SAMOKSZTAA
CENIE - (samouctwo), osiąganie wykształcenia poprzez działalność, której cele, treść,
warunki i środki ustala sam podmiot. W procesie s. jego cele się dynamizują, osiągnąwszy wyższy stopień
świadomości uczeń dokonuje często ich przewartościowania i doskonalenia. S. osiąga optymalny  poziom
wtedy, gdy przekształca się w stałą potrzebę życiową człowieka oraz stanowi oparcie dla kształcenia
ustawicznego
( Słownik pedagogiczny W.Okoń )
WYCHOWANIE- to świadomie organizowana działalność, której celem jest wywołanie określonych zmian
w osobowości człowieka. Zmiany te obejmują zarówno sferę poznawczo-instrumentalną, związaną z
poznawaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę aksjologiczną, która polega
na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, systemu wartości i celu
życia.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
OSOBOWOŚĆ - termin używany w różnych znaczeniach, najczęściej oznacza zespół stałych właściwości i
procesów psychofizycznych, odróżniających daną jednostkę od innych, wpływający na organizację jej
zachowania, a więc na stałość w nabywaniu i porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i sprawności, w
reagowaniu emocjonalnym w stosunkach z innymi ludz
mi oraz na stałość w wyborze celów i wartości.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
CZAS WOLNY - [franc. loisir, ang. leisure, roÅ›. dosug], czas do dyspozycji jednostki po wykonaniu przez
nią zadań obowiązkowych: pracy zawodowej, nauki obowiązkowej w szkole i w domu oraz niezbędnych
zadań domowych.
Czas wolny racjonalnie przeznacza siÄ™ na:
l) odpoczynek, tj. regenerację sił fizycznych i psychicznych,
2) rozrywkę, która sprawia przyjemność,
3) działalność społeczną o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym,
4) rozwój. zainteresowań i uzdolnień jednostki przez zdobywanie wiedzy i amatorską
działalność artystyczną, techniczną, naukową czy sportową.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
KSZTAA
CENIE - ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa
i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również osiągnięcie możliwie wszechstronnego
rozwoju sprawności fizycznych i umysłowych, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań,
przekonań i postaw oraz zdobycie pożądanych kwalifikacji zawodowych. W ostatnich latach coraz częściej
przez kształcenie rozumie się łącznie nauczania i uczenia się.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
NAUCZANIE - planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami mająca na celu wywołanie
pożądanych trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości  pod wpływem uczenia
się i opanowywania wiedzy, przeżywania wartości i działań praktycznych.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
UCZENIE SI
- proces, w którego toku na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe
formy zachowania się i działania lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte. Uczenie się jest jedną z
podstawowych form działalności ludzi  prócz pracy, zabawy i działalności społeczno-kulturalnej.
( Słownik pedagogiczny W.Okoń)
SZKOA
A - według ogólnych założeń - jest miejscem nabywania wiedzy i umiejętności związanych z
życiem zawodowym i społecznym. Efektem działalności szkoły jest zdobycie wiedzy (określonej
programem nauczania), kompetencji oraz rozeznania w otaczającej rzeczywistości.
Najważniejsze funkcje szkoły to:
·ð ksztaÅ‚cÄ…ca (przekazywanie wiedzy i umiejÄ™tnoÅ›ci, ksztaÅ‚towanie rozwoju intelektualnego)
·ð wychowawcza (ksztaÅ‚towanie postaw moralnych i spoÅ‚ecznych)
·ð opiekuÅ„cza (zaspokajanie potrzeb uczniów)
·ð rekonstrukcyjna (przekazywanie uczniom dorobku historycznego, dbanie o ciÄ…gÅ‚ość kultury)
·ð adaptacyjna (pomoc w przystosowaniu do okreÅ›lonych warunków życia zawodowego i spoÅ‚ecznego)
·ð emancypacyjna (przygotowanie uczniów do samorealizacji, do aktywnoÅ›ci w rozwoju samego siebie
i przekształcania zastanej rzeczywistości)
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
MOTYWACJA- mechanizm uruchamiajÄ…cy zachowanie jednostki i nadajÄ…cy mu energiÄ™, ukierunkowujÄ…cy
je; stan wewnętrznego napięcia pobudzający jednostkę do działania, w wyniku, którego dochodzi do
redukcji tego napięcia; także względnie trwała dyspozycja do działania w określonym kierunku. Ma
charakter świadomy lub nieświadomy.
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
A
AD- stan funkcjonowania jednostek, instytucji i przebiegu zachowania jednostek, zapewniajÄ…cy istnienie,
trwanie i rozwój zbiorowości jako całości.
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
DYSCYPLINA- podporządkowanie się przepisom; ustalony porządek, karność, rygorom.
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
PREWENCJA- zapobieganie, działanie polegające na zapobieganiu naruszeniom norm. np.: wymierzanie
kary, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przestępstwa.
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
NAUCZYCIEL-pracownik o uznanych przez władze oświatowe kwalifikacjach do nauczania i wychowania
dzieci, młodzieży i dorosłych. Kwalifikacje te uzyskuje się przez ukończenie zakładu kształcenia
nauczycieli oraz przez zdanie przepisanych egzaminów. Uchwalona Karta praw i obowiązków nauczyciela
ustala zasadę, ze w Polsce każdy nauczyciel musi mieć ukończone studia wyższe. Zgodnie z tą kartą stan
nauczycielski obejmuje nauczycieli przedszkoli, szkół oraz nauczycieli akademickich. Na stanowisko
nauczyciela może być powołana osoba, która ukończyła studia w szkole wyższej kształcącej nauczycieli lub
w innej szkole wyższej, ale po uzyskaniu w toku studiów lub na kursie przygotowania pedagogicznego. Na
stanowisko nauczyciela dyplomowanego powołuje się osobę o wyżej wymienionych kwalifikacjach po co
najmniej 3 latach pracy, ocenionej dobrze za ostatnie 2 lata, przy czym ocena musi ta musi być
potwierdzona przez wyniki komisyjnej wizytacji. Na stanowisko profesora szkoły średniej powołuje się
osobę posiadająca wyższe studia magisterskie i 5 lat pracy na stanowisku nauczyciela dyplomowanego w
szkole albo na stanowisku nauczyciela akademickiego w szkole wyższej.
( Nowy słownik pedagogiczny Kupisiewicz )
AUTORYTET-( łac.autoritas- powaga, znaczenie)- wpływ osoby lub organizacji cieszącej się ogólnym
uznaniem na określoną sferę życia społecznego. Autorytetowi nauczyciela szczególnie łatwo ulegają dzieci
w młodszym wieku szkolnym, w klasach wyższych obserwuje się wzrost krytycyzmu i osłabienie roli
autorytetu nauczyciela, niekiedy nawet zanik wszelkich autorytetów.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
EDUKACJA-( łac. educatio. Wychowanie)- ogół procesów, których celem jest zmienianie ludzi, przede
wszystkim dzieci i młodzieży- stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów
wychowawczych. Obecnie upowszechnia się szerokie rozumienie tego terminu jako oznaczającego ogół
procesów oświatowo- wychowawczych, obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko pojmowana
oświatę.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
SZKOA
A- 1) Instytucja oświatowo- wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci,
młodzieży i dorosłych stosownie do przyjętych w danym społeczeństwie zelów oraz zadań oraz koncepcji
oświatowo- wychowawczych i programów; do osiągania tych celów służy wykształcona kadra
pedagogiczna. Jest miejscem gdzie realizuje się programy nauczania i rozlicza uczniów z ich opanowania. 2)
Budynek lub budynki, w których mieści się ta instytucja.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
SYSTEM OŚWAITY- ogól odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji wychowania
bezpośredniego i pośredniego, umożliwiających obywatelom zdobywanie wykształcenia ogólnego i
zawodowego oraz wszechstronny rozwój osobowości. Na system oświaty składa się: system wychowanie
rodzinnego, system szkolnictwa, system kształcenia ustawicznego, system wychowania równoległego.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
WSPÓA
ZAWODNICWTO- Działalność jednostek lub grup, której jednym z ważnych celów jest
uzyskanie przewagi nad innymi jednostkami lub grupami.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
WSPÓA
DZIAA
ANIE- Współpraca ze sobą jednostek lub grup ludzi, wykonujących swoje cząstkowe
zadania, aby osiągnąć jakiś wspólny cel. Współdziałanie opiera się na wzajemnym zaufaniu i lojalności oraz
na podporządkowaniu się celowi, należycie uświadomionemu sobie przez wszystkie jednostki lub grupy.
( Słownik pedagogiczny W. Okoń)
Kultura (z łac. cultura = "uprawa ziemi") to termin wieloznaczny, interpretowany w różny sposób przez
przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako całość społecznego dorobku ludzi, czyli zarówno
wszystkie wartości duchowe (takie jak wzory myślenia i zachowania), jak i wszelkie wytwory materialne.
(Pedagogika Z. Kwieciński, B, Śliwerski, PWN Warszawa2003.)