KLATKA PIERSIOWA
ŚRÓDPIERSIE (mediastinum)
·ð jest to przestrzeÅ„ poÅ‚ożona po Å›rodku klatki piersiowej miÄ™dzy workami opÅ‚ucnej;
·ð Ograniczenia:
od przodu: powierzchnia tylna mostka (facies sterni posterior);
od tyłu: powierzchnia przednia kręgosłupa (facies anterior columnae vertebralis);
od boków: opłucne ścienne śródpiersiowe (pleurae parietales mediastineles);
od dołu przez powierzchnię górną przepony (facies superior diaphragmatis);
ku górze: poprzez otwór górny klatki piersiowej (apertura thoracis superior) przechodzi w szyję;
·ð Å›ródpiersie dzielimy na Å›ródpiersie przednie: górne i dolne oraz Å›ródpiersie tylne;
·ð ÅšRÓDPIERSIE PRZEDNIE GÓRNE (mediastinum anterius superius) zawiera:
1) grasicÄ™ (thymus) ;
2) żyły ramienno-głowowe (venae brachiocephalicae)  powstają z połączenia żył podobojczykowych
(venae subclaviae) z żyłami szyjnymi wewnętrznymi (venae jugulares internae); miejsce połączenia
się tych dwóch żył tworzy tzw. kąt żylny (angulus venosus); do lewego kąta żylnego uchodzi
przewód piersiowy (ductus thoracicus), a do prawego kąta uchodzi przewód limfatyczny prawy
(ductus lymphaticus dexter);
3) żyłę główną górną (vena cava superior)  jest wielkim, nieparzystym pniem, do którego spływa
krew ze wszystkich żył górnej, nadprzeponowej części ciała (z wyjątkiem żył serca);
powstaje z połączenia żyły ramienno-głowowej prawej i lewej (vena brachicephalica: dextra et sinistra);
w ciągu swego przebiegu uchodzi do niej tylko jedno większe naczynie  żyła nieparzysta (vena azygos);
4) pień płucny (truncus pulmonalis)  wychodzi z lewego naroża prawej komory jako opuszka pnia
płucnego (bulbus trunci pulmonalis) na wysokości chrząstki lewego trzeciego żebra
(cartilago costalis III sin.), w przedłużeniu stożka tętniczego prawego (conus arteriosus dexter);
pod łukiem aorty dzieli się na tętnicę płucną prawą i lewą (arteria pulmonalis dextra et sinistra);
5) aortę wstępującą (aorta ascendens);
6) Å‚uk aorty (arcus aortae)
za pośrednictwem tego odcinka aorta wstępująca (aorta ascendens) przechodzi w aortę zstępującą
(aorta descendens);
łuk aorty rozpoczyna się na poziomie drugiego stawu mostkowo-żebrowego prawego
(articulatio sternocostalis II dex.), a kończy się po stronie lewej na wys. trzonu czwartego kręgu
piersiowego (vertebra thoracica IV);
łuk aorty przebiega: na lewo, do tyłu i do góry:
 za: żyłą ramienno-głowową lewą (vena brachiocephalica sin.), workami opłucnej
(sacci pulmonales), nerwem przeponowym lewym (nervus phrenicus sin.) i nerwem błędnym
lewym (nervus vagus sin.);
 przed: tchawicą (trachea), przełykiem (esophagus), częścią głęboką splotu sercowego
(pars profunda plexus cardiacus), przewodem piersiowym (ductus thoracicus);
 nad: rozdwojeniem pnia płucnego (bifurcatio trunci pulmonalis);
z wypukłości łuku aorty odchodzą:
 pień ramienno-głowowy (truncus brachiocephalicus);
 tętnica szyjna wspólna lewa (arteria carotis communis sinistra);
 tętnica podobojczykowa lewa (arteria subclavia sinistra);
7) pień ramienno-głowowy (truncus brachiocephalicus)  jest najpotężniejszym naczyniem
odchodzącym od łuku aorty; zazwyczaj nie oddaje gałęzi bocznych; u swego górnego końca dzieli się
na: tętnicę szyjną wspólną prawą (arteria carotis communis dextra) i tętnicę podobojczykową prawą
(arteria subclavia dextra);
8) tętnicę szyjną wspólną (arteria carotis communis);
9) tętnicę podobojczykową lewą (arteria subclavia sinistra);
10) splot sercowy (plexus cardiacus)  jest największym splotem autonomicznym klatki piersiowej;
wyróżniamy w nim:
część powierzchowną /mniejszą/, która pokrywa wklęsły brzeg łuku aorty i miejsce podziału pnia
płucnego; do części powierzchownej dochodzą:
1) parasympatyczna gałąz
sercowa dolna lewego nerwu X (ramus cardiacus inferioris nervi vagi sin.);
2) sympatyczny nerw sercowy szyjny górny lewy (nervus cardiacus cervicalis superioris sin.);
część głęboką /większą/, która leży między aortą a żyłami płucnymi; do części głębokiej dochodzą:
1) parasympatyczne gałęzie sercowe dolne i górne prawego nerwu X (rami cardiaci inferiores
et superiores nervi vagi dex.);
2) sympatyczne nerwy sercowe szyjne: górny, środkowy i dolny oraz nerwy sercowe piersiowe;
11) nerw błędny (nervus vagus) ;
12) nerw przeponowy (nervus phrenicus)
·ð jest najdÅ‚uższym nerwem splotu szyjnego (plexus cervicalis);
·ð zawiera włókna ruchowe, czuciowe i współczulne;
·ð Przebieg:
na szyi po wyjściu ze splotu szyjnego układa się na mięśniu pochyłym przednim (musculus
scalenus anterior), bocznie od nerwu X;
dalej biegnie między tętnicą i żyłą podobojczykową (arteria et vena subclavia), w trójkącie
pochyło-kręgowym (trigonum scalenovertebrale), nad osklepkiem opłucnej (cupula pleurae);
do klatki piersiowej wchodzi poprzez otwór górny klatki piersiowej (apertura thoracis sup.),
za stawem mostkowo-obojczykowym (articulatio sternoclavicularis);
krzyżuje od tyłu tętnicę piersiową wewnętrzną (arteria thoracica interna) i grasicę (thymus);
nerw przeponowy prawy (nervus phrenicus dexter)  biegnie bocznie od żyły ramienno-głowowej
(vena brachiocephalica) i żyły głównej górnej (vena cava superior); krzyżuje od przodu
tętnicę podobojczykową prawą (arteria subclavia dextra); w śródpiersiu przednim
(mediastinum anterius) przebiega przed korzeniem płuca (radix pulmonis), a następnie schodzi
ku dołowi między osierdziem włóknistym (pericardium fibrosum), a opłucną śródpiersiową;
oddziela osierdzie (pericardium) od prawego przedsionka; u dołu dochodzi do przepony
(diaphragma) w obrębie otworu żyły głównej dolnej (foramen venae cavae inferioris);
nerw przeponowy lewy (nervus phrenicus sinister)  biegnie bocznie od części wstępującej
tętnicy podobojczykowej lewej (pars ascendens arteriae subclaviae sin.) i tętnicy szyjnej
wspólnej lewej (arteria carotis communis sin.); krzyżuje od przodu łuk aorty (arcus aortae),
leżąc do przodu od nerwu X; w śródpiersiu przednim (mediastinum anterius) przebiega
przed korzeniem płuca (radix pulmonis); następnie schodzi ku dołowi między osierdziem
włóknistym (pericardium fibrosum), a opłucną śródpiersiową; oddziela osierdzie (pericardium)
od tętnicy płucnej (arteria pulmonalis), lewego przedsionka i lewej komory; u dołu przebiega
w okolicy koniuszka serca (apex cordis);
·ð GaÅ‚Ä™zie:
gałęzie opłucnowe (rami pleurales);
gałęzie osierdziowe (rami pericardiaci);
gałęzie przeponowo-brzuszne (rami phrenicoabdominales);
13) nerw krtaniowy wsteczny (nervus laryngeus reccurens)
·ð ÅšRÓDPIERSIE PRZEDNIE DOLNE (mediastinum anterius inferius) zawiera:
serce w worku osierdziowym (saccus pericardius);
·ð ÅšRÓDPIERSIE TYLNE (mediastinum posterius) zawiera:
1) część piersiową tchawicy (trachea, pars thoracica)
2) oskrzela główne: prawe i lewe (bronchus principalis: dexter et sinister)
3) część piersiową przełyku (esophagus, pars thoracica);
4) aortÄ™ piersiowÄ… (aorta thoracica);
5) przewód piersiowy (ductus thoracicus) /40cm/
·ð powstaje z poÅ‚Ä…czenia:
pni lędz
wiowych (trunci lumbales);
pni jelitowych (trunci intestinales);
pnia szyjnego lewego (truncus jugularis sinister);
pnia podobojczykowego lewego (truncus subclavius sinister);
pni śródpiersiowych przednich i tylnych lewych (trunci mediastinales anteriores et posteriores sin.);
·ð zbiera chÅ‚onkÄ™
z obu kończyn dolnych;
ze wszystkich narządów jamy brzusznej i miednicy oraz części ściany brzucha;
z lewej połowy klatki piersiowej;
z lewej kończyny górnej;
z lewej połowy głowy i szyi;
·ð uchodzi do lewego kÄ…ta żylnego (angulus venosus sinister);
6) przewód limfatyczny prawy (ductus lymhaticus dexter) /1,5cm/
·ð powstaje z poÅ‚Ä…czenia:
pnia szyjnego prawego (truncus jugularis dexter);
pnia podobojczykowego prawego (truncus subclavius dexter);
pni śródpiersiowych przednich i tylnych prawych (trunci mediastinales anteriores et posteriores dex.);
·ð zbiera chÅ‚onkÄ™:
z prawej połowy klatki piersiowej;
częściowo prawej połowy ściany brzucha powyżej pępka;
z prawej kończyny górnej;
z prawej połowy głowy i szyi;
·ð uchodzi do prawego kÄ…ta żylnego (angulus venosus dexter);
7) część piersiowa pnia współczulnego (truncus symphaticus, pars thoracica);
8) żyły nieparzyste:
A) żyła nieparzysta (vena azygos)
B) żyła nieparzysta krótka (vena hemiazygos);
C) żyła nieparzysta krótka dodatkowa (vena hemiazygos accessoria).
NERW BA

DNY  X (nervus vagus)
·ð ma jÄ…dra w rdzeniu przedÅ‚użonym: ruchowe jÄ…dro dwuznaczne (nucleus abiguus), parasympatyczne jÄ…dro
grzbietowe (nucleus dorsalis) i czuciowe jÄ…dro samotne (nucleus solitarius);
·ð opuszcza mózgowie w bruz
dzie bocznej tylnej rdzenia przedłużonego (sulcus lateralis posterior
medullae oblongatae);
·ð opuszcza dół tylny czaszki (fossa cranii posterior) przez część bocznÄ… otworu szyjnego (pars lateralis
foraminis jugularis), w którym tworzy krótki, czuciowy zwój górny (ganglion superius);
·ð bezpoÅ›rednio po wyjÅ›ciu z otworu przyjmuje gaÅ‚Ä…z
wewnętrzną nerwu dodatkowego (ramus internus
nervi XI), po czym tworzy wydłużony, parasympatyczny zwój dolny (ganglion inferius);
·ð biegnie w skÅ‚adzie pÄ™czka naczyniowo-nerwowego szyi (fasciculus vasonervosus colli);
·ð niżej na szyi nerw bÅ‚Ä™dny ukÅ‚ada siÄ™ w bruz
dzie między żyłą szyjną wewnętrzna (vena jugularis interna),
a tętnicą szyjną wewnętrzną (arteria carotis interna);
·ð dalej ukÅ‚ada siÄ™ na mięśniu pochyÅ‚ym przednim (musculus scalenus anterior), przyÅ›rodkowo od nerwu
przeponowego (nervus phrenicus) w trójkącie pochyło-kręgowym (trigonum scalenovertebrale);
·ð do klatki piersiowej wchodzi przez otwór górny klatki piersiowej (apertura thoracis interna);
·ð nerw bÅ‚Ä™dny prawy (nervus vagus dexter)  krzyżuje od przodu tÄ™tnicÄ™ podobojczykowÄ… prawÄ…
(arteria subclavia dextra), a od tyłu żyłę podobojczykową prawą (vena subclavia dextra) lub żyłę
ramienno-głowową (vena brachiocephalica);
·ð nerw bÅ‚Ä™dny lewy (nervus vagus sinister)  krzyżuje od przodu Å‚uk aorty (arcus aortae), a od tyÅ‚u żyÅ‚Ä™
podobojczykową lewą (vena subclavia sinistra) lub żyłę ramienno-głowową (vena brachiocephalica);
przechodzi przez tzw. okienko nerwu błędnego lewego (fenestra nervi vagi sin.), między tętnicą szyjną
wspólną lewą (arteria carotis communis sin.), a tętnicą podobojczykową lewą (arteria subclavia sin.);
·ð w dalszym przebiegu nerw bÅ‚Ä™dny po obu stronach przechodzi do Å›ródpiersia tylnego (mediastinum
posterius), do tyłu od korzenia płuca (radix pulmonis);
·ð obydwa nerwy bÅ‚Ä™dne: prawy i lewy, dochodzÄ… do przeÅ‚yku (esophagus) i rozpadajÄ… siÄ™ na poszczególne
gałęzie, które następnie zespalają się ze sobą tworząc obszerny splot przełykowy przedni i tylny (plexus
esophageus anterior et posterior); splot przełykowy przedni utworzony jest głównie przez nerw błędny
lewy, natomiast splot przełykowy tylny utworzony jest przede wszystkim przez nerw błędny prawy;
·ð w dolnej części przeÅ‚yku gaÅ‚Ä™zie splotu przeÅ‚ykowego ponownie Å‚Ä…czÄ… siÄ™ ze sobÄ… tworzÄ…c dwa
jednoimienne pnie błędne: przedni i tylny (trunci vagales anterior et posterior); obydwa te pnie razem
z przełykiem przechodzą przez rozwór przełykowy przepony (hiatus esophageus diaphragmae) i w ten
sposób wchodzą do jamy brzusznej, gdzie zasilają sploty nerwowe;
·ð włókna ruchowe SVE nerwu X zaopatrujÄ… wszystkie mięśnie krtani (larynx), miÄ™sieÅ„ zwieracz gardÅ‚a
środkowy i dolny (musculus constrictor pharyngis medius et inferior) oraz mięśnie prążkowane przełyku;
·ð włókna czuciowe GSA unerwiajÄ… bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… krtani oraz część ustnej i część krtaniowej części gardÅ‚a;
·ð włókna parasympatyczne GVE zasilajÄ… sploty autonomiczne: sercowy (plexus cardiacus), w tworzeniu
którego udział biorą gałęzie sercowe szyjne górne nerwu błędnego (rami cardiaci cervicales inferiores
nervi vagi) oraz trzewny (plexus celiacus).
·ð jedynÄ… skórnÄ… gaÅ‚Ä™ziÄ… nerwu X jest gaÅ‚Ä…z
uszna (ramus auricularis), która unerwia czuciowo
powierzchnię zewnętrzną błony bębenkowej, tylną i dolną ścianę przewodu słuchowego zewnętrznego
oraz muszlę małżowiny usznej.
Na szczególną uwagę zasługują włókna czuciowe GSA nerwu X, które unerwiają baroreceptory łuku aorty,
a także włókna czuciowe GSA nerwu IX, które unerwiają baroreceptory zatoki szyjnej.
Włókna baroreceptorowe nerwów IX i X dochodzą do jądra pasa samotnego /GSA/
1) jądro pasma samotnego pobudza jądro grzbietowe nerwu X przez co następuje zwolnienie akcji serca,
a to sprzyja obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi RR;
2) jądro pasma samotnego działa pobudzająco na ośrodek depresyjny CULM; ośrodek ten z kolei hamuje
ośrodek presyjny RVLM, przez co zmniejsza się napięcie w układzie współczulnym i dochodzi
do rozkurczu naczyń obwodowych przez co spada ich opór i ciśnienie tętnicze obniża się.