Pelargonie - odmiany, uprawa, zimowanie

Pelargonie ( Pellargonium) są jednymi z najczęściej upraw ianych roślin ozdobnych. Możemy je spotkać

w w ielu ogrodach, na balkonach i tarasach, a także zw isające z parapetów okiennych, gdzie pięknie

kw itną od maja aż do jesieni. Na taką popularność tych roślin zapew ne w płynęły niew ielkie

w ymagania upraw owe w iększości pelargonii, długi okres kw itnienia, a także rozmaitość odmian, o

różnej barw ie kw iatów i liści.

Jakie pelargonie do ogrodu ?

Pelargonie są w rażliw ymi na mróz, trw ałymi roślinami pochodzącymi z płd. Afryki. Szczególnie pięknie

prezentują się pelargonie wielkokwiatowe ( Pelargonium grandiflorum) tworzące z reguły jedną, nie

rozgałęzioną łodygę z dużymi, ząbkowanymi liśćmi i różnobarw nymi, dużymi kwiatami zebranymi w

baldachy. Kw iaty mogą osiągać średnicę naw et 5 cm. Niestety pelargonie w ielkokw iatowe ze

w zględu na w ymagania cieplne muszą być upraw iane w pomieszczeniach. Jedynie latem można je

w ystaw iać na balkony i tarasy.

Do uprawy w ogrodzie są natomiast przeznaczone pelargonie rabatowe( Pelargonium hortorum), o

w zniesionym, krzaczastym pokroju i różnobarw nych kwiatach, zebranych w kopulaste baldachy. Jak

ich nazw a w skazuje, są idealne na rabaty, ale dobrze rosną rów nież w skrzynkach na balkonach i

tarasach.

Kolejną w artościową grupą są pelargonie bluszczolistne ( Pelargonium peltatum), tw orzące cienkie

w iotkie pędy, dzięki czemu uzyskują atrakcyjny kaskadow y pokrój. Doskonale wyglądają posadzone

w w iszących pojemnikach, a także zw isając z balkonów i parapetów przyokiennych. To bez

w ątpienia najczęściej spotykanekwiaty balkonowe zwisające. Ich nazwa pochodzi od kształtu liści,

które nieco przypominają liście bluszczu.

Kwiaty nie są jedyną ozdobą pelargonii. Hodowcy uzyskali również szereg ciekaw ych odmian o

kolorow ych liściach. Są wśród nich zarówno pelargonie rabatowe (min. z grupy Pelgardinia) jak i

bluszczolistne (głów nie z grup Exotica i Stellar).

Jakby tego było mało, do w yboru mamy także pelargonie o pachnących liściach. Rośliny z grupy

określanej pelargonia pachnąca mają drobne, delikatne kw iaty o 5-ciu płatkach i pachnące liście,

które jednak nie dorów nują urodą innym pelargoniom. W tej grupie występują takie gatunki

jak Pelargonium capitatum (liśćie o różanym zapachu), Pelargonium crispum (liście o cytrynow ym

zapachu i fioletow ych kw iatach), czy Pelargonium x fragrans (liście pachnące gałką muszkatołow ą

oraz białe kw iaty z czerwonymi żyłkami). Do bardzo cennych pelargonii z tej grupy należy również

zaliczyć w yhodow ane w Holandii mosquito fighters, wydzielające silny zapach odstraszający komary,

meszki i inne ow ady. Pelargonie o pachnących liściach poleca się przede w szystkim do kompozycji

roślinnych w połączeniu z ziołami, oraz do sadzenia w zdobionych, drewnianych skrzynkach

balkonow ych lub w kamiennych misach, które w ystawiane są na tarasy i do ogrodów typu patio.

Niestety te bardziej w yszukane odmiany pelargonii są w polskich sklepach ogrodniczych

praktycznie nie osiągalne, dlatego też w niniejszym opracow aniu skupię się na upraw ie tych

najpopularniejszych - "zw ykłych" pelargonii rabatowych i bluszczolistnych.

Warunki uprawy pelargonii

Sadzenie

Sadzonki pelargonii można kupić już pod koniec kw ietnia. Radzę jednak wstrzymać się do około

połow y maja, gdy będzie już pewne, iż roślinom nie zagrożą przymrozki. Pelargonie doskonale rosną

w miejscach słonecznych. Najwięcej słońca potrzebują pelargonie bluszczolistne. Pelargonie

rabatow e radzą sobie natomiast rów nież w miejscach nieco ocienionych. Pędy pelargonii

bluszczolistnych są natomiast bardziej kruche, dlatego też lepiej nie upraw iać ich na balkonach na

w yższych piętrach budynków , gdzie hulają silne w iatry. Pelargonie sadzimy do żyznej ziemi

ogrodow ej. Skrzynki balkonow e w arto w ypełnić specjalną ziemią dla roślin kw itnących lub

specjalnym podłożem dla pelargonii. Na dnie skrzynek koniecznie umieśćmy warstwę drenażową z

keramzytu, pokruszonych kawałków starych doniczek lub żw iru.

Zobacz: sadzenie roślin do skrzynek balkonowych

Podlew anie

Rośliny te w ymagają regularnego podlew ania. Na lekkie przesuszenie odporne są pelargonie

bluszczolistne. Pelargonie rabatowe natomiast od razu zareagują podw iędnięciem i zasychaniem

brzegów liści. Dlatego przed posadzeniem pelargonii, dodaj do gleby hydrożel. Jest to tzw .

doglebow y absorbent wody, czyli substancja magazynująca w odę. Dodanie do gleby hydrożelu

pozw oli Ci zmniejszyć częstotliw ość podlewania i zapobiegnie usychaniu roślin na balkonie.

Naw ożenie

Od końca maja rozpoczynamy naw ożenie pelargonii. Podlew amy naw ozem płynnym w odstępach od

jednego do dwóch tygodni. Naw óz pow inien być bogaty w potas, co umożliw i pelargoniom bujne

kw itnienie. Należy natomiast unikać nadmiaru azotu, gdyż powoduje on szybszy rozw ój ulistnienia

kosztem kw iatów . Z w yborem odpow iedniego nawozu nie pow inno być problemu, gdyż w handlu

dostępne są specjalne naw ozy przeznaczone dla pelargonii.

Zimowanie pelargonii

Zimow anie pelargonii w warunkach domow ych jest możliw e, choć niew iele osób się na to decyduje.

Najczęściej po prostu nie w iemy jak przezimować pelargonie lub wydaje nam się to zbyt trudne.

Często doskw iera też brak pomieszczenia, w którym roślinom możemy zapewnić odpow iednie

w arunki w czasie zimy.

Jesienią pelargonie mogą pozostawać na balkonach i tarasach dopóki temperatura nie spada

poniżej 0°C. Warto je jednak zdjąć z balustrad i ustaw ić pod najcieplejszą ścianą. Bezw zględnie

należy je przenieść do pomieszczeń przed 1 listopada. Pojemniki z roślinami przenosimy do

pomieszczenia w idnego o temp. około 6 do 8°C. Najlepsze są chłodne w erandy i jasne klatki

schodow e. Od biedy może być parapet przyokienny pod którym nie ma kaloryfera. Rośliny krótko

przycinamy (na w ysokości 5 do 5 cm). Takie cięcie wraz z ograniczeniem podlew ania (uważajmy

jednak aby roślin nie przesuszyć!) hamuje w zrost roślin i zmusza je do spoczynku, naw et jeżeli

temp. otoczenia jest nieco w yższa od zalecanej.

Pelargonie, które rosły na rabatach, lub których z innych powodów nie możemy przenieść z

pojemnikami w których rosły, należy wykopać, otrząsnąć z ziemi i także krótko przyciąć. Następnie

przesadzamy rośliny te do głębszych skrzynek (koniecznie z otw orami odpływow ymi na dnie),

w ypełnionych podłożem do wysiew u lab sadzonkowania. Podłoże takie musi być ubogie w składniki

pokarmowe, aby nie pobudzało przechow yw anych roślin do rozwoju. Rośliny muszą być

umieszczone na tyle rzadko, aby się ze sobą nie stykały.

Uw aga! Przechow yw ane rośliny muszą być podlewane oszczędnie i zaw sze "od dołu" (na podstaw ki

pod doniczkami lub skrzynkami). Podlew anie "od góry" (bezpośrednio do gleby) może pow odow ać

gnicie roślin i sprzyja atakowaniu ich przez choroby grzybow e.

Po pew nym czasie pelargonie ponow nie zaczną w ypuszczać nowe pędy. Dlatego też w lutym lub

marcu dokonujemy kolejnego przycięcia roślin. Odcięte kawałki pędów możemy w ykorzystać jako

sadzonki. Sadzonki umieszczamy w doniczkach z w ilgotną ziemią do w ysiew u lub ukorzeniania

(najlepsza jest mieszanka ziemi liściowej, torfu i piasku) i umieszczamy w miejscu ciepłym i w idnym.

Same sadzonki w arto również bezpośrednio przed posadzeniem zanurzyć w ukorzeniaczu. Doniczki

możemy przykryć przezroczystą folią, stw arzając sadzonkom namiastkę warunków szklarniowych.

Po tygodniu rozpoczynamy regularne podlew anie roślin (raz na tydzień i oczywiście koniecznie "od

dołu"). Gdy rośliny się ukorzenią możemy przesadzić je do w iększych doniczek lub skrzynek w

których będą uprawiane. Jeżeli rośliny w ytworzą więcej niż po 5 pędów na jednej roślinie, nadmiar

pędów odłamujemy (odłamane pędy możemy przeznaczyć na następne sadzonki). Sadzonki

pelargonii można pobierać od w czesnej w iosny aż do lata. Niektórzy twierdzą nawet, że późne lato

jest wręcz najlepszym okresem na pobranie sadzonek pelargonii.

Sadzonki pelargonii - jak zrobić

Pelargonie to jedne z najpopularniejszych roślin uprawianych w skrzynkach na balkonach i

tarasach. Obsypane kwiatami, stanowią ozdobę przez całe lato, aż do pierwszych

jesiennych przymrozków. Aby pięknie kwitły i zdrowo rosły, warto co roku sadzić do

skrzynek świeże sadzonki pelargonii. Zobacz jak zrobić sadzonki pelargonii, kiedy jest

najlepszy termin na sadzonkowanie pelargonii oraz co jest do tego potrzebne. Więcej...

Pelargonii nie przechow ujemy dłużej niż przez dw a sezony. Starsze rośliny należy

w yrzucić, gdyż tracą one sw oje w alory ozdobne. Najlepiej kw itną rośliny w pierw szym roku po

ukorzenieniu.

Choroby i szkodniki pelargonii

Rzadko pelargonie mogą być atakow ane przez chorobę o podłożu bakteryjnym - zarazę bakteryjną

(porażone rośliny powoli gniją i zamierają, na liściach w idoczne są brązowe plamy - niestety

w yleczenie jest w zasadzie niemożliwe i takie rośliny trzeba w yrzucić, a pozostałe potraktow ać

fungicydem, takim jak np. Miedzian 50 WP). Zmorą miłośników pelargonii mogą natomiast stać się

choroby grzybow e. Bardzo często może w ystępow ać szara pleśń. Na liściach porażonych roślin

pojawiają się wodniste plamy a z czasem rów nież szaraw y, mączysty nalot. Zapobiegać można

unikając zbyt gęstego sadzenia roślin i zwilżania ich części nadziemnych. Porażone rośliny

opryskujemy biopreparatem Biosept 33 SL lub ewentualnie silniejszymi preparatami - Bravo 500 SC

lub Kaptan 50 WP.

Kolejną przypadłością, jaką należy w ymienić jest rdza pelargonii. W wyniku ataku tej choroby na

liściach tw orzą się żółte okrągłe plamy, a na ich spodzie brązow e brodaw ki. Liście żółkną, brązow ieją

i opadają. Po zauw ażeniu objaw ów chorobow ych rośliny opryskujemy preparatem Dithane Neo Tec

75 WG lub Polyram 70 W G.

Do

innych

chorób,

na

jakie

może

być

narażona

uprawa

pelargonii

zalicza

się

jeszczealternariozę, werticiliozę, oraz zgorzel zgnilakową.

Spośród szkodników atakujących pelargonie, najw ażniejsze to mszyce, mączliki iprzędziorki.

Opracowano na podstawie: C . Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 170 -

171; M. Schubert, R. Herwig, Mieszkamy wśród kwiatów, PWRiL, Warszawa 1986, s. 292 - 294; Pelargonie -

dzieci słońca, Kwiaty, Nr 3/1992, s. 14 - 15; Mój Piękny Ogród - wydanie specjalne nr 1/2005 - Ochrona Roślin,

s. 30 - 31; J. Przymęska, Pelargonie o ozdobnych i o pachnących liściach, Hasło Ogrodnicze, Nr 5/2003.