ĆWICZENIE XIII
MIKROBIOLOGIA WODY
SANITARNA KONTROLA WODY
Określanie miana coli jest podstawową metodą oceny, czy woda uległa zaka\
eniu
fekalnemu. Zaka\
enia fekalne mogą powodować bakterie z gatunku Escherichia coli (pałeczka
okrÄ™\
nicy) czy z rodzaju Enterobacter, Citrobacter lub Klebsiella.
Pałeczka okrę\
nicy w określonych warunkach wykazuje chorobotwórczość dla człowieka, wywołując
głównie schorzenia: układu pokarmowego i moczowego, a tak\
e prowadzÄ…c do posocznicy.
Ze względu na rodzaj patogenności szczepów uszkadzających przewód pokarmowy wyró\
nia siÄ™:
1. Szczepy enteropatogenne (EPEC cechujące się silną adherencją do nabłonka jelit, wywołujące u niemowląt
wodnistą biegunkę z szybko postępującym odwodnieniem;
2. Szczepy enterotoksyczne (ETEC) wywołujące biegunki toksyczne oraz tzw. ,,biegunki podró\
ników  u
dorosłych;
3. Szczepy enteroinwazyjne (EIEC) penetrujÄ…ceÛ w gÅ‚Ä…b nabÅ‚onka jelit, wywoÅ‚ujÄ…ce chorobÄ™ podobnÄ…Û do
czerwonki, tj. ze stolcami z domieszkÄ… krwi;
4. Szczepy enteroagregujące (EAEC), cechujące się wysoką adherencją do nabłonka jelitowego;
5. Szczepy enterokrwotoczne (EHEC) wytwarzające cytotoksynę, wywołującą pobiegunkowy zespół hemolityczno-
mocznicowy (HUS), a tak\
e zespół trombocytopeniczno-zakrzepowy.
Określenie miana coli polega na ustaleniu najmniejszej ilości badanej wody (w cm3),
w jakiej stwierdza się jeszcze obecność bakterii z grupy Escherichia coli.
Jest to bardzo Å‚atwe do wykonania badanie wskaz
nikowe. Jeśli w próbce stwierdzi się
ilość bakterii powy\
ej normy, z du\
ą pewnością mo\
na przyjąć, \
e próbka zawiera szkodliwe,
chorobotwórcze bakterie. Oznaczenie mo\
na przeprowadzić na kilka sposobów. Najprostszy test
wykorzystuje zdolność bakterii feralnych do fermentacji laktozy z wytworzeniem kwasów i gazu
w po\
ywce zawierajÄ…cej laktozÄ™ (jako substrat) i barwnik (jako wskaz
nik kwasowości) z u\
yciem
rurki Dürhama sÅ‚u\
Ä…cej do zbierania wydzielanego gazu. Oznaczenie przeprowadza siÄ™ po
dobowej inkubacji. Zaka\
enie badanej wody jest tym ni\
sze, im większa jest wartość uzyskanego
miana coli.
Wartości miana coli [cm3] dla wód z rzek, stawów i ścieków oznaczają:
0,1 - wodÄ™ niezdrowÄ…; 1,0 - wodÄ™ zanieczyszczonÄ… (niepewnÄ…),
10 - wodÄ™ stosunkowo czystÄ… (mo\
liwa do u\
ycia), 100 - wodÄ™ dostatecznie czystÄ….
Normy jakościowe wody u\
ytkowej
Rodzaj wody Ogólna liczba bakterii Dopuszczalne miano
Temperatura 20oC Temperatura 37oC coli
Wodociągi publiczne obsługujące:
ponad 50000 osób 25 5 100
poni\
ej 50000 osób 100 25 50
100 25 10
WodociÄ…gi i studnie prywatne
Chocia\
normy dla wody pitnej sÄ… ostrzejsze: dla wody studziennej > 50 cm3, dla wody
wodociągowej > 100 cm3. Woda posiadająca miano coli pomiędzy 10 a 3 jest uznawana za
nadajÄ…cÄ… siÄ™ do picia po przygotowaniu.
Indeks coli to liczba bakterii coli w 1 dm3. W celu oznaczenia indeksu coli wykonuje siÄ™
posiewy na agarze z po\
ywką Endo i liczy wyrosłe kolonie zidentyfikowane, jako nale\
Ä…ce do
grupy coli.
Wykonanie ćwiczenia:
Część A:
Wysiej badaną wodę nie rozcieńczoną oraz rozcieńczenia 10-1, 10-2, 10-3 na po\
ywkÄ™ Eijkmana
(o składzie: pepton-10,0g; laktoza-5,0g; purpura bromo-krezolowa 1% roztwór alkoholowy-1ml; H2O-
1000 ml, pH-6,8) w następujący sposób:
przenieÅ›
- po 10 ml nierozcieńczonej wody do 5 kolbek z po\
ywkÄ… Eijkmana
- 1 ml nierozcieńczonej wody do 1 probówki z po\
ywkÄ… Eijkmana
- 1 ml wody rozcieńczonej 10-1 do 1 probówki z po\
ywkÄ… Eijkmana
- 1 ml wody rozcieńczonej 10-2 do 1 probówki z po\
ywkÄ… Eijkmana
- 1 ml wody rozcieńczonej 10-3 do 1 probówki z po\
ywkÄ… Eijkmana
Posiewy poddaj 24 godzinnej inkubacji w temperaturze 37oC.
Część B:
Obserwuj wyglÄ…d po\
ywki w probówkach.
Za dodatni wynik testu (obecność bakterii z grupy coli) nale\
y przyjąć wystąpienie: zmętnienia po\
ywki,
zmianÄ™ barwy z fioletowej na \
ółtÄ… oraz obecność gazu w probóweczce Dürhama.
Ustal miano coli przy pomocy tabeli wg. Kosowskiej.
Określenie miana coli na podstawie wyników posiewów
(wg Kosowskiej)
Posiane objętości wody w cm3
Miano coli
10 10 10 10 10 1 0,1 0,01 0,001
- - - - - - - - - 50,000
+ - - - - - - - - 50,000
+ + - - - - - - - 25,000
+ + + - - - - - - 17,000
+ + + + - - - - - 12,000
+ + + + + - - - - 10,000
+ + + + + + - - - 1,000
+ + + + + + + - - 0,100
+ + + + + + + + - 0,010
+ + + + + + + + + 0,001
Próby z wynikiem dodatnim mo\
na wysiać na podło\
e Endo.
Bakterie z grupy Escherichia coli rosną na podło\
u Endo w postaci czarno-purpurowych kolonii
z metalicznym połyskiem a po\
ywka wokół nich zabarwia się na kolor amarantowy.