PARAZYTOLOGIA
WYKA
ADY
2009/2010
CHOROBY PASOŻYTNICZE ŚWIC

Zenon Sołtysiak
By M.
1
Kokcydioza u świń
A-Eimeria scabra,
B-E. perminuta,
C-E.spinosa,
D-E. debllecki,
E-Isospora suis
U świń (tylko prosiąt) jest 13 poznanych dotychczas gatunków kokcydiów, z których spośród 13-u
gatunków kokcydiów,
10 należy do rodzaju Eimeria
3 gatunki  do rodzaju isospora (cechÄ… charakterystycznÄ… rodzaju Isospora jest powstawanie w sporulujÄ…cej
oocycie 2 sporocyst zawierajÄ…cych po 4 sporozoity).
Izosporoza świń
Izosporoza świń  w jelicie cienkim świń w postaci sporozoitów, schizontów, merozoitów, gamet i oocyt.
Oocysta zawiera dwie sporocysty, zawierajÄ…ce po 4 sporozoity.
Występowanie  Pierwotniak kosmopolityczny
Żywiciel  świnia
Umiejscowienie  komórki nabłonka jelita cienkiego
Cykl rozwojowy
- Uwonienie z oocyt sporozoity, z których powstają merozoity.
- Po dwóch, trzech pokoleniach schizontów ma miejsce rozwój płciowy  gamogonia.
- Okres prepatentny wynosi 5-7 dni.
Objawy kliniczne
Inwazja dotyczy prosiÄ…t ssÄ…cych w wieku 8-15 dni.
Stwierdza się wodnistą biegunkę, która staje się  pastowata ,
Kał zwykle żółty lub zielonkawy.
Sarkocystoza (syn Sarkosporydioza)
Żywiciel Ostateczny  PIES
S. BOVICANIS (syn. S.. Cruz),
S. OVICANS (syn. S.lenella),
S. CAPRICANIS,
S. HIRCIANIS,
S. SUICANIS (syn. Sarcocystic porcicanis, S. miescheriana),
S.EQUCANIS (syn. S.bertrami),
S. FAYERI
S. HOVARTHI,
S. CAMEL
Żywiciel ostateczny  KOT
S.BOVIFELIS (syn. S. hirsuta, S. fusiformis)
S. OVIFELIS (syn. S. Tevnella, S. gigantea, S. meddusiformis, Isopora bigeminia),
S.PORCIFELIS (syn. S, sufelis).
Żywiciel pośredni  ŚWINIA
Żywiciel ostateczny-PIES
S.SUICANIS ( syn. S. porcicanis, S. miescheriana)
Żywiciel ostateczny  KOT
S. Suifelis (syn. Porcifelis)
Żywiciel ostateczny  Człowiek
S. Suihominis (syn. Isopora hominis).
Umiejscowienie: Mięśnie.
Rozpoznawanie
W praktyce przyżyciowe sakocystoza przeżuwaczy nie jest diagnozowana.
Badania pośmiertne
Pośmiertnie w czasie badania poubojowego lub sekcyjnego.
W mięśniach stwierdza się białoszare cewy Meschera. Ich długość sięga niekiedy kilkunastu milimetrów i są ułożone wzdłuż
włókien mięśniowych.
Przy intensywnej inwazji dochodzi do zmian struktury i zabarwienia mięśni.
2
BALANTIDIOZA ÅšWIC
BALANTIDIUM COLI
Wymoczki zmiennej wielkoÅ›ci od 30-150 µ, ksztaÅ‚tu jajowatego lub
owalnego.
Makronukleus najczęściej kształtu fasolki.
We wgłębieniu jądra mieści się mikronukleus.
Dwie wodniczki tętniące i liczne wodniczki pokarmowe zawierają tkankowy
detrytus, skrobiÄ™, bakterie, a nawet krwinki czerwone.
Cysty przezroczyste, kulistego ksztaÅ‚tu, Å›rednicy 50-60 µ. Rozmnaża siÄ™
drogą podziału poprzecznego.
PATOLOGIA  WrzodziejÄ…ce zapalenie jelit grubych,
OPISTORCHOZA (opisthorchosis)
Etiologia. Choroba ta wywoływana jest przez Opisthorchis felineus, przywrę należącą do rozdziny Opisthorchidae.
Występowanie.
Europa (szczególnie kraje Europy południowo-wschodniej) i Azja.
Z uwagi na cykl rozwojowy tej przywry jej wystepowanie ma charakter ogniskowy , głównie w okolicach jezior i rzek
obfitujÄ…cych w ryby.
W Polsce występowanie tej przywry notowano jednak w Warszawie i jej okolicach u 0,45-90 % badanych krów badanych kotów,
przy czym najwyższą elastyczność inwazji (90%) tej przywry stwierdzono u kotów pochodzących z okolic znad Zalewu
Wiślanego.
Przywrę tę stwierdzono także u lisów polarnych  Alopex lagopus.
Cykl rozwojowy
Żywiciel i umiejscowienie
Żywiciel ostateczny:
Kot, lis, pies, świnia oraz człowiek.
Pierwszy żywiciel pośredni ślimak słodkowodny Bitynia leachi.
Drugim żywiciel pośredni,
Ryby najczęściej z rodziny karpiowatych (karpie, płocie, liny, leszcze i In.).
Umiejscowienie: U żywiciela ostatecznego przewody żółciowe wątroby, niekiedy przewody trzustki.
Obraz kliniczny
Silniejsza inwazja O.felineus u kotów prowadzi do wychudzenia, zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego, niedokrwistości,
żółtaczki, obrzęków, a nawet wodobrzusza.
Przy omacywaniu jamy brzusznej stwierdza się niekiedy powiększenie wątroby.
3
Zmiany anatomopatologiczne
Stwierdza się oznaki żółtaczki i powiększenie wątroby oraz rozszerzenie przewodów żółciowych, prowadzące miejscami do
powstawania torbieli wielkości orzecha włoskiego (wypełnionych przywrami).
W przypadkach przewlekłej inwazji stwierdza się poza tym nieżytowe zapalenie ścian przewodów żółciowych oraz rozrost
nabłonka, prowadzący do powstawania brodawczykowatych lub guczołakowatych zmian.
Diagnostyka
Rozpoznanie. Polega na poszukiwaniu charakterystycznych jaj w kale metodÄ… sedymentacji.
Zwalczanie. Do leczenia zalecza siÄ™ prazikwantel w dawce 25 mg/kg przez 3 dni i heksachlorofen w dawkach 20 mg/kg m.c. po
Zapobieganie ogranicza siÄ™ do wykluczenia z diety surowych lub niedogotowanych ryb.
PARAGONIMOZA LUDZI I ZWIERZ
T Paragonimus westernami
Jest rozprzestrzeniona na Dalekim Wschodzie, pasożytuje w płucach (parami w cystach) głównie u ludzi, a także u psów, kotów i
świń.
Pierwszym żywicielem pośrednim są:
Åšlimaki z rodzaju Melania.
Drugim żywicielem pośrednim są:
SÅ‚odkowodne skorupiaki.
Obraz kliniczny
Zarażenie następuje przez spożywanie surowych skorupiaków. Inwazja tego gatunku przywr wywołuje objawy zapalenia oskrzeli
i płuc, kaszel i krwioplucie.
.
CLONORCHIS SINENSIS
Morfologia i Cykl rozwojowy
Przywra chińska długości 20-25 mm o wydłużonym kształcie i czerwonej barwie. Występuje u człowieka, psa, kota i świni.
Miejsce osiedlenia-Przewody żółciowe.
Z chwilą wydalenia w jaju znajduje się ukształtowane miracudum.
Żywicielami pośrednimi sa ślimaki i ryba.
I-ślimak (Bulinus fucsianus, Alocinoma logicornus). W jamie ciała ślimaka miracidum przekształca się w sporocystę, a po 4
tygodniach stwierdza się już redie.
Redie przenikają do do trzustkowątroby ślimaka i po 4-6 tygodniach rozwiną się cerkarie. Cerkarie wydostaja się ze ślimaka i
pływają w wodzie atakując II-żywiciela pośredniego tj. rybę (karpiowate, okoniowate) usadawiają się w mięśniach i przychodzą
po 6 tygodniach w encystowana metacerkuriÄ™.
ALARIOZA ZWIERZ
T Alaria alata
Długości 3-6 mm.
 Uszka dobrze rozwinięte.
Przedni odcinek ciała długi, spłaszczony, w tylnej części rozszerzony.
Tylny odcinek krótki, zaokrąglony.
NarzÄ…d czepny poza przyssawkÄ… brzusznÄ….
1  przyssawka gębowe
2  gardziel
3  jelito
4  przyssawka brzuszna
5  żółtniki
6  dodatkowy narzÄ…d czepny
7  jajo
8  jajnik
9  jÄ…dro przednie
10  jÄ…dro tylne
11  pęcherzyk nasienny
12  otwór rozrodczy
4
Żywiciel pośredni
I pośredni  ślimak (Planorbis, planorbis, Spiralna Hortex)
II pośredni  kijanki lub dorosłe żaby,
Żywiciel ostateczny  lis, wilk, pies, kot.
Cykl rozwojowy
Z jaj wydalanych do wody rozwija się miracidum po 25 dniach. Wnika do ślimaka zatoczka i i umiejscawia się w
trzustkowątrobie i przekształca się w sporocystę macierzystą a ta w sporocysty potomne. Brak redii.
Cerakanie typu furkocerkarii opuszczają sporocysty i wydostają się ze ślimaka, aby wniknąć do drugiego żywiciela tj. żaby lub
kijanki żaby gdzie przekształcą się w inwazyjne mezocerkarie. W tkance mięśni dzika, żywiciela rezerwuarowego pojawia się
Agamodistomum suis.
TASIEMCE NIŻSZE
Rząd tasiemców Pseudophyllidea
W pierwszym żywicielu pośrednim rozwija się drugie stadium larwalne tasiemców z rzędu Pseudophyllidea-procerkoid
(procercoid).
Kształt ciała tej larwy wydłużony, a jej tylny koniec jest wyodrębniony i zaopatrzony, a jej tylny koniec jest wyodrębniony i
zaopatrzony w 3 pary haków.
W drugim żywicielu pośrednim procerkoid przekształca się w plerocerkoid (larwę o zawartej budowie z wykształconym, jako
skoleks, przednim końcem ciała).
Difylobotrioza zwierzÄ…t i ludzi Rodzaj Diphyllobothrium
CechÄ… tego rodzaju jest wyraz
nie członowana strobila.
Otwory płciowe znajdują się na stronie brzusznej w płaszczyz
nie strzałkowej.
Prącie i pochwa uchodzą do wspólnego otworu płciowego.
Poniżej jego znajduje się otwór macicy,
Owalne jaja zaopatrzone w wieczko, o końcach zaokrąglonych.
Diphyllobothrium latum
Jest kosmopolityczny.
W Europie występuje enzootycznie w rejonie Bałtyku, Morza Północnego, oraz delcie Dunaju, (głównie u ludzi, psów, świń i
niedz
wiedzi) żywiących się rybami, którzy sa żywicielami ostatecznymi.
Morfologia pasożyta
Długość ciała 1-3 m (u ludzi dochodzi do 15 m długości).
A
yżeczkowanego kształtu skoleks zaopatrzony w dwie bruzdy.
W linii środkowej strobili widoczne są macice w postaci ciemniejszych plamek.
Jaja owalne, o wymiarach 55-76x37-46 µm zaopatrzone sa w sÅ‚abo widoczne wieczko.
Żywiciel ostateczny i umiejscowienie
Przede wszystkim człowiek, poza tym pies, świnia oraz wiele gatunków innych zwierząt żywiących się rybami.
Umiejscowienie
U psów i innych ssaków w jelicie cienkim.
U ryb w mięśniach i narządach wewnętrznych.
Biologia Diphyllobothrium latum
Zarażanie człowieka i mięsożernych następuje przez zjadanie surowych lub półsurowych opadniętych plerocerkoidami.
Okres prepatentny waha siÄ™ od 3 do 5 tygodni.
Rodzaj Spirometra
Cechy rodzaju:
Oddzielne otwory płciowe znajdują się na stronie brzusznej członu.
Otwór prącia leży w linii środkowej członu, tuż za nim znajduje się otwór pochwy, a póz
niej również oddzielny otwór macicy.
Zaopatrzone w wieczko jaja sa na końcach zwężone.
Spirometria erinacei europaei
Tasiemiec ten jest znacznie rzadziej spotykany u zwierząt mięsożernych w Europie niż D. latum.
Często występuje na Dalekim Wschodzie.
Żywicielem ostatecznym są psy, koty oraz dzikie mięsożerne.
1. Pierwszym żywicielem pośrednim są widłonogi planktonowe z rodzaju Cyclops,
2. Drugim  wiele gatunków płazów (żaby), gadów (węże), a także ptaki i ssaki, w tkankach których rozwija się plerocerkoid.
5
Larwa ta zjedzona (np. w przypadku spożywania żab) przez niewłaściwego żywiciela, np. człowieka lub świnię, nie rozwija się
do postaci dojrzałego tasiemca, natomiast migruje z jelita do mięśni, a niekiedy także do innych narządów, gdzie osiedla się w
postaci  plerocerkoidu  zwanego sparganum.
Umiejscowiony w organizmie człowieka, np. w gałce ocznej (sparganoza oczna), mózgu lub naczyniach krwionośnych, staje się
dla niego niebezpieczny.
Dojrzały tasiemiec pasożytuje u zwierząt mięsożernych w jelicie cienkim.
Tasiemczyce u ludzi cykl rozwojowy
Taenia solium i Taenia saginata
A  żywiciel ostateczny
B  żywiciel pośredni
1a  człon maciczny T. solium
1b  człon maciczny T. saginata
Wągrzyca świń (cysticercosis suum)
Etiologia. Przyczyną schorzenia jest Cysticercus cellulosae, postać larwalna tasiemca Taenia solium.
Występowanie. Pasożyt ten jest kosmopolityczny.
Morfologia pasożyta.
Morfologia pasożyta wągier świński jest małym, owalnym, białawej barwy pęcherzykiem o wymiarach 6-20x 5-10 mm.
Wpukliny do wnętrza pęcherzyka skoleks jest charakterystycznej dla tasiemca dojrzałego budowy, tj. uzbrojony w podwójny
wieniec 22-32 haków i 4 przyssawki.
Żywiciele i umiejscowienie
Żywiciel ostateczny  Człowiek,
U człowieka dojrzały tasiemiec, długości 2-8 m, pasożytuje w jelicie cienkim.
Żywiciel pośredni  Świnia.
Umiejscowienie. U świni Cysticercus cellulosae umiejscawia się w tkance łącznej śródmięśniowej wszystkich mięśni poprzecznie
prążkowanych tj. w mięśniach uda, łopatki, lędz
wiowych, międzyżebrowych, w przeponie mięśniach żuchwowych, języku oraz
sercu.
Biologia pasożyta.
Człony tasiemca Taenia solium, odrywają się od strobili i są wydalane z kałem.
Zarażanie świń, a także dzików następuje w czasie żerowania na terenach zanieczyszczonych kałem ludzkim.
Uwalniaja się onkosfery i po wniknięciu do naczyń żylnych lub chłonnych przewodu pokarmowego wędrują krwioobiegiem do
miejsca osiedlenia.
W ciągu 2,5-4 miesięcy rozwija się wągier Cysticercus cellulosae.
W
GRZYCA CYSTICERCUS CELLULOSAE,
(racemosus) u ludzi
Wągrzyca psów
W przypadku wągrzycy człowieka wągry umiejscawiają się głównie w mózgu, gałce ocznej.
U psów Cysticercus cellulosae usadawia się w mózgu.
Obraz kliniczny
Wągrzyca świń najczęściej przebiega bezobjawowo.
Tylko w przypadku wyjątkowo intensywnej inwazji oraz umiejscowienia się wągrów w
mięśniu sercowym lub ośrodkowym układzie nerwowym mogą wystąpić objawy:
Sztywny chłód.
Przyspieszenie oddechów oraz objawy nerwowe, w postaci ruchów manewrowych, drgawek, niedowładów, a nawet porażenia.
Zmiany anatomopatologiczne
W przypadkach intensywnej inwazji stwierdza się obecność wągrów nie tylko w predylekcyjnych miejscach tuszy, ale we
wszystkich mięśniach szkieletowych, tkance tłuszczowej, a nawet w mózgu i narządach miąższowych.
Masowa inwazja powoduje zmianę zabarwienia, wodnistość i zwyrodnienie mięśni.
Niekiedy stwierdza się obecność zwapnianych wągrów.
6
Rozpoznawanie
Rozpoznawanie wągrzycy świń następuje podczas obowiązującego badania poubojowego polega na:
Stwierdzeniu obecności wągrów w tuszy.
Zwalczanie
Ograniczenie występowania tej inwazji możliwe jest przez zapobieganie jej, polegające na:
1/ wykrywaniu, likwidowaniu u ludzi tasiemczycy na tle T.solium,
2/ ochrona zwierząt przez inwazja przez budowanie, odpowiednich urządzeń sanitarnych (ustępów),
3/ ochronie terenów uprawnych i zbiorników wodnych przed ściekami kanalizacyjnymi przez budowanie odpowiednich
oczyszczalni ścieków,
4/ przestrzeganiu należytej poubojowej kontroli sanitarno-eterynaryjnej
GLISTICA ÅšWIC
, ASKARYDOZA (ascaridosis suum)
Etiologia  Ascaris suum
Nicień należący do rodziny Ascaridiae.
Wystepowanie. Pasożyt komopoliczny.
W Polsce glistnica świń jest pospolita, a ekstensywność inwazji waha się w granicach od 7,6 do 61%.
W
GORCZYCA ÅšWIC
Strongyloidoza (Sytrongyloidosis suum)
Strongyloides ransomi-Rodzina Strongyloididae.
Długość ciała pasożytniczej samicy wynosi 3-5 mm.
Gardziel jest długa, walcowata. Otwór płciowy znajduje się na początku tylnej trzeciej części ciała.
Jaja maÅ‚e, eliptyczne o wymiarach 46-57x30µm, otoczone cienkÄ…, przejrzystÄ… skorupkÄ…, zawiera wyksztaÅ‚conÄ… larwÄ™.
Inwazyjne larwy, (okoÅ‚o 540 µm), cechujÄ… siÄ™ dÅ‚uga, walcowatÄ… gardzielÄ… i rozwidlonym na koÅ„cu ogonem.
Żywiciel, umiejscowienie i Biologia pasożyta.
Żywiciel  Świnia domowa i dzika..
Umiejscowienie. Jelito cienkie (śluz i błona śluzowa).
Biologia pasożyta.
W cyklu rozwojowym węgorka świńskiego
Strongyloides ransomi występować mogą dwa pokolenia:
1/ pasożytnicze partenogenetycznych samic.
2/ wolno żyjące  rozdzielnopłciowe.
Drogi inwazji
1. Zarażenie żywiciela odbywa się głównie przez skórę. Larwy węgorka wędrują (naczyniami krwionośnymi i chłonnymi przez
prawe serce do płuc.
Po wykasłaniu i połknięciu osiedlaja się 3-4 dnia po zarażeniu w jelicie cienkim, gdzie po odbyciu dwóch dalszych linek
przekształcają się w partenogenetyczne samice.
Okres prepatentny wynosi około 6 dni.
2.Inwazja może nastąpić także per os. Larwy węgorka wnikają w błonę śluzową jamy ustnej lub przełyku i po odbyciu wędrówki
przez układ krwionośny i płuca, lokalizują się w jelicie cienkim.
Inwazja per os następuje u prosiąt ssących. W przypadku bowiem zarażenia się macior ciężarnych, część larw wydalana jest z
siarÄ….
Obraz kliniczny
Chorobotwórczość węgorka polega na działaniu mechanicznym i toksycznym.
Szczególne podczas wędrówki larw przez tkanki żywiciela.
Dodatkowym niebezpieczeństwem jest stworzenie przez to sprzyjających warunków do zakażeń różycą, a nawet pomorem.
7
Obraz kliniczny
Okres Pierwszy  skórny
W miejscu wnikania larw pojawiaja się lokalne zmiany zapalne skóry, niekiedy powikłane procesami ropnymi w wyniku wtórnej
infekcji. Miejscowym wykwitom towarzyszy często świąd oraz wypadanie włosów.
Okres Drugi  płucny.
Rozwija się zapalenie płuc, kaszel duszność i wpływ z nosa.
Okres Trzeci  jelitowy
Biegunki, nierzadko na przemian z zaparciami, utratą apetytu, bóle brzucha, skłonność do wymiotów, postępujące wychudzenie i
nmiedokrwisość.
Po zakończeniu wędrówek larw i osiedlaniu się nicieni w jelicie cienkim pojawiają się objawy.
Ze strony ośrodkowego układu nerwowego podniecenie lub apatia, ruchy maneżowe, zakopywanie się w ściółkę.
Zmiany w obrębie krwi cechują się spadkiem wskaz
ników czerwonokrwinkowych i eozynofilią.
U chorych prosiąt obserwuje się wyrażenie zahamowane rozwoju.
Zmiany anatomopatologiczne
Błona śluzowa początkowego odcinka jelita cienkiego w przypadkach intensywnej inwazji jest obrzękła i pokryta znaczna ilością
śluzu.
Stwierdza się mniej lub bardziej liczne wybroczyny i małe ogniska krwotoczne.
Rozpoznanie
Stwierdzenie charakterystycznych jaj ( z wykształconym zarodkiem) w kale przy użyciu, metody flotacji.
W przypadku badania kału nieświeżego, pobranego kilka do kilkunastu godzin przed badaniem, na stwierdzeniu
charakterystycznych larw przy użyciu metody Baermanna lub Vajdy.
Rozpoznanie pośmiertne  stwierdzenie obecności nicieni Strongyloides ransomi w treści jelita lub w zeskrobinach bł śl j. c.
Badanie należy przeprowadzać przy użyciu lupy.
Zwalczanie węgorczycy świń
1. Tiabendazol-MSD (krajowy-Helmintazol  Biowet). w dawkach 50-100 mg/kg podawany z karmÄ….
2. Suiverm-Polfa, będący mieszaniną tiabendazolu i adpinian piperazyny w dawkach 500-900 mg/kg m.c. do zwalczania inwazji
mieszanych wywołanych przez węgorka i glisty.
3. Fenbendazol (Panacur-Hoechst) tylko w wysokich dawkach, 50 mg/kg
4. Cambendazol  MSD-20 mg/kg
5. Mebendazol (Mebenvet-Jansen) jako domieszka do karmy 30 ppm przez 10 kolejnych dni.
6. Iwermektyna 300 µg/kg, jednorazowo, parenteranie lub z karmÄ… 2 ppmx7 dni.
7. Doramektyna 300 µg/kg jednorazowo, parenteralnie.
TRICHINELOZA U ZWIERZ
T I LUDZI
Rodzina: Trichinellidae
Rodzina Trichnellidae
To drobne nicienie blisko spokrewniona z włosogłówkami (Trichocephallidae)
Z kapilariami (Capillaridae)
Połączenie ich w systematyce zoologicznej we wspólną nadrodzinę Trichocephaloidea
1. U żyworodnych samic układ rozrodczy jest pojedynczy
2. Samce nie posiadają szczecinki kopulacyjnej. Należą tu pasożyty wyłącznie ssaków.
Trichinella spirali
Z zapÅ‚odnionych jaj wielkoÅ›ci 40 z 30 µm już w macicy wykluwajÄ… siÄ™ przez otwór pÅ‚ciowy na zewnÄ…trz.
Krąg naturalnych żywicieli włośni obejmuje ponad 50 gatunków ssaków należących przede wszystkim do zwierząt mięsożernych
wilk, pies, kot i wszystkożernych dzik, świnia domowa.
Rozwój Trichinella spirali
Po kopulacji samica od 4-5 dnia w ciągu 3-8 tygodni rodzą do przestrzeni chłonnych ściany jelita kilkaset do kilku tysięcy larw.
U człowieka 1500,
U świnki morskiej 1000-2500,
U myszy 200-900.
WÄ™drówka tych drobnych, o wymiarach 80-120x 5-6 µm larw prowadzi przez naczynia chÅ‚onne do krążenia pÅ‚ucnego, a
następnie krążenia dużego i wreszcie do wszystkich tkanek z tym, że z przyczyn dotychczas nieznanych dalszy swój rozwój mogą
one odbywać tylko w mięśniach poprzecznie prążkowanych.
Pierwsze larwy we krwi pojawiajÄ… siÄ™ po 4 dniach.
W mięśniach spotyka się je najwcześniej między 5 a 8 dniem inwazji.
We włóknie mięśniowym larwy szyb ko rosną, rozwijają się, a następnie skręcają się i po 17-18 dniach stają się zdolne do
zarażenia innego żywiciela.
Około 30-40 dnia inwazji wokół skręconych larw zaczyna się proces tworzenia torebki, trwający 6-9 tygodni przy czym powstaje
najpierw wewnętrzna warstwa Halinowa, następnie warstwa zewnętrzna-łącznotkankowa,
Włókno mięśniowe wewnątrz torebki ulega daleko idącym zmianom strukturalnym, świadczącym o intensyfikacji procesów
metabolicznych.
8
EZOFAGOSTOMOZA U ÅšWIC

Rodzina Strongylidae
Oesophagostomum denatum
Występowanie-Oesophagostomum dentatum należy do najpospolitszych pasożytów świń.
W Polsce ekstensywność inwazji wynosi około 70 %.
Żywiciele-świnie, także dziki i pekari.
Umiejscowienie- jelito grube.
WA
OSOGA
OWCZYCA U ÅšWIC

Trichocephalosis suum
Etiologia: Przyczyną choroby jest włosogłówka świńska  Trichocephalus suis, należąca do rodziny Trichocephalidae.
Występowanie. Są to pasożyty kosmopolityczne.
WA
OSOGA
ÓWCZYCA LUDZI TRICHURIS TRICHIURA
Patogeneza. FormÄ… inwazyjnÄ… sÄ… jaja.
Zarażenie następuje per os. Pasożyty bytują w okrężnicy i jelicie ślepym.
Objawy trichuriozy pojawiajÄ… siÄ™ w masowych inwazjach.
Prawdopodobnie dołączają się infekcje bakteryjne.
Objawy kliniczne to: bóle brzucha, bolesne parcie na stolec, nudności, uporczywa biegunka.
W inwazjach przewlekłych obserwuje się utratę łaknienia, biegunki naprzemienne z zaparciami.
Jaja Trichocephalus i włosogłówki w fałdach jelita Włosogłówka ludzka
Maracanthorthorhynchus hirdudinaceus Kolcogłów olbrzymi  Oligacanthorhynchidae.
Żywiciel ostateczny  świnia domowa (Sus strofa dom.), dzik (Sus strofa) a także pasowate (Canidae), kotowate (Felidae) i
niekiedy człowiek.
Żywiciel pośredni  chrabąszcze i ich larwy, złotawki oraz żuk gnojownik.
Lokalizacja: u żywiciela ostatecznego jelito cienkie, niekiedy żołądek lub jelito grube.
Choroby wywoływane przez roztocze
Świerzb u świń (scabies)
U świń występuje tylko świerzb drążący (sarkoploza) wywoływany przez świerzbowca drążącego świńskiego  Sacbiei var. Suis.
DROGI INWAZJI
Główną drogą inwazji jest bezpośredni kontakt zwierząt zdrowych z chorymi.
Za pośrednictwem różnych przedmiotów mających kontakt ze zwierzętami chorymi.
Po wprowadzeniu zwierząt do zarażonej chlewni.
Rozwojowi inwazji sprzyjają złe warunki higieniczne (ciemne i wilgotne pomieszczenia) oraz niepełnowartościowe żywienie.
Obraz kliniczny u świń
Inwazja świerzbowców powoduje miejscowy stan zapalny skóry oraz silny jej świąd.
Pierwsze zmiany pojawiają się na głowie, a przede wszystkim na lukach nadoczodołowych, grzbiecie nosa, małżowinach usznych
i u podstawy uszu.
Stąd inwazja rozprzestrzeniania się na szyję, dolne partie brzucha, wewnętrzną stronę ud, a w zaniedbanych przypadkach  na
całe ciało.
W miejscach skóry powstają małe guzki, a w skutek surowiczno-komórkowego nacieku przechodzą w pęcherzyki i krosty i
oejmują coraz większe partie skóry.
Wysięk surowiczno-ropny wydostający się z pękających pęcherzyków i krost zasycha, tworząc wraz z łuszczącym się naskórkiem
strupy.
Zmianom tym towarzyszy znaczny świąd.
Chore zwierzęta ocierają się o różnego rodzaju przedmioty.
W wyniku długo trwającego procesu chorobowego skóra traci elastyczność, ulega zgrubieniu, pofałdowaniu, a nawet popękaniu.
Wskutek następującej wtórnej infekcji tworzyć się mogą ropnie.
Długotrwały proces zapalny skóry prowadzą do wyniszczenia i śmierci.
9
Rozpoznawanie
Znacznego stopnia świąd oraz obecność charakterystycznych zmian na skórze pozwalaja podejrzewać inwazję świerzbowców.
Podstawę diagnozy stanowi stwierdzenie obecności świerzbowców w zeskrobinach z głębszych warstw skóry z miejsc
chorobowo zmienionej, przy zastosowaniu metody Stefańskiego.
Zwalczanie świerzbu świń
1. ZwiÄ…zki fosforoorganiczne, np.
Ipowet 5 w 2,5 % emulsji wodnej,
Neguvon w 1,5  2% roztworze wodnym.
2. Karbaminiany, np.
Pularyl w 2% roztworze wodnym.
3. Chlorowane węglowodory, np.:
Alugan w 0,2-0,5 % roztworze wodnym, HCH, np.
Unitox, w 3-5% roztworze wodnym.
Aby zapewnić powodzenie w leczeniu świerzbu zwierzęta przed zabiegiem należy dokładnie obmyć wodą i szarym mydłem.
Należy zabieg przeprowadzić 2-3 krotnie w odstępach 7-10 dniowych.
UWAGA!
Przeprowadzić dezynfekcję pomieszczeń i sprzętu opryskując je tymi samymi preparatami, które stosowano do leczenia.
WSZAWICA ÅšWIC
Haematopinus suis
Morfologia pasożyta
Wesz świńska Haematopinus suis jest największa spośród wszystkich gatunków wszy występujących u zwierząt domowych.
Samiec ma 3,5-4,5 mm długości,
Samica 4-6 mm,
Wszy mają barwę szarobrunatną, z ciemnym pigmentowym odwłokiem.
GÅ‚owa wyraz
nie węższa i dłuższa od tułowia.
Nogi mocne, zaopatrzone w silny pazur.
Wszawica u świń (Anoplurosis suum)
U świń inwazja ta wywoływana jest przez Haematopinus suis-wesz świńską, należącą do rodziny Haematopinidae.
Występowanie
Jest to pasożyt kosmopolityczny, w Polsce dość pospolity.
Żywiciel  świnia domowa
U dzika występuje Haematopinus apri
Umiejscowienie  u nasady uszu, karku, bokach ciała i wew stronie ud
U dzików w przednich fałdach kolanowych
Biologia
Rozwój wszy jest prosty
Zwalczanie
1. Iwermektyna u Su (0,3mg/kg w r-rze 1% lub 0,25%), s.c., p.o  premix
ZwiÄ…zki fosforoorganiczne
1. Ipowet 5 (5% bromfenwinfos) w 0,05-0,1% emulsji wodnej do opryskiwania i zmywań
2. Neocidol 25 EC-Ciba-Geigy (25%diazinon) w 0,025% emulsji wodnej do opryskiwań lub zmywań
3. Neguvon-Bayer (trichlorfon) 0,15-0,2% r-r wodny do kąpieli lub opryskiwań
4. Batestan-Hoechst 0,05% r-r wodny do kÄ…pieli lub 0,7% do opryskiwania zwierzÄ…t
Karbaminiany
1. Pularyl-Biowet stosowany w 0,5-0,2% r-rze wodnym do zmywań lub w 5% zasypce
Chlorowane węglowodory
1. Heksachlorocykloheksan (np. krajowy Unitox) w 1%r-rze wodnym do opryskiwań
2. Alugan-Hoechst 0,2% r-r wodny do opryskiwań
10