Zwyczaj międzynarodowy  aby podkreślić fakt, że jest on wiążący prawnie odróżnia się
go od obyczaju. Najprostszym testem jest ten, czy państwo występuje z roszczeniem na
podstawie takiej normy. Praktyka i przeświadczenie o mocy wiążącej normy prawnej  że
dane zachowanie jest wymagane ze względu na istnienie pewnej normy prawnej (opinio
iuris).
Nie każda praktyka jest normotwórcza. Zwyczaj ma określone cechy:
Trwanie przez pewien okres czasu
Musi być zgodna z przeważającym prawem międzynarodowym  do tych
fundamentalnych norm należy zaliczyć ius cogens
Powtarzalność
Ë%
spójność  dotyczy postępowania grupy państw w podobny sposób
Ë%
jednolitość  każde z państw działa w danej sytuacji w sposób jednolity
Praktyka normotwórcza może powstawać w dwóch wymiarach
wewnętrznym
Ë%
parlament  pociąganie do odpowiedzialności głów państw
Ë%
sądy  w ramach kompetencji tych organów. Np. orzecznictwo brytyjskiego
Trybunału ds. A
upów wpływały na rozwój praktyki międzynarodowej.
Również rozpatrywanie odpowiedzialności głów państw, czy osób
prowadzących politykę międzynarodową przez sądy
międzynarodowym
Ë%
zawieranie umów
Ë%
występowanie z roszczeniami
Ë%
posiedzenia organizacji międzynarodowych
głosowanie
wypowiedzi
indywidualnie składane oświadczenia co do pewnych kwestii
Norma zwyczajowa będzie miała powszechny charakter:
państwo będzie czuło się związane daną praktyką wtedy, gdy wystąpi pewna
reprezentatywność normy zwyczajowej w skali świata
realizacja normy zwyczajowej będzie wiązać się z interesami tego państwa
Ë%
Persistent objector - Państwo, które w sposób stały, niezmienny protestuje
przeciwko przyjęciu na siebie obowiązków wynikających ze stosowania
takiego, czy innego standardu.
Opinio iuris  subiektywny element, który powinien się pojawić (bardzo często postrzega
się je jako praktykę, ponieważ najbardziej jaskrawym przypadkiem opinio iuris jest
oświadczenie państwa, w którym stwierdza, że czuje się związane z daną praktyką
międzynarodową). Inne sposoby:
złożenie roszczenia
domniemana akceptacja  przy reprezentatywności i  dotknięciu treścią normy
jakiegoś państwa
Ë%
oświadczenia zawierane w uchwałach organizacji międzynarodowych
Ë%
konsekwentne głosowanie za treściami zawartymi w tych uchwałach
Zwyczaj regionalny  będzie powstawał wówczas, gdy w praktyce będą uczestniczyć
państwa danego regionu. Możliwy jest też zwyczaj dwustronny  bez umowy
międzynarodowej.
Skutki zwyczaju regionalnego:
normy będą miały charakter wyłączający w stosunku do norm o charakterze
powszechnym, w stosunkach między państwami tego regionu
Norma zwyczajowa, która powstała w wyniku umowy międzynarodowej, a
nakładającej obowiązki wobec państwa trzeciego powstaje, jeśli państwo postępuje
zgodnie z takÄ… normÄ….
Kodyfikacyjny  państwa przenoszą daną normę z prawa zwyczajowego do prawa
pozytywnego
Krystalizujący  ustanawiana jest pewna praktyka, ale nie doszło do potwierdzenia,
że praktyka ta przyczyniła się do powstania normy zwyczajowej (ze względu na
powstanie opinio iuris, na regionalny charakter, itp.).
Czy istnieje możliwość istnienia jednocześnie tej samej normy zwyczajowej i 
póz
niejszej  normy traktatowej? Mogą obowiązywać obie te normy.
Zasada estoppelu  reguła, zgodnie z którą nie można przeczyć sobie. Można się na nią
powołać, w przypadku szkody.
Mamy z określonym zachowaniem państwa A. Państwo B nie zgłasza sprzeciwu i
ustanawia swoją praktykę w oparciu o praktykę stworzoną przez państwo A. Państwo A
odstępuje od stworzonej przez siebie praktyki, co powoduje szkodę państwa B.
Dorozumiane uznanie  jeżeli państwa, wobec pewnej praktyki nie zgłaszają sprzeciwu,
to domniemywa się, że tę praktykę uznają.
Akty jednostronne  oświadczenia woli, które wywołują skutki prawne:
Formalne:
Ë%
notyfikacje, oświadczenie, deklaracja, nota
Materialne
Ë%
uznanie  może być dorozumiane
Ë%
protest
Ë%
zrzeczenie siÄ™  rezygnacja z jakiegoÅ› prawa, bÄ…dz
roszczenia
Ë%
przyrzeczenie, bÄ…dz
gwarancja  generowanie pewnych praw dla
podmiotów trzecich
pozytywne  wykreowanie nowych praw
negatywne  zobowiązanie siebie do określonego zachowania
Akty jednostronne można podzielić na
aktach jednostronnych w ścisłym tego słowa znaczeniu (autonomicznych)  te,
które wynikają z suwerenności i dyskrecjonalności państwa  oświadczenie woli,
niezależne od innego czynnika
aktach jednostronnych w szerokim tego słowa znaczeniu  te, które powiązane
sÄ… z innÄ… podstawÄ… prawnÄ…, np. innego akty jednostronnego, lub umowy
międzynarodowej (dwu- lub wielostronnej).
Ë%
obligatoryjne  państwo na gruncie umowy międzynarodowej ma
obowiązek dokonania aktu na podstawie pewnych okoliczności (np. prawa
zwyczajowego)
Ë%
fakultatywne  państwo może samo zdecydować, czy chce taki akt wydać,
czy nie, np. deklaracja jurysdykcyjna  każde państwo członkowskie ONZ
może złożyć do sekretariatu ONZ złożyć taką deklarację, zgadzając się na
jurysdykcjÄ™
Ë%
mieszane  również mają podstawę w akcie, lub normie zwyczajowej, ale
państwo może pozwolić sobie na pewien zakres dyskrecjonalności.
Zasada samostanowienia  zasada zrodzona z procesów demokratycznych 
przynajmniej w wersji, jaka się ostała w prawie międzynarodowym. Wywodziła się
z nurtu republikańskiego. W okresie po I Wojnie Światowej pojawiła się koncepcja
samostanowienia w nurcie wschodnim, u podstaw tworzenia ZwiÄ…zku Radzieckiego,
ale miała związek z doktryną komunistyczną. Była pewną odmianą interpretacji zasady
samostanowienia.
Na gruncie międzynarodowym interpretacją obowiązującą była interpretacja prezydenta
Wilsona. Nie znalazła ona zapisu w żadnym dokumencie prawnie wiążącym. Jedynym jej
wyrazem była zasada zapisana w art. 22 Paktu Ligi Narodów  głosiła ona, że państwo
mandatariusz powinien prowadzić działania na terytorium mandatowym dla dobra
miejscowej ludności i rozwoju miejscowej społeczności. Zasada dobrego zarządzania
i sprzyjania rozwojowi samorządności i autonomii na obszarach mandatowych stanowi
święte przymierze (Sacred Trust)
Samo pojęcie  samostanowienie znalazło się w Karcie Narodów Zjednoczonych (art.
1 par. 2  jeden z celów ONZ  Rozwijać przyjazne stosunki między narodami, oparte na
poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów, i stosować inne
odpowiednie środki dla wzmocnienia powszechnego pokoju.).
Prawo do samostanowienia jest zasadą. Intencją jej było to, aby doprowadzić do
niepodległości ludów kolonialnych, stąd system powiernictwa, zobowiązania mandatowe.
Dopiero w 1960 r. Zgromadzenie Ogólne wydało rezolucję o w sprawie niepodległości i
wolności ludów do samostanowienia. Rezolucja 26/25 z 1970 r. 25 Sesji Zgromadzenia
Ogólnego. O ile ta pierwsza odnosiła się tylko do narodów i ludów kolonialnych, ta
druga miała szerszy aspekt. Wszystkie narodu, nie tylko kolonialne miały prawo do
samostanowienia  samodzielne określenie swojego statusu politycznego, społecznego
i kulturalnego. Rezolucja z 1970 r. również odnosi się do ówczesnych procesów
dekolonizacyjnych i doprecyzowuje treść rezolucji 15/41  wskazywały metody osiągnięcia
niepodległości narodów i ludów kolonialnych  mogą one ustanowić nowe państwo, albo
mogą połączyć się tworząc nowe państwo, przyłączyć się do innego państwa, mogą też
wybrać jakąkolwiek inną opcję.
Prawo do samostanowienia ma dwojaki charakter:
Wewnętrzny  wynikający z paktu i pierwszej części rezolucji 26/25
Zewnętrzny  z rezolucji o narodach i ludach kolonialnych
Narodowi, lub ludowi nie przysługuje automatycznie prawo do własnego państwa,
a jedynie roszczenie do społeczności międzynarodowej o przyznanie mu prawa do
niepodległości. Jest to istotne, ponieważ jeżeli rezolucja stanowi, że wszystkie ludy i
narody majÄ… prawo do samostanowienia, ale nie majÄ… automatycznie prawa do secesji.
Emanacją do samostanowienia dla mniejszości może być w najlepszym przypadku prawo
do samostanowienia.
Cudzoziemcy. Podobnie jak kwestie obywatelstwa, kwestie praw cudzoziemców na
terenie danego państwa podlegają wewnętrznej regulacji tego państwa. Duże znaczenie
ma też międzynarodowe prawo prywatne  zajmujące się rozstrzygnięciem kolizji między
normami innego państwa, a normami państwa, w którym cudzoziemiec przebywa.
Zagadnienia związane z możliwością przebywania danej osoby na terytorium
danego państwa, możliwości deportacji takiej osoby, oraz zagadnienia ochrony mienia
cudzoziemca, a fundamentem jest określenie praw, jakie przysługują cudzoziemcowi.
Pierwotnie cudzoziemcy nie mieli żadnych praw. Przyznawanie im praw wiązało się
z przyjęciem go jako uchodz
cy  wtedy taka osoba miała charakter gościa i cieszyła się
specjalnym statusem. Normalnie jednak prawa cudzoziemca były drastycznie ograniczone
 np. w przypadku śmierci cudzoziemca jego majątek był przejmowany przez miejscowego
władcę.
Rozwój szkoły prawa natury przyczynił się do poprawy statusu cudzoziemców.
Kapitulacje  specyficzny reżim prawny, gdzie na terytorium państwa azjatyckiego państwa
europejskie miały sporo swobody  w pewnym wymiarze były to prawa suwerenne, co
wiązało się z poprawą praw cudzoziemców.
Po II Wojnie Światowej komisja prawa międzynarodowego zajęła się uregulowaniem
statusem cudzoziemca na gruncie prawa międzynarodowego, jednak ten temat został
zarzucony do dnia dzisiejszego. Aby uzupełnić lukę komisja prawa międzynarodowego
skupiła się na poszczególnych zagadnieniach, stąd regulacje dotyczące azylu:
Ochrona dyplomatyczna  działanie państwa, które występuje z ochroną
własnego obywatela, którego prawa są naruszane.
Azyl  jest przyznawany cudzoziemcom
Ë%
Terytorialny  na terytorium państwa forum
Ë%
Dyplomatyczny  przyznawany na terytorium państwa obywatelstwa tego
cudzoziemca
Od 2000 r. powstaje konwencja dotyczÄ…ca deportacji  prace nadal trwajÄ…. Europejska
Konwencja Praw Człowieka dotyczy nie tylko obywateli, ale także cudzoziemców 
cudzoziemcom jest przyznawany minimalny zakres praw wynikajÄ…cy z Konwencji. Inny
pogląd twierdzi, że cudzoziemcy powinni być traktowani tak jak obywatele z wyłączeniem
praw obywatelskich. Inny pogląd  że państwo może podejmować dowolne rozwiązania,
byle nie dopuszczać się dyskryminacji.
Państwo nie ma obowiązku przyjęcia cudzoziemca na swoim terytorium  odmawiając
przebywania na swoim terytorium powinno przestrzegać zakazu dyskryminacji, ale
może przyjmować rozmaite regulacje: obowiązek paszportowy, obowiązek wizowy,
może podawać różne powody odmawiające wjazdu  kwestie porządku publicznego,
bezpieczeństwa państwa, regulacje z zakresu ochrony zdrowia, związane z przeszłością
danej osoby. Co do zasady państwo odmawiając powinno uzasadnić przyczynę swojej
decyzji.
Deportacja  musi się pojawić uzasadnienie takiej procedury. Warunki proceduralne są
regulowane przez prawo międzynarodowe. Art. 13 PPOiP mówi o możliwości deportacji -
Cudzoziemiec przebywający legalnie na terytorium Państwa-Strony niniejszego Paktu może
być z niego wydalony jedynie w wykonaniu decyzji podjętej zgodnie z ustawą i będzie
miał prawo, jeżeli ważne względy bezpieczeństwa państwowego nie przemawiają przeciw
temu, przedłożyć argumenty przeciwko swemu wydaleniu oraz domagać się ponownego
zbadania swej sprawy przez właściwe władze albo osobę lub osoby specjalnie przez te
władze wyznaczone i być przed nimi w tym celu reprezentowanym.
Prawo międzynarodowe wykształciło normy zabraniające deportacji grupowej  jest to
pewna nowość, ponieważ w okresie międzywojennym przeludnienia miały miejsce dosyć
często, obecnie tego typu działania postrzega się w charakterze czystek etnicznych. Na
gruncie praw człowieka można podejmować pewne środki  istnieje możliwość derogacji
- tymczasowe wyłączenie przepisów danej konwencji  jednak musi to nastąpić wcześniej
 zgłoszenie musi pojawić się przed działaniami sprzecznymi i musi mieć uzasadnioną
podstawę. Nie do pomyślenia jest też sytuacja, kiedy państwo pozbawia obywatelstwa
ludność i dokonuje ich wydalenia.
Możliwość nacjonalizacji  w Rezolucji 32/81  nie oznacza, że państwo może to
zrobić całkowicie arbitralnie  niezbędne jest odszkodowanie, a jego wypłacenie powinno
nastąpić bez względnej zwłoki, w walucie wymienialnej i w odpowiadającej pozbawionemu
mieniu wartości (18/03). W tym kontekście były tarcia między państwami zachodnimi
i państwami rozwijającymi się  te ostatnie dążyły do ograniczenia konieczności
odszkodowania za nacjonalizację. Możliwość wypłacania odszkodowania może przyjmować
formułę lump sum agreements  odnosi się do sytuacji, w której państwo występuje
z ochroną dyplomatyczną swojego obywatela i przejmuje jego szkodę  jeżeli uda się
od państwa pozwanego uzyskać odszkodowania to może (nie musi) podzielić się tym
odszkodowaniem.
Uchodz
cy. Chodzi o ochronienie przed niebezpieczeństwem. Dwa dokumenty:
Konwencja Genewska z 1951 r.  reguluje status uchodz
cy i kwestie materialne.
Art. 33 wyraża zasadę non-refoulement, która oznacza zakaz przekazania
danego cudzoziemca w przypadku, w którym w innym państwie groziłoby mu
znaczne niebezpieczeństwo, bądz
rażąca dyskryminacja. Konwencja mówi o
traktowaniu uchodz
ców na zasadzie narodowej, bądz
na zasadzie największego
uprzywilejowania  taka osoba powinna być traktowana w najszerszym możliwym
zakresie.
Protokół Nowojorski (uzupełniający Konwencję) z 1967 r.
Regulacje regionalne:
Zalecenia Rady Europy  ma związek z rozwiązaniami prawa krajowego poszczególnych
państw europejskich  można wskazać na dwie umowy europejskie:
Konwencja z Schengen 1975 r.
Konwencja dublińska 1990 r.
Miały ograniczyć możliwość przyznawania tego statusu  przyjęto odpowiednie kroki.
Zaostrzono kontrole graniczne i wymogi wizowe, poza tym wprowadzono reguły kolizyjne,
które miały ułatwić procedury:
Zasada bezpiecznego państwa  administracja może odmówić automatycznie
przyznania statusu uchodz
cy, jeżeli osoba pochodzi z państwa uznawanego za
bezpieczne
Zasada bezpiecznego państwa trzeciego  osoba może domagać się statusu
uchodz
cy w pierwszym państwie, do którego dotarła, a pozostaje bezpieczne, a
nie dowolnie wybranego
Przypadki ewidentne naruszenie wniosku  kiedy można było dowieść, że chodzi
o kwestie ekonomiczne, a nie ze względu na zagrożenie życia lub zagrożenie
dyskryminacjÄ…
Ekstradycja. Podejrzenie popełnienia przestępstwa, wykonanie środka
zabezpieczającego lub wykonanie kary. Z wnioskiem występuje państwo (minister
sprawiedliwości), które sprawuje jurysdykcję w sprawie jakiegoś przestępstwa. Sąd może
wypowiedzieć się więc w sprawie takiego wniosku, ale decyzję podejmuje minister.
Charakterystyczna dla ekstradycji jest ekscepcja zwiÄ…zana z politycznym charakterem
przestępstwa  państwo może odmówić ekstradycji powołując się na to, że zarzuty mają
charakter polityczny, a nie kryminalny.
Europejski Nakaz Aresztowania  wyłącza ekscepcję karania politycznego, wyłącza
podwójną karalność i możliwość wyłączenia zasady specjalności. Procedura jest
odpolityczniona, ponieważ nakaz wystawiany jest przez sąd i sąd stwierdza zasadność
takiego nakazu. Europejski Nakaz Aresztowania został wprowadzony do dwóch konwencji
z 1995 r. i 1996 r., ale nie weszły w życie, ale Rada Europejska obeszła je wprowadzając
je jako instrument w ramach III Filaru. Stąd w kontekście aresztowania mówi się o
przekazaniu, a nie o ekstradycji.