Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 1 (3)  Praktycznie: Linie, okolice i punktu kostno-mięśniowe klatki piersiowej.
Oznaczenie granic serca, opłucnej i płuc w rzucie na ściany klatki piersiowej. Przebieg naczyń i
nerwów powierzchownych klatki piersiowej. Teoretycznie: Powtórzenie wiadomości z osteologii o
szkielecie klatki piersiowej. Połączenia żeber z kręgosłupem i żeber z mostkiem. Okolice
topograficzne oraz punkty kostno-mięśniowe klatki piersiowej. Linie orientacyjne na powierzchni
klatki piersiowej. Stłumienie względne i bezwzględne serca. Unerwienie skóry klatki piersiowej.
Budowa i topografia gruczołu sutkowego. Drogi odpływu chłonki z gruczołu sutkowego. Żyły
piersiowo-nadbrzuszne.
Szkielet i połączenia
- (grzbiet)
Klatka piersiowa
- ograniczenia:
o od tyłu: kręgosłup piersiowy
o po bokach: żebra
o od przodu: mostek i żebra chrzęstne
- otwór górny klatki piersiowej
o trzon pierwszego kręgu piersiowego
o pierwsze żebro
o brzeg górny rękojeści mostka
- otwór dolny klatki piersiowej
o trzon dwunastego kręgu piersiowego
o dolny brzeg dwunastego żebra
o koniec przedni jedenastego żebra
o chrząstki żeber od 10-7
tworzą łuki żebrowe
o wyrostek mieczykowaty
- kształt:
o zależy od:
fazy oddechu
" wdech:
o poszerza się
o unosi ku górze
" wydech:
o zwęża się
o spłaszcza się
o obniża
od płci
" mężczyz
ni:
o większa pojemność
o górna część jest szersza
" kobiety:
o dolna część jest szersza
- klatka piersiowa kurza:
o wysunięcie mostka ku przodowi
po obu stronach mostka występują bruzdy
" w przypadku krzywicy
- klatka piersiowa lejkowata
o lejkowate zagłębienie w dolnej części mostka
- klatka piersiowa asteniczna
o wydłużona
o płaska
- wymiary:
o długość z przodu: 16-19 cm
o długość z tyłu: 27-30 cm
o długość z boku: 32 cm
o wymiar poprzeczny:
otwór górny: 9-11 cm
otwór dolny:
" na wysokości nasady wyrostka mieczykowatego: 20-23 cm
" na wysokości dwunastego żebra: 18-20 cm
o wymiar strzałkowy:
otwór górny: 5-6 cm
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
1
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
otwór dolny: 15-19
" na wysokości nasady wyrostka mieczykowatego
Okolice klatki piersiowej i grzbietu
- pośrodkowa (nieparzysta):
o mostkowa
- parzyste:
o obojczykowa
o podobojczykowa
o sutkowa
o podsutkowa
o pachowa
o boczna
Linie topograficzne klatki piersiowej:
- pośrodkowa przednia (nieparzysta)
- mostkowa
o przechodzi przez boczny brzeg mostka
- przymostkowa
o między linią mostkową a środkowo-obojczykową
w połowie odległości
- sutkowa
o inaczej: środkowo-obojczykowa
o przechodzi przez brodawkę sutkową i środek obojczyka
- pachowa przednia
o biegnie przez fałd pachowy przedni
- pachowa środkowa
o przechodzi przez szczyt dołu pachowego
- pachowa tylna
o biegnie przez fałd pachowy tylny
- łopatkowa
o biegnie przez dolny kąt łopatki
- przykręgowa
- pośrodkowa tylna (nieparzysta)
Rzutowanie brzegów płuc oraz granic serca na ściany klatki piersiowej
Stłumienie względne i bezwzględne serca
- opukiwanie: klasyczna metoda badania narządów wewnętrznych
o różnica gęstości miąższu między narządem a otoczeniem -> głośniejsze lub
bardziej stłumione efekty akustyczne
- stłumienie bezwzględne:
o obszar:
część narządu przylegająca bezpośrednio do ściany klatki piersiowej
" nie pokryta płucami
mniejszy od stłumienia względnego
- stłumienie względne:
o obszar:
odpowiada polu rzutowania całego serca na ścianę przednią klatki
piersiowej
o znaczenie:
kliniczne
ważna jest znajomość jego granic w przypadku nie powiększonej sylwetki
serca
" górna:
o ku tyłowi od mostka
o dochodzi do wysokości trzeciego żebra
" lewa:
o uwypuklonym bocznie łukiem dochodzi do miejsca
uderzenia koniuszkowego:
leży w piątej przestrzeni międzyżebrowej
przyśrodkowo od linii środkowo-obojczykowej
" prawa:
o równolegle do prawego brzegu mostka
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
2
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o przekracza go na szerokość palca
" dolna:
o nieoznaczalna
o przechodzi w stłumienie wątroby
Unerwienie skóry klatki piersiowej
- gałęzie nerwów międzyżebrowych
- gałęzie n. podżebrowego
Budowa i topografia gruczołu sutkowego
- inaczej: sutek lub gruczoł mlekowy
- największy gruczoł skórny
- produkt: mleko
o pokarm dla:
noworodków
osesków
- rozwój:
o u kobiet: pełny
o u mężczyzn: uwstecznienie
- położenie:
o od 3 do 6 (7) żebra
o przyśrodkowo: do linii przymostkowej
o bocznie: do linii pachowej środkowej
o tył: powięz
m. piersiowego większego
część boczna: na powięzi m. zębatego przedniego
o część boczna:
dochodzi do jamy pachowej
tworzy wyrostek pachowy
o oddzielony od powięzi cienką warstwą wiotkiej tkanki łącznej
- budowa:
o ciało sutka
o ciało tłuszczowe
o brodawka sutka:
na szczycie sutka
w jej skórze: drobne brodaweczki
" ujścia przewód mlecznych
o otoczka brodawki sutka
ciemniejsze zabarwienie
" nagromadzenie melaniny w naskórku
gruczoły otoczki:
" położenie: w obrębie otoczki brodawki sutkowej
" duże
" typ: apokrynowe łojowe
o 15-20 płatów
kształt: stożkowaty
oddzielone tkanką łaczną
podzielone na płaciki
z każdego płata wychodzi przewód mleczny
" kieruje się do brodawki
zatoka mleczna
" utworzona przez przewód mleczny
o przed dojściem do brodawki sutkowej
- noworodek płci męskiej:
o przewód 2-3-krotnie rozgałęziony
- osoba dorosła:
o podobna budowa
- gynaecomastia:
o czynne gruczoły sutkowe u mężczyzn
- gruczoły sutkowe dodatkowe
o występują u obu płci
o częściej u kobiet niż u mężczyzn
o także: same brodawki, bez gruczołów
- kliniczne:
o nowotwory sutka:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
3
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
badanie gruczołu
mammografia: po 40 roku życia
leczenie: usunięcie sutka i węzłów chłonnych
- tętnice:
o tt. międzyżebrowe
o t. piersiowa boczna
o t. piersiowa wewnętrzna
- żyły:
o żż. międzyżebrowe
o ż. piersiowa boczna
o ż. piersiowa wewnętrzna
o wytwarzają splot żylny toczki brodawkowej
- naczynia chłonne:
o sploty:
skórny
" odpowiada brodawce i jej otoczce
gruczołowy
o drogi spływu chłonki:
pachowa
" z bocznych części sutka
o do węzłów pachowych piersiowych
" z dolnych części sutka:
o do węzłów piersiowo-nadbrzusznych
do pachowych środkowych
międzyżebrowa tylna
" do węzłów międzyżebrowych tylnych
o do węzłów śródpiersiowych tylnych
międzyżebrowa przednia
" do węzłów międzyżebrowych przednich
o do węzłów nadobojczykowych
międzymięśniowa
" z górnych segmentów sutka
o do węzłów międzypiersiowych
leżą między mięśniami piersiowymi
do węzłów pachowych środkowych lub szczytowych
Żyły piersiowo-nadbrzuszne:
- przebieg:
o powierzchownie wzdłuż przednio-bocznej ściany tułowia
o od pachy do rozworu odpiszczelowego
o zastawki ujściowe:
górne
" kierują krew do ż. piersiowej bocznej (w jamie pachowej)
dolne
" kierują krew do ż. nadbrzusznej powierzchownej -> ż. udowej
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
4
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 2 (4) - Praktycznie: apoznanie się z przyczepami, unerwieniem i czynnością mięśni
klatki piersiowej oraz nerwami międzyżebrowymi. Teoretycznie: Mięśnie powierzchowne i głębokie
klatki piersiowej  przyczepy, unerwienie, czynność. Przebieg, odgałęzienia i zakres unerwienia
nerwów międzyżebrowych. Udział mięśni klatki piersiowej w oddychaniu. (Przepona).
Powięzie klatki piersiowej
- powięz
piersiowa
o typ: dwublaszkowa
o pokrywa: m. piersiowy większy
o przyczepy:
u góry: obojczyk
przyśrodkowo: mostek
bocznie: przechodzi w powięz
m. naramiennego
" obie blaszki łączą się
" przedłużają w powięz
pachową
" na brzegu dolnym m. naramiennego
- powięz
obojczykowo-piersiowa
o pokrywa: m. podobojczykowy i m. piersiowy mniejszy
o przyczepy:
żebra
powięz
mm. międzyżebrowych zewnętrznych
wyrostek kruczy
powięz
m. kruczo-ramiennego
- powięz
wewnątrzpiersiowa
o cienka
o tkanka: łączna
o porywa:
wewnętrzne powierzchnie żeber
mm. międzyżebrowe wewnętrzne
o inaczej: powięz
ścienna klatki piersiowej
Mięśnie klatki piersiowej:
- powierzchowne
o łączą kończynę górną z tułowie
wspólnie z mm. powierzchownymi grzbietu
o kończą się na kościach kończyny górnej
o wymień:
m. piersiowy większy
" PP:
o część obojczykowa:
przyśrodkowa połowa obojczyka
o część mostkowa:
powierzchnia przednia mostka i żeber prawdziwych
o część brzuszna:
blaszka przednia pochewki m. prostego brzucha
" PK:
o grzebień guzka większego kości ramiennej
" N:
o n. piersiowy przyśrodkowy
o n. piersiowy boczny
" C :
o opuszcza i przywodzi ramię
o przy ustalonym ramieniu:
podnosi tułów do góry
o pomocniczy m. wdechowy
m. piersiowy mniejszy
" PP:
o końce przednie żeber kostnych 2-5
" PK:
o wyrostek kruczy łopatki
" N:
o n. piersiowy przyśrodkowy
o n. piersiowy boczny
" C :
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
5
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o obniża bark
o przesuwa obręcz kończyny górnej do przodu
o pomocniczy m. wdechowy
m. podobojczykowy
" PP:
o powierzchnia górna pierwszego żebra
" PK:
o powierzchnia dolna obojczyka przy końcu barkowym
" N:
o n. podobojczykowy ze splotu ramienneog
" C :
o pociąga obojczyk ku dołowi i do przodu
m. zębaty przedni
" PP:
o dziesięcioma zębami do powierzchni zewnętrznej żeber 1-9
" PK:
o przyśrodkowy brzeg łopatki
od kąta górnego
do kąta dolnego
" N:
o n. piersiowy długi
" C :
o przyciska łopatkę do tułowia
o pociąga bark do przodu
o część dolna: pociąga kąt dolny łopatki ku bokowi i ku górze
unosi ramię do pionu
o mięsień bokserów
o pomocniczy mięsień wdechowy
- głębokie
o inaczej: mm. właściwe klatki piersiowej
o wymień:
mm. międzyżebrowe
" zewnętrzne
o PP:
dolny brzeg żebra
na zewnątrz od bruzdy żebra
" od guzka żebra
" do bocznego końca chrząstki żebrowej
o PK:
brzeg górny niżej leżącego żebra
o C :
mm. wdechowe
" unoszą żebra
o Przebieg włókien:
od góry ku dołowi
domostkowo
w części przedniej:
" zastąpione łącznotkankową błoną
międzyżebrową zewnętrzną
" wewnętrzne
o PP:
dolny brzeg żebra
do wewnątrz od bruzdy żebra
o PK: brzeg górny niżej leżącego żebra
o Przebieg włókien:
od góry ku dołowi
dokręgosłupowo
o podział:
warstwa zewnętrzna:
" inaczej: mm. międzyżebrowe pośrednie
o PP: kąt żebra
o PK: mostek
o błony międzyżebrowe wewnętrzne:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
6
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ciągną się w przedłużeniu
mm. międzyżebrowych
pośrednich
w kierunku kręgosłupa
warstwa wewnętrzna
" inaczej: mm. międzyżebrowe najgłębsze
o PK: granica kostno-chrzęstna żebra
" C :
o mięśnie wydechowe
opuszczają żebra
mm. podżebrowe
" szczątkowe
" PP: powierzchnia wewnętrzna dolnych żeber
" PK: brzeg górny jedno lub dwa żebra wyżej
m. poprzeczny klatki piersiowej
" PP:
o powierzchnia wewnętrzna wyrostka mieczykowatego
o dolna część trzonu mostka
" PK:
o pięć zębów na granicy części kostnej i chrzęstnej 2-6 żebra
" C : mięśnie wydechowe
N:
" nn. międzyżebrowe
- przepona
o część lędz
wiowa
odnogi:
" prawa:
o PP:
powierzchnia przednia kręgosłupa
" L1-L3
" lewa
o PP:
L1-L2
" odnogi krzyżują się:
o na poziomie Th12
o ograniczają rozwór aortowy
otoczony włóknami ścięgnistymi
" odnogi rozchodzą się:
o tworzą rozwór przełykowy
otoczny włókna mięśniowymi
więzadła łukowate:
" pośrodkowe
o utworzone przez włókna łącząc obie odnogi przepony
o na przednim obwodzie rozworu aortowego
" przyśrodkowe
o od trzonu L1
o do wyrostka żebrowego L1
o nad m. lędz
wiowym większym
" boczne
o od wyrostka żebrowego L1
o do żebra 12
o nad m. czworobocznym lędz
wi
o część żebrowa
PP: powierzchnia wewnętrzna chrząstek żeber 7-12
o część mostkowa
PP: wyrostek mieczykowaty
o PK:
środek ścięgnisty
nie są połączone
o trójkąty:
lędz
wiowo-żebrowy
mostkowo-żebrowy
o otwory:
rozwór aortowy
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
7
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
" aorta
" przewód piersiowy
rozwór przełykowy
" przełyk
" pnie błędne
otwór ż. głównej dolnej
" ż. główna dolna
szczeliny:
" przechodzą przez nie naczynia i nerwy z jamy brzusznej do klatki
piersiowej lub odwrotnie
" szczelina przyśrodkowa:
o n. trzewny większy
o żż. nieparzyste
" szczelina boczna:
o pień współczulny
o kształt:
wypukła kopulasto
" do światła klatki piersiowej
o N:
n. przeponowy
o C :
spłaszcza się i obniża
zwiększa wymiar pionowo klatki piersiowej
ważny mięsień wdechowy
Nerwy międzyżebrowe
- 12 par
- gałęzie brzuszne nn. rdzeniowych piersiowych
- podział:
o górne
przebieg:
" w międzyżebrzu
" na całej długości
" wchodzą w skład powrózka naczyniowo-nerwowego
o leżą najniżej w stosunku do naczyń
o dolne
opuszczają miedzyżebrza
kierują się do ściany brzucha
zaopatrują:
" mm. międzyżebrowe
" m. poprzeczny klatki piersiowej
" mm. ściany przednio-bocznej brzucha
" mm. grzbietu:
o m. zębaty tylny górny
o m. zęabty tylny dolny
o mm. dz
wigacze żeber
" skóra:
o boczna i przednia ściana klatki piersiowej i jamy brzusznej
" opłucna żebrowa
" otrzewna ścienna przedniej i bocznej ściany jamy brzusznej
" stawy żebrowo-kręgowe
" żebra
- gałęzie:
o gałęzie skórne przednie i boczne
przebijają m. zębaty przedni lub m. skośny brzucha zewnętrzny
" w linii pachowej środkowej
dzielą się:
" przednie
o wychodzą na powięz
w linii mostkowej
" tylne
o gałęzie mięśniowe
mm. głębokie klatki piersiowej
mm. brzucha
o gałęzie opłucnowe i otrzewnowe (odpowiednie błony surowicze)
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
8
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 3 (5)  Śródpiersie górne i przednie. Grasica. N. przeponowy. Topografia naczyń
wychodzących z łuku aorty. Aorta. Tętnica i żyła podobojczykowa. Tętnica i żyła piersiowa
wewnętrzna. Żyła ramienno głowowa, ż. główna górna. Węzły chłonne śródpiersiowe przednie.
Jama klatki piersiowej:
- ograniczenia:
o od góry: otwór górny klatki piersiowej
o od przodu: mostek
o bocznie: żebra i międzyżebrza
o od tyłu: kręgosłup
o od dołu: otwór dolny klatki piersiowej
zamknięty przeponą
- przestrzenie:
o opłucnowo-płucne
po obu stronach ciała
zawartość:
" opłucna
" płuco prawe i lewe
o śródpiersie
położone:
" między okolicami opłucnowo-płucnymi
" od góry: od poziomu otworu górnego klatki piersiowej
" od dołu: do otworu dolnego klatki piersiowej
" bocznie: opłucna śródpiersiowa
" z przodu: mostek
" z tyłu: kręgosłup piersiowy
podział:
" górne
o granica: płaszczyzna przechodząca przez:
z przodu: kąt mostka
z tyłu: krążek międzykręgowy Th4/Th5
podstawę serca
" dolne
o przednie
przestrzeń:
" między mostkiem
" a workiem osierdziowym
o środkowe
worek osierdziowy wraz z sercem
o tylne
przestrzeń:
" między workiem osierdziowym
" a kręgosłupem
Śródpiersie górne - zawartość
- warstwa gruczołowa:
o grasica
- warstwa żylna:
o żż. ramienno-głowowe
o ż. główna górna
o ż. nieparzysta
końcowy odcinek
o ż. nieparzysta krótka dodatkowa
- warstwa nerwowa:
o nn. przeponowe
o nn. błędne
o n. krtaniowy wsteczny lewy
- warstwa tętnicza:
o pień ramienno-głowowy
o t. szyjna wspólna lewa
o t. podobojczykowa lewa
o łuk aorty
o gałęzie oskrzelowe łuku aorty
- warstwa narządowa:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
9
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o tchawica
o węzły chłonne przytchawicze
o węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowe górne
o przełyk
- warstwa nerwowo-chłonna:
o pnie współczulne
o przewód piersiowy
Śródpiersie przednie  zawartość:
- dolna część grasicy
- węzły chłonne przedosierdziowe
- węzły chłonne śródpiersiowe przednie
- drobne gałęzie tt. piersiowych wewnętrznych
- więzadła mostkowo-osierdziowe
Grasica
- gruczoł dokrewny
- położenie:
o dolna część szyi
część szyjna
o śródpiersie górne
część piersiowa
- pełen rozwój: w wieku dziecięcym
o póz
niej: ulega inwolucji
w okresie pokwitania
miąższ gruczoły zastąpiony tkanką tłuszczową
- masa: 37 g.  w wieku 2-3 lat
- budowa:
o płat prawy i lewy
- pokryta:
o torebką łącznotkankową
odchodzą od niej przegrody oddzielające płaciki grasicy
- topografia:
o część szyjna:
od przodu:
" blaszka przedtchawicza powięzi szyi
" m. mostkowo-tarczowy
od tyłu: tchawica
o część piersiowa:
od przodu:
" górna część mostka
" chrząstki żebrowe
od tyłu:
" żż. ramienno-głowowe
" ż. główna górna
" łuk aorty i jego gałęzie
" tchawica
" osierdzie
- tętnice:
o t. piersiowa wewnętrzna
o (t. tarczowa dolna)
- żyły:
o ż. piersiowa wewnętrzna
o ż. tarczowa dolna
o żż. ramienno-głowowe
- chłonka:
o węzły chłonne śródpiersiowe przednie
- nerwy:
o współczulnie: pień współczulny
o przywspółczulnie: n. błędny
Nerw przeponowy:
- początek: splot szyjny
- przebieg:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
10
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o po m. pochyłym przednim
o między t. a ż. podobojczykową
o wchodzi do klatki piersiowej
o w śrópiersiu przednim
między opłucną śródpiersiową
a osierdziem
razem z t. osierdziowo-przeponową
o dochodzi do przepony
o przechodzi przez:
po prawej: otwór ż. głównej dolnej
po lewej: rozwór przełykowy
" (lub między odnogami przepony)
- zakres unerwienia:
o przepona
o opłucna śródpiersiowa i przeponowa
o osierdzie
o otrzewna przeponowa
Aorta
- inaczej: t. główna
- początek: stożek tętniczy komory lewej
- części:
o aorta wstępująca
początek: lewa komora
" opuszka aorty
o pogrubiała
o składa się z trzech zatok aorty
utworzone przez uwypuklenie ściany aorty na
poziomie płatków zastawek półksiężycowatych
przebieg:
" leży w worku osierdziowym
" kieruje się ku górze, w prawo i do przodu
" sąsiaduje:
o po prawej:
uszko prawe
ż. główna górna
o po lewej:
pień płucny
o z tyłu:
lewy przedsionek
t. płucna prawa
o z przodu:
pokryta przez uszko prawe i pień płucny
" początkowo
płuco prawe
ciało tłuszczowe grasicy
gałęzie:
" tt. wieńcowe  prawa i lewa
koniec: drugi staw mostkowo-żebrowy
o łuk aorty
początek: drugi staw mostkowo-żebrowy
przebieg:
" skośnie
" do lewej strony Th4
" sąsiaduje:
o powierzchnia tylno-prawa:
tchawica
węzły tchawiczo-oskrzelowe górne lewe
przewód piersiowy
część głęboka splotu sercowego
o powierzchnia przednio-lewa:
ż. ramienno-głowowa lewa
n. przeponowy lewy
n. błędny
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
11
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
przykryta przez worki opłucnowe
o powierzchnia dolna:
rozdwojenie pnia płucnego
korzeń płuca lewego
część powierzchowna splotu sercowego
gałęzie:
" pień ramienno-głowowy
" t. szyjna wspólna lewa
" t. podobojczykowa lewa
" (t. tarczowa najniższa)
" odchodzą na wypukłej powierzchni górnej
koniec: cieśń aorty
" zwężona
" między odejściem t. podobojczykowej
" a przyczepem więzadła tętniczego
o aorta zstępująca:
aorta piersiowa
" początek: po stronie lewej Th4
" topografia:
o od tyłu:
kręgosłup
ż. nieparzysta krótka
ż. nieparzysta krótka dodatkowe
o po prawej:
ż. nieparzysta
przewód piersiowy
o po lewej:
opłucna śródpiersiowa
płuco lewe
o z przodu:
korzeń płuca lewego
osierdzie
przełyk
" gałęzie:
o trzewne:
gałęzie oskrzelowe
gałęzie przełykowe
gałęzie śródpiersiowe
gałęzie osierdziowe
o ścienne:
tt. międzyżebrowe tylne
tt. podżebrowe
tt. przeponowe dolne
" koniec: powierzchnia przednia Th12
aorta brzuszna
Pień ramienno-głowowy:
- początek: początkowy odcinek łuku aorty
o na wysokości górnego brzegu drugiego żebra prawego
- topografia:
o od przodu:
ż. ramienno-głowowa prawa
grasica lub ciało tłuszczowe
mięśnie:
" m. mostkowo-tarczowy
" m. mostkowo-gnykowy
o od tyłu:
tchawica
o po prawej:
ż. ramienno-głowowa prawa
ż. główna górna
opłucna
o po lewej:
t. szyjna wspólna lewa
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
12
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
- gałęzie:
o t. podobojczykowa prawa
o t. szyjna wspólna prawa
- koniec: górny brzeg prawego stawu mostkowo-obojczykowego
Tętnica podobojczykowa
- początek:
o po prawej:
pień ramienno-głowowy
o po lewej:
łuk aorty
- przebieg:
o przechodzi przez otwór górny klatki piersiowej
o nad osklepkiem opłucnej
łukiem wypukłym ku górze
o szczelina tylna mm. pochyłych
o układa się w bruz
dzie t. podobojczykowej
na I żebrze
- części:
o wstępująca
po lewej:
" przykryta opłucną
po prawej:
" z przodu:
o m. mostkowo-tarczowy
o m. mostkowo-gnykowy
o n. błędny prawy
odchodzi tu n. krtaniowy wsteczny
" owija się wokół tętnicy
" bocznie:
o objęta przez pień wspólnyczym
" u góry:
o przewód piersiowy
po lewej stronie
nad tylnym obwodem t. podobojczykowej
o przewód śródpiersiowy tylny
po lewej stronie
o szczytowa
z przodu:
" m. pochyły przedni
" n. przeponowy
o zstępująca
w trójkącie łopatkowo-obojczykowym
na bruz
dzie I żebra
- gałęzie:
o t. kręgwa
o t. piersiowa wewnętrzna
o pień tarczowo-szyjny
o pień żebrowo-szyjny
- koniec:
o kończy się na zewnętrznym brzegu I żebra
o przechodzi w t. pachową
Żyła podobojczykowa
- początek:
o brzeg zewnętrzny I żebra
o przedłużenie ż. pachowej
- przebieg:
o zatacza łuk nad I żebrem
o w bruz
dzie ż. podobojczykowej
o w szczelinie przedniej mm. pochyłych
o przykryta przez obojczyk
- dopływy:
o ż. szyjna zewnętrzna
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
13
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o ż. szyjna przednia
o (zmienne)
- koniec: kąt żylny
o połączenie z ż. szyjną wewnętrzną
Tętnica piersiowa wewnętrzna:
- początek: dolny obwód t. podobojczykowej
- przebieg:
o otwór górny klatki piersiowej
o wewnętrzna powierzchnia chrząstek żeber prawdziwych
1-2 cm od bocznego brzegu mostka
o odcinek górny: przykryta powięzią wewnątrzpiersiową
o odcinek dolny: przykryta m. poprzecznym klatki piersiowej
- gałęzie:
o gałęzie śródpiersiowe
zaopatrują śródpiersie przednie
o gałęzie grasicze
o gałęzie oskrzelowe
zaopatrują tchawicę i oskrzela
o gałęzie mostkowe
tworzą sieć tętniczą tylną mostka
o gałęzie przeszywające
zaopatrują mięśnie, skórę i gruczoł sutkowy
tworzą sieć tętniczą przednią mostka
o gałęzie międzyżebrowe przednie
biegną wzdłuż górnego i dolnego brzegu międzyżebrza 1-6
zaopatrują mięśnie i opłucną ścienną
kończą się zespoleniem z tętnicami międzyżebrowymi tylnymi
" od aorty piersiowej
o t. osierdziowo-przeponowa
towarzyszy n. przeponowemu
unaczynia grasicę, osierdzie, opłucną śródpiersiową, oskrzela i przeponę
o t. mięśniowo-przeponowa
o t. nadbrzuszna górna
- koniec:
o miejsce: szósta przestrzeń międzyżebrowa
o t. mięśniowo-przeponowa
przebieg:
" od 6 przestrzeni międzyżebrowej
" po chrząstkach żebrowych
" wzdłuż przyczepu części żebrowej przepony
gałęzie:
" międzyżebrowe przednie
o do dolnych międzyżebrzy
unaczynia:
" dolne międzyżebrza
" opłucna żebrowa
" przepona
" mięśnie brzucha
o t. nadbrzuszna górna
przebieg:
" w dół
" przechodzi na tylną powierzchnię m. prostego brzucha
o przez trójkąt mostkowo-żebrowy przepony
zespolenie:
" z t. nadbrzuszną dolną
o w okolicy pępka
unaczynia:
" przeponę
" mięśnie i skóra przedniej ściany brzucha
Żyła piersiowa wewnętrzna:
- początek:
o połączenie:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
14
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
żż. mięśniowo-przeponowych
żż. nadbrzusznych górnych
- przebieg:
o towarzyszą tętnicom o tej samej nazwie
- dopływy:
o żż. międzyżebrowe przednie
o gałęzie przeszywające
o gałęzie mostkowe
Żyła ramienno-głowowa
- początek:
o miejsce: do tyłu od stawu mostkowo-obojczykowego
o połączenie żył:
ż. szyjna wewnętrzna
ż. podobojczykowa
inaczej: kąt żylny
- przebieg:
o prawa:
pionowo w dół
z tyłu:
" pień ramienno-głowowy
" płuco
" opłucna
" n. błędny
" n. przeponowy prawy
od przodu:
" przyczepy m. mostkowo-gnykowego i m. mostkowo-tarczowego
o lewa:
skośnie
" z lewa na prawo
dłuższa od prawej
" trzykrotnie
od tyłu:
" n. błędny
" n. przeponowy lewy
" t. podobojczykowa lewa
" t. szyjna wspólna lewa
" łuk aorty
od przodu:
" przykryta przyczepami m. mostkowo-tarczowego i mostkowo-
gnykowego
" grasica lub ciało tłuszczowe
- dopływy:
o ż. tarczowa dolna
o żż. tarczowe najniższe
o żż. kręgowe
o ż. szyjna głęboka
o ż. szyjna zewnętrzna
o żż. osierdziowo-przeponowe
o żż. piersiowe wewnętrzne
o ż. międzyżebrowa górna
o żż. grasicze
o żż. osierdziowe
o żż. śródpiersiowe
o żż. oskrzelowe
o żż. tchawicze
o żż. przełykowe
- koniec:
o łączą się
o tworzą ż. główną górną
Żyła główna górna
- początek:
o miejsce: z tyłu od chrząstki I żebra
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
15
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o połączenie obu żż. ramienno-głowowych
- przebieg:
o w dół
o po prawej:
płuco prawe
" oddzielone opłucną śródpiersiową
o po lewej:
aorta wstępująca
o od przodu:
brzeg przedni płuca prawego
o od tyłu:
krzyżuje się z korzeniem płuca prawego
- dopływ:
o ż. nieparzysta
o drobne żyły:
osierdziowe
oskrzelowe
śródpiersiowe przednie
grasicze
- koniec: przedsionek prawy
Węzły chłonne śródpiersiowe przednie
- położenie: śródpiersie przednie
- spływ chłonki:
o grasica
o osierdzie
o serce przepona
o wątroba
- odpływ chłonki:
o przez pnie śródpiersiowe przednie
do przewodu piersiowego
do przewodu chłonnego prawego
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
16
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 3 (6)  Praktycznie: zapoznanie się z budową serca, osierdzia oraz topografią dużych
naczyń wychodzących i uchodzących do serca. Osłuchiwanie serca. Teoretycznie: Szczegółowa
budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie serca. Miejsca rzutowania i osłuchiwania ujść
tętniczych i żylnych. Krążenie małe i płodowe. Przebieg dużych naczyń tętniczych wychodzących z
serca. Budowa, unaczynienie i unerwienie osierdzia. achyłki osierdzia.
Serce
- centralny narząd układu krążenia
- funkcja: pompa ssąco-tłocząca
- krwiobiegi:
o duży
lewa komora
aorta
tętnice narządowe i ścienne
naczynia włosowate
" docierają do narządów i tkanek
" krew utlenowana
włosowate naczynia żylne
żyły
żyła główna górna i żyła główna dolna
prawy przedsionek
o mały
prawa komora
pień płucny
tętnice płucne
naczynia włosowate
" pęcherzyki płucne
4 żyły płucne
lewy przedsionek
- krzyż żylny
o żyły płucne  dochodzą poziomo
o żyły główne  dochodzą pionowo
Położenie serca
- śródpiersie środkowe
- asymetria
o 2/3 narządu leży po lewej w stosunku do linii pośrodkowej
- zmienia się z wiekiem:
o u dzieci  wyżej, poprzecznie
ze względu na ustawienie przepony
przesunięcie koniuszka serca do IV przestrzeni międzyżebrowej i nieco
bocznie od linii środkowo-obojczykowej
- zmienia się pod wpływem pracy serca (skurcz, rozkurcz) i oddechu.
- różne typy budowy:
o astenik  smukłe położenie
o pyknik  poprzeczne
o klatka lejkowata  zmienia położenie serca
Kształt i wielkość serca
- kształt: stożek
o podstawa  ku górze i tyłowi
o wierzchołek  ku dołowi i przodowi
V przestrzeń międzyżebrowa
przyśrodkowo od linii środkowo-obojczykowej
" (uderzenie koniuszkowe)  informuje o sile pracy m. sercowego
- oś serca:
o (czołowo) od góry ku dołowi
o (poprzecznie) od prawej do lewej
o (strzałkowo) od tyłu do przodu
- korona serca
o utworzona przez:
wychodzące z serca tętnice (aorta i pień płucny)
uchodzące do niego żyły (główna górna, dolna i płucne)
- powierzchnie:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
17
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o przednia  mostkowo-żebrowa
o tylno-dolna  przeponowa
o lewa  płucna
- bruzdy:
o wieńcowa
granica między przedsionkami a komorami
o międzykomorowe
granica między komorami
przednia i tylna
o biegną w nich tętnice i żyły
- położenie jam:
o komora prawa
z przodu
o komora lewa
w lewo
ku dołowi
o przedsionek prawy
po prawej
ku dołowi
niżej niż lewy
uszko prawe  uchyłek przedsionka prawego
o przedsionek lewy
tylno-górna część serca
uszko lewe  uchyłek przedsionka lewego
- wielkość serca:
o zaciśnięta pięść
o zmienia się z wiekiem:
noworodek  serce stosunkowo duże
o powiększa się:
przyczyny:
" wady zastawkowe
" sport
skutek:
" serce bawole
- masa:
o mężczyz
ni  300g
o kobiety  200g
Cień serca w obrazie RTG:
- badanie RTG p-a
- po lewej (od góry):
o łuk aorty
o pień płucny
o uszko lewe
o komora lewa
- po prawej (od góry):
o łuk ż. głównej górnej
o prawy przedsionek
o łuk ż. głównej dolnej
- najlepiej: przekroje czołowe w obrazach MR
- powiększenie jam:
o lewa komora
zarys przesuwa się w lewo i ku dołowi
koniuszek serca ginie w cieniu lewej kopuły przepony
o prawa komora
przesuwa cień prawego przedsionka w prawo i cień lewej komory w lewo
koniuszek dobrze widoczny
o lewy przedsionek:
przemieszczenie przełyku  badamy przez podanie środka cieniującego
Rzutowanie ujść i zastawek serca na ścianę klatki piersiowej i miejsca ich osłuchiwania
- tony serca
o badamy je fonendoskopem  przystawiamy w określone miejsce
o ton I  głuchy  zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
18
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o ton II  dz
więczny  zamknięcie zastawek półksiężycowatych aorty i pnia płucnego
o szmery  wywołanie patologią narządu
o szmery i tony przenoszą się z prądem krwi
- miejsce rzutowania i osłuchiwania
o trójdzielna
przyczep mostkowy 5 lub 6 żebra po prawej
przyczep mostkowy 5 lub 6 żebra po prawej
o dwudzielna:
przyczep mostkowy 4 żebra po stronie lewej
5 przestrzeń międzyżebrowa, nieco przyśrodkowo od lewej linii środkowo-
obojczykowej
o pnia płucnego
przyczep mostkowy 3 żebra po stronie lewej
2 lewe miedzyżebrze przymostkowo
o aorty
koniec mostkowy 3 przestrzeni międzyżebrowej po stronie lewej
2 prawe międzyżebrze przymostkowo
Osierdzie
- otacza serce
o jak pięść w balonie
- jest to podwójna błona surowicza
o blaszka trzewna  nasierdzie
przylega do powierzchni serca
zewnętrzna warstwa jego ściany
o blaszka ścienna
wzmocniona grubą warstwą tkanki łącznej (osierdziem włóknistym)
o jama osierdzia: pomiędzy blaszkami
zawartość: 10 ml płynu osierdziowego
znaczenie: zmniejsza tarcie
- patologie:
o tamponada serca:
gromadzenie się dużej ilości płynu wysiękowego, krwi lub powietrza
worek osierdziowy nie ma możliwości poszerzania się
wzrasta w nim ciśnienie, uniemożliwia prawidłową pracę serca
działanie: punkcja worka osierdziowego, pobranie płynu lub krwi
- zatoki:
o zatoka poprzeczna osierdzia
leży za aortą i pniem płucnym
(można do niej swobodnie wsunąć palec)
ograniczenia:
" przód: tylna ściana aorty i pnia płucnego
" tył: przednia powierzchnia obu przedsionków
" prawo: aorta, ż. główna górna, uszko prawe
" lewe: pień płucny, uszko lewe
o zatoka skośna osierdzia
jeden za zachyłków
" miejsce przejścia blaszki ściennej w trzewną
" kończy się ślepo
położenie: na początku wielkich pni naczyniowych (aorta, pień płucny, żż.
główne, żż. płucne)
ograniczenie:
" ż. główna dolna
" żż. płucne (prawa i lewa)
- tętnice:
o t. osierdziowo-przeponowa (od t. piersiowej wewnętrznej)
o gałęzie tt. międzyżebrowych tylny
o gałęzie osierdziowe, przełykowe
o gałęzie tt. przeponowych górny i dolnych
- żyły:
o żyły nieparzyste
o żż. osierdziowo-przeponowe
o żż. osierdziowe
o ż. główna górna
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
19
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
- naczynia chłonne:
- nerwy:
o przywspółczulne: n. błędny
o współczulne: pień współczulny
o czucie (ból): n. przeponowy
Ściany serca:
- budowa trójwarstwowa
o nasierdzie - część osierdzia surowiczego
o śródsierdzie  mięsień sercowy
oddzielny dla przedsionków i komór
o wsierdzie
- przedsionki:
o ściana cienka, przegroda międzyprzedsionkowa również
o dzielimy:
pasma mięśniowe głębokie  oddzielne dla każdego z przedsionków
pasma mięśniowe powierzchowne  wspólne dla obu przedsionków
- komory:
o lewa  ściana 2 razy grubsza o prawej (ciśnienie)
- śródsierdzie  układ włókien mięśniowych:
o zewnętrzna
rozpoczyna się na szkielecie serca
przebiega skośnie
wspólna dla obu komór
tworzy wir serca (w okolicy wierzchołka)
o środkowa:
poprzeczne
oddzielne dla obu komór
łączą się z warstwą podłużną
o podłużna
o włókna wzajemnie się przenikają
- wsierdzie:
o grubość podobna do nasierdzia
o pokrywa ściany i wszystkie struktury leżące w poszczególnych jamach serca
o przechodzi w błonę wewnętrzną ścian naczyń wychodzących z serca
o gładkie
o zapalenie wsierdzia:
przyczyny: zakażenia bakteryjne lub wirusowe
objawy: pogrubienie wsierdzia, wady zastawkowe
Szkielet serca:
- struktury leżące na podstawie komór
- otaczają ujścia przedsionkowo-komorowe oraz aorty i pnia płucnego
- oddziela mięśniówkę przedsionków od mięśniówki komór
- wymień:
o pierścienie włókniste (4)
przyczepy mięśniówki przedsionków i komór
przyczepy zastawek przedsionkowo-komorowych
przyczepy zastawek aorty i pnia płucnego
o trójkąty włókniste (2)
lewy: między pierścieniami włóknistymi lewego ujścia p-k a pierścieniem
aorty
prawy: między pierścieniami ujść p-k a pierścieniem aorty
" przez otwór w nim przechodzi pęczek przedsionkowo-komorowy
układu przewodzącego
o część błoniasta przegrody międzykomorowej
Układ przewodzący serca
- duże komórki mięśniowe
- mało miofibrylli
- dużo mitochondriów
- powolna depolaryzacja spoczynkowa
- automatyzm serca  zdolność generowania własnego rytmu
o zapewnia niezależność i samodzielność prawy serca
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
20
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o podlega wpływam OUN (omdlenia  zatrzymanie pracy serca)
- elementy:
o węzeł zatokowo-przedsionkowy
najwyższe piętro
położenie: górna ściana prawego przedsionka
" w okolicy zatoki żył głównych
" między ujściem ż. głównej górnej i uszkiem prawego przedsionka
60-80 uderzeń na minutę
" prawidłowy rytm zatokowy
o węzeł przedsionkowo-komorowy
położenie: dno przedsionka prawego
" między ujściem zatoki wieńcowej
" a płatkiem przegrodowym zastawki trójdzielnej
30-40 uderzeń na minutę
zaburzenia przewodzenia między węzłami  40-50 uderzeń na minutę
węzeł kieruje się ku przegrodzie błoniastej, przekształca się w pęczek
przedsionkowo-komorowy
o pęczek przedsionkowo-komorowy (Pęczek Hissa)
jego pień przedostaje się przez otwór w szkielecie serca
" łączy przedsionki z komorami
30-40 uderzeń na minutę
dzieli się na dwie odnogi (w obrębie części błoniastej przegrody
międzykomorowej)
" prawa
" lewa
" biegną w dół i obejmują część mięśniową przegrody
międzykomorowej
" dzielą się na wiele włókien Purkinjego
" wplatają się w mięśniówkę komór i mięśni brodawkowatych
- także w:
o beleczka przegrodowo-brzeżna
o struny ścięgniste rzekoma
- EKG:
o P  pobudzenie przedsionków
o QRS  pobudzenie komór
o T  wygasanie pobudzenia w komorach
- zaburzenia rytmu serca
o zaburzenie powstawania bodz
ców
o zaburzenie przewodzenia bodz
ców
o leczenie: wszczepianie rozruszników serca
- arytmia  leczenie: prąd o wysokiej częstotliwości (zabiegi ablacyjne)
Przegroda serca
- oddziela prawą połowę serca od lewej
- składa się z:
o przegroda międzyprzedsionkowa
oddziela oba przedsionki
w obrębie prawego zstępuje nieco niżej
o przegroda międzykomorowa
część błoniasta
" częściowo: przegroda miedzy dolną częścią przedsionka prawego a
górną częścią komory lewej
część mięśniowa
Przedsionek prawy
- część zatoki żylnej
- właściwy prawy przedsionek
- granica:
o bruzda graniczna (na zewnątrz)
o grzebień graniczny (wewnątrz)
- ściana:
o gładka
o z wyjątkiem uszka prawego
w jego obrębie biegną mięśnie grzebieniaste
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
21
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
- ujście ż. głównej górnej
o w ścianie górnej przedsionka
- ujście ż. głównej dolnej
o w ścianie tylnej przedsionka
o zastawka ż. głównej dolnej  występuje w ujściu ż. głównej dolnej
- ujście zatoki wieńcowej
o z zastawką tętnicy wieńcowej
- dół owalny:
o w ścianie przyśrodkowej
o pozostałość otworu owalnego
o otoczony rąbkiem otworu owalnego
o przetrwały otwór owalny: przyczyna zaburzeń krążenia; wymaga interwencji
chirurgicznej
- otworki dla żył:
o przednich serca
o najmniejszych serca
- ujście przedsionkowo-komorowe
o ujście żylne
o w ścianie dolnej przedsionka
o prowadzi do prawej komory
Komora prawa
- ściana cieńsza od ściany komory lewej
- w przekroju poprzecznym  kształt sierpowaty
- ściany:
o przednia
o tylna
o przyśrodkowa (przegrodowa)
- drogi:
o dopływowa
od ujścia przedsionkowo-komorowego do wierzchołka komory
o odpływowa:
inaczej: stożek tętniczy prawy
prowadzi do pnia płucnego
o rozdzielone grzebieniem nadkomorowym
- powierzchnia:
o gładka  stożek tętniczy
o pozostała  beleczki mięśniowe
beleczka przegrodowo-brzeżna
" najlepiej wykształcona
" biegnie od przegrody międzykomorowej do ściany zewnętrznej
komory
- mięśnie brodawkowate
o m. brodawkowaty tylny
odchodzi ze ściany tylnej
wieloczłonowy
o mm. brodawkowate przegrodowe
odchodzą ze ściany przegrodowej
najbardziej zmienne
m. stożka tętniczego  najbardziej stały mięsień
- struny ścięgniste
o odchodzą od mięśni brodawkowatych
o przyczepiają się do odpowiednich części zastawki przedsionkowo-komorowej
o od jednego mięśnia odchodzą do sąsiednich płatków zastawki i leżącego między
nimi spoidła
- struny ścięgniste rzekome
o inaczej: beleczki ścięgniste
o nie łączą się z zastawką
- zastawka przedsionkowo-komorowa
o znajduje się w ujściu przedsionkowo-komorowym prawym
o inaczej: trójdzielna
o płatki:
przedni
tylny
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
22
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
przyśrodkowy
o spoidła  znajdują się pomiędzy płatkami
można w nich czasem dostrzec niewielkie płatki pośrednie
- ujście pnia płucnego:
o ujście tętnicze
o występuje zastawka
trzy płatki półksiężycowate:
" przedni
" prawy
" lewy
obłączek  wzmacnia wolne brzegi zastawek;
" grudki  uszczelniają zamykającą się zastawkę
Przedsionek lewy
- dochodzą do niego z każdej strony po dwie żyły płucne
o od tyłu
- ściana  gładka
o z wyjątkiem: uszka lewego
występują tu licznie mięśnie grzebieniaste
- ściana przyśrodkowa  przegroda międzyprzedsionkowa
o (pozostałość części zastawki otworu owalnego  może być)
Komora lewa
- ściany:
o przednia
o tylna
o przyśrodkowa (przegrodowa)
- kształt: stożek
o wierzchołek: odpowiada koniuszkowi serca
o podstawa: ujście przedsionkowo-komorowe lewe [żylne] oraz ujście aorty [tętnicze]
- drogi:
o dopływowa
od ujścia przedsionkowo-komorowego do koniuszka serca
o odpływowa
od koniuszka do aorty
" inaczej: stożek tętniczy lewy
- powierzchnia wewnętrzna:
o pokryta licznymi beleczkami mięśniowymi
zwłaszcza: w okolicy wierzchołka
o struny ścięgniste rzekome
o mięśnie brodawkowate  przedni i tylny
dobrze wykształcone
odchodzą od nich struny ścięgniste
przyczepiają się do płatków i spoideł zastawki przedsionkowo-komorowej
- zastawki:
o przedsionkowo-komorowa lewa:
inaczej: zastawka mitralna lub dwudzielna
" płatki: przedni i tylny
o połączone spoidłami: boczne i przyśrodkowe
o występują czasem płatki dodatkowy
o aorty
trzy płatki półksiężycowate: tylny, prawy i lewy
budowa podobna do budowy zastawki pnia płucnego
- zatoki aorty
o uwypuklenia ściany aorty
o położenie: nad płatkami
o tworzą: opuszkę aorty
odchodzą od niej naczynia wieńcowe
- badanie zastawek dzięki USG
- wady zastawkowe:
o głównie: zastawka mitralna
zwężenie ujścia przedsionkowo-komorowego
niedomykalność zastawki
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
23
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
Unerwienie serca
- splot sercowy
o nerwy współczulne
(z 3-ech zwojów szyjnych i górnych zwojów piersiowych)
n. sercowy szyjny górny
n. sercowy szyjny środkowy
n. sercowy szyjny dolny
nn. sercowe piersiowe
o nerwy przywspółczulne
(od n. błędnego)
gałęzie sercowe górne i dolne
n. krtaniowy górny
n. krtaniowy wsteczny
o (współczulny i przywspółczulny działają antagonistycznie)
- położenie:
o część powierzchowna
między wklęsłą częścią łuku aorty
a miejscem podziału pnia płucnego na tętnice płucne
o część głęboka
między aortą
a żyłami płucnymi
- gałęzie:
o dochodzą do ścian serca
o towarzyszą tętnicom wieńcowym i ich odgałęzieniom
Unaczynienie serca
- tętnice wieńcowe
o początek: opuszka aorty
lewa tętnica wieńcowa  od lewej zatoki
prawa tętnica wieńcowa  od prawej zatoki
ponad płatkami półksiężycowatymi zastawki aorty
o przebieg: w bruz
dzie wieńcowej
okalają serce jak wieniec
o tętnica wieńcowa lewa:
dzieli się:
" gałąz
międzykomorowa przednia
o inaczej: przednia gałąz
zstępująca
o biegnie w bruz
dzie międzykomorowej przednie
o oddaje gałęzie do ścian obu komór i przegrody
międzykomorowej (gałęzie przegrodowe przednie)
" gałąz
okalająca
o biegnie w bruz
dzie wieńcowej
o przechodzi w gałązki:
wstępujące (przedsionkowe)
zstępujące (komorowe)
o tętnica wieńcowa prawa
biegnie w bruz
dzie wieńcowej
opuszczą bruzdę jako gałąz
międzykomorowa tylna
biegnie w bruz
dzie międzykomorowej tylnej
gałęzie:
" (od pnia)
o wstępujące (do przedsionków)
o zstępujące (do komór)
" (od gałęzi międzykomorowej)
o gałęzie przegrodowe tylne
o zakres unaczynienia:
zakres obu tętnic nie pokrywa się dokładnie z lewą i prawą połową serca
t. wieńcowa lewa:
" znaczna część lewej połowy serca
" 2/3 przednich przegrody międzykomorowej
" niewielka część powierzchni komory prawej
" lewy przedsionek
t. wieńcowa prawa
" większa część komory prawej
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
24
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
" tylna 1/3 przegrody międzykomorowej
" część przeponowa komory lewej
" prawy przedsionek
mięśnie brodawkowate przedni i przegrodowe komory prawej oraz
brodawkowaty tylny komory lewej leżą na granicy obszaru unaczynienia
obu tętnic wieńćowych
węzeł z-p, węzeł p-k, pień pęczka i odnoga prawa  gałęzie przegrodowe
tylne <- t. wieńcowa prawa
odnoga lewa  obie tętnice wieńcowe
o duża zmienność osobnicza
liczba: 1-4
wielkość
miejsce odejścia (np. pień płucny)
obszar unaczynienia
" najczęściej: wyrównany
" czasem: prawostronny typ zaopatrzenia (częściej) i lewostronny
o zespolenia
liczne między gałązkami i obiema tętnicami
mogą być niewystarczające w niektórych przypadkach chorobowych:
" miażdżyca naczyń wieńcowych
" najcięższe powikłanie choroby niedokrwiennej serca: zawał
o martwica fragmentu mięśnia sercowego
o koronarografia
inaczej: badanie arteriograficzne
podajemy środek cieniujący przez cewnik do naczyń wieńcowych
robimy zdjęcie RTG w projekcji skośnej prawej lub lewej
u osób z zaawansowaną chorobą wieńcową
o leczenie:
nieoperacyjne: poszerzenie zwężonych naczyń
" przezskórna angioplastyka
" wprowadzenie do t. wieńcowej za pomocą cewnika (t. ramienna lub
t. udowa) odpowiednich baloników (stentów)
o mechanicznie rozszerzają zmienione chorobowo światło
naczynia
zabieg chirurgiczny:
" wszczepienie pomostu naczyniowego omijającego zwężenie
- żyły serca
o zatoka wieńcowa
leży na tylnej ścianie powierzchni przeponowej serca
w bruz
dzie wieńcowej
główne naczynie zbierają krew z serca
" odprowadza ją do prawego przedsionka
o zastawka zatoki wieńcowej  w miejscu ujścia
o dopływy:
ż. wielka serca (ż. wieńcowa lewa)
" biegnie w bruz
dzie międzykomorowej przedniej - towarzyszy t.
międzykomorowej przedniej
" także w bruz
dzie wieńcowej- towarzyszy t. wieńcowej lewej
" zastawka Vieussensa  w miejscu ujścia do zatoki wieńcowej
ż. mała serca (ż. wieńcowa prawa)
ż. średnia serca (ż. międzykomorowa tylna)
" biegnie w bruz
dzie międzykomorowej tylnej
" od koniuszka serca do jego podstawy
" w towarzystwie gałęzi międzykomorowej tylnej t. wieńcowej prawej
ż. tylna komory lewej
ż. skośna przedsionka lewego
o żż. przednie serca  uchodzą bezpośrednio do światła przedsionka prawego
o żż. najmniejsze serca  uchodzą do obu przedsionków i komór
- naczynia chłonne:
o gęsta sieć naczyń włosowatych
o położenie: pod wsierdziem, w obrębie mięśnia sercowego, pod nasierdziem
o większe pnie chłonne  towarzyszą gałęziom tt. wieńcwoych
łączą się 2 dwa główne prawe i lewe naczynia chłonne
uchodzą do węzłów tchawiczo-oskrzelowych lub przytchawiczych
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
25
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 7  Praktycznie: oglądanie tchawicy i oskrzeli głównych. apoznanie się z topografią
drzewa oskrzelowego oraz naczyń płucnych. achyłki jamy opłucnowej. Teoretycznie: Drogi
oddechowe. Powtórzenie wiadomości z budowy jamy nosowej, gardła i krtani. Budowa, topografia,
unaczynienie i unerwienie tchawicy. Budowa i podział drzewa oskrzelowego (płaty, segmenty,
podsegmenty, zraziki, gronka). Węzły chłonne dróg oddechowych (śródpiersie środkowe). Drogi
odpływu chłonki z płuc. Krążenie płucne. Opłucna ścienna i trzewna. Jama opłucnowa i jej zachyłki.
Tchawica
- początek: przedłużenie krtani
o miejsce: poniżej dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej
o na wysokości C6
- podział:
o część szyjna
w przestrzeni środkowej szyi
z tyłu blaszki przedtchawiczej powięzi szyi
przechodzi przez otwór górny klatki piersiowej
o część piersiowa
śródpiersie górne
" od przodu: grasica, lewa ż. ramienno-głowowa, początek pnia
ramienno-głowowego, t. szyjna wspólna lewa, łuk aorty
" od tyłu: przełyk, lewy n. krtaniowy wsteczny
" po prawej: ż. nieparzysta, prawy n. błędny, opłucna
" po lewej: łuk aorty, lewa t. szyjna wspólna, lewa t.
podobojczykowa, lewy n. błędny, lewy n. przeponowy, opłucna
- koniec: śródpiersie środkowe
o rozdwojenie tchawicy  oskrzele główne prawe i oskrzele główne lewe
o miejsce: kąt mostka / Th4/Th5
o ostroga tchawica  ostatnia chrząstka tchawicy, rozdziela powietrze napływające do
płuc
- budowa:
o błona śluzowa
nabłonek: wielorzędowy migawkowy
gruczoły: surowiczo-śluzowe gruczoły tchawicze
o błona włóknista
16-20 chrząstek tchawiczych
" kształt litery U, otwarte do tyłu
" połączone sprężystą błoną (ściana błoniasta tchawicy)
" m. tchawiczy
rozdziela się na 2 blaszki
" pokrywa powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną chrząstek
" obie blaszki zespalają się ze sobą
o na górnych i dolnych brzegach chrząstek
o tworzą więzadła obrączkowe
o przydanka
- oskrzele główne prawe
o średnica: 16 mm
o długość: 2cm
o bardziej pionowy przebieg (przedłużenie tchawicy)
o podział:
oskrzele płatowe górne
oskrzele płatowe środkowe i dolne
- oskrzele główne lewe
o średnica: 13 mm
o długość: 4 cm
o przebiega bardziej poziomo
poniżej łuku aorty
z przodu od przełyku
o podział: oskrzele płatowe górne i dolne - we wnęce płuca
- tętnice: gałęzie t. tarczowej dolnej (część szyjna), gałęzie oskrzelowe aorty piersiowej,
gałęzie oskrzelowe t. piersiowej wewnętrznej
- żyły: żż. tarczowe dolne i układ żył nieparzystych
- chłonka: z części górnej  węzły przedtchawicze i przytchawicze -> węzły szyjne głębokie;
dolna część  węzły tchawiczo-oskrzelowe górne i dolne -> pnie oskrzelowo-śródpiersiowe
- nerwy: n. błędny (+ n. krtaniowy wsteczne), gałęzie pnia współczulnego
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
26
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
PA
UCA
- położenie:
o jama klatki piersiowej
o w okolicach opłucnowo-płucnych
o szczyt płuca: przekracza poziom otworu górnego klatki piersiowej; w obrębie szyi
o oddzielone dwiema blaszkami opłucnej od ścian klatki piersiowej
- budowa zewnętrzna:
o podstawa i szczyt
o powierzchnie:
żebrowa
" w jej obrębie wyróżnia się część kręgową
śródpiersiowa (przyśrodkowa)
" wnęka płuca  w jej środkowej części
o przechodzą przez nią oskrzela, naczynia i nerwy
tworzą korzeń płuca  otoczony opłucną
" blaszka opłucnowa przechodzi w ścienną
" więzadło płucne  utworzone przez obie blaszki opłucnej
" wycisk sercowy  z przodu wnęki płuca i więzadła płucnego, n
powierzchni śródpiersiowej
o na lewym głębszy niż na prawym
" płuco prawe:
o bruzda dla ż. głównej górnej  u góry wycisku sercowego
o bruzda dla ż. ramienno-głowowej prawej  powyżej
o bruzda dla t. podobojczykowej
o bruzda dla ż. nieparzystej  nad wnęką
o bruzda dla przełyku  do tyłu od wnęki, do tyłu od więzadła
płucnego, do przodu od bruzdy ż. nieparzystej
o wgłębienie dla ż. głównej dolnej  z przodu od więzadła
płucnego
" płuco lewe:
o wycisk sercowy
o bruzda dla łuku aorty  przebiega łukowato nad wnęką
płuca
o bruzda dla t. podobojczykowej lewej  w górnej części
bruzdy dla łuku aorty
o bruzda dla ż. ramienno-głowowej lewej  równolegle do
bruzdy t. podobojczykowej lewej
o bruzda dla aorty zstępującej  w przedłużeniu bruzdy dla
łuku aorty, biegnie pionowo w dół; do tyłu od wnęki płuca i
więzadła płucnego
o wycisk przełykowy  do przodu od bruzdy aortowej, do tyłu
od więzadła płucnego
przeponowa (dolna)
o brzegi:
przedni
" wcięcie sercowe
" języczek płuca lewego
dolny
" wnika do zachyłka żebrowo-przeponowego
- płuco prawe
o płaty: górny, środkowy (najmniejszy) i dolny (największy); pokryte opłucną
o szczeliny:
pozioma (oddziela płat górny od płata środkowego)
skośna (biegnie od góry w dół i do przodu, oddziela płat środkowy od
dolnego)
- płuco lewe
o płaty: górny i dolny
o szczeliny: skośna (oddziela oba płaty)
- wdech:
o brzeg przedni przechodzi w brzeg dolny
o dolne granice obniżają się o 1 cm; z boku i z tyłu o 3-4 cm
o silny wdech: nawet o 6 cm obniża się
- korzeń płuca:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
27
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o oskrzele główne prawe lub lewe
+ oskrzele płatowe
o t. płucna, żż. płucne, tętnicze gałęzie oskrzelowe, żż. oskrzelowe
o węzły chłonne oskrzelowo-płucne (wnękowe), węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowe
górne i dolne
o splot płucny
n. błędny
gałęzie pnia współczulnego
gałęzie n. przeponowego
o różnice:
po prawej:
" oskrzele nadtętnicze  przebiega powyżej t. płucnej prawej
o odpowiada oskrzelu płatowemu górnemu
" oskrzele podtętnicze  dzieli się na płatowe środkowe i dolne
po lewej: tylko oskrzele podtętnicze
" dzieli się na oskrzele płatowe górne i dolne
o układ części składowych od przodu do tyłu:
ż. płucna górna
t. płucna
oskrzele
o układ części składowych od góry na dół:
po prawej:
" oskrzele nadtętnicze
" t. płucna
" oskrzele podtętnicze
" ż. płucna dolna
po lewej:
" t. płucna
" oskrzele podtętnicze
" ż. płucna dolna
ż. płucna górna  najbardziej z przodu
Drzewo oskrzelowe
- po kolei:
o oskrzele główne
o oskrzela płatowe (3 po prawej, 2 po lewej)
o oskrzela segmentowe
o oskrzela podsegmentowe
o oskrzela zrazikowe
o oskrzelka końcowe
o oskrzelka oddechowe
pojawiają się w nich pęcherzyki płucne
o oskrzelka oddechowe I rzędu
o oskrzelka oddechowe II rzędu
o oskrzelka oddechowe III rzędu
o przewodziki pęcherzykowe
o woreczki pęcherzykowe
- podziały:
o dwudzielne regularne  średnica podobna, mniejsza od pnia macierzystego
o dwudzielne nieregularne (dychotomiczne)  średnice różne; jedna przedłużeniem
pnia głównego (nazwany także: podziałem monopodialnym)
o trójpodział pozorny  podział dwudzielny, jedna z gałęzi ma krótki pień, od razu
dzieli się dalej
- pole przekroju  suma gałęzi jest o 20% większa od pnia macierzystego
o 13-17 podziałów; suma przekrojów oskrzelek oddechowych  10x tchawica
- pęcherzyki płucne  występują w ścianach oskrzelek oddechowych oraz przewodzików i
woreczków pęcherzykowych
o oskrzelka oddechowe  jako pojedyncze uwypuklenia, kształt zbliżony do półkuli
o przewodziki pęcherzykowe i woreczki pęcherzykowe  przylegają do siebie, mają
wspólną ścianę (przegroda międzypęcherzykowa); przegrody zawierają otwory 
pory Kohna
- drzewo pęcherzykowe  oskrzelka końcowe i ich rozgałęzienia (wymiana gazowa)
- gronko płucne  wszystkie rozgałęzienia oskrzelka końcowego; najmniejsza jednostka
anatomiczna i czynnościowa płuca
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
28
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
- zrazik  utworzony przez 12-18 gronek; najmniejszy element miąższu płucnego;
oddzielone przegrodami międzyzrazikowymi
- segmenty oskrzelowo-płucne
o definicja: części płatów zaopatrzone przez 1 oskrzele ssegmentowe
o kształt: stożek, piramida; wierzchołek zwrócony do wnęki płuca
o unaczynienie:
oskrzelu segmentowemu towarzyszy t. segmentowa
ż. segmentowa  powstaje w pobliżu wnęki płuca z:
" ż. wewnątrzsegmentowa (między dwoma oskrzelami
podsegmentowymi)
" ż. międzysegmentowa (przebiega na obrzeżach segmentu)
o
o płuco prawe:
płat górny: szczytowy (I), tylny (II), przedni (III)
płat środkowy: boczny (IV), przyśrodkowy (V)
płat dolny: szczytowy lub górny (VI), podstawny przyśrodkowy (VII),
podstawny przedni (VIII), podstawny boczny (IX) i podstawny tylny (X)
o płuco lewe:
płat górny: szczytowo-tylny (I i II; połączony szczytowy i tylny), przedni
(III), języczkowy górny (IV), języczkowy dolny (V)
płat dolny: szczytowy lub górny (VI), podstawny przyśrodkowy (VII),
podstawny przedni (VIII), podstawny boczny (IX) i podstawny tylny (X)
- budowa ściany oskrzeli, oskrzelek i pęcherzyków płucnych
o typy oskrzeli:
duże  oba oskrzela główne i oskrzele płatowe dolne
" podobnie jak tchawica
średnie  oskrzela płatowe górne i środkowe, oskrzela segmentowe i
podsegmentowe
małe  pozostałe
Opłucna
- błona łącznotkankowa pokryta nabłonkiem jednowarstwowym płaskim (błona surowicza)
- wydziela płyn surowiczy
- nie ma gruczołów
- bogato unaczyniona i unerwiona
- niezależne worki opłucnowe dla płuca prawego i lewego
- dwie blaszki:
o opłucna trzewna  pokrywa płuco, jest z nim zrośnięta
o opłucna ścienna  wyścieła jamę klatki piersiowej
- jama opłucnej  pomiędzy blaszkami  zawiera płyn surowiczy
o przestrzeń potencjalna  w warunkach prawidłowych
o płyn umożliwia przesuwanie się płuca podczas oddychania bez tarcia
o może wypełnić się ropą, krwią lub innym plynem
- położenie i przyczepy:
o wewnętrzna powierzchnia ścian klatki piersiowej
o powięz
wewnątrzpiersiowa
o przepona
o ściana boczna śródpiersia
- części:
o żebrowa, przeponowa, śródpiersiowa
- osklepek opłucnej  opłucna ścienna pokrywająca szczyt płuca
o jego wnętrze wypełnia szczyt płuca  podczas wdechu i wydechu
o przymocowany błoną nadopłucnową do okostnej pierwszego żebra
- opłucna ścienna przechodzi w trzewną na poziomie wnęki
o poniżej korzqenia dwie blaszki opłucnej ściennej przechodzą w opłucną płucną
jest to krezka płuca; obejmuje ona korzeń płuca i tworzy więzadło płucne
" więzadło biegnie od dolnego brzegu korzenia płuca w dół do
przepony
" znaczenie: więzadło utrzymuje podczas wdechu łączność płuca ze
śródpiersiem
- zachyłki opłucnowe:
o miejsce, gdzie jedna część opłucnej ściennej przechodzi w drugą
powstaje tu szczelina jamy opłucnej
o wymień:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
29
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
zachyłek żebrowo-przeponowy (przejście opłucnej żebrowej w opłucną
przeponową)
zachyłek przeponowo-śródpiersiowy (przejście opłucnej śródpiersiowej w
przeponową)
zachyłek żebrowo-śródpiersiowy przedni (przejście opłucnej żebrowej w
śródpiersiową z przodu)
" opłucne ścienne obu stron stykają się ze sobą na wysokości
środkowej części mostka
" powstają dwa trójkąty, nie pokryte opłucną:
o trójkąt grasiczy (u góry)
zawiera grasicę lub ciało tłuszczowe
o trójkąt osierdziowy (u dołu)
osierdzie przylega tu do przedniej ściany klatki
piersiowej
zachyłek żebrowo-śródpiersiowy tylny (przejście opłucnej żebrowej w
śródpiersiową z tyłu)
- granice:
o u góry: osklepek opłucnej, przylega do szczytu płuca, wystaje powyżej obojczyków
o linia mostkowa: 6 żebro
o linia środkowo-obojczykowa: 8 żebro
o linia pachowa środkowa: 10 żebro
o linia łopatkowa: 11 żebro
o linia przykręgosłupowa: 12 żebro
o po lewej niżej o 1 cm niż po prawej
o dolna granica płuca leży o jedno międzyżebrze wyżej, niż granica opłucnej
- tętnice:
o opłucna żebrowa: tt. międzyżebrowe tylne, gałęzie międzyżebrowe przednie
o opłucna śródpiersiowa: t. osierdziowo-przeponowa, gałęzie śródpiersiowe i gałęzie
przełykowe
o opłucna przeponowa: tt. przeponowe górne i t. mięśniowo-przeponowa
o opłucna płucna: gałęzie oskrzelowe
- nerwy:
o opłucna trzewna: włókna układu współczulnego, n. przeponowy, gałęzie aferentne
n. X
o opłucna żebrowa: gałązki opłucnowe II-X nerwu międzyżebrowego
o opłucna śródpiersiowa i przeponowa: gałązki n. przeponowego
Unaczynienie oraz unerwienie płuc i opłucnej
- unaczynienie czynnościowe  związane z wymianą gazową  krążenie małe
o pień płucny
o t. płucna prawa i t. płucna lewa
o gałęzie do płata górnego, (środkowego) i dolnego
o odpowiadają oskrzelom segmentowym, podsegmentowym, zrazikowym
gałęzie mogą odchodzić bezpośrednio od pnia t. płucnej
do niektórych segmentów może dochodzić więcej niż jedno naczynie
część międzypłatowa t. płucnej  od odejścia gałęzi do płata górnego do
odejścia gałęzi do płata środkowego (lub języczkowych)
część podstawna  od środkowego (języczkowych) do dolnego
o segmentowe
o podsegmentowe
o zrazikowe
o gałęzie końcowe  posiadają całkowitą warstwę mięśniową
o gałęzie gałęzi końcowych  nie mają mięśniówki;
biorą udział w wymianie gazowej
o naczynia przedwłosowate  większy udział w wymianie gazowej
o naczynia włosowate  największy udział w wymianie gazowej; oplatają pęcherzyki
płucne
o naczynia zawłosowate
o żyłki
o żyłki międzygronkowe
o żyłki międzyzrazikowe
o gałąz
śródsegmentowa (przebiega wewnątrz segmentu) i gałąz
międzysegmentowa
(przebiega na obrzeżach segmentu)
o żyła segmentowa
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
30
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o ż. płucna górna prawa i lewa (z płatów górnego i środkowego) oraz ż. płucna dolna
prawa i lewa (z płatów dolnych)
o lewy przedsionek
- unaczynienie odżywcze  zaopatrzenie do oskrzeli, naczyń, węzłów chłonnych i opłucnej
o przez gałęzie oskrzelowe
towarzyszą oskrzelom
zawierają krew utlenową
podział:
" gałęzie oskrzelowe tylne (od aorty piersiowej)
o dwie dla oskrzela głównego lewego, jedna dla prawego
" gałęzie oskrzelowe przednie (od t. piersiowej wewnętrznej)
o po jednej dla każdego oskrzela głównego
przebieg: na tylnej powierzchni oskrzeli
unaczyniają:
" błona śluzowa, błona mięśniowa i błona włóknista piersiowej części
tchawica oraz jej rozdwojenie
" oskrzela główne, płatowe, segmentowe, podsegmentowe,
zrazikowe, oskrzelka
" gruczoły wydzielnicze, ochrzęstna, opłucna płucna, węzły chłonne
" ściany tętnic i żył płucnych oraz nerwy
Naczynia chłonne płuc
- podział:
o sieć chłonna powierzchowna (znajduje się w obszarze podopłucnowym)
naczynia biegną wzdłuż brzegów płuca i szczelin międzypłatowych,
dochodzą do węzłów oskrzelowo-płucnych)
o sieć głęboka (towarzyszy rozgałęzieniom oskrzeli, tętnic i żył płucnych)
naczynia kierują się do wnęki płuca
uchodzą do węzłów chłonnych oskrzelowo-płucnych i tchawiczo-
oskrzelowych grupy górnej i dolnej
rozpoczyna się w oskrzelkach oddechowych
o małe oskrzela  pojedyncza sieć
o większe  splot zewnętrzny (leży w tkance łącznej okołooskrzelowej) i wewnętrzny
(między błoną włóknistą i mięśniówką oskrzela; dochodzą do niego naczynia
chłonne błony śluzowej
- drogi spływu chłonki z płuca:
o obszar górny  obejmuje płaty górne i płat środkowy  odpływ do:
górnej grupy węzłów oskrzelowo-płucnych
tchawiczo-oskrzelowych górnych
przytchawiczych
o obszar dolny  obejmuje płaty dolne  odpływ do:
dolnej grupy węzłów oskrzelowo-płucnych
tchawiczo-oskrzelowych dolnych
do węzłów chłonnych więzadła płucnego
" przez przeponę:
o do węzłów chłonnych zaotrzewnowych
o do węzłów chłonnych śródpiersiowych tylnych
o pnie oskrzelowo-śródpiersiowe:
przedni
" uchodzą bezpośrednio do prawego kąta żylnego
tylny
" prawy: uchodzi do przewodu chłonnego prawego
" lewy: uchodzi do przewodu piersiowego
o płuco prawe:
-> pień oskrzelowo-śródpiersiowy przedni -> prawy kąt żylny
-> pień oskrzelowo-śródpiersiowy tylny prawy -> przewód chłonny prawy -
> prawy kąt żylny
o płuco lewe:
-> pień oskrzelowo-śródpiersiowy przedni -> prawy kąt żylny
[szczyt płuca lewego] -> pień oskrzelowo-śródpiersiowy tylny lewy ->
przewód piersiowy -> lewy kąt żylny
o opłucna żebrowa -> naczynia podopłucnowe -> naczynia chłonne międzyżebrowe -
> węzły międzyżebrowe przednie i tylne
o opłucna śródpiersiowa -> węzły śródpiersiowe przednie i tylne
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
31
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o opłucna przeponowa -> węzły przeponowe przednie i tylne -> przez przeponę ->
naczynia podotrzewnowe
Unerwienie płuc
- przez splot płucny
o gałęzie oskrzelowe przednie i tylne części piersiowej nerwu błędnego
o gałęzie płucne splotu aortowego piersiowego
od zwojów części piersiowej pnia współczulnego
o gałęzie czuciowe od nerwu przeponowego
- czynność:
o współczulne:
rozszerzenie oskrzeli
zwężenie naczyń płuc
o przywspółczulne:
zwężenie oskrzeli
rozszerzenie naczyń płuc
- błona śluzowa oskrzeli i opłucnej trzewnej: n. przeponowy i gałęzie aferentne n. X
- opłucna
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
32
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 8  Praktycznie: oglądanie zawartości śródpiersia tylnego oraz powierzchni
wewnętrznej klatki piersiowej. Teoretycznie: śródpiersie dolne. Budowa, topografia, unaczynienie i
unerwienie przełyku. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego nerwów błędnych. Rozwory i
otwory w przeponie oraz ich zawartość. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego aorty. Żyły
nieparzyste: przebieg, zakres spływu krwi żylnej i połączenia. Odcinek piersiowy pnia
współczulnego i nerwy trzewne; przewód piersiowy. Węzły chłonne śródpiersiowe. Ograniczenie i
zawartość śródpiersia środkowego i tylnego. Splot śródpiersiowy.
Śródpiersie środkowe  zawartość:
- osierdzie
o serce
o wielkie naczynia wychodzące z jam serca
aorta wstępująca
pień płucny
" t. płucna prawa
" t. płucna lewa
o wielkie naczynia uchodzące do jam serca
końcowa część ż. głównej górnej
odcinek piersiowy ż. głównej dolnej
żż. płucne
- dwa oskrzela główne
o tętnicze gałęzie oskrzelowe aorty piersiowej
o żż. oskrzelowe
o splot płucny
- nn. przeponowe
o naczynia osierdziowo-przeponowe
- węzły chłonne:
o osierdziowe boczne
o tchawiczo-oskrzelowe górne i dolne, prawe i lewe
o węzeł łuku ż. nieparzystej
Śródpiersie tylne  zawartość:
- aorta piersiowa
o odchodzące od niej gałęzie
- przełyk, nerwy błędne, pnie błędne
- ż. nieparzysta
o ż. nieparzysta krótka
- pnie współczulne
o nerwy trzewne piersiowe większe, mniejsze i najniższe
- przewód piersiowy
o węzły chłonne:
przedkręgowe
śródpiersiowe tylne
Śródpiersie  klinicznie:
- zawiera bardzo istotne dla życia narządy
- połączenia:
o przestrzeń środkowa szyi  u góry
o przestrzeń przedkręgowa  u góry
o możliwość zstępowania procesów patologicznych do klatki piersiowej
- granice śródpiersia:
o na zwłokach  niezmienne
o przyżyciowo  ruchome
pod wpływem ciśnienia w jamie opłucnej, ciężaru narządów śródpiersia
- migotanie śródpiersia:
o jednostronny wzrost lub spadek ciśnienia śródopłucnowego
o może powodować poważne zakłócenie czynności serca i wentylacji płuc
- zapobieganie przed przesunięciem śródpiersia:
o w górnej połowie klatki piersiowej ciśnienie śródopłucnowe jest niższe od
atmosferycznego  zmniejsza się
o w dolnej połowie  zwiększa się  pozostaje ujemne
- otwarta jama opłucnej:
o ciśnienie w górnej połowie  równe atmosferycznemu
śródpiersie opada
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
33
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
" zmniejsza to pojemność życiową płuca po zamkniętej stronie klatki
piersiowej
" może uniemożliwić dostateczną wentylację płuc
o ruchy śródpiersia podczas oddechu
ciśnienie w jamie opłucnej po zamkniętej stronie klatki piersiowej staje się
podczas każdego wdechu bardziej ujemne w stosunku do ciśnienia
atmosferycznego niż po stronie otwartej
" śródpiersie przesuwa się w kierunku nieuszkodzonej jamy opłucnej
podczas wydechu ciśnienie ujemnie zmniejsza się i śródpiersie powraca do
płaszczyzny pośrodkowej
" ruchy paradoksalne
o powodują zmniejszenie objętości klatki piersiowej z
nieuszkodzoną opłucną podczas wdechu
o zwiększenie objętości klatki piersiowej podczas wydechu
o wysiłki oddechowe pacjenta są nieskuteczne
- mediastinoskopia
o wprowadzenie mediastinoskopu do tkanki łącznej wiotkiej śródpiersia górnego
miejsce: nacięcie skóry szyi powyżej wcięcia szyjnego mostka; do tyłu od
mostka
o cel: obserwacja narządów śródpiersia górnego i pobieranie wycinków
o powikłania: krwotok wskutek uszkodzenia dużych naczyń, odma opłucnowa
(uszkodzenie opłucnej), odma śródpiersiowa (gromadzenie się powietrza w
śródpiersiu)
Przełyk
- cewa mięśniowa
- łączy gardło z żołądkiem
- długość: 23-25 cm
- odległość od przednich zębów do żołądka  37-41 cm
- początek: C6
- przebieg:
o otwór górny klatki piersiowej
o śródpiersie górne
o śródpiersie tylne
o rozwór przełykowy przepony
o jama brzuszna
- części: szyjna, piersiowa, brzuszna
- ściana:
o błona śluzowa
od wewnątrz
pofałdowana
nabłonek wielowarstwowy płaski
blaszka właściwa
blaszka mięśniowa
o tkanka podśluzowa
gruba i luz
na
zawartość: gruczoły przełykowe (śluzowe
o błona mięśniowa
zewnętrzne  włókna podłużne
" przyczep: chrząstka pierścieniowata krtani
" nie ma łączności z mięśniówką gardła
" ku dołowi przechodzi w pasma podłużne mięśniówki żołądka
wewnętrzne  włókna okrężne
" przedłużenie mięśniówki okrężnej gardła
" łączy się u dołu z włóknami okrężnymi i skośnymi mięśniówki
żołądka
histologicznie:
" 1/3 górna przełyku  mięśniówka poprzecznie prążkowana
" 1/3 środkowa  mieszana
" 1/3 dolna  gładka
o błona zewnętrzna
luz
na tkanka łączna
łączy przełyk z tworami sąsiednimi
- przewężenia:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
34
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o górne  przejście gardła w przełyk
o środkowe  na wysokości rozdwojenia tchawicy
o dolne  przy przejściu przez przeponę
- topografia:
o górna część:
tył:
" blaszka przedkręgowa powięzi szyi
" kręgosłup
" przewód piersiowy
o śródpiersie tylne
przesuwa się w lewo i do przodu
między przełyk a kręgosłup wsuwa się aorta piersiowa
z przodu:
" tchawica i oskrzele główne lewe
" poniżej: lewy przedsionek
o bruzda między tchawicą a przełykiem  nn. krtaniowe wsteczne
o część szyjna:
bocznie: płaty boczne gruczołu tarczowego, tt. szyjne wspólne
o część piersiowa - bocznie:
opłucna
łuk aorty
aorta piersiowa
o część brzuszna:
od tyłu: lewa odnoga przepony
od przodu: lewy płat wątroby
- tętnice:
o część szyjna: gałęzie t. tarczowej dolnej
o część piersiowa: gałęzie od aorty piersiowej i gałęzi oskrzelowych
o część brzuszna: t. żołądkowa lewa, t. przeponowa dolna lewa
- żyły:
o żż. tarczowe dolne
o ż. nieparzysta i ż. nieparzysta krótka
o ż. żołądkowa lewa
o tworzą obfite sploty żylne w tkance podśluzowej
o łączą układ ż. głównej górnej z układem ż. wrotnej
- chłonka:
o węzły chłonne szyjne głębokie
o węzły chłonne śródpiersiowe tylne
o węzły okolicy wpustu żołądka
- nerwy:
o mięśniówka poprzecznie prążkowana: nn. krtaniowe wsteczne
o mięśniówka gładka: sploty przełykowe
o włókna wspóA
czulne: pnie błędne  hamują perystaltykę
o włókna przywspółczulne: nn. błędne  pobudzają perystaltykę
o włókna czuciowe  nn. błędne, 4-5 segment piersiowy rdzenia kręgowego
Nerw błędny
- przebieg:
o wchodzi do klatki piersiowej
o krzyżuje:
prawy: t. podobojczykową
lewy: łuk aorty
oddaje nn. krtaniowe wsteczne
korzeń płuca
o kieruje się do przełyku
prawy: na powierzchni tylnej
lewy: na powierzchni przedniej
rozgałęziają się
tworzą splot przełykowy przedni i tylny
o w dolnym odcinku przełyku ze splotów powstają pnie błędne przedni i tylny
- gałęzie  kierują się do splotu sercowego, tchawicy, oskrzeli, przełyku, opłucnej
śródpiersiowej i osierdzia:
o gałęzie sercowe piersiowe
dochodzą do splotu śródpiersiowego oraz jego splotów wtórnych
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
35
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
o gałęzie oskrzelowe
o gałęzie śródpiersiowe
do splotu śródpiersiowego
Żyły nieparzyste
- ż. nieparzysta
o początek:
korzeń zewnętrzny: ż. lędz
wiowa wstępująca
korzeń wewnętrzny: gałąz
odchodząca od ż. głównej dolnej lub ż. nerkowej
o przebieg:
biegnie ku górze
szczelina przyśrodkowa odnogi prawej przepony
klatka piersiowa
wzdłuż kręgosłupa piersiowego
zatacza łuk nad korzeniem płuca prawego
o ujście: ż. główna górna
" na wysokości Th4/Th5
o dopływy:
ż. nieparzysta krótka
ż. nieparzysta krótka dodatkowa
gałęzie ścienne i trzewne odpowiadające gałęziom aorty piersiowej
- ż. nieparzysta krótka
o początek: jak ż. nieparzysta
o przebieg:
szczelina odnogi lewej
o ujście: ż. nieparzysta
na wysokości Th7
o dopływy:
trzewne:
" żż. przełykowe
" żż. śródpiersiowe
ścienne:
" żż. międzyżebrowe tylne lewe
" ż. podżebrowa lewa
" ż. nieparzysta krótka dodatkowa
- ż. nieparzysta krótka dodatkowa:
o przebieg:
wzdłuż lewego brzegu kręgosłupa
o dopływy:
żż. międzyżebrowe górne tylne lewe
żż. oskrzelowe
żż. śródpiersiowe
o ujście: ż. nieparzysta lub ż. nieparzysta krótka
Odcinek piersiwy pni współczulnego
- 10-12 zwojów piersiowych
- połączone gałęziami międzyzwojowymi
- położenie:
o na głowach żeber
o przykryty opłucną żebrową
- gałęzie:
o gałęzie łączące białe
o gałęzie łączące szare
o gałęzie do splotu śródpiersiowego i splotów wtórnych
o n. trzewny większy
początek: 6-9 zwój
biegnie: przez odnogę przepony
dochodzi: do splotu trzewnego w jamie brusznej
o n. trzewny mniejszy
początek: 10-11 zwój
biegnie: przez odnogę przepony
dochodzi: do splotu trzewnego w jamie brzusznej
o n. trzewny najniższy
biegnie do splotu nerkowego (razem z najniższym)
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
36
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
Przewód piersiowy:
- początek: połączenie dwu pni lędz
wiowych
o miejsce: górne kręgi lędz
wiowe i Th12
o początkowy odcinek: zbiornik mleczu
- przebieg:
o przez rozwór aortowy
o do klatki piersiowej
o układa się na kręgosłupie
o w śródpiersiu tylny
- ujście: lewy kąt żylny
- dopływy:
o pnie jelitowe
o pnie śródpiersiowe lewe  przedni i tylny
o pień podobojczykowy lewy
o pień szyjny lewy
- zakres spływu chłonki:
o podprzeponowa część ciała
o lewa połowa klatki piersiowej
o lewa kończyna górna
o lewa połowa głowy i szyi
Węzły chłonne śródpiersiowe:
- przednie
- środkowe
o węzły płucne
o węzły oskrzelowo-płucne
o węzły tchawiczo-oskrzelowe górne i dolne
o odpływ: do pni śródpiersiowych
- tylne
o położenie: wzdłuż aorty i przełyku
o zbierają chłonkę:
przełyk
osierdzie
przepona
wątroba
o odpływ chłonki:
przez przewody śródpiersiowe tylne
Splot śródpiersiwy
- położenie:
o okolica dużych naczyń wychodzących i uchodzących do serca
o pod łukiem aorty (część górna)
o pomiędzy aortą zstępującą i przełykiem (część dolna)
- włókna:
o współczulne:
odcinek szyjny pnia współczulnego:
" nn. sercowe szyjne
5 górny zwojów piersiowych pnia współczulnego
" nn. trzewne piersiowe
o dochodzą do splotów wtórnych
nazywają się gałęziami sercowym, oskrzelowymi,
śródpiersiwymi
- sploty wtórne:
o sercowy
położenie:
" część powierzchowna: między aortą a pniem płucnym
o występują w niej zwoje sercowe
" część głęboka: między aortą a żyłami płucnymi
włókna współczulne: nn. sercowe szyjne górne, środkowe, dolne, sercowe
piersiowe
włókna przywspółczulne: gałęzie sercowe górne i dolne n. błędnego
występują włókna odśrodkowe i dośrodkowe
czynność:
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
37
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
" współczulny:
o przyspiesza akcję serca
o rozszerza naczynia wieńcowe,
" przywspółczulny
o zwalnia akcję serca
o zwęża naczynia wieńcowe
o płucny
położenie: przednia i tylna powierzchnia korzenia płuca
włókna współczulne: zwoje szyjne górne i zwoje piersiowe pnia
współczulnego
włókna przywspółczulne: nn. błędne
gałęzie: towarzyszą rozgałęzieniom oskrzeli i naczyń
czynność:
" współczulny:
o rozkurcz mięśniówki oskrzeli
o zwęża światło naczyń płucnych
" przywspółczulny:
o skurcz mięśniówki oskrzeli
o rozszerza światło naczyń płucnych
o aortowy piersiowy
włókna: gałęzie pnia współczulnego i splotu śródpiersiowego
położenie: otacza aortę piersiową
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
38
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
ĆWICZENIE 14  rozwój układu oddechowego i sercowo-naczyniowego
Serce zaczyna rozwój w połowie 3-go tygodnia, kiedy w części głowowej zarodka tworzy się płyta
kardiogenna (sercotwórcza), w której rozwijają się 2 lite pasma angioblastów (komórek dających
początek naczyniom krwionośnym). Te lite pasma ulegają pod koniec 3-go tygodnia skanalizowaniu
i tworzą 2 cewy sercowe, która na przełomie 3-go i 4-go tygodnia tworzą pojedynczą cewę, w
której możemy wyróżnić zatokę żylnę, przedsionek, komorę, opuszkę serca i stożek tętniczy.
atoka żylna znajduje się w części tylnej, stożek tętniczy w części przedniej cewy sercowej.
Na początku 4-go tygodnia rozpoczyna się czynność serca i przepływ krwi przez serce, który jest
przepływem seryjnym. Również w tym czasie możemy zaobserwować czynność serca na USG.
Angiogeneza  początkowy rozwój naczyń z litych pasm angioblastów.
Waskulogeneza  tworzenie rozgałęzień naczyń.
Do zatoki żylnej zarodka uchodzą 3 pary żył:
- żyły pępkowe - doprowadzają krew z łożyska do zarodka i następnie płody
- żyły żółtkowe  prowadzą krew z pęcherzyka żółtkowego, którego [ ] część jest
włączona do cewy jelitowej
- żyły zasadnicze
Prawa żyła pępkowa w ciągu 4-go tygodnia ulega zanikowi, zostaje lewa; końcowy odcinek żż.
pępekowej prawej [ ] żż. żółtkowe tworzą zatoki wątroby i żż. wewnątrz wątroby oraz ż. wrotną.
Żyły zasadnicze tworzą układ żylny wewnątrz zarodka i płodu.
przedniej części cewy sercowej wychodzą tętnice łuków gardłowych, które wchodzą do aort
grzbietowych, które w ciągu 5 tygodnia rozwoju tworzą pojedynczą aortę. Od tej aorty odchodzą tt.
segmentowe ścienne i trzewne.
TT. ścienne  t. kręgowa, tt. międzyżebrowe tylne oraz tt. lędz
wiowe.
W części brzusznej aorty odchodzą tt. żółtkowe, z których rozwijają się tt. trzewne nieparzystych
aorty brzusznej (pień trzewny, t. krezkowa górna i t. krezkowa dolna). końcowego odcinka aorty
odchodzą tt. pępkowe, które po urodzeniu przekształcają się w tt. [pęcherzowe] przednie.
W ciągu 4-go tygodnia rozpoczyna się tworzenie pętli sercowej, w wyniki którego przedsionki
skierowane są ku górze i ku tyłowi. Istotne zmiany w rozwoju serca daleko mają się w ciągu 5-go
tygodnia. W tym okresie rozpoczyna się podział przedsionków i podział komór; następnie podział 1
kanału przedsionkowo-komorowego na 2 części i zmiana przepływu seryjnego w przepływ
równoległy oraz rozwój układu przewodzącego. W obrębie przedsionków tworzy się przegroda
międzyprzedsionkowa, w której ostatecznie tworzy się otwór wtórny, zamknięty zastawką, która
odchyla się w stronę lewego przedsionka. Jest to otwór owalny. Stanowi połączenie między prawym
a lewym przedsionkiem. Podział kanału przedsionkowo-komorowego dokonuje się przez rozwój
poduszeczek osierdziowych (grzbietowej i brzusznej), które łączą się ze sobą w miejscu przyszłych
ujść żylnych. Ujścia żylne  przedsionkowo-komorowe
W obrębie poduszeczek rozpoczyna się rozwój zastawek przedsionkowo-komorowych. Wspólny
strumień krwi zostaje rozdzielony na część prawą i lewą i przepływ seryjny zostaje przekształcony
w przepływ równoległy.
W okresie 5 tygodnia rozpoczyna się podział pnia tętniczego na aortę oraz pień płucny.
Krążenie płodowe
Rozpoczyna się na początku 4-go tygodnia (wtedy, gdy rozpoczyna się rozwój serca). Różni się ono
od krążenia ostatecznego:
1) mieszanie się krwi żylnej i tętniczej
2) obecność przewodów:
a. przewód żylny  łączy żż. pępkowe z ż. główną dolną
b. przewód tętniczy  łączy pień płucny z aortą
3) połączenia między prawym i lewym przedsionkiem przez otwór owalny
4) zredukowane krążenie płucne
Krew z łożyska do zarodka wpływa przez ż. pępkową, która łączy się z żyłą wrotną oraz łączy się
poprzez przewód żylny z żyłą główną dolną.
W żyle głównej dolnej jest wysokie ciśnienie i przy ujście z tej żyły do prawego przedsionka
znajduje się zastawka. Krew napływając przez ż. główną dolną do prawego przedsionka zostaje
skierowana do lewego przedsionka poprzez otwór owalny. górnej części ciała płodu krew płynie
do prawego przedsionka żyłą główną górną. Następnie do prawej komory, dalej do pnia płucnego.
e względu na bardzo zredukowane krążenie płucne krew nie może przepłynąć przez płuca i
wpływa do aorty poprzez przewód tętniczy (przewód Bottaliego)
lewy przedsionek -> lewa komora -> aorta -> ciało -> tt. pępkowe (od t. biodrowej wewnętrznej) -
> łożysko
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
39
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
W momencie urodzenia:
- pierwszy wdech  uruchomia krążenie płucne, co powoduje wzrost ciśnienia w żyłach
płucnych i lewym przedsionku, a to powoduje zamknięcie otworu owalnego
- podwiązanie pępowiny likwiduje dopływ krwi poprzez ż. pępkową, co powoduje obniżenie
ciśnienia w ż. głównej dolnej
- ustalenie krążenie ostatecznego
Wady wrodzone układu sercowo-naczyniowego dotyczą najczęściej ubytków w przegrodzie między
przedsionkami i między komorami, przemieszczeń serca i naczyń (zwężenia naczyń) oraz
przetrwałego przewodu tętniczego.
Objawy  niedostateczne utlenienie tkanek, narządów, skóry  sinica.
Przegroda międzykomorowa  zamykana operacyjnie bardzo wcześniej.
Przegroda międzyprzedsionkowa  można po 2-3 latach
Transpozycja:
- situs inversus  odwrócenie położenia wszystkich trzew
- dextrocardia  serce po prawej
- transpozycja aorty  przemieszczenie naczyń
- koarktacja  zwężenie naczyń
Najczęstsze zaburzenia rozwojowe dotyczące ubytków w przegrodach: międzyprzedsionkowej i
międzykomorowej
- położenie serca: dextrocardia i situs invertus
- coarctatio  zwężenia naczyń  najczęściej  aorty
Rozwój układu oddechowego
- jama nosowa  w obrębie twarzy
- krtań, tchawica i oskrzela  z jelita głowowego
- 4 tydzień
o powstaje bruzda krtaniowo-tchawicza
na pograniczu przyszłego gardła i przełyku
o wydłuża się ku dołowi
o otoczona mezenchymą
o tworzy pęczek płucny
- 5 tydzień:
o pęczek płucny dzieli się na 2 zawiązki płuc
prawy dłuższy, ustawiony bardziej pionowo
- 6 tydzień:
o powstanie oskrzeli płatowych i segmentowych
o zawiązki płuc wpuklają się do jam opłucnowo-otrzewnowych
- 7 tydzień
o utworzenie jamy opłucnej z jam opłucnowo-otrzewnowych
o oddzielenie pęczka płucnego od jelita głowowego przez przegrodę tchawiczo-
przełykową
- rozwój płuc:
o okres rzekomogruczołowy
5-17 tydzień
rozgałęzienie drzewaoskrzelowego do oskrzelek końcowych
pojawienie się prekursorów pneumocytów typu 2
o okres kanalikowy
17-25 tydzień
rozwój oskrzelek oddechowych i przewodzików pęcherzykowych
rozwój naczyń krwionośnych
przewodziki oddechowe wysłane są pneumocytami typu 2
" wydzielają surfaktant
" rozwijają się z nich pneumocyty typu 1
o około 19 tygodnia
pod koniec tego okresu płód jest zdolny do życia pozamacicznego
o okres woreczkowy
25-40 tydzień
przewodziki pęcherzykowe rozdwajają się
" wytwarzają woreczki pęcherzykowe
o wysłane płaskim nabłonkiem
pod koniec okresu płodowego: pęcherzyki płucne
ruchy oddechowe: w 3 trymestrze
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
40
Maciej Tomczak
Anatomia  Klatka Piersiowa
([e-mail])
" płyn owodniowy wpływa do dróg oddechowych
" stymulują rozwój płuc
" zależne od ośrodków oddechowych pnia mózgu
o okres pęcherzykowy
od urodzenia do 8 roku życia
80% pęcherzyków kształtuje się po urodzeniu
" do 2 roku życia
- zaburzenia rozwojowe
o wrodzone torbiele płuca
powstają wskutek rozszerzenia oskrzeli
mogą być mnogie
o ektopowe płaty
mogą rozwijać się z dodatkowych zawiązków
" np. płat ż. nieparzystej
o zespół niedomogi oddechowej
choroba błon szklistych
powstaje w wyniku upośledzonego wydzielania surfaktantu
" w czasie wydechu zapadają się pęcherzyki płucne
o zawierają płyn bogaty w białka i wiele błon szklistych
najczęstsza przyczyna zgonów wcześniaków
o przetoka tchawiczo-przełykowa
tworzy się w wyniku braku wykształcenia przegrody tchawiczo-przełykowej
Anatomia  Klatka piersiowa - 2006-06-16 - 17:48
41