TEMAT MIESIŃCA
NASZANCUIM
N
A
ZACHODN
Z
A
C
H
O
D
N
I
M
Na temat Wielkopolan i Wielkopolski krąży wiele mitów i krzywdzących stereotypów. Jednym z najbardziej znanych jest dowcip
o konspiracji wielkopolskiej:  Dlaczego w Wielkopolsce nie było konspiracji? Bo była zabroniona . Czy to jest prawda?
Wielkopolska wniosła olbrzymi wkład w odbudowę niepodległej Polski. Okres okupacji hitlerowskiej 1939 1945 to czas
bezprzykładnego poświęcenia tysięcy konspiratorów działających w organizacjach podziemia wojskowego i politycznego. Zajęcie
Wielkopolski przez Armię Czerwoną rozpoczęło drugą falę konspiracji  konspiracji antykomunistycznej. Pomimo trudnych warunków
terenowych, braku lasów i silnego zurbanizowania terenu na  Zachodnim szańcu Rzeczypospolitej w latach 1945 1947 powstawało
wiele różnego rodzaju struktur podziemia niepodległościowego. Niektóre oddziały partyzanckie złożone z byłych żołnierzy AK i NSZ
prowadziły nierówną walkę z funkcjonariuszami komunistycznego reżimu nawet do końca lat 40.
Podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945 1947
Agnieszka A
uczak, działach była znacznie mniejsza  prze- kanie do podziemia zbrojnego w Wiel-
OBEP Poznań ciętny oddział liczył kilkanaście osób. kopolsce partyzantów z innych regio-
Zdarzały się także oddziały większe nów kraju, przede wszystkim z Lubelsz-
Zagadnienie działalności podziemia niepodległo-
 np. sierż. Eugeniusza Kokolskiego czyzny i Kielecczyzny. Największe
ściowego w Wielkopolsce po 1945 r. jest jak do-
 Groz
nego , liczący od 30 do 60 żołnie- oddziały operowały na terenie Wielko-
tąd mało znane. Warto zatem omówić jeden z je-
rzy, oddział por. Franciszka Olszówki polski wschodniej i południowej. W la-
go aspektów, czyli oddziały podziemia zbrojnego
 Otta , który ostrożnie można szaco- tach 1945 1956 w Wielkopolsce działa-
operujÄ…ce na tym terenie.
wać na 50 żołnierzy, oddział poakowski ły 64 oddziały zbrojne.
Powstanie leśnej partyzantki było ppor. Edmunda Marona  Mura-Dęba
Sieć kontaktów
przede wszystkim spowodowane repre- liczył około 40 żołnierzy czy oddział
sjami polskich i sowieckich organów por. Jana Kempińskiego  Błyska W 1945 r. wielokrotnie wsparcie dla
bezpieczeństwa na żołnierzach Armii  około 60 żołnierzy. Oddziały leśne oddziałów stanowiły posterunki MO.
Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. składały się przede wszystkim z ucieka- Pełniący służbę funkcjonariusze często
Charakter oddziałów zbrojnych na tere- jących przed represjami żołnierzy pol- byli żołnierzami AK lub znajomymi
nie Wielkopolski był podobny do pod- skiego państwa podziemnego, często i krewnymi żołnierzy w oddziałach.
ziemia zbrojnego istniejącego w całym byli to także dezerterzy z Wojska Pol- Sieć informatorów na posterunkach MO
kraju, choć liczebność żołnierzy w od- skiego. Charakterystyczne było przeni- posiadał por. Olszówka. Również mili-
NIEZALEÚNA
GAZETA POLSKA I
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
niu dowództwa grupy ppor. Alfonsowi
Olejnikowi  Babiniczowi , co oficjalnie
nastąpiło 3 maja 1946 r. Natomiast  Ru-
dy stworzył niezależny od KWP nie -
wielki oddział leśny, liczący kilku żoł-
nierzy.
Akcje 1945 r.
Podobnie jak w całym kraju, nawet
największe oddziały rzadko podejmo-
wały ataki na miasta powiatowe, a ni-
gdy na wojewódzkie. Również nie do-
konano ani jednego zamachu na wyso-
kich rangą działaczy partyjnych
i państwowych, nie wysadzano pocią -
gów czy obiektów przemysłowych. Nie
atakowano też, zarówno z przyczyn
technicznych, jak i politycznych, jedno-
stek wojskowych. Akcje przeprowadza-
ne przez oddziały nosiły przede wszyst-
kim charakter samoobrony. Przeprowa-
dzone wiosnÄ… i latem 1945 r. akcje
oddziałów, mające na celu uwolnienie
aresztowanych kolegów, były skierowa-
ne głównie na lokalne areszty urzędów
Oddział partyzancki  Dzielny dowodzony początkowo przez Gedymina Rogińskiego  Dzielnego ,
bezpieczeństwa i więzienia. W 1945 r.
a następnie od 31 stycznia 1946 r. przez kpr. Stanisława Frydrycha ,,Wichra , od 10 marca 1946 r. przez
do najważniejszych akcji podziemia na -
Kazimierza Kotowskiego ,,Grafa , od marca 1946 r. przez Zdzisława Zydorka ,,Żyda , od maja 1946 r. przez
leży zaliczyć: rozbicie siedziby PUBP
Mariana Rączkę ,,Kościuszkę . Początkowo był podporządkowany Wielkopolskiej Samodzielnej Grupie Ochot -
w Kępnie (z 22 na 23 września 1945 r.)
niczej  Warta , a po jej rozwiązaniu działał samodzielnie. Oddział dzia łałod września 1945 r. do paz
dzier -
i uwolnienie więz
niów przez oddział
nika 1946 r. na terenie powiatów gostyńskiego, śremskiego, jarocińskiego, kościańskiego, konińskiego.
por. Olszówki; zajęcie razem z żołnie -
rzami placówki koz
mińskiej WSGO
cjanci posterunku MO w Przygodzicach sława Panka  Rudego . Sprawa ta wy-  Warta siedziby GUBP w Koz
minie
pow. Ostrów współpracowali z oddzia- szła podczas podporządkowania oddzia- (1 września 1945 r.) przez oddział Zyg-
Å‚em Ludwika Sinieckiego  Szarego . Å‚u strukturom Konspiracyjnego Wojska munta Borostowskiego  Bora ; wyko-
Oddziały zbrojne dysponowały także Polskiego. Aby uniknąć izolacji,  Ru- nanie wyroku śmierci na funkcjonariu-
niekiedy informatorami wewnątrz apa - dy podjął próbę kontaktu organizacyj - szu GUBP w Koz
minie i nieudana pró -
ratu bezpieczeństwa. Olszówka utrzy- nego z KWP działającym w powiecie ba odbicia więz
niów z więzienia
mywał kontakt z pracownikami PUBP wieluńskim dowodzonym przez kpt. w Koz
minie (z 10 na 11 paz
dziernika
w Kępnie, Kluczborku i Namysłowie. Stanisława Sojczyńskiego  Warszyca . 1945 r.) przez oddział por. Kempińskie-
Innym przykładem są bracia Małeccy, Przeprowadzona w oddziale  Rudego go, a także nieudana próba zdobycia
z których Mieczysław Małecki był funk- kontrola przez inspektora grup leśnych siedziby PUBP w Krotoszynie (24
cjonariuszem PUBP we Wrześni, roz- KWP kpt. Eugeniusza Tomaszewskiego sierpnia 1945 r.) przez oddział  Bora .
pracowującym podziemie w ramach  Czarskiego wykazała brak dyscypli- W Wielkopolsce dochodziło także
pracy na stanowisku referenta Sekcji II. ny. To wpłynęło na decyzję o przekaza- do wspólnie podejmowanych akcji,
Jego brat, Andrzej Małecki, należał do
oddziału Leona Wesołowskiego  Wi-
chury . Ostatecznie M. Małecki po roz-
poczęciu przez WUBP w Poznaniu roz-
pracowania oddziału  Wichury zdezer-
terował (w czerwcu 1945 r.) ze służby
w PUBP i wstąpił do oddziału pod ps.
 Huragan . Jednocześnie wyniósł z UB
spis sieci agenturalnej oraz doniesienia
agenturalne dotyczące oddziału  Wi -
chury . Od lipca 1945 r. pełnił funkcję
zastępcy dowódcy. Znajomość metod
pracy aparatu bezpieczeństwa umożli-
wiła sprawniejszą działalność oddziału
i dezorientację organów.
Partyzanci i dyscyplina
Niewiele wiadomo na temat dyscypli-
ny panującej w oddziałach partyzanc -
kich. W niektórych była ona iście woj -
skowa, np. w oddziale por. Sinieckiego
(jego oddział został rozwiązany dość
szybko, bo we wrześniu 1945 r.). Jednak
inaczej wyglądała sprawa dyscypliny
w oddziałach istniejących dłużej. Jej
Oddział partyzancki dowodzony przez Czesława Lecińskiego, ps.  Szef Czesiu ,  Rycerz . Liczący około
całkowity brak panował chociażby
50 żołnierzy oddział działał od kwietnia do paz
dziernika 1946 r. na terenie powiatu leszczyńskiego,
w działającym na pograniczu woj. po-
nowotomyskiego, wolsztyńskiego.
znańskiego i łódzkiego oddziale Stani-
NIEZALEÚNA
II
GAZETA POLSKA
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
rozbrajanie posterunków MO. Od lute-
go 1945 r. do kwietnia 1947 r. na terenie
Wielkopolski oddziały zbrojne rozbro-
iły 123 posterunki MO. W skali kraju od
połowy 1945 r. do jesieni 1946 r. istnia-
Å‚y tereny kontrolowane przez partyzan-
tów. W Wielkopolsce też były takie
przypadki, choć na znacznie mniejszych
obszarach. Na przykład na przełomie lat
1945 i 1946 oddział  Groz
nego parali-
żował rozwój administracji w powiecie
tureckim. W poczÄ…tkowym okresie od -
działy były wspierane przez lokalną lud-
ność (np. oddziały  Bora ,  Dzielnego
i  Groz
nego ). Działalność oddziału
Kokolskiego  Groz
nego zyskała przy-
chylność miejscowej ludności, ponieważ
podczas akcji żołnierze niszczyli doku-
mentację urzędową, a zwłaszcza wyka-
zy świadczeń rzeczowych, które rolnicy
byli zobowiązani dostarczać na rzecz
państwa. Wystąpieniom zbrojnym towa-
Podporucznik c.w. AK Edmund Maron  Mur-
rzyszyło zazwyczaj wygłaszanie prze-
Siniecki Dąb , dowódca oddziału AK  Puszcza Między -
mówień do ludności. Inny, bardziej dy -
chodzka , działającego na terenie powiatu
daktyczny, charakter miały odnosić kary
czarnkowskiego od 1943 r. do jesieni 1945 r.
np. 2 września 1945 r. oddziały por. Si- publicznej chłosty na lokalnych działa-
nieckiego i por. Kempińskiego przepro- czach PPR. Działalność propagandowa
wadziły nieudany atak na siedzibę oddziałów była dość specyficzna i pole - Skala poparcia społecznego dla pod-
PUBP w Ostrowie Wielkopolskim. gała m.in. na pogróżkach wysyłanych ziemia zbrojnego jako formy oporu
Udaną akcję stanowiło natomiast zaję- do przedstawicieli miejscowych władz, wobec rządów PPR wymaga jeszcze
cie więzienia w Szamotułach (7 8 czerw- natomiast o wiele rzadziej rozpo- licznych badań. Z pewnością znacznie
ca 1945 r.) przez oddział  Armia Krajo- wszechniano ulotki o antykomunistycz- większą popularnością wśród Wielko-
wa dowodzony przez Władysława nej treści. polan cieszyła się legalna forma opo-
Tomczaka  Zadorę i uwolnienie Poparcie ludności wiejskiej Wielko- zycji, jaką było Polskie Stronnictwo
dwóch zatrzymanych żołnierzy. polski dla oddziałów zbrojnych zale- Ludowe.
żało przede wszystkim od represji, ja- Tak jak w całym kraju, również
Działalność propagandowa
kie groziły za udzielanie pomocy. Po- w Wielkopolsce po amnestii ogłoszo-
Walka prowadzona przez zbrojne dobnie jak w całym kraju eskalacja nej 22 lutego 1947 r. aktywność pod-
podziemie miała wymiar lokalny. Po- represji organów bezpieczeństwa ziemia zbrojnego zaniknęła niemal cał-
dobnie jak w całym kraju, partyzanci wpływała na zmniejszanie zaplecza kowicie.
zdobywali broń przede wszystkim przez społecznego.
Okręgowe struktury podziemia zbrojnego
w Wielkopolsce
Rafał Sierchuła, 1944 r. Przebiegały dwutorowo i nieza- był szefem Oddziału III KG AK.  Ko-
OBEP Poznań leżnie od siebie. Z jednej strony KG AK nar , o czym nie wiedzieli jego przeło-
(gen. Leopold Okulicki  Niedz
wia- żeni z AK, był równocześnie członkiem
W końcu 1944 r., w związku ze zmianami poli -
dek ) powierzyła odbudowę struktur tajnej Organizacji Polskiej (hierarchicz-
tyczno-wojskowymi na ziemiach polskich, Komen -
Obszaru Zachód AK płk. Janowi nej struktury ruchu narodowo-radykal-
da Główna AK podjęła działania nawiązania kon -
Szczurkowi-Cergowskiemu  Sławboro - nego, kierującą częścią NSZ, nie scaloną
taktu ze strukturami Okręgu Poznańskiego AK.
wi , z drugiej, niejako równolegle, gen. z AK). Kamieński do pomocy w tworze-
W ostatnich dwóch latach okupacji hitlerowskiej
Emil Fieldorf  Nil rozpoczÄ…Å‚ organiza - niu nowej organizacji podziemnej na te-
sytuacja poznańskiej konspiracji AK stała się dra-
cje Obszaru Zachód  Nie . renie Poznańskiego powołał członków
matyczna. W wyniku fali aresztowań w latach
Komenda Obszaru Zachód AK zosta - NSZ, swoim zastępcą wyznaczając Sta-
1943 1944, której ofiarami stali się oficerowie
ła powołana formalnie 15 stycznia 1945 r. nisława Kasznicę  Wąsowskiego . Pró-
sztabowi Okręgu z komendantem włącznie, KG AK
w Radomsku. Oficerowie Komendy: bowali oni wspólnie scalić w jednolitą
w obawie o swoje bezpieczeństwo postanowiła
płk Szczurek-Cergowski, kpt. Kazi - strukturę członków NSZ i członków AK,
zerwać łączność z rozbitym Okręgiem. Na krótko
mierz Leski i kpt. Władysław Roman skupiając się na doborze kadry do pracy
przed tym faktem Komenda Obszaru Zachód wy -
dotarli na początku lutego 1945 r. do wywiadowczej.  Konar przybył do Po-
znaczyła na komendanta Okręgu Poznańskiego
Bydgoszczy. znania pod koniec stycznia 1945 r.
por. Jana Kołodzieja  Drwala . A
ączności
Początki Komendy Obszaru  Nie da - W lutym następuje spotkanie obu
z  Drwalem jednak nie nawiÄ…zano w 1944 r.
tują się na grudzień 1944 r. Komendan- grup akowskich w Poznaniu. Generał
tem Obszaru mianowany zostaje Okulicki nakazuje podporzÄ…dkowanie
Działania związane z odbudową łącz - mjr/ppłk dypl. Jan Kamieński  Konar . się struktur Kamieńskiego Obszarowi
ności i struktur z AK w Wielkopolsce Kamieński   cichociemny  od 18 Zachód AK. Konflikt kompetencyjny
podjęto dopiero w ostatnich miesiącach paz
dziernika 1944 r. do 24 stycznia 1945 r. pomiędzy płk. Szczurkiem-Cergowskim
NIEZALEÚNA
GAZETA POLSKA III
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
i  Konarem doprowadził do odwołania
Kamieńskiego w marcu 1945 r. z Ob-
szaru Zachód. W drugiej połowie maja
1945 r. płk Rzepecki mianował go ko-
mendantem Okręgu Krakowsko-Rze -
szowskiego DSZ.
Powodem konfliktu ze  SÅ‚awborem
było planowane przez Kamieńskiego
użycie do budowy struktury poakow-
skich członków organizacji narodowej,
a nie byłych członków Okręgu Poznań -
skiego AK. Miejsce ustępującego Ka-
mieńskiego zajmuje współpracownik
Cergowskiego  ppłk Andrzej Rzewuski
 Przemysław ,  Wojmir ,  Hańcza .
Rzewuski przybył do Wielkopolski
pod koniec stycznia 1945 r. jako podko-
mendny  SÅ‚awbora i komendant Po -
znańskiego Okręgu DSZ. W związku
z działalnością Kamieńskiego nie został
wtajemniczony w działalność struktur
 Nie . Komendę Okręgu tworzył na ba -
zie ocalałych struktur AK, z pominię-
ciem organizacji endeckich; nawiązał
ścisłe kontakty z por. Janem Kołodzie-
jem  Drwalem .
Wojskowe struktury narodowe działa-
jące w Poznańskiem (noszące nazwę
 Armia Polska w Kraju Zachód) po wy-
jez
dzie Kamieńskiego przekształcają się
formalnie w Okręg II NSZ. Zasięgiem
swoim obejmuje Poznań wraz z przyle-
głymi powiatami. Z uwagi na braki ka-
drowe organizacja koncentruje siÄ™ na
działalności wywiadowczej i propagan-
dowej. Do przeprowadzania akcji dywer-
syjnych powołany został oddział Akcji
Specjalnej pod dowództwem  Groma ,
nawiązano również kontakt z oddziałem
partyzanckim  Mura-Dęba dowodzo-
nym przez ppor. AK Edwarda Marona.
W lipcu 1945 r. dowództwo NSZ zli- Andrzej Rzewuski
kwidowało Okręg II, włączając jego po-
wiaty w skład Okręgu III (warszawskie- W tym samym czasie ppłk Rzewuski dziernika 1945 r. rozwiązał Okręg DSZ.
go). Okręg Poznański NSZ został rozbity (od stycznia do maja 1945 r.) organizuje Zaistniała sytuacja spowodowała konflikt
w lipcu 1945 r. przez funkcjonariuszy UB. na bazie byłych struktur Okręgu Poznań- na szczeblu Komendy Obszaru DSZ-WiN,
skiego AK nową organizację  Wielko- oraz rozłam w komendzie Okręgu,
polską Samodzielną Grupę Ochotniczą w której szef sztabu Sylwester Gośliński
 Warta . Formalnie powołana ona zosta- podporządkował się decyzji o rozwiąza-
je 10 maja 1945 r. Jej charakter tak pre- niu WSGO  Warta i został mianowany
cyzował sam  Hańcza :  w istocie swej p.o. prezesa Okręgu Poznańskiego WiN.
była zachowanym Okręgiem Poznań-  Hańcza zlikwidował 15 listopada 1945 r.
skim AK, bo składała się z tej samej sie- WSGO  Warta dopiero po otrzymaniu
ci organizacyjnej i z tych samych ludzi co pisma ze sztabu NW. Działalność WiN
i dawny Okręg . Jej celem była głównie zawieszono 2 stycznia 1946 r.
samoobrona, zapobieżenie  spirali terro- Na terenach Wielkopolski wschod-
ru , podporządkowanie  dzikich od- niej byli żołnierze AK działający
działów partyzanckich i zwalczanie ban- w okresie wojny w strukturach Okręgu
dytyzmu. W czerwcu 1945 r. Rzewuski A
ódz
AK, włączyli się w struktury Kon-
zostaje mianowany komendantem Po - spiracyjnego Wojska Polskiego. Struk -
znańskiego Okręgu DSZ. Ta sytuacja tura ta działająca na terenie centralnej
spowodowała nałożenie się organizacyj - Polski rozpoczęła formalnie swoją dzia-
ne obu struktur i problemy w ustaleniu łalność 3 kwietnia 1945 r. Kierował nią
wzajemnych zależności. kpt. Stanisław Sojczyński  Warszyc .
Od sierpnia 1945 r. rozpoczął się pro- Z nim nawiązał kontakt w paz
dzierniku
ces likwidacyjny DSZ. Komendant Ob- 1945 r. były komendant Obwodu AK
szaru DSZ Szczurek-Cergowski nakazał Konin Feliks Gruberski. Objął on do-
 Hańczy likwidację Poznańskiego DSZ wództwo struktury o nazwie Kierownic -
i WSGO  Warta . na ich miejsce plano- two Walki z Bezprawiem, w ramach ba-
wano organizację nowej politycznej talionu KWP  Pociąg (powiat koniń-
struktury Zrzeszenia Wolność i Niezawi - ski). W lutym 1946 r. liczyło 585 ludzi.
słość. Rzewuski podporządkował się tyl- Działalność struktur zahamowały aresz-
Gruberski
ko pierwszej części rozkazu i 11 paz
- towania w połowie 1946 r.
NIEZALEÚNA
IV
GAZETA POLSKA
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
Podziemie narodowe na terenie Poznania
w latach 1945 1956
Rafał Leśkiewicz, Rafał Kościański, 1947 r. w Krakowie i w Katowicach. bowski, który w Poznaniu miał podejmo-
OBUiAD IPN Poznań Działalność operacyjna skierowana prze- wać działania zmierzające do reaktywo-
ciwko członkom organizacji była prowa- wania działalności SN. Wtedy Samborski
Okres wielkopolskiej powojennej konspiracji anty-
dzona na terenie całego kraju. Do rozpra- zgłosił się do Pazoły o podjęcie decyzji,
komunistycznej znany jest tylko w ogólnym zary-
cowania operacyjnego członków  Ojczy- czy w zaistniałej sytuacji powinien konty-
sie. W celu ściślejszego poznania wszystkich orga-
zny przystąpił również Wydział III nuować działalność w ramach ODB. Pa-
nizacji niepodległościowych, a w wielu przypad-
WUBP w Poznaniu, który wszczął R.O. zoła nakazał zawiesić aktywność. Byli
kach ich smutnego epilogu, niezbędne jest
o krypt.  Alfa . Sprawę, na podstawie członkowie ODB zasilili szeregi Mło-
uzupełnienie badań o materiały wytworzone przez
której do maja 1948 r. inwigilowano 19 dzieży Wszechpolskiej, a póz
niej Naro-
aparat represji   zbrojne ramiÄ™ Partii .
osób. WUBP w Poznaniu wykorzystywał dowego Ruchu Oporu. UB wpadł na ślad
do tego celu ośmiu informatorów, lecz grupy dopiero po ujawnieniu się przed
Podziemie narodowe w Wielkopolsce wiadomości przez nich dostarczane nie komisją amnestyjną WUBP w Katowi-
tworzyły osoby prowadzące działalność miały istotnego znaczenia operacyjnego. cach Pazoły i Stencla na podstawie amne-
konspiracyjną już w okresie okupacji nie - Dopiero zwerbowanie agenta o ps.  Ma - stii z 22 lutego 1947 r. oraz podczas roz-
mieckiej. Ich struktury powstawały na te- rabut (w sierpniu 1950 r.) zapewniło do- bijania  Narodowego Ruchu Oporu .
renie Poznania i Wielkopolski, tworzone, pływ satysfakcjonujących bezpiekę infor- Władysław Furka  Emil ,  Górski ,
z jednej strony, przez lokalnych działaczy macji. Spośród byłych członków organi - zastępca kierownika Wydziału Organiza-
i intelektualistów, a z drugiej, organizo - zacji na terenie kraju, skazano na kary cyjnego Zarządu Głównego SN, który na
wane i kierowane przez działaczy Stron- więzienia siedem osób, sądzonych przełomie marca i kwietnia 1945 r. zwo-
nictwa Narodowego, wysłanników Zarzą- w trzech procesach. Dwa odbyły się łał zjazd przedwojennych działaczy Mło-
du Okręgu Krakowskiego SN oraz emisa- przed WSR w Warszawie, a trzeci przed dzieży Wielkiej Polski i Młodzieży
riusza prezesa SN w Londynie Tadeusza WSR w Poznaniu. Skazano sześć osób na Wszechpolskiej, został kierownikiem
Bieleckiego. Ich działalność też wspiera- kary od pięciu do ośmiu lat więzienia, Centralnego Kierownictwa Młodzieżo-
ło Prezydium Stronnictwa Narodowego a następnie część wyroków zmniejszono, wego. Podczas spotkania zapadła decyzja
w Polsce. Podobnie grupy powstawały zawieszono lub darowano na mocy amne- o kontynuowaniu działalności konspira-
z inicjatywy Organizacji Polskiej, tajnej stii. Oczywiście nie zaprzestano inwigila- cyjnej.
struktury kierowniczej Obozu Narodowo- cji pozostałych członków  Ojczyzny .
Młodzież Wszechpolska
-Radykalnego (tzw. ABC), która nie za-
Obozowe Drużyny Bojowe
kładała prowadzenia działalności jawnej. Furka przyjechał w kwietniu 1945 r. do
Pod koniec lutego 1945 r. Jan Pazoła Poznania i na spotkaniu z Pazołą polecił
 Ojczyzna
i Stanisław Mierzwiński  Michał (pod- mu zorganizowanie Młodzieży Wszech-
Początku okresu okupacji hitlerowskiej czas okupacji członek oddziału NOW polskiej (MW) wśród poznańskich stu-
sięgała działalność organizacji niepodle- w Małopolsce) otrzymali od płk. Włady- dentów. Do Poznania przybył też Tadeusz
głościowej o nazwie  Ojczyzna . Po za- sława Owoca polecenie wyjazdu do Po- Radwan  Tomaszewski , będący kierow-
kończeniu działań wojennych w 1945 r. znania i nawiązania kontaktu z działacza- nikiem działu wychowania w Wydziale
członkowie  Ojczyzny porzucili działal- mi SN w imieniu Zarządu Okręgu Kra- Młodzieżowym SN. Pazoła zaopatrzony
ność konspiracyjną i podejmowali pracę kowskiego SN. Po przyjez
dzie do przez Radwana w instrukcje, przystąpił
zawodową, np. w Poznaniu Zygmunt Poznania Mierzwiński, w kwietniu 1945 r. do prac organizacyjnych. Członków wer-
Wojciechowski zorganizował Instytut Za- stanął na czele utworzonej przez siebie bowano na wyższych uczelniach. Do
chodni, którym następnie kierował. Z ko - organizacji o charakterze zbrojnym pod głównych zadań MW należało ostrzega-
lei Jan Jacek Nikisch, który z ramienia nazwą Obozowe Drużyny Bojowe nie społeczeństwa przed komunizmem
 Ojczyzny był członkiem Rady Jedności (ODB). Zastępcą dowódcy ODB został oraz przygotowywanie kadry do objęcia
Narodowej, pisemnie poinformował Kajetan Samborski, który wraz ze swoim władzy w wolnej Polsce.
członków Rady o swojej rezygnacji bratem Stanisławem podczas okupacji hi- Drugim kierownikiem organizacji
z uczestnictwa w jej posiedzeniach. tlerowskiej należał do oddziału Józefa w marcu 1946 r. został Stanisław Wład,
15 lipca 1945 r. członkowie  Ojczy- Kurasia  Ognia . Członkowie stawiali so- który pełnił swe obowiązki do września
zny zebrani na spotkaniu w Poznaniu bie za cel werbowanie w swoje szeregi 1946 r. Inicjował spotkania szkoleniowe,
podjęli decyzję o rozwiązaniu organiza - nowych członków spośród młodzieży. Na które prowadzono na bazie referatów
cji. Przez lata zapewniali, że nie prowa- stokach Cytadeli Poznańskiej zbierano otrzymanych z Krakowa. Były to m.in.
dzili żadnych antykomunistycznych dzia - broń i amunicję, którą następnie groma -  Wielka Polska ,  Gospodarka narodo-
łań. Także w latach 90. Edward Serwań - dzono w mieszkaniu Stencla i Mierzwiń - wa ,  Historia ruchu narodowego w Pol-
ski twierdził, że organizację rozwiązano skiego. sce ,  Katolicyzm i my ,  Historia ruchu
w lipcu 1945 r. Stencel przewiózł broń zgromadzoną narodowego w Polsce .
Według UB pewna grupa członków na - przez członków organizacji do leśniczów - Trzecim przewodniczącym MW był
dal odbywała regularne spotkania, pod - ki Leszka Bilińskiego w miejscowości Mieczysław Przedpelski  w okresie oku-
czas których dyskutowano na temat sytu - Prądówka w gminie Miedzichowo k. Zbą- pacji hitlerowskiej członek NOW. Aresz-
acji politycznej w kraju oraz planowano szynia. Tam zorganizowano ćwiczenia towanie Przedpelskiego 31 grudnia 1946 r.
rozpowszechnianie  wrogiej propagan - wojskowe dla członków ODB. Uczono zakończyło działalność organizacji.
dy drogą ustną. W tym celu, wewnątrz się obsługi broni i ćwiczono strzelanie. W sumie skazano sześciu członków MW
struktur  Ojczyzny , Kirył Sosnowski Podczas pobytu na tym terenie żywiono na kary więzienia. Na mocy amnestii trzy
miał założyć komórkę o nazwie  Mała się z tego, co udało się zdobyć. Dokona- wyroki darowano, a trzem osobom wyro-
Propaganda . UB szacowało, że na tere - no czterech napadów, zabierając żywność ki obniżono.
nie Polski 23 osoby kontynuowały dzia - ludności niemieckiej i bydło komendanta
Narodowy Ruch Oporu
łalność po lipcu 1945 r. wojennego Zbąszynia.
Do pierwszych zatrzymań członków W lipcu 1945 r. w Krakowie został We wrześniu 1948 r. powstał Narodo-
 Ojczyzny doszło w lipcu i w sierpniu aresztowany Mierzwiński i Henryk Gra - wy Ruch Oporu (NRO), kolejna organi-
NIEZALEÚNA
GAZETA POLSKA V
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
zacja, której członkowie w okresie wojny Na terenie Poznania działała, mająca ny przez WSR w Poznaniu 7 lutego 1947 r.
należeli do wojskowych struktur konspi - przedwojenną proweniencję, Organizacja na pięć lat pozbawienia wolności. Na mo-
racyjnych, związani ze SN. Polska. Na terenie Wielkopolski była cy amnestii z 22 lutego 1947 r. karę daro -
Organizację tworzyli Włodzimierz tworzona przez Stanisława Kasznicę, wano.
Grzelczak  Żak ,  Piątka oraz Stencel. ps.  Borowski  Bolesławski i  Wąsow- Wysocki został ponownie aresztowany
Do pracy konspiracyjnej miał zachęcać ski oraz Lecha Neymana  Roberta . po odkryciu jego konspiracyjnej działal -
Grzelczaka i Stencla, Jan Kaim  Filip , Neyman, będący członkiem ośrodka kra- ności. 26 czerwca 1950 r. został skazany
 Wiktor , kurier prezesa SN Tadeusza jowego Organizacji Polskiej, był też prze- przez WSR w Poznaniu na osiem lat wię -
Bieleckiego, jeszcze przed jego areszto- wodniczącym poznańskiej grupy OP. zienia. Karę złagodzono do lat czterech
waniem w grudniu 1947 r. Zachęcał ich Obydwaj byli zwolennikami budowy na podstawie amnestii.
także Mierzwiński, wcześniejszy współ- Obozu Narodowego, a swoje idee zamie-
Pokolenie Polski Niepodległej
twórca Obozowych Drużyn Bojowych, rzali wcielić w życie m.in. w Wielkopol-
który został ponownie aresztowany sce. Aktywna działalność organizacji W lipcu 1945 r. w siedzibie Polskiej
wraz z Kaimem. Do rozpracowania or- trwała od maja do końca jesieni 1946 r. Agencji Reklamowej przy ulicy Ratajcza-
ganizacji doszło w wyniku pracy opera- Potem osłabła, jednak kontakty pomiędzy ka w Poznaniu, gdzie pracował Lech
cyjnej o kryptonimie  Cudzoziemiec , członkami utrzymywano do początków Neyman, odbyło się zebranie członków
na podstawie której UB rozpracowywa- marca 1949 r. OP w Poznaniu, na którym postanowiono
ło siatkę szpiegowską Władysława Bo- powołać w Poznaniu Pokolenie Polski
Armia Polska
rowca. Niepodległej (PPN), jako organizację
Na podstawie wiadomości uzyskanych OP sama nie prowadziła walki antyko- młodzieżową, dla której wsparciem była-
od informatora o ps.  378 i przy użyciu munistycznej, a jej zadania miały realizo- by OP.
metod operacyjnych, jak obserwacja wać budowane struktury  Armii Pol- Zadaniem PPN miało być utworzenie
i kontrola korespondencji, w listopadzie skiej i  Pokolenia Polski Niepodległej . struktur oraz przygotowanie, poprzez
i wgrudniu 1947 r. aresztowano Górskie- Z zachowaniem wszelkich zasad kon- wychowywanie, nowych kadr dla OP.
go, Kaima, Mierzwińskiego i Borowca. spiracji, z podziałem strukturalnym na Kierownikiem organizacji został Ney-
W toku śledztwa przeciwko nim, prowa - tzw. system trójkowy działała Armia Pol- man współpracujący ze Stefanem Se-
dzonego przez Departament Śledczy ska (AP). Obszarem  Zachód AP idlem, ps.  Marek ,  Stanisławski , 
MBP, uzyskano informacje obciążające o kryptonimie  Brazylia kierował Kasz- kierownikiem organizacyjnym PPN,
Grzelczaka i Stencla. nica. W skład obszaru wchodziły dwa którzy przystąpili do werbowania człon-
Grzelczaka nie aresztowano na prze- Okręgi: Pomorski  z siedzibą dowódcy ków wśród studentów wyższych uczelni
łomie 1947 i 1948 r. ze względu na fakt, Edwarda Kemnitza, prawdopodobnie w Poznaniu.
że wcześniej zgodził się na współpracę w Bydgoszczy  i Wielkopolski z komen- Działalność miano prowadzić w ra-
z UB, pod ps.  Kaz
mierski . Natomiast dantem Leszkiem Prorokiem. Franciszek mach trzech sektorów. Pierwszy stanowi -
działalność Stencla uznano za  nieszko- Krawczykowski miał kierować wywia- ła młodzież robotnicza, drugi  młodzież
dliwą . Na bazie zebranych materiałów, dem AP. rzemieślnicza, trzeci  młodzież akade-
prawdopodobnie poprzez szantaż, Sten - Józef Wysocki  Białozór ,  Różański micka i  inteligencja pracująca .
cel w marcu 1948 r. zgodził się podjąć organizował obwód organizacji na terenie W ramach trzeciej grupy zdołano pozy-
współpracę z UB, przyjmując ps.  Ada- Poznania na przełomie kwietnia i maja skać kilku członków na poznańskich
mowicz . Grzelczak i Stencel poinfor - 1945 r. W ramach obwodu znajdowały się uczelniach. Działalność zawieszono we
mowali się nawzajem o podjęciu współ - cztery grupy w dzielnicach: Jeżyce, Śród - wrześniu 1946 r., kiedy to Neyman wy-
pracy z UB oraz ostrzegali osoby, które mieście, Górczyn-A
azarz, Wilda, które głosił referat na temat sytuacji politycz-
mieli inwigilować, a w Gliwicach prze - łącznie skupiały ok. 85 osób. Przyszłych nej. Stwierdził on, że UB wpadło na ślad
kazali dane o działalności kontrwywia- członków organizacji zamierzano werbo- MW, a nadzieje na konflikt zbrojny Euro-
dowczej UB Zygmuntowi Kowalskiemu wać spośród żołnierzy powracających py Zachodniej z ZSRR nie spełniły się.
 Świerkowi , aby ten przekazał je na z niewoli niemieckiej, których zamierza- Ze względów bezpieczeństwa zakazał
Zachód. no wspierać finansowo, a także w środo- ujawniania osób i struktur organizacji.
Grzelczak, który wcześniej sam był wiskach młodzieżowych. Neymana aresztowano w lutym 1947 r.
członkiem oddziału NOW na terenie Ma - Obwód AP w Poznaniu podlegał orga- i przesłuchiwano, wraz z Kasznicą, przez
łopolski, zdołał nawiązać kontakt z brać- nizacyjnie dowództwu Okręgu Poznań- Departament Śledczy MBP. Zostali ska-
mi Kajetanem i Stanisławem Samborski- skiego. Główną działalnością na terenie zani przez WSR w Warszawie, a zeznania
mi, prowadzącymi działalność konspira - Poznania miała być akcja propagandowa, Neymana legły u podstaw założenia spra-
cyjną w okolicach Nowego Targu. mająca na celu utrwalanie świadomości wy operacyjnej skierowanej przeciwko
Samborscy zobowiązali się do prowadze- narodowej zagrożonej działalnością ko- członkom OP.
nia szkolenia wojskowego członków munistyczną i gromadzenie informacji Rozpracowanie operacyjne o kryptoni-
NRO. Jednym z powodów rozpracowania o zniszczeniach wyrządzonych przez żoł - mie  Inżynier   Odra prowadzono
 podwójnej gry Grzelczaka i Stencla by - nierzy Armii Czerwonej. W skład Okręgu w latach 1947 1950. W sprawie pozyska-
ło zdekonspirowanie Grzelczaka, który Poznańskiego AP wchodziły jeszcze trzy no informatora na bazie  materiałów
ostrzegł jedną osobę, jakoby inwigilowa - inne obwody. Obwód Poznań-Północ gru - kompromitujących , członka organizacji,
ną przez UB. Ten z kolei doniósł bezpie - pujący kilka północnych powiatów. który przyjął ps.  Ludwik Sobański .
ce o zaistniałym zdarzeniu. Działał od maja 1945 r. do 18 lipca 1945 r. Jednak szybko odmówił współpracy.
Stencel został skazany 17 września Obwód Poznań-Południe nie został utwo- W wyniku rozpracowania operacyjnego
1949 r. na 12 lat więzienia. Został zwol - rzony. Ponadto obwód o kryptonimie funkcjonariusze WUBP w Poznaniu
niony po darowaniu kary 23 maja 1956 r.  Cejlon był jednostką żeńską, a jego aresztowali w marcu 1949 r. działaczy OP
Grzelczak został skazany na 12 lat wię- działalność zamyka się w okresie marzec na terenie Wielkopolski.
zienia wyrokiem z 17 sierpnia 1949 r.,  lipiec 1945 r. Spośród członków PPN pozyskano
zwolniony po darowaniu kary 5 lipca Aresztowania z paz
dziernika 1945 r. dwóch innych informatorów, którzy nie
1956 r. Losy braci Samborskich poto- członków komendy Okręgu Poznańskie - zostali ujęci przez UB do końca prowa -
czyły się jeszcze gorzej. Kajetan zginął go AP ominęły Józefa Wysockiego. Zo- dzonej sprawy karnej.
podczas strzelaniny z UB w rejonie No- stał aresztowany dopiero na podstawie Rozprawa toczyła się przed WSR w Po-
wego Targu w grudniu 1948 r., a Stani -  doniesienia obywatelskiego we wrze - znaniu, który 26 czerwca 1950 r. skazał
sław został skazany na karę śmierci śniu 1946 r. pod zarzutem próby nakło - Seidla na pięć lat więzienia. Wyrok na
przez WSR w Krakowie 13 czerwca nienia osoby trzeciej do wstÄ…pienia w sze - mocy amnestii z 22 lutego 1947 r. daro -
1949 r. regi nielegalnej organizacji. Został skaza - wano mu w całości.
NIEZALEÚNA
VI
GAZETA POLSKA
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
Konspiracyjny Związek Patriotów Polskich
 rozpracowanie i likwidacja organizacji
przez UB w 1950 r.
Przemysław Zwiernik pisania i rozpowszechniali materiały ralne  Szymury pozwalają prześledzić
o charakterze propagandowym  ulotki kolejne fazy działań funkcjonariuszy
W latach 1945 1956 powstało w Wielkopolsce po-
i teksty satyryczne odnoszące się do UB, którzy do kwietnia 1950 r. prowa-
nad 100 konspiracyjnych grup i organizacji mło-
ówczesnej sytuacji politycznej. Wiosną dzili grę operacyjną. W przekazywa-
dzieżowych, których organizatorami byli ucznio-
1950 r. ukazał się także (prawdopodob- nych doniesieniach  Szymura informo-
wie szkół średnich, studenci oraz młodzież pracu-
nie w liczbie 20 egz.) Biuletyn Konspi- wał o działaniach prowadzonych przez
jąca. Duże nasilenie działalności podziemia
racyjnego Związku Patriotów Polskich członków tej organizacji, takich jak
w Wielkopolsce miało miejsce w latach
zatytułowany  Naród Polski . Członko- zbieranie map topograficznych, przeka-
1948 1950. Istotnym problemem było jednak wy -
wie organizacji rozkolportowali też zywał dokumenty organizacyjne (m.in.
tworzenie powiązań między różnymi organizacjami
ulotki zawierające teksty przeciwko statut, rotę przysięgi i publikacje), pozy-
lub rozbudowa własnych szeregów. Przeważnie,
przeprowadzaniu kolektywizacji wsi. skiwał różne materiały, np. poprzez do-
podczas poszukiwania nowych kontaktów, nastę-
Jeden z tekstów satyrycznych, który konanie  kontroli kurtki jednego
powały  wpadki , które były efektem funkcjono-
powstał w 1950 r., nosił tytuł  Zebranie z członków KZPP (czyli szperanie w jej
wania sieci agenturalnej Urzędu Bezpieczeństwa.
aktywu . Jego fragment  odnoszÄ…cy siÄ™ kieszeniach). W swoich doniesieniach
do zebrania aktywu PZPR  warto zacy- dokonywał też charakterystyk osób,
Powstanie organizacji
tować:  Proszę sobie wyobrazić salę to- z którymi się spotykał, szczegółowo
Jedną z największych organizacji nącą w powodzi krwawej czerwieni opisywał ich wygląd i zachowanie oraz
podziemnych w latach 1949 1950 był wzniosłych haseł i portretów. To coś informował o posiadaniu broni, np.
Konspiracyjny ZwiÄ…zek Patriotów Pol- wspaniaÅ‚ego, coÅ› co trÄ…ci PolskÄ… LudowÄ…, przez Lecha SokoÅ‚owskiego:  Osa«
skich (KZPP), którego struktury zorga - wazeliną i bolszewikami. [...] Niech żyje w swoim mieszkaniu pokazał mi pisto-
nizowano na terenie kilku województw. tow. Stalin! Tow. Lizodupski stanÄ…Å‚ na let marki Parabellum« Nr 2487 z dwo-
Dzięki obszernej dokumentacji opera- wysokości zadania! Okrzyk ten rozpętał ma magazynkami [...]. Broń przecho -
cyjnej i śledczej możemy prześledzić żywiołową manifestację, spontaniczne: wuje w kożuchu, który wisi u wejścia do
przebieg kolejnych etapów jej operacyj- Sta-lin ! Sta-lin przewaliło się przez salę pokoju przy drzwiach . Przede wszyst -
nego rozpracowywania, a w efekcie cał- jak nawałnica ryczących bałwanów . kim jednak informował o planach akcji
kowitego rozbicia. Z kolei na łamach biuletynu  Naród Pol- dywersyjnych, np. wysadzenia pomnika
KZPP założony został w sierpniu 1949 r. ski , w artykule zatytułowanym  Krecia Przyjaz
ni Polsko-Sowieckiej na poznań-
w Sulechowie przez Zbigniewa Bantle robota pisano:  W tych warunkach kon- skiej Cytadeli. AkcjÄ™ te zamierzano
 Mściciela , Jana Dulińca  Mnicha spiracja musi możliwie najbardziej zama- przeprowadzić podczas targów, aby
i Cezarego Żylińskiego  Sokoła . Ko- skować się i skryć, musi rozpocząć iście w ten sposób pokazać gościom z zagra-
mendantem naczelnym KZPP wybrany kreciÄ… robotÄ™«  robotÄ™ ostrożnÄ… i niewi - nicy istnienie w Polsce podziemia anty -
został Duliniec, a jego pierwszym zastęp- doczną, lecz konsekwentną i nieubłaga - komunistycznego.
cą Bantle. W skład organizacji wchodziły ną . Ponadto agent  Szymura informował
następujące okręgi obejmujące obszar po- o rozważaniu przez kierownictwo KZPP
Agent donosi
szczególnych województw: poznański możliwości dokonania akcji ekspropria -
(komendant Czesław Duliniec  Mars ), Ponieważ J. Duliniec wyjechał wkrót- cyjnych. Zdobyte w ten sposób pienią-
lubuski (komendant Jan Lejczak  Tur ) ce do pracy w Opocznie (województwo dze miały być przeznaczone na zakup
i wrocławski. W okręgach tych powstały łódzkie), pracami organizacji faktycznie powielacza i maszyn do pisania. Te za -
najbardziej rozbudowane komórki orga- kierował Bantle, który w tym czasie był miary  w połączeniu z umiejętnie pro-
nizacyjne KZPP. Z kolei okręg pomorski studentem Uniwersytetu Poznańskiego wadzoną grą operacyjną  doprowadziły
(województwo szczecińskie) miał organi- i z tego powodu poważna część aktyw- do opracowania planu napadu na samo -
zować Kazimierz Kamiński  Stefan , na- nej działalności KZPP miała miejsce na chód przewożący pieniądze do banku
tomiast na terenie innych województw do terenie Poznania. Tymczasem w grud - w Lipianach. Przedmiotowy plan miał
podziemnej działalności włączono osoby, niu 1949 r. o istnieniu podziemnej orga - zostać opracowany przez Stefana Ka-
które w przyszłości miały tworzyć struk - nizacji dowiedział się Kazimierz Ka - mińskiego.
tury organizacyjne KZPP. Ogółem miński, który mieszkał wówczas
Plan likwidacji
w 1950 r. podczas dokonywania czynno - w miejscowości Lipiany (województwo
ści śledczych funkcjonariusze UB ustalili szczecińskie). W rzeczywistości był on W związku z przygotowaniami do ak-
ponad 50 członków i pomocników tej or- agentem o ps.  Szymura zwerbowa - cji w Lipianiach Departament III MBP
ganizacji. nym przez referat V PUBP w Lipianach. polecił dokonanie likwidacji KZPP.
KZPP nawiązywał do programu Za pośrednictwem Moniki Kamionków - W tym celu Wydział III WUBP
przedwojennego Stronnictwa Narodo- ny (nieświadomej faktu, że był to współ - w Szczecinie przygotował szczegółowy
wego, a nazwa organizacji miała stano- pracownik UB),  Szymura skontakto - plan zatytułowany  Raport o przygoto-
wić przeciwieństwo komunistycznego wał się w styczniu 1950 r. na terenie Po - waniu realizacji . Został on zatwierdzo-
Związku Patriotów Polskich. Struktura znania z Bantle. Szczegółowe ny 24 kwietnia 1950 r., a jego realizacja
organizacyjna i cele tej organizacji za- sprawozdanie z pierwszego pobytu miała nastąpić przy współpracy z funk -
warte zostały w Statucie KZPP. W ra - w Poznaniu  Szymura przekazał swo - cjonariuszami WUBP w Poznaniu
mach działań organizacyjnych członko - jemu oficerowi prowadzącemu, a na - i PUBP w Lipianach. W szczegółowym
wie KZPP gromadzili broń, zajmowali stępnie w porozumieniu z funkcjonariu- planie opisano sposób  zwabienia
się przygotowywaniem akcji dywersyj - szami WUBP w Szczecinie wstąpił do w pułapkę Bantle i Sokołowskiego, do -
nych, organizowali komórki KZPP, KZPP i przyjął ps. organizacyjny  Ste - konanie tzw. tajnego zdjęcia i scena-
a także przepisywali na maszynach do fan . Szczegółowe doniesienia agentu - riusz przesłuchania, w trakcie którego
NIEZALEÚNA
GAZETA POLSKA VII
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.
NA ZACHODNIM SZAÄ„CU
miano dokonać odwrócenia uwagi od
sprawcy tej  wpadki . Plan przewidy -
wał także umiejętne  wyprowadzenie ze
sprawy agenta  Szymury . Zamierza-
no również odwrócić uwagę zatrzyma-
nych od faktu przeprowadzenia akcji
przez funkcjonariuszy WUBP w Szcze -
cinie:  zatrzymani winni przez odpo-
wiednie stawianie pytań być przekona -
ni, że operację przeprowadził WUBP
 Poznań, a nie WUBP  Szczecin [...].
Powyższa kombinacja ma na celu od-
wrócenie uwagi podejrzanych na fakt,
że agent Szymura«, wzywajÄ…c ich do
siebie, czynił to w porozumieniu z na -
mi . Ponadto, przed przekazaniem akt
śledztwa do Prokuratury, materiały do-
tyczące Kamińskiego zamierzano wyłą -
czyć z prowadzonej sprawy, a stosowna
notatka miała zawierać informację
o  rzekomej ucieczce agenta podczas
aresztowania .
 Realizacja sprawy
25 kwietnia 1950 r. Bantle, Helena
Bobowska  Bubi i Lech Sokołowski
 Osa udali siÄ™ do Lipian z zamiarem
przeprowadzenia akcji. O godz. 5.40
na dworcu kolejowym zostali  zdjęci
przez funkcjonariuszy UB Bantle i Bo-
bowska, a póz
niej aresztowano Soko -
Å‚owskiego. W czasie prowadzonych
przesłuchań UB uzyskało dalsze  wyj-
ścia śledcze na 12 członków KZPP,
co umożliwiło przeprowadzenie kolej-
nych aresztowań i w efekcie rozbicie
całej organizacji liczącej ponad 50
osób. Po przekazaniu przedmiotowej
sprawy do Poznania rozpracowanie
prowadził Wydział III wspólnie z Wy-
działem Śledczym WUBP w Pozna-
niu, a członków i osoby wspomagające
KZPP osądzono w 12 odrębnych pro -
cesach.
W trakcie rozpracowywania organiza-
cji i prowadzenia czynności śledczych
funkcjonariusze UB próbowali również
werbować współpracowników w celu
 nasadzenia agentury w środowisku
czynnych członków KZPP . Nie zawsze
jednak próby te okazywały się skutecz-
ne, gdyż niektóre osoby jednoznacznie
odmówiły współpracy z UB.
Tabela szyfrów organizacji KZPP
Redakcja  Wojciech Muszyński, Jacek Żurek
Instytut Pamięci Narodowej  Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
Biuro Edukacji Publicznej IPN
ul. Hrubieszowska 6a, 01 209 Warszawa
tel. [phone]
Sprzedaż wydawnictw własnych - Gospodarstwo Pomocnicze IPN
tel. [phone]
Więcej informacji o działalności Instytutu Pamięci Narodowej: www.ipn.gov.pl
NIEZALEÚNA
VIII
GAZETA POLSKA
Warszawa, 6 kwietnia 2007 r.