Biologia  powtórka przed sprawdzianem  Krwiobieg i odporność . 3LO im. S.Batorego w Chorzowie.
Materiał nierozszerzony dla klasy pierwszej.
Biologia  powtórka przed sprawdzianem
Krwioobieg i odporność
1. Budowa serca
Krew odtlenowana powraca z tkanek do serca żyłami
głównymi: górną i dolną do prawego przedsionka (PP)
serca, skąd przez zastawkę trójdzielną przepływa do
komory prawej (KP). Tętnicami płucnymi jest
transportowana do płuc, gdzie następuje jej utlenienie.
Powraca następnie do przedsionka lewego (PL) żyłami
płucnymi, skąd trafia do komory lewej (KL), a póz
niej
aortą do pozostałych narządów.
2. Dlaczego ściana komory serca jest grubsza niż ściana przedsionka?
Ponieważ w przedsionku występuje mniejsze ciśnienie. Pompuje on krew tylko do komory, a
komora do całego obiegu.
3. Porównanie żył i tętnic
Żyły mają zastawki i spłaszczony kształt. Tętnice mają grubszą mięśniówkę.
4. Jak naczynia kapilarne (włosowate) przystosowane sa do pełnionych funkcji?
Naczynia włosowate są zanurzone w płynie tkankowym, dzięki czemu może następować
wymiana substancji pomiędzy krwioobiegiem a komórkami. Ściany naczyń włosowatych są
cienkie i przepuszczalne dla wielu substancji, m.in. O2, CO2, ZiSPPM, substancji odżywczych.
5. Cykl pracy serca
Pełny cykl pracy serca trwa ok. 0,8 sekundy i wyróżnić w nim można trzy fazy:
" okres pauzy (ok. 0,4 s); w tej fazie mięśnie komór i przedsionków są rozkurczone. Krew
napływa do serca z żył głównych oraz żył płucnych. Zastawki półksiężycowate pozostają
zamknięte.
" diastole (ok. 0,1 s); jest fazą, w czasie której następuje wypełnienie komór poprzez skurcz
przedsionków.
" systole (ok. 0,3 s); w czasie tej fazy następuje skurcz komór i wyrzut do aorty i tętnicy
płucnej przez otwarte zastawki półksiężycowate.
Opracował: MiR (http://mi.ir.pl). Materiał opracowany przy pomocy Wikipedii (http://pl.wikipedia.org)
Biologia  powtórka przed sprawdzianem  Krwiobieg i odporność . 3LO im. S.Batorego w Chorzowie.
Materiał nierozszerzony dla klasy pierwszej.
6. Obieg mały, obieg duży  funkcje
Obieg mały (płucny)  zapewnia zaopatrzenie krwi w tlen
Obieg duży (obwodowy)  rozprowadza utlenowaną krew po całym organiz
mie
7. Czy we wszystkich żyłach płynie krew odtlenowana, a we wszystkich tętnicach
utlenowana?
obieg mały  tętnice: odtlenowana
obieg mały  żyły: utlenowana
obieg duży  tętnice: utlenowana
obieg duży  żyły: odtlenowana
8. Ciśnienie skurczowe, rozkurczowe - jednostki, definicja
jednostka: mm Hg (milimetry słupa rtęci)
definicja:
Ciśnienie tętnicze to ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic, przy czym rozumie
się pod tą nazwą ciśnienie w największych tętnicach, np. w tętnicy w ramieniu.
Ciśnienie skurczowe to ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic podczas skurczu
serca (optymalna wartość: 120 mm Hg).
Ciśnienie rozkurczowe to ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic podczas
rozkurczu serca (optymalna wartość: 80 mm Hg).
9. Automatyzm pracy serca - jakie cechy włokien Purkiniego pozwalają im
wykonywać swoje funkcje?.
Włókna Purkinjego, zwane też komórkami Purkinjego - tkanka odpowiedzialna za
rozprowadzanie pobudzenia w ścianach komór serca. Posiada zdolność do samowzbudzania.
10.Naczynia wieńcowe - co to zawał?
Zawał mięśnia sercowego, ostra, groz
na choroba serca w której powstaje obszar martwicy
mięśnia sercowego w wyniku jego niedotlenienia. Do zawału mięśnia sercowego najczęściej
dochodzi na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej (często
utożsamianej z chorobą niedokrwienną serca).
Opracował: MiR (http://mi.ir.pl). Materiał opracowany przy pomocy Wikipedii (http://pl.wikipedia.org)
Biologia  powtórka przed sprawdzianem  Krwiobieg i odporność . 3LO im. S.Batorego w Chorzowie.
Materiał nierozszerzony dla klasy pierwszej.
11.Hemoglobina
Hemoglobina (oznaczana również: Hb lub HGB) - czerwony barwnik krwi, białko zawarte w
erytrocytach, którego funkcją jest przenoszenie tlenu - przyłączanie go w płucach i uwalnianie
w tkankach. Mutacje genu hemoglobiny prowadzą do chorób dziedzicznych: anemii
sierpowatej, talasemii lub rzadkich chorób zwanych hemoglobinopatiami.
12.Skład krwi
1. Dlaczego jest więcej erytrocytów u mężczyzn niż u kobiet?
Kobiety tracą dziennie 2x więcej żelaza niż mężczyz
ni, co jest spowodowane
menstruacjÄ…, karmieniem piersiÄ… i rodzeniem dzieci.
2. Dlaczego kobiety potrzebują więcej żelaza?
Żelazo jest potrzebne do produkcji erytrocytów, których kobiety mają mniej niż
mężczyz
ni, a potrzebują, ponieważ menstruują.
13.W jaki sposób transportowany jest cholesterol? Cholesterol dobry/zły 
rozróżnienie.
Potocznie  cholesterolem" nazywa się pokrewne substancje lipidowe występujące w osoczu
krwi - lipoproteiny, w skład których, między innymi wchodzą grupy cholesterolowe. Tzw. zły (
niskiej gęstości - LDL) i dobry (wysokiej gęstości - HDL) cholesterol to w rzeczywistości
lipoproteiny - czyli dość złożone polipeptydy zawierające cholesterol wolny i zestryfikowany.
SÄ… one formÄ… transportowÄ… cholesterolu.
14. Elementy morfotyczne krwi, ich przystosowanie.
Elementy morfotyczne Liczba w 1 Funkcja Przystosowanie do pełn.
mm^3 krwi funkcji
Krwinki czerwone (erytrocyty) 5 000 000 Transport tlenu PosiadajÄ… HemoglobinÄ™. Nie
posiadają jądra komórkowego
ani mitochondriów.
Krwinki białe (leukocyty) 7 000 Odpornościowa Produkcja przeciwciał lub
bezpośrednie niszczenie obcych
komórek.
Opracował: MiR (http://mi.ir.pl). Materiał opracowany przy pomocy Wikipedii (http://pl.wikipedia.org)
Biologia  powtórka przed sprawdzianem  Krwiobieg i odporność . 3LO im. S.Batorego w Chorzowie.
Materiał nierozszerzony dla klasy pierwszej.
PÅ‚ytki krwi (trombocyty) 250 000 Tworzenie Rozpuszczanie fibrynogenu w
skrzepu fibrynÄ™.
15. Funkcje układu krwionośnego
1. Funkcja transportowa (tlen, dwutlenek węgla, hormony, składniki odżywcze, odprowadza
amoniak, ZiSPPM, ciepło);
2. Funkcja odpornościowa
16. Choroby krwi: anemia sierpowata, hemofilia
Anemia sierpowata  erytrocyty przybierają wydłużony, sierpowaty kształt co utrudnia im
przeciskanie się przez wąskie naczynia krwionośne. Jest to spowodowane nieprawidłowościami
w składzie aminokwasów należących do hemoglobiny. Anemię można leczyć pijąc sok z
trzciny cukrowej i zagryzajÄ…c marchwiÄ…, burakami i bananami.
Hemofilia  brak któregokolwiek białka biorącego udział w procesie krzepnięcia krwi
powoduje, że fibrynogen nie przekształca się we włókna fibrynowe. Choroba ta jest
dziedziczna.
17. Drogi wnikania patogenów
Patogeny wnikają przez pokarm, skórę, śluzówki i drogą kropelkową.
18. Odporność komórkowa: Po co i co to są makrofagi? Proces zwalczania antygenów
Makrofag  duża komórka , której funkcją jest rozpoznanie, pożarcie w całości i strawienie
obcej komórki.
Antygeny sÄ… zwalczane przez limfocyty T oraz B.
Komórki pomocnicze T  odbierają od makrofagów antygeny i przekazują sygnał do
komórek-zabójców T i limfocytów B w celu zwiększenia ich liczby i przystąpienia do ataku.
19. Co może być antygenem?
Antygeny to charakterystyczne dla atakującej komórki związki chemiczne.
20. Co nalezy podać po ukąszeniu przez żmiję?
Należy podać surowicę (gotowe przeciwciała), ponieważ przy szybko rozprzestrzeniającej się
infekcji organizm nie ma czasu na wyprodukowanie naturalnych przeciwciał.
21. Funkcje gorÄ…czki
Opracował: MiR (http://mi.ir.pl). Materiał opracowany przy pomocy Wikipedii (http://pl.wikipedia.org)
Biologia  powtórka przed sprawdzianem  Krwiobieg i odporność . 3LO im. S.Batorego w Chorzowie.
Materiał nierozszerzony dla klasy pierwszej.
Funkcja obronna gorączki polega na zaburzeniu metabolizmu patogenów poprzez zwiększenie
temperatury ich otoczenia (organizmu zainfekowanego). GorÄ…czka powyżej 39°C mÄ™czy i
osłabia organizm.
22. Na jakiej zasadzie komórki rozpoznają ciałe obce?
Na powierzchni wszystkich rodzajów limfocytów znajdują się białka, które potrafią rozpoznać
ogromną liczbę różnych związków chemicznych będących antygenami. O rozpoznaniu mówimy
wtedy, gdy białko rozpoznające i antygen idealnie do siebie pasują.
Ważne pojęcia:
grasica  produkuje limfocyty T oraz jest gruczołem wydzielania wewnętrznego
śledziona  bierze udział w usuwaniu zużytych krwinek
fibrynogen  białko mające kluczowy udział w procesie krzepnięcia krwi; rozkłada się na fibrynę
lizozym  enzym rozkładający ścianę komórkową patogenów
interferon  białko o właściwościach przeciwwirusowych
odporność nieswoista  odporność przeciwko wszystkim przeciwciałom
odporność swoista  odporność wyspecjalizowana przeciwko konkretnym patogenom
cytokiny  białka biorące udział w przekazywaniu sygnału przez limfocyty
Opracował: MiR (http://mi.ir.pl). Materiał opracowany przy pomocy Wikipedii (http://pl.wikipedia.org)