Praca dynamiczna i statyczna mięśni
Praca dynamiczna i statyczna mięśni
praca dynamiczna:
skurcze o charakterze izotonicznym
zapotrzebowanie na tlen i substraty energetyczne
równowa\
one zwiększonym przepływem krwi
Praca fizyczna
Praca fizyczna
zmieniający cyklicznie swoje wymiary mięsień
współpracuje z układem krą\
enia
wyzwalane większe siły maksymalne w dłu\
szych
okresach czasu, krótsze czasy regeneracji
praca statyczna:
skurcze o charakterze izometrycznym
zmniejszony przepływ krwi na skutek stałego
napięcia włókien mięśniowych
zwiększone obcią\
enie układu krą\
enia
Marcin Kuliński
[e-mail] mniejsze siły maksymalne, bardzo długie okresy
regeneracyjne (dług tlenowy)
http://ergonomia.ioz.pwr.wroc.pl
Postawa ciała Postawa swobodna i wymuszona
Postawa ciała Postawa swobodna i wymuszona
postawa swobodna opiera się na równowa\
eniu siły grawitacji
odpowiednim rozmieszczeniem środków cię\
kości poszczególnych
segmentów oraz całego ciała, przy minimalnym wysiłku mięśniowym
charakteryzuje się najmniejszym obcią\
eniem posturalnym oraz
minimalną pracą statyczną mięśni
postawa wymuszona wynika z zakłócenia stanu równowagi
i konieczności zaanga\
owania mięśni do jej utrzymywania
indukuje ją pochylenie tułowia, jego skręcenie, wyciągnięcie kończyny
przed siebie lub jej odwiedzenie w bok itp.
układ poszczególnych segmentów ciała w przestrzeni,
wzrasta praca statyczna mięśni, rosną siły działające na stawy, więzadła
przyjmowany w trakcie wykonywania zadania
oraz kości
stabilizuje i usztywnia ciało, tworząc  rusztowanie umo\
liwiające
wykonanie określonej pracy
Czynniki wpływające na przyjmowaną postawę ciała Skutki przyjmowania niewłaściwej postawy ciała
Czynniki wpływające na przyjmowaną postawę ciała Skutki przyjmowania niewłaściwej postawy ciała
wymiary antropometryczne pracownika
zbędny wysiłek statyczny
parametry przestrzenne stanowiska pracy
utrata kurczliwości mięśni
lokalizacja obiektów pracy
nadmierne rozciąganie więzadeł i torebek stawowych
rodzaj pracy (wymagana dokładność, siła, obszerność
zmęczenie i bolesność mięśni
ruchów roboczych)
wzrost liczby popełnianych błędów oraz ryzyka wypadków
przyzwyczajenia pracownika
spadek wydajności pracy
schorzenia mięśniowo-szkieletowe
Stopień niedostosowania parametrów stanowiska oraz lokalizacji
obiektów pracy do wymiarów pracownika wpływa bezpośrednio
na stopień wymuszenia postawy ciała
1
Skutki przyjmowania niewłaściwej postawy ciała cd. Stres posturalny jako skutek wymuszenia
Skutki przyjmowania niewłaściwej postawy ciała cd. Stres posturalny jako skutek wymuszenia
postawy ciała
postawy ciała
raport Instytutu Medycyny Pracy w A
odzi oraz Państwowej Inspekcji
w  cię\
ar ciała
Sanitarnej z 2003 r. wskazuje, \
e najczęstszą ucią\
liwością
znajdującego się
w polskich zakładach pracy jest wymuszona postawa ciała
powy\
ej stawu
L5/S1
dolegliwości lędz
wiowo-krzy\
owego odcinka kręgosłupa, będące
wynikiem m. in. przyjmowania wymuszonych postaw ciała podczas pracy, c  siła ściskająca
działająca wzdłu\

stanowią w USA drugą, po przeziębieniach, przyczynę odwiedzania
osi kręgosłupa
lekarza, generując straty szacowane na 100 mld dolarów rocznie
t  napięcie w
mięśniach grzbietu
równowa\
ące siłę c
c = t = w � dw/dt
Dopuszczalne wartości kątowe Redukcja wymuszeń i statycznej pracy mięśni
Dopuszczalne wartości kątowe Redukcja wymuszeń i statycznej pracy mięśni
dla głównych segmentów ciała
dla głównych segmentów ciała
umo\
liwienie dokonywania przez pracownika częstych zmian postawy
i pozycji ciała (wymiary miejsca pracy, ró\
norodność wykonywanych
zadań)
unikanie pochylenia do przodu tułowia oraz głowy (największe obcią\
enie
posturalne ze względu na du\
ą masę tych segmentów ciała)
unikanie skręceń, przechyleń na boki oraz pozycji asymetrycznych
unikanie utrzymywania ramion uniesionych ku przodowi lub
odwiedzionych na boki (mniejsza tolerancja mięśni barku ni\
du\
ych grup
mięśniowych tułowia czy nóg na obcią\
enia statyczne, zmniejszona
precyzja wykonywanych ruchów)
Powy\
sze zalecenia spełnią swoje zadanie jedynie wtedy, gdy podczas
pracy występować będą okresowe zmiany poło\
enia segmentów ciała,
a nie trwałe  zamro\
enie postawy!
Wysokości płaszczyzny roboczej przy pracy Pozioma powierzchnia pracy rąk
Wysokości płaszczyzny roboczej przy pracy Pozioma powierzchnia pracy rąk
w pozycji stojącej
w pozycji stojącej
B
A
A  strefa wyznaczana przez zasięg normalny
B  strefa wyznaczana przez zasięg maksymalny
praca praca praca
precyzyjna lekka cię\
ka
2
Siła kończyny górnej w pozycji stojącej Czynniki decydujące o obcią\
eniu kręgosłupa podczas
Siła kończyny górnej w pozycji stojącej Czynniki decydujące o obcią\
eniu kręgosłupa podczas
ręcznego podnoszenia cię\
arów
ręcznego podnoszenia cię\
arów
zale\
y od kąta uniesienia ramienia
(A-D) oraz jego aktualnej długości
(1-3)
przy pchaniu maksimum siły
masa podnoszonego obiektu
wyzwalane jest dla kąta 90�,
pozioma odległość między środkiem cię\
kości obiektu a pracownikiem
przy ciągnięciu dla 30-60�,
przy ruchu górę dla 30�,
wysokość, na jaką obiekt jest podnoszony
przy ruchu w dół dla 120�
częstotliwość podnoszenia
wraz z długością ramienia siła rośnie
przyjmowana podczas podnoszenia postawa ciała
przy pchaniu i ciągnięciu,
a maleje przy ruchach w górę
zastosowana technika podnoszenia
i w dół
generalnie większe siły występują
przy pchaniu, ciągnięciu w dół oraz
przy ruchach przywodzących
Podstawowe techniki podnoszenia cię\
arów Siły działające na kręgi i krą\
ki międzykręgowe przy
Podstawowe techniki podnoszenia cię\
arów Siły działające na kręgi i krą\
ki międzykręgowe przy
podnoszeniu nogami i grzbietem
podnoszeniu nogami i grzbietem
podnoszenie nogami przy
wyprostowanym grzbiecie
podnoszenie grzbietem przy
równomiernie rozło\
ona nierównomiernie rozło\
ona
wyprostowanych nogach
składowa ściskająca, składowa ściskająca,
brak składowej tnącej składowa tnąca
Cechy obu technik podnoszenia Technika pośrednia, często stosowana w praktyce
Cechy obu technik podnoszenia Technika pośrednia, często stosowana w praktyce
podnoszenie nogami:
odpowiednia do podnoszenia małych pojedynczych obiektów lub
par obiektów wyposa\
onych w uchwyty (np. wiadra, walizki, paczki)
du\
y lub nieporęczny obiekt nie mieści się między kolanami, powodując
konieczność odsunięcia go ku przodowi
podnoszenie grzbietem:
znacznie redukuje dz
wigany sumarycznie cię\
ar (~20 kg), a tym samym
zmniejsza wydatek energetyczny i zmęczenie
siły działające na kręgosłup podczas podnoszenia są nieznacznie
większe lub porównywalne z techniką podnoszenia nogami ze względu
podnoszenie styl wolny podnoszenie
na łatwiejsze utrzymanie du\
ego obiektu blisko ciała
nogami grzbietem
3
Podnoszenie i przenoszenie przedmiotów  zalecenia Masa obiektu i jego odległość od ciała przy
Podnoszenie i przenoszenie przedmiotów  zalecenia Masa obiektu i jego odległość od ciała przy
bezpiecznym podnoszeniu
bezpiecznym podnoszeniu
dopuszczalna masa podnoszonego
i przenoszonego obiektu zale\
y od
przyjmowanej postawy ciała,
częstości podnoszenia, płci, wieku
oraz gabarytów przedmiotu
dla pracy ciągłej maksymalne
dopuszczalne masy to 12 kg dla
kobiet oraz 30 kg dla mę\
czyzn, dla
pracy dorywczej (tj. co najwy\
ej
4 razy w ciągu godziny) odpowiednio
20 i 50 kg
przenoszony przed sobą obiekt nie
powinien być szerszy ni\
60 cm,
głębszy ni\
50 cm i nie powinien
zasłaniać pola widzenia
Dopuszczalny cię\
ar przy dz
wiganiu oburącz  Minimalizacja obcią\
eń podczas ręcznego
Dopuszczalny cię\
ar przy dz
wiganiu oburącz  Minimalizacja obcią\
eń podczas ręcznego
równanie NIOSH przemieszczania obiektów
równanie NIOSH przemieszczania obiektów
zmniejszenie odległości środka cię\
kości obiektu od ciała pracownika
manipulacja cię\
arem na odpowiedniej wysokości (platformy, stoły
do pakowania)
brak asymetrii postawy podczas podnoszenia (stabilizująca funkcja
gorsetu mięśniowego, równomierność rozkładu składowych sił)
wykorzystywanie najlepszego mo\
liwego uchwytu (wycięcia
w opakowaniach przenoszonych produktów, chwyt od dołu)
Neutralne ustawienie ręki przy korzystaniu Minimalizowanie zgięcia nadgarstka poprzez
Neutralne ustawienie ręki przy korzystaniu Minimalizowanie zgięcia nadgarstka poprzez
z narzędzi ręcznych odpowiednie ukształtowanie narzędzi
z narzędzi ręcznych odpowiednie ukształtowanie narzędzi
4
Mo\
liwe do osiągnięcia korzyści zdrowotne Stres kompresyjny wywołany niewłaściwym
Mo\
liwe do osiągnięcia korzyści zdrowotne Stres kompresyjny wywołany niewłaściwym
ukształtowaniem uchwytu narzędzia
ukształtowaniem uchwytu narzędzia
pracownicy odczuwający
dolegliwości (%)
czas treningu (tygodnie)
5