansowanie
klienta może przebiegać według metody awansowej, gdy w momencie
udokumentowania przez klienta powstania wierzytelności (przedstawienia kopii
faktury) faktor stawia do jego dyspozycji zaliczkę, której wielkość zależy od
dokonanego porozumienia, lub według metody dyskontowej, gdy faktor nabywa
wierzytelności z terminem natychmiastowym  przy ustalaniu ceny zakupu faktor
odlicza stawkę dyskonta oraz opłatę za świadczone przez niego usługi;
% funkcję zabezpieczającą  faktor przejmuje na siebie ryzyko utraty wypłacalności
przez dłużnika; może to być przejęcie tego ryzyka w całości lub tylko do
określonej kwoty, w zależności od ustaleń stron umowy faktoringowej;
% funkcję administracyjną  związaną z wykonywaniem przez faktora usług
dodatkowych w ramach umowy faktoringu, np. badaniem wiarygodności
kredytowej dłużnika, prowadzeniem rozliczeń, inkasem (pobieraniem)
należności, wykupywaniem faktur na okres dłuższy niż to wynika z terminu
płatności wskazanego na fakturze (dodatkowym kredytowaniem),
monitorowaniem spływu należności do firmy, zbieraniem informacji i danych
statystycznych o istotnym znaczeniu dla faktoranta czy doradztwem.
7
}ð PoczÄ…tkowo przedmiotem umowy faktoringowej byÅ‚o tylko poÅ›rednictwo
instytucji faktoringowych między dostawcą i jego wierzycielem,
funkcjonujÄ…ce na zasadzie umowy komisu.
}ð Obecnie przedmiot faktoringu obejmuje cesjÄ™ wierzytelnoÅ›ci oraz wiele usÅ‚ug
dodatkowych, przy czym muszą wystąpić co najmniej dwie usługi
dodatkowe, w przeciwnym wypadku taka umowa jest bowiem traktowana
jako cesja wierzytelności, w związku z którą powstaje obowiązek wniesienia
odpowiednich opłat skarbowych.
}ð Przedmiotem cesji w faktoringu sÄ… te wierzytelnoÅ›ci, które wynikajÄ… z obrotu
gospodarczego między przedsiębiorstwami, mają charakter pieniężny
i raczej krótkoterminowy (tj. o zapadalności do 1 roku; najczęściej jednak
termin płatności waha się w granicach 14-120 dni).
}ð W wyniku cesji na faktora przechodzi caÅ‚a wierzytelność główna; mogÄ…
również przechodzić prawa związane z daną wierzytelnością, takie jak:
prawo do nałożenia odsetek za zwłokę w płatnościach, kary umowne, prawo
do rozporządzania wierzytelnością oraz pobierania z niej pożytków.
8
}ð W praktyce faktoring wystÄ™puje w kilku wariantach; w zależnoÅ›ci od
kryterium podziału usług faktoringowych wyodrębnia się:
% według umiejscowienia ryzyka niewypłacalności dłużnika 
faktoring właściwy (pełny, bez regresu), faktoring niewłaściwy
(niepełny, z regresem) oraz faktoring mieszany (będący
połączeniem faktoringu właściwego i niewłaściwego)
% według sposobów wypłacania środków pieniężnych  faktoring
awansowy i faktoring dyskontowy,
% według zasad informowania dłużnika o skupowaniu wierzytelności
 faktoring otwarty (jawny) , faktoring półotwarty i faktoring tajny
(cichy(,
% według miejsca działalności podmiotów uczestniczących
w transakcji  faktoring międzynarodowy, faktoring krajowy i
faktoring eksportowy.
9
}ð Faktoring wÅ‚aÅ›ciwy (peÅ‚ny, bez regresu) polega na tym, że faktor na mocy
zawartej umowy oprócz przejęcia wszelkich wierzytelności sprzedawcy czy
usługodawcy, zostaje obarczony ryzykiem wypłacalności odbiorcy, zatem
obok funkcji finansowych i usługowych pełni także funkcję del credere;
wierzytelność nie wraca już nigdy do zbywcy (faktoranta) i nie istnieje obawa,
że zostanie on ponownie obarczony jej ściąganiem od odbiorcy towaru
(usługi).
}ð Faktoring niewÅ‚aÅ›ciwy (niepeÅ‚ny, z regresem) polega na przeniesieniu
wierzytelności, ale ryzyko niewypłacalności dłużnika nadal ponosi faktorant;
w tym przypadku przelew wierzytelności nie ma zatem charakteru
definitywnego  oznacza to, że jeżeli dłużnik nie zapłaci, faktor w stosunku
do faktoranta ma prawo regresu i w efekcie to dostawca zapłaci należność.
}ð Faktoring mieszany (poÅ‚Ä…czenie faktoringu wÅ‚aÅ›ciwego i niewÅ‚aÅ›ciwego)
 w tym przypadku faktor przejmuje na siebie ryzyko ewentualnej
niewypłacalności dłużnika tylko do określonego poziomu finansowania;
powyżej tego poziomu w razie niezapłacenia wierzytelności przez dłużnika
przysługuje faktorowi prawo regresu do faktoranta (odpowiedzialność nadal
będzie spoczywać na faktorancie).
10
}ð Faktoring otwarty (jawny) polega na tym, że dÅ‚użnik (nabywca towarów lub usÅ‚ug)
zostaje niezwłocznie powiadomiony o zawarciu umowy faktoringowej;
powiadomienia dokonuje najczęściej faktor.
}ð Faktoring półotwarty  w tym przypadku dÅ‚użnik nie zostaje powiadomiony od
razu o zawarciu umowy faktoringowej; dostawca nie czyni tego w ogóle, natomiast
faktor dokonuje tego dopiero w momencie wezwania odbiorcy towarów lub usług
do zapłaty; instytucja faktoringowa podaje wtedy dłużnikowi niezbędne
informacje, aby mógł on w sposób właściwy i terminowy dokonać spłaty
zobowiązań.
}ð Faktoring tajny (cichy) polega na tym, że nie dochodzi do powiadomienia dÅ‚użnika
o zawarciu umowy faktoringowej przez strony umowy; jest to faktoring
nienotyfikowany.
}ð Faktoring krajowy obejmuje wszystkie formy faktoringu pod warunkiem, że
dotyczÄ… one transakcji na rynku krajowym.
}ð Faktoring eksportowy i miÄ™dzynarodowy jest stosowany w obrocie gospodarczym
z zagranicą; głównym przedmiotem tych umów faktoringowych są wierzytelności
przedsiębiorstw działających na rynku międzynarodowym.
11
}ð Polskie instytucje faktoringowe oferujÄ… potencjalnym klientom
następujące formy faktoringu:
% bez prawa powrotnego przeniesienia należności  ryzyko braku zapłaty za
fakturÄ™ przechodzi definitywnie na faktora,
% z prawem ponownego przeniesienia wierzytelności  ryzyko braku zapłaty
faktury przez odbiorcÄ™ powraca do dostawcy,
% w części oznaczonej stosunkiem procentowym bez prawa powrotnego
przeniesienia wierzytelności, podczas gdy pozostała część należności jest
wypłacana wraz ze spłatą dłużnika  ryzyko faktoranta dotyczy zatem
tylko tej części należności,
% w części oznaczonej stosunkiem procentowym z prawem powrotnego
przeniesienia wierzytelności, podczas gdy pozostała część należności jest
wypłacana wraz ze spłatą dłużnika  w przypadku takiej umowy faktorant
ponosi ryzyko do wysokości całej wierzytelności.
12
}ð W praktyce należnoÅ›ci sÄ… uzyskiwane przez faktoranta przed terminem ich
płatności, stąd między sprzedającymi należności a instytucją faktoringową
powstaje stosunek kredytowy - w tym sensie instytucje faktoringowe pełnią
funkcję bieżącego finansowania przedsiębiorstw.
}ð Zastosowanie umowy faktoringowej przez przedsiÄ™biorstwo przyspiesza w
nim krążenie kapitału, zwiększa dostępność środków finansowych, sprzyjając
podniesieniu poziomu wypłacalności firmy oraz jej płynności; w określonych
warunkach staje siÄ™ to bardzo korzystnym miernikiem oceny sytuacji
finansowej firmy.
}ð PrzedsiÄ™biorstwa, chcÄ…c zdobyć klientów i zwiÄ™kszać wielkość swoich
obrotów, stosują dłuższe niż konkurencja terminy płatności.
}ð W tej sytuacji utrzymanie wypÅ‚acalnoÅ›ci i pÅ‚ynnoÅ›ci finansowej
przedsiębiorstw jest możliwe albo przez zaciągnięcie kredytu obrotowego w
banku, albo właśnie przez faktoring, który w określonych warunkach jest
z
ródłem bardziej efektywnym i bezpieczniejszym, pozwala bowiem na
elastyczne kształtowanie terminów płatności zarówno względem odbiorców
firmy, jak i jej dostawców.
13
}ð Bankowy kredyt obrotowy nie eliminuje ryzyka nieterminowego wywiÄ…zywania siÄ™
dłużnika z płatności, podczas gdy firma korzystająca z umowy faktoringu może się
zabezpieczyć przed tym ryzykiem; w ten sposób ma szansę bardziej precyzyjnie
planować swoją działalność operacyjną dzięki otrzymywaniu środków pieniężnych
w terminach przez siebie określonych; dodatkową korzyścią może być scedowanie na
faktora monitorowania spływu należności oraz ich windykowanie.
}ð KorzyÅ›ci wynikajÄ…ce dla faktoranta z zastosowania umowy faktoringu polegajÄ… zatem na:
% zwiększeniu obrotów firmy bez angażowania dodatkowego finansowania
zewnętrznego,
% przyspieszeniu cyklu rotacji należności w przedsiębiorstwie,
% możliwości dzielenia się z faktorem ryzykiem niewypłacalności dłużnika,
% zmniejszeniu zapotrzebowania na środki obrotowe,
% poprawieniu płynności finansowej przedsiębiorstwa,
% poprawieniu relacji aktywów bieżących do zobowiązań bieżących firmy,
% przekazaniu faktorowi wielu czynności związanych z rejestrowaniem, monitorowaniem
i ściąganiem należności,
% możliwości skorzystania z fachowego doradztwa firm faktoringowych,
% ograniczeniu zakresu ryzyka zwiÄ…zanego z transakcjami walutowymi w obrocie
gospodarczym z zagranicÄ….
14
}ð PrzedsiÄ™biorstwo stosujÄ…ce faktoring może dziÄ™ki niemu finansować rosnÄ…ce
potrzeby na kapitał obrotowy (pracujący) w firmie; takiej możliwości nie stwarza
bankowy kredyt krótkoterminowy, ponieważ powoduje pogorszenie relacji
kapitałów własnych do kapitałów obcych w przedsiębiorstwie i w efekcie ogranicza
możliwość zaciągania kolejnych kredytów.
}ð Stosowanie faktoringu wywoÅ‚uje w firmie zmiany jedynie w pozycjach aktywów
bilansu przedsiębiorstwa (następuje zmiana należności na środki pieniężne).
}ð Natomiast zaciÄ…gniÄ™cie kredytu bankowego powoduje zmiany zarówno po stronie
aktywów, jak i pasywów bilansu firmy: po stronie aktywów rośnie wielkość
środków pieniężnych, a po stronie pasywów rośnie wielkość kapitału obcego.
}ð Mimo porównywalnych kosztów finansowych obsÅ‚ugi tych form finansowania
działalności przedsiębiorstwa, firmy, które oddają swoje należności do
faktorowania, uzyskują wyższe wskaz
niki rentowności majątku oraz mają
korzystniejsze wskaz
niki ogólnego zadłużenia.
}ð Uzyskane dziÄ™ki faktoringowi Å›rodki pieniężne mogÄ… być wykorzystane na
otrzymanie u dostawców rabatów przy zakupach gotówkowych, co z kolei daje
firmom dużą swobodę w kształtowaniu cen na swoje produkty czy usługi oraz w
określaniu terminów płatności  zwiększa to konkurencyjność przedsiębiorstwa
oraz jego płynność finansową.
15
}ð Do zawarcia umowy faktoringu instytucje faktoringowe standardowo wymagajÄ…
przedstawienia przez wnioskodawcę: odpowiednich dokumentów prawnych:
nr REGON, wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i innych w zależności od
statusu prawnego faktoranta, dokumentów finansowych: bilansu, rachunku zysków i
strat z lat ubiegłych i z okresu bieżącego, zaświadczenia o braku zaległości w spłacie
zobowiązań wobec urzędu skarbowego oraz ZUS, aktualnych opinii bankowych,
udokumentowanej historii współpracy z odbiorcami oraz aktualnych umów handlowych
z nimi zawartych.
}ð Faktoranci i dÅ‚użnicy, którzy należą do grup przedsiÄ™biorstw preferowanych przez
instytucje faktoringowe przy zawieraniu umów faktoringowych, to przede wszystkim
firmy:
% umiejscowione w łańcuchu obrotu gospodarczego na jego początku,
% charakteryzujące się dynamicznym rozwojem (zwiększają one obroty, liczbę klientów,
wchodzą na nowe rynki) oraz rosnącymi potrzebami w zakresie pozyskiwania środków
obrotowych,
% mające przynajmniej kilku stałych dostawców oraz odbiorców,
% prowadzące działalność gospodarczą co najmniej rok,
% uzyskujące dodatnie wyniki finansowe z podstawowej działalności gospodarczej,
% będące dostawcami dużych przedsiębiorstw.
16
}ð Faktoring jest najczęściej porównywany z bankowym kredytem obrotowym,
stanowiąc dla niego określoną alternatywę; występujące między nimi różnice
w konkretnych warunkach rynkowych są jednak dość istotne dla
przedsiębiorstwa.
}ð WystÄ…pienie do banku o udzielenie kredytu obrotowego wiąże siÄ™
każdorazowo z wypełnieniem procedury bankowej wymaganej przez
konkretny bank, natomiast umowa faktoringowa zawierana między
przedsiębiorstwem a instytucją faktoringową ma zazwyczaj długoterminowy
charakter i zawiera klauzulę o jej automatycznym odnawianiu, chyba że
strony umowy postanowią inaczej; możliwe jest zatem skrócenie czasu
poświęconego na załatwianie formalności, skróceniu ulega również czas
oczekiwania faktoranta na środki finansowe.
}ð Umowa faktoringowa nie wymaga przedstawienia przez faktoranta żadnego
zabezpieczenia, a z taką sytuacją ma zawsze do czynienia przedsiębiorstwo
ubiegajÄ…ce siÄ™ o kredyt bankowy; w przypadku faktoringu rolÄ™ takiego
zabezpieczenia pełnią przedstawiane do wykupu wierzytelności  dla wielu
firm fakt ten ma podstawowe znaczenie, ponieważ przedstawienie innych
form zabezpieczeń może być niemożliwe.
17
}ð Otrzymanie kredytu wiąże siÄ™ z bieżącym spÅ‚acaniem rat i odsetek, co zawsze dla
przedsiębiorstwa oznacza wycofanie części środków finansowych z obrotu
gospodarczego; natomiast w przypadku umowy faktoringowej faktorant otrzymuje
po przedstawieniu wierzytelności do wykupu zaliczkę, najczęściej w wysokości
70-80% wartości wierzytelności  oznacza to, że uzyskuje on środki finansowe,
poprawia swoją płynność finansową bez pozyskiwania dodatkowych z
ródeł
finansowania, skróceniu ulega bowiem cykl obrotu należnościami oraz zwiększają
się zasoby gotówkowe przedsiębiorstwa, które można zainwestować w kolejne
cykle gospodarcze.
}ð Faktoring jest z reguÅ‚y droższy niż kredyt bankowy - wynika to z opÅ‚at
pobieranych przez instytucje faktoringowe za świadczenie swoich usług; należą do
nich: % odsetki faktoringowe, naliczane z góry metodą dyskontową od wartości
wykupywanej wierzytelności za dany cykl rozliczeniowy, według obowiązującej
stawki WIBOR + marża: dyskontowanie odsetek z góry sprawia, że koszt
faktoringu jest relatywnie większy niż koszt kredytu; % marża faktoringowa
z tytułu wykonywanych dodatkowych czynności; jej wysokość jest z reguły
negocjowana; prowizja operacyjna, która potrącana jest każdorazowo od kwoty
wykupywanej faktury i wynosi 0,1-3% (jej wysokość podlega negocjacji); % często
również prowizja przygotowawcza, liczona jako procent kwoty limitu
odnawialnego; zazwyczaj jest ona pobierana w dniu wykupu pierwszej faktury.
18
}ð Podstawowe różnice miÄ™dzy faktoringiem a kredytem bankowym
(podsumowanie)
% Zdolność kredytowa  może być wymagana w przypadku faktoringu niepełnego;
jest wymagana w przypadku kredytu
% Procedura  prosta i krótka w przypadku faktoringu; skomplikowana i długotrwała
w przypadku kredytu
% Wpływ na bilans  konwersja składników bilansu po stronie aktywów (faktoring);
konwersja po stronie aktywów i pasywów (kredyt)
% Ryzyko wypłacalności dłużnika  może być przejęte przez faktora; w przypadku
kredytu ponosi je przedsiębiorstwo
% Cel wykorzystania środków  decyduje przedsiębiorstwo (faktoring); zgodny
z umowÄ… kredytowÄ… (kredyt)
% Usługi dodatkowe  występują (faktoring); brak (w przypadku kredytu)
% Zabezpieczenie zwrotu  nie zawsze jest wymagane (faktoring); jest zawsze
wymagane (kredyt)
% Cena usługi  obejmuje odsetki i prowizje za przyznane środki pieniężne oraz inne
prowizje (faktoring); obejmuje odsetki i prowizje za przyznane środki pienięzne
19
}ð KorzyÅ›ci pÅ‚ynÄ…ce dla przedsiÄ™biorstwa z zastosowania umowy faktoringowej mogÄ…
stanowić zachętę do częstszego sięgania przez małe i średnie firmy po ten
krótkoterminowy instrument finansowania działalności gospodarczej.
}ð Każdorazowo należy zapoznać siÄ™ z ofertÄ… wielu instytucji faktoringowych
i dokonać wyboru tej, która najlepiej dostosuje ją do aktualnych potrzeb
konkretnego przedsiębiorstwa oraz pozwoli uzyskać oczekiwane efekty
ekonomiczne.
}ð Faktoring ma wiele zalet, przyspiesza krążenie kapitaÅ‚u, zwiÄ™ksza dostÄ™pność
innych z
ródeł finansowania, sprzyja podniesieniu poziomu wypłacalności firmy
i zwiększa jej płynność finansową, dlatego znajduje coraz szersze zastosowanie w
praktyce zarzÄ…dzania finansowego.
}ð Należy jednak pamiÄ™tać i o wadach tej formy finansowania; dotyczÄ… one relatywnie
wysokich kosztów usług administracyjnych, uzależnienia od firmy faktoringowej,
osłabienia więzi przedsiębiorstwa z klientami (odbiorcami towarów/usług),
problemów z bieżącym przepływem informacji między faktorem a faktorantem,
reorganizacji obiegu dokumentów w podmiocie gospodarczym.
}ð Ponadto przedsiÄ™biorstwo korzystajÄ…ce z usÅ‚ug faktoringowych jest postrzegane
jako firma mająca problemy finansowe, która, sprzedając swoje należności
instytucji faktoringowej, próbuje poprawić płynność finansową; taka opinia może
przyczynić się do pogorszenia reputacji firmy; istnieje również ryzyko, że dłużnik
zrezygnuje ze współpracy z dostawcą, gdy dowie się, że została zawarta umowa
faktoringu.
20
}ð Forfaiting jest akceptowanym na caÅ‚ym Å›wiecie instrumentem finansowania handlu
zagranicznego, polegajÄ…cym na dyskontowaniu lub redyskontowaniu przez bank
wierzytelności z tytułu transakcji handlowych; termin ten wywodzi się od francuskiego
słowa a forfait oznaczającego zrzeczenie się lub zaniechanie praw do czegoś.
}ð Forfaiting jest umowÄ… sprzedaży pojedynczych należnoÅ›ci od zagranicznych odbiorców
z przejęciem ryzyka odpowiedzialności przez instytucję forfaitingową (tzw. forfaitera).
}ð Forfaiting jest szczególnÄ… formÄ… sprzedaży wierzytelnoÅ›ci, której towarzyszy
definitywne przeniesienie ryzyka niewypłacalności dłużnika.
}ð Z forfaitingu mogÄ… korzystać osoby prawne, jednostki organizacyjne niemajÄ…ce
osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą; umowa
forfaitingu dotyczy na ogół dużych transakcji, dużych kwot i stosunkowo długich
okresów.
}ð Forfaiting speÅ‚nia trzy funkcje:
% finansującą, która wyraża się w uzyskaniu przez wierzyciela  zbywcę wierzytelności
z
ródła finansowania swojej działalności,
% zabezpieczającą, która polega na pozbyciu się przez wierzyciela ryzyka
niewypłacalności ryzyka niewypłacalności dłużnika,
% usługową, gdy instytucja forafitingowa zobowiązuje się do wykonywania różnych
czynności uzupełniających na rzecz zbywcy wierzytelności.
21
}ð Stronami umowy forfaitingu: sÄ… przedsiÄ™biorca (forfetysta) oraz faktor
(forfaiter), jednakże podobnie jak w przypadku faktoringu transakcja
forfaitingu wiąże ze sobą trzy podmioty gospodarcze:
% instytucję forfaitingową (bank lub spółkę forfaitingową)  tzw. forfaitera
(kupującego wierzytelność), który nabywa wierzytelność w drodze umowy;
bank-forfaiter dyskontuje wierzytelności eksportowe zabezpieczone przez
bank importera, dokonując wypłaty za wyeksportowany towar/usługę
z potrÄ…ceniem tzw. odsetek dyskontowych,
% forfetystę (eksportera)  sprzedawcę lub dostawcę towarów i usług,
% dłużnika forfaitingowego (importera)  odbiorcę towarów/usług, który jest
zobowiązany do zapłaty za dostawę lub wykonaną usługę.
}ð W forfaitingu może jeszcze uczestniczyć druga instytucja forfaitingowa oraz
podmiot zabezpieczający wierzytelność będącą przedmiotem sprzedaży;
podmiot zabezpieczający wierzytelności (będące przedmiotem forfaitingu)
nie jest podmiotem umowy; nie ma tu znaczenia, jaki jest status prawno-
organizacyjny gwaranta.
22
}ð Przedmiotem umowy forfaitingu jest obrót wierzytelnoÅ›ciami pieniężnymi (z tytuÅ‚u
umowy sprzedaży, dostawy, leasingu, o wykonywanie usług) z okresem płatności od 180
dni do 7, a nawet 10 lat; jednakże przedmiotem konkretnej umowy forfaitingowej mogą
być tylko pojedyncze wierzytelności pieniężne, co oznacza, że umową forfaitingową nie
można objąć wszystkich wierzytelności przedsiębiorstwa, ani też określonej ich części.
}ð WierzytelnoÅ›ci bÄ™dÄ…ce przedmiotem wykupu muszÄ… wynikać z transakcji handlowych,
muszą być bezsporne, nieprzeterminowane i nieobciążone, a ich zbywalność nie może
być w żaden sposób ograniczona; ponadto powinny być one zabezpieczone przez
wiarygodne banki w formie: awalu bankowego na wekslu, akredytywy z odroczonÄ…
płatnością, gwarancji weksla własnego wystawionego przez bank lub weksla
trasowanego zaakceptowanego przez bank.
}ð Umowy forfaitingowe można podzielić wedÅ‚ug kilku kryteriów:
% stosunku do ryzyka niewypłacalności dłużnika na: forfaiting właściwy (prawidłowy)
i forfaiting niewłaściwy (nieprawidłowy),
% podmiotu, od którego jest nabywana wierzytelność na: forfaiting bezpośredni
i forfafiting pośredni,
% zasad informowania dłużnika o zawarciu umowy na: forfaiting jawny i forfaiting ukryty
(cichy),
% miejsca działalności podmiotów uczestniczących w transakcji na: forfaiting krajowy
i forfaiting międzynarodowy.
23
}ð Forfaiting wÅ‚aÅ›ciwy (prawidÅ‚owy)  firma forfaitingowa przejmuje na siebie ryzyko
związane ze ściąganiem kupionej wierzytelności (ryzyko niewypłacalności, ryzyko
nieterminowanego regulowania należności); forfetysta jest zwolniony od wszelkiej
odpowiedzialności za dalsze losy prawne zbywanej wierzytelności.
}ð Forfaiting niewÅ‚aÅ›ciwy (nieprawidÅ‚owy)  zbywca wierzytelnoÅ›ci (forfetysta) ponosi
ryzyko niewypłacalności dłużnika forfaitingowego.
}ð Forfaiting bezpoÅ›redni  wszystkie czynnoÅ›ci zwiÄ…zane z forfaitingiem
występujące po stronie nabywcy wierzytelności są wykonywane przez instytucję
forfaitingową, która staje się wyłącznym podmiotem umowy; oznacza to, że
forfaiter kupuje wierzytelność bezpośrednio od sprzedawcy towarów/usług.
}ð Forfaiting poÅ›redni  instytucja forfaitingowa nie nabywa wierzytelnoÅ›ci
bezpośrednio od zainteresowanego przedsiębiorstwa-eksportera, ale włącza do
tej czynności drugą instytucję forfaitingową.
}ð Forfaiting jawny  dÅ‚użnik forfaitingowy jest powiadomiony o zmianie wierzyciela
i o objęciu transakcji umową forfaitingową.
}ð Forfaiting ukryty (cichy)  dÅ‚użnik nie jest informowany o zawarciu takiego rodzaju
umowy.
24
}ð Forfaiting krajowy ma miejsce, gdy wszystkie podmioty forfaitingu (zbywca
wierzytelności, dłużnik, instytucja forfaitingowa) działają na obszarze tego
samego kraju.
}ð Forfaiting miÄ™dzynarodowy dotyczy stosunków eksportowo-importowych, którego
podmioty działają w różnych krajach; może to być % forfaiting eksportowy
bezpośredni  gdy polski eksporter dyskontuje w banku bez regresu swoją
wierzytelność eksportową % forfaiting eksportowy pośredni  gdy polski eksporter
zgłasza zamiar zdyskontowania bez regresu swojej wierzytelności eksportowej,
natomiast bank przyjmuje transakcję do realizacji nie na własny rachunek, lecz
sprzedaje tę wierzytelność innej wyspecjalizowanej instytucji zajmującej się
forfaitingiem, bez regresu do polskiego eksportera i do banku % forfaiting
importowy  gdy zagraniczny eksporter lub jego bank, lub wyspecjalizowana
instytucja forfaitingowa zwraca się do banku z ofertą sprzedaży bez regresu
należności od importera polskiego.
}ð W literaturze przedmiotu wyróżnia siÄ™ ponadto forfaiting poszerzony, w którym
instytucje forfaitingowe zobowiązują się dodatkowych świadczeń, np. uzyskania
niezbędnych zezwoleń dewizowych czy zbadania określonych rynków
zagranicznych, co oczywiście zwiększa koszty forfaitingu o prowizje za
dodatkowe świadczenia.
25
}ð Forfaitingiem zajmujÄ… siÄ™ w Polsce banki komercyjne oraz inne instytucje
forfaitingowe, takie jak: wyspecjalizowane instytucje forfaitingowe, najczęściej
zorganizowane w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółek
akcyjnych, kasy oszczędności, fundusze inwestycyjne i zakłady ubezpieczeń
poszukujące rentownych lokat, fundusze spekulacyjne, o podwyższonym ryzyku
(hedge funds), fundacje prowadzące działalność gospodarczą, a także osoby
fizyczne.
}ð Forfaiting jest sposobem finansowania rozliczeÅ„ miÄ™dzy eksporterem
a importerem  polega na zbyciu przez eksportera wierzytelności o odroczonym
terminie płatności zabezpieczonych w formie weksla własnego importera lub traty
(weksla trasowanego) akceptowanej przez importera.
}ð Bank importera gwarantuje weksle zÅ‚ożone przez importera; importer przekazuje
eksporterowi weksel jako zapłatę za dostarczony towar, a eksporter odstępuje
weksel bankowi forfaitingowemu i natychmiast otrzymuje od niego zapłatę
pomniejszoną o dyskonto; przy dyskoncie potrąca się z góry odsetki za cały okres
odroczonej zapłaty należności.
}ð W wyniku tej operacji importer otrzymuje dostawÄ™ na kredyt, a eksporter
otrzymuje natychmiastową zapłatę, przy czym nie odpowiada on w trybie regresu
za odstąpiony bankowi forfaitingowemu weksel; gdy nadchodzi termin płatności
weksla, bank-forfaiter przedstawia go do wykupienia bankowi importera.
26
}ð Najważniejsze zalety forfaitingu z punktu widzenia eksportera:
% poprawa przepływów pieniężnych,
% poprawa płynności finansowej dzięki wcześniejszemu otrzymaniu należności za
dostarczone towary lub wykonaną usługę,
% eliminacja ryzyka związanego z transakcją handlową, na przykład ryzyka
niewypłacalności importera,
% eliminacja ryzyka politycznego, ryzyka kursu walutowego i ryzyka stopy procentowej,
% odciążenie bilansu eksportera od długoterminowych należności i konieczności ich
zabezpieczeń,
% uproszczenie rozliczeń,
% możliwość zredukowania kosztów finansowania,
% finansowanie bez konieczności blokowania limitów kredytowych eksportera,
% oferowanie odbiorcom korzystnych form płatności (płatność odroczona), stwarzające
możliwości zwiększenia wolumenu sprzedaży i wejścia na nowe rynki zbytu,
% zwiększenie sprzedaży poprzez bezpieczny eksport na rynki o wysokim stopniu
ryzyka,
% ograniczenie odpowiedzialności eksportera wyłącznie do zapewnienia autentyczności
i poprawności dokumentów handlowych prezentowanych do forfaitingu, należytego
zabezpieczenia się w kontrakcie handlowym oraz uwiarygodnienia żądania zapłaty.
27
}ð Najważniejsze zalety forfaitingu dla importera:
%. dogodny sposób finansowania transakcji  możliwość finansowania pełnej
wartości kontraktu,
% znana z góry informacja o wysokości całkowitych kosztów forfaitingu, w tym
możliwość ustalenia z góry stopy dyskonta,
% możliwość ubiegania się przez importera na rynku międzynarodowym
o najbardziej dogodne warunki spłaty wierzytelności,
% możliwość spłacenia kredytu w jednej lub kilku całkowicie wymienialnych
walutach,
% prosta procedura realizacji.
}ð PodstawowÄ… wadÄ… forfaitingu jest wysoki koszt transakcji (bank potrÄ…ca z góry
odsetki dyskontowe za cały okres transakcji) oraz ograniczone zastosowanie
usługi.
}ð Zarówno forfaiting, jak i faktoring należą do tzw. umów nienazwanych i wzajemne
stosunki umowne są kształtowane zgodnie z wolą zainteresowanych stron; obie
formy finansowania mogą dojść do skutku tylko w odniesieniu do wierzytelności
pieniężnych, wobec których nie ma ustawowego lub umownego zakazu
rozporządzania nimi na rzecz innych podmiotów.
28
}ð Różnice miÄ™dzy faktoringiem a forfaitingiem:
% faktoring dotyczy finansowania krótkoterminowego, natomiast
forfaiting to średnio- i długoterminowa forma finansowania,
% przedmiotem faktoringu mogą być zasadniczo wszystkie
wierzytelności przedsiębiorcy w stosunku do jego odbiorcy lub w
stosunku do wszystkich jego odbiorców; może dotyczyć wierzytelności
istniejących lub przyszłych, forfaiting natomiast dotyczy z reguły
jednej indywidualnie oznaczonej i istniejącej wierzytelności,
% w faktoringu skupowane wierzytelności z reguły dotyczą obrotu
krajowego, forfaiting zaś jest związany z finansowaniem głównie
eksportu,
% z faktoringiem są związane świadczenia dodatkowe, a finansowanie
wcale nie musi odgrywać najważniejszej roli, natomiast w forfaitingu
rola finansowania jest dominująca, a świadczenia dodatkowe są
podporządkowane świadczeniu głównemu.
29
}ð Specyficznym instrumentem dÅ‚ugoterminowego finansowania firm jest umowa franchisingu;
samo słowo franchising oznacza dosłownie  bycie wolnym - w takim sensie koncepcja ta
oferuje wolność w prowadzeniu i zarządzaniu własną firmą.
}ð W umowie franchisingu jedna ze stron przyznaje drugiej, w zamian za wynagrodzenie, prawo
do eksploatacji do celów rynkowych praw dotyczących dóbr lub usług; dawcą jest z reguły
firma dobrze znana na rynku, o ugruntowanej pozycji rynkowej, niekoniecznie zaliczajÄ…ca siÄ™
do grona wielkich korporacji; partnerami w klasycznym franchisingu sÄ…:
% franchisingodawca  firma posiadająca wartość niematerialną lub rzeczową, np. znak
towarowy, markę firmy, procedury produkcji, know how, rozwiązania organizacyjne, będące
przedmiotem franchisingu,
% franchisingobiorca  małe lub średnie przedsiębiorstwo , niemające najczęściej większego
kapitału, profesjonalnych zdolności marketingowych, zweryfikowanych przez rynek
procesów produkcyjnych itp., ubiegające się o prawo do eksploatacji przedmiotu
franchisingu.
}ð Jak pokazujÄ… statystyki, z jednej strony franchising stanowi doskonaÅ‚Ä… okazjÄ™ dla MSP do
rozpoczęcia działalności i zbudowania potencjału konkurencyjnego, pozytywnie
weryfikowanego zarówno na rynkach lokalnych, krajowych, jak i międzynarodowych,
z drugiej zaÅ› strony jest szybkÄ… formÄ… ekspansji rynkowej i szansÄ… na upowszechnienie znaku
firmowego zarówno w kraju, jak i za granicą dla założycieli systemów franchisingowych,
ułatwia bowiem minimalizację ryzyka poprzez świadomą rezygnację z części potencjalnego
zysku i przekazanie prawa do prowadzenia analogicznego interesu osobom trzecim.
30
}ð Franchising stanowi dla franchisingodawcy z
ródło pozyskania zewnętrznych
środków finansowych będących w dyspozycji biorców licencji na rozwój
sprawdzonej oferty produktowej/usługowej; ponadto jest doskonałym sposobem
zorganizowania przedsiębiorstwa, które poprzez jasny układ sieciowy może
funkcjonować w efektywny sposób na wielu, często oddalonych od siebie, rynkach,
osiągając korzyści skali działania.
}ð Z punktu widzenia franchisingobiorców jest on sposobem rozwoju dziaÅ‚alnoÅ›ci
gospodarczej na podstawie uznanego, wiarygodnego know how, który dla wielu
przedsiębiorców kupujących licencje franchisingowe jest najtrudniejszą do
samodzielnego pokonania barierą wejścia na rynek; oznacza zatem zmniejszone
ryzyko podjęcia działalności gospodarczej wynikające z reputacji dawcy,
a ponadto pewność i stałość zaopatrzenia w surowce o półprodukty, korzyści
techniczne i technologiczne z tytułu prowadzonych przez dawcę badań oraz
ochronÄ™ przed konkurencjÄ….
}ð Można sformuÅ‚ować tezÄ™, że wydatki zwiÄ…zane z zakupem licencji franchisingowej
są niższe od kosztu alternatywnego, jakim w tym przypadku są środki finansowe
niezbędne do stworzenia własnej koncepcji biznesu, wykreowania silnej marki
oraz szybkiego i sprawnego jej wprowadzenia na wymagający, często
międzynarodowy rynek.
31
}ð Franchising oznacza zatem caÅ‚y zakres stosunków ekonomicznych, w ramach
których właściciel produktu, procesu lub nazwy zezwala innej firmie (osobie) na
prowadzenie określonej działalności w zamian za ustaloną opłatę; można
wyróżnić dwa elementy konstytuujące franchising:
% pakiet praw własności przemysłowej lub intelektualnej związany ze znakami
towarowymi, wzorami użytkowymi i zdobniczymi, szyldami sklepowymi,
nazwami handlowymi, prawami autorskimi, know how i patentami,
% czynność prawną polegającą na udostępnieniu tego pakietu do korzystania
w celu odsprzedaży dóbr i świadczenia usług końcowym użytkownikom.
}ð Franchising nie polega tylko na sprzedaży prawa do używania logo sieci lub znaku
towarowego  jest to pełny system prowadzenia biznesu, w którym biorca licencji
może liczyć ze strony dawcy licencji na systematyczną opiekę  na szkolenia,
kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na udostępnianie rozwiązań
organizacyjno-zarzÄ…dczych.
}ð Za tÄ™ pomoc biorca przekazuje franchisingodawcy tzw. opÅ‚atÄ™ wstÄ™pnÄ… za
udzielenie licencji, a potem przez cały okres trwania kontraktu wpłaca na rzecz
dawcy określony procent swoich obrotów; środki te są wykorzystywane na rzecz
całej sieci i służą wszystkim biorcom licencji  są one przeznaczane m.in. na
badania marketingowe, opracowywanie koncepcji nowych produktów i akcje
reklamowe.
}ð Dla dawcy opÅ‚aty franchisingowe mogÄ… stanowić okreÅ›lone z
ródło kapitału,
niekiedy dość znaczące, jeśli występuje np. kilkudziesięciu lub kilkuset biorców.
32
}ð Franchisingobiorca wykorzystuje w swej dziaÅ‚alnoÅ›ci doÅ›wiadczenie, wiedzÄ™ i metody
prowadzenia biznesu wypracowane przez dawcę licencji, dzięki czemu może on
generować dochody służące jego póz
niejszej, samodzielnej działalności, natomiast
franchisingodawca zyskuje możliwość dynamicznego rozwoju swojej sieci dzięki
gromadzonym środkom finansowym i rozpowszechnianiu marki na rynku.
}ð GłównÄ… ideÄ… franchisingu jest wyjÄ…tkowość pomysÅ‚u, na którym oparte jest dziaÅ‚anie
franchisingodawcy; nie musi to być najnowsza technologia, zazwyczaj są to proste
rozwiÄ…zania organizacyjne, np. idea restauracji fast food (McDonald s, Sphinx),
wyspecjalizowany proces produkcyjny lub usługowy (sieć salonów fryzjerskich Jean Louis
David, Instytuty Dr Ireny Eris) lub precyzyjnie określona oferta handlowa (sieć sklepów
Drogeria Natura) i tym podobne; pomysłodawca przeważnie ubezpiecza koncepcję, na
której opiera rozwój sieci poprzez uzyskanie patentu.
}ð Do najsilniejszych dawców systemów zagranicznych należą na polskim rynku m.in.:
McDonald s, norweskie stacje benzynowe Statoil, sieć restauracji Pizza Hut, KFC, siec EF
English First, Yves Rocher.
}ð NajwiÄ™ksze polskie firmy, których ekspansja opiera siÄ™ na idei franchisingu, to m.in.:
specjalistyczne sklepy z kawą Pożegnanie z Afryką, pizzerie Pizza Dominium, luksusowe
cukiernie A. Blikle, sieci handlowe Chata Polska, Piotr i Paweł, Groszek, sklepy obuwnicze
Ambra, prywatny operator pocztowy InPost Finanse.
33
}ð W procesie rozwoju franchisingu na Å›wiecie wyodrÄ™bniÅ‚o siÄ™ kilka jego klasyfikacji,
opartych na zróżnicowanych kryteriach.
}ð Ze wzglÄ™du na przedmiot prowadzonej dziaÅ‚alnoÅ›ci wyodrÄ™bnia siÄ™:
% franchising przemysłowy - dawca zobowiązuje się do udostępnienia biorcy
swego know how (całokształtu wiadomości, a więc wiedzy fachowej oraz
doświadczeń dotyczących technologii i prowadzenia procesu produkcyjnego
określonego wyrobu), technologii produkcji, tajemnicy zawodowej itp. w celu
wytwarzania w ramach jego przedsiębiorstwa wyrobów o identycznej jakości
i takich samych cechach zewnętrznych, jak dobra produkowane w macierzystym
przedsiębiorstwie,
% franchising dystrybucyjny  franchisingodawca zobowiÄ…zuje siÄ™ do dostarczania
biorcy określonych towarów, a franchisingobiorca przyjmuje obowiązek ich
sprzedaży w ramach działalności swojego przedsiębiorstwa,
% franchising usługowy  zawiera zobowiązanie biorcy do posługiwania się
znakiem firmowym franchisingodawcy oraz stosowanym przez niego
oznakowaniem przedmiotów i wykonywanych usług,
% franchising mieszany - będący połączeniem ww. rozwiązań.
34
}ð Ze wzglÄ™du na formÄ™ organizacyjnÄ… systemu franchisingu wyróżnia siÄ™:
% franchising bezpośredni  umowa jest zawierana bezpośrednio między dawcą
a biorcami licencji zainteresowanymi tą formą prowadzenia działalności
gospodarczej; w jej ramach istnieje bardzo ścisłe powiązanie interesów prawno-
majÄ…tkowych dawcy i biorcy;
% franchising pośredni  umowa jest zawierana między dawcą a biorcą prowadzącym
działalność na terytorium, które traktuje jako perspektywiczny dla siebie rynek, np.
subfranchising oraz umowa o rozbudowę sieci, w ramach których master franchiser
rozwija samodzielnie lokalną sieć dawcy, działając pod jego znakiem,
% franchising indywidualny  potencjalny biorca może otworzyć tylko jedno
przedsiębiorstwo, punkt sprzedaży dóbr lub usług, a jego działalność jest do
określonego terytorium,
% franchising wielokrotny  jeden biorca otrzymuje prawo do utworzenia na wskazanym
terytorium wielu przedsiębiorstw franchisingowych (punktów sprzedaży dóbr i usług),
% franchising wydzielony lub minifranchising  biorca na mocy umowy franchisingu
prowadzi działalność obejmującą jedynie fragment obszaru aktywności biznesowej
franchisingodawcy,
% franchising wiązany  franchisingodawca sprzedaje swoje towary lub usługi w obrębie
punktu sprzedaży innego franchisingodawcy.
35
}ð Ze wzglÄ™du na cele strategiczne przedsiÄ™biorstwa można wyróżnić:
% franchising konwersyjny  działające w danej branży przedsiębiorstwo zawiera
umowÄ™ franchisingowÄ… z innÄ… renomowanÄ… firmÄ… w celu podniesienia swojej
reputacji, a co tym idzie zwiększenia dochodów,
% franchising w niszy  franchisingodawca stara się za pośrednictwem stworzonej
przez siebie sieci zaspokoić potrzeby konkretnego segmentu rynku,
% franchising wielokoncepcyjny ( zarzÄ…dzanie portfelem )  franchisingodawca
zakupuje kolejne formuły, pakiety franchisingowe, stając się jednocześnie
biorcą lub subdawcą innych systemów.
}ð Ze wzglÄ™du na typ przedsiÄ™biorstw dziaÅ‚ajÄ…cych w sieci wyodrÄ™bnia siÄ™:
% franchising produkcyjno-detaliczny  np. w branży naftowej duże koncerny
naftowe wykorzystując ten system współpracują z prywatnymi stacjami
benzynowymi,
% franchising produkcyjno-hurtowy  np. współpraca Coca Coli z hurtownikami,
którzy odbierają gotowe produkty i poddają je konfekcjonowaniu,
% franchising hurtowo-detaliczny  hurtownik rekrutuje niezależnych detalistów
jako użytkowników jego koncepcji dystrybucyjnej.
36
}ð W funkcjonowaniu umów franchisingowych istotnÄ… kwestiÄ… jest wielkość oraz struktura
kosztów ponoszonych przez potencjalnych biorców; właśnie one mogą w określonych
sytuacjach stanowić dodatkowe lub uzupełniające z
ródło środków finansowych dla dawców
systemów franchisingowych.
}ð Jak już wspomniano, franchisingodawca pobiera zwykle dwa rodzaje opÅ‚at: wstÄ™pnÄ… oraz
cykliczną, co zawsze jest przedmiotem negocjacji oraz różnie kształtuje się w konkretnych
systemach franchisingowych.
}ð OpÅ‚ata wstÄ™pna ksztaÅ‚tuje siÄ™ przeciÄ™tnie na poziomie 10% wkÅ‚adu finansowego wymaganego
od biorcy systemu; opłaty cykliczne wynoszą przeciętnie w zagranicznych sieciach 5-11%
miesięcznego obrotu osiąganego przez biorcę; w polskich systemach wysokość tych opłat
kształtuje się na poziomie 1,5-8% miesięcznego przychodu biorcy.
}ð OpÅ‚ata cykliczna może też obejmować inne, okreÅ›lone w umowie konkretne pÅ‚atnoÅ›ci, np.
opłatę rozwojową wnoszoną za prawo rozwijania sieci na danym terenie, honorarium płacone
za prawo użytkowania znaku firmowego dawcy oraz za wykorzystywanie koncepcji jego
biznesu, wpłaty na fundusz reklamowy, opłaty za odnowienie umowy.
}ð Na przykÅ‚ad sieć cukierni A. Blikle szacuje caÅ‚kowity koszt wejÅ›cia w strukturÄ™ sieciowÄ… na
poziomie 150-250 tys. PLN, przy czym opłata wstępna wynosi 20 tys. PLN; z kolei w sieci
sklepów Pożegnanie z Afryką skalkulowano opłatę wstępną na poziomie 12 tys. PLN,
a całkowity koszt inwestycji na poziomie 48 tys. PLN, a w sieci sklepów obuwniczych Ambra
wymagane są nakłady inwestycyjne w wysokości ok. 100 tys. PLN, w ramach których następuje
też pierwsze zatowarowanie placówki handlowej.
37
}ð Z powyższych przykÅ‚adów wynika, że dochody dawców systemów
franchisingowych mogą rzeczywiście tworzyć dodatkowe z
ródła środków
finansowych wykorzystywanych czy to dla poprawy bieżącej sytuacji
finansowej firmy, czy dla akumulacji nadwyżek na finansowanie rozwoju.
}ð Aby móc skorzystać z tego z
ródła finansowania, trzeba mieć bardzo
dobry pomysł na działalność gospodarczą, zdobyć uznanie na rynku,
wzbudzać zainteresowanie u potencjalnych biorców skalą osiąganych
sukcesów rynkowych.
}ð Dla aktywnych oraz dynamicznych firm z sektora MSP umowa
franchisingu może zatem stanowić zarówno określoną strategię rozwoju,
jak i z
ródło konkretnych bieżących dochodów.
38