Priorytety nowej ewangelizacji parafii.
Zasadniczym problemem Kościoła czasów, w których żyjemy, naznaczonych
laicyzacją i obojętnością religijną, jest problem ewangelizacji, czyli głoszenia ludziom
Dobrej Nowiny. Postulat ewangelizacji znajduje swoje najgłębsze uzasadnienie w
nauce Jezusa Chrystusa zawartej w Ewangelii, zwłaszcza w Jego nakazie
skierowanym do apostołów: „ Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu
stworzeniu” (Mk 16,15). Był on też zawsze obecny w świadomości Kościoła i
inspirował do podejmowania szeroko zakrojonej działalności ewangelizacyjnej1.
Jednakże specyfika dzisiejszych, skomplikowanych i niespokojnych czasów wymaga
przemyślenia na nowo form i metod działalności ewangelizacyjnej, dostosowanej do
wymogów czasów i mentalności współczesnych ludzi, Papież Jan Paweł II w
Christifideles laici uczy: „ Chociaż wspólnota kościelna zawsze posiada wymiar
powszechny, to jednak swój najbardziej bezpośredni i widzialny wyraz znajduje w
życiu parafii. Parafia jest niejako ostatecznym umiejscowieniem Kościoła, a poniekąd
samym Kościołem zamieszkującym pośród swych synów i córek”( ChL 26).2 Parafia
jest więc miejscem, gdzie ewangelizacja przybiera konkretne formy, gdzie pewne
zadania trzeba realizować priorytetowo. Wydaje się, że można je sformułować
następująco:
1. Większą troską otoczyć wiernych świeckich.
Chcąc wypełnić misję Chrystusa, który posyła wszystkich swoich uczniów, trzeba,
aby wierni świeccy, zajęli w Kościele swoje miejsce i stawali się świadkami i zarazem
narzędziami posłannictwa samego Kościoła (por. KDK 12). Bez ich pomocy Kościół
nie może stać się solą ziemi i światłem świata (por. KK 33). To zaangażowanie
świeckich jest wielkim darem dla każdej parafii. Dzięki nim parafia, jako cząstka
Kościoła Powszechnego, staje się bardziej wspólnotą. W parafii ukazuje się Kościół
1 Por. K. Wojtyła, Ewangelizacja w ś wiecie współczesnym, w: J. Krucina (red),
Ewangelizacja, Wrocław 1980, s. 29 – 30.
2 Por. F. Blachnicki, Koś ciół jako Wspólnota, Lublin 1992, s. 94
jako wspólnota ludzi zjednoczonych mocą Słowa Bożego, liturgii, zwłaszcza
eucharystycznej oraz codziennej miłości braterskiej3. Oni podejmują konkretne formy
odpowiedzialności za życie wspólnoty parafialnej. Tworząc stowarzyszenia i ruchy
katolickie, sami podejmują wysiłek własnej formacji duchowej, odkrywają w sobie
wielorakie charyzmaty i duchowe bogactwa. Te dary Ducha Świętego pozwalają im
podążać do świętości oraz pociągać innych, szukać tych, którzy zobojętnieli lub
odeszli od Boga. „Potrzeba dzisiaj duszpasterstwa naprawdę misyjnego, które nie
czeka biernie, lecz wyrusza na poszukiwanie zagubionych owiec”.4 Tam gdzie nie
dotrze kapłan, tam pójdą ludzie świeccy. Trzeba jednak zadbać o ich właściwą
formację. Właśnie w małej wspólnocie, którą oni tworzą, taka formacja jest możliwa.
Rozpoczynać ją należy od prowadzących wspólnoty. Każdy z animatorów grupy
winien stać się ewangelizatorem. Aby mógł podjąć to zadanie, sam potrzebuje:
doświadczenia zbawienia, zapału do głoszenia Ewangelii, zdolności oceny
rzeczywistości i życia według Ewangelii.5 Dopiero uformowany animator grupy może
podjąć współpracę z Duchem Świętym, by ewangelizując prowadził do przemiany
człowieka, jego nawrócenia. Nie tylko poszczególnego człowieka, ale i grupy, z której
tworzy prawdziwą wspólnotę Kościoła6.
2. Starać się , aby parafia stawała się „Wspólnotą wspólnot”
Dzięki małym wspólnotom parafia staje się wspólnotą – wspólnot.7 Bez czynnego
zaangażowania katolików świeckich, stworzenie takiego modelu parafii nie byłoby
możliwe. Wspólnoty rodzą się z pragnienia wiernych świeckich do podejmowania
osobistej formacji i w miarę duchowego dojrzewania, do podejmowania apostolstwa.
Bez tego nie byłoby możliwe tworzenie parafii, która staje się wspólnotą i to
wspólnotą wiary (por. KL 9), kultu (por. KL 7, 42) i miłości braterskiej (por. CT 67;
KK 32). Świeccy przez to, że stali się uczestnikami funkcji kapłańskiej, prorockiej i
3 Por. R. K a mi ń s k i , Duszpasterstwo w społeczeń stwie pluralistycznym, Lublin 1997, s. 63.
4 J a n P a we ł I I , Koś ciół wspólnotą ewangelizują cą . Przemówienie do I grupy biskupów 12.01.1993,
OsRomPol 2 (1993), s. 18.
5 Por. J.H. P r ad o - F l o r e s , Jak ewangelizować ochrzczonych, Łódź 1993, s. 7.
6 Por. J. R a t z i n g e r , Nowa Ewangelizacja, OsRomPol 22 (2001) nr 6, s. 37.
7 Por. J. C h a r yt a ń s k i Parafia wspólnotą przekazu wiary i ż ycia chrześ cijań skiego,
w: J. K r u c i n a (red.), Ewangelizacja, Wrocław 1980, s. 213-215.
królewskiej Chrystusa, mają swój udział w posłannictwie całego Ludu Bożego w
Kościele i świecie. Parafia jako wspólnota wymaga szczególnej troski. Trzeba
wychowywać wiernych, aby ją uważali za dobro wspólne.8 Klimat wzajemnego
zaufania i zrozumienia prowadzi do wspólnej odpowiedzialności za parafię, zarówno
kapłanów jak i świeckich. W takim klimacie wzrasta podmiotowość ludzi świeckich w
parafii, a to rodzi ducha apostolstwa.
3. Większą troską otoczyć rodzinę.
Niezmiernie ważny teren ewangelizacji stanowi rodzina.9 Ona jest nie tyle cząstką czy
„miniaturą” Kościoła ile jego żywym obrazem, który przez samą swoją istotę „ujawnia
prawdziwą naturę Kościoła”10. Jan Paweł II mówi „Przyszłość ludzkości idzie przez
rodzinę” (FC 86). Dzisiaj w Polsce wiele małżeństw i rodzin przeżywa wielorakie
kryzysy. Wzrasta liczba rozwodów, szerzy się antykoncepcja i przerywanie ciąży.
Wielu ojców tracąc pracę, jedyne źródło utrzymania, wpada w alkoholizm. Rodzina,
która w latach komunizmu była ostoją wiary i polskości, nie może odnaleźć się w
nowych warunkach życia w wolności. Trzeba więc nieść pomoc rodzinie.
Ewangelizacja rodziny, podejmowana w parafii, prowadzi do uświadomienia rodzinie
jej fundamentalnej roli w życiu jednostki, społeczeństwa i Kościoła. To w rodzinie
dokonuje się pierwsza ewangelizacja i inicjacja dzieci do życia chrześcijańskiego. To
rodzice są odpowiedzialni za wypełnienie tej misji zwłaszcza przez dobry przykład
życia z wiary. Rodzice nie zawsze mogą temu podołać. Tworzenie wspólnot
skupiających rodziny sprzyja formacji jej członków. Nie tylko w rodzinie, ale także w
tych wspólnotach, dzieci, młodzież i dorośli dojrzewają do życia w pełni ludzkiego i
chrześcijańskiego. „Należy uświadomić rodzicom, że katecheza i formacja parafialna
uzupełniają formację dokonującą się w domu rodzinnym” (II PSP 36). Rekolekcje
ewangelizacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, wykłady biblijne, pogadanki
religijne dla rodziców, itp. takie właśnie mają zadanie: pogłębić wiarę i przygotować
do dawania świadectwa chrześcijańskiego życia tak, by rodzina była „domowym
kościołem” (por. KK 11; FC 49) a życie małżeńskie i rodzinne opromienione
8 Por. R. K a mi ń s k i , dz. cyt., s. 115-125.
9 Por. J a n P a we ł I I , Koś ciół wspólnotą ewangelizują cą, s. 16.
10 J. B aj d a, Rodzina w planie Boż ym, w: J. K r u c i n a (red.), Ewangelizacja, Wrocław 1980, s. 120-121.
Ewangelią, formą realizacji powołania chrześcijańskiego i drogą uświęcenia
małżonków i dzieci.
4. Trzeba więcej uwagi poświęcać młodzieży.
Dziś sama katechizacja prowadzona w szkole, choć jest fundamentalnym wyrazem
troski Kościoła o młodych, nie wystarcza. Trzeba tworzyć „środowiska wiary” tak, by
młody człowiek mógł się w nich odnaleźć. Jan Paweł II mówi, że dzisiaj Kościołowi
polskiemu potrzebne jest duszpasterstwo młodzieży twórcze i odważne. W młodym
pokoleniu Polaków istnieją jeszcze bogate złoża duchowe, na których można i należy
budować.11 „Kościół ma wiele do powiedzenia młodym, młodzi zaś Kościołowi” (ChL
46). Trzeba szukać nowych dróg ewangelizacji zarówno młodzieży jak i całej rodziny.
Dla młodych bardzo ważne jest, by spotkali nie tyle nauczycieli, co świadków wiary,
by spotkali ludzi, dla których miłość Boga jest radością życia, jest najważniejsza.
Młodzi potrafią bezbłędnie rozpoznać świadków iwary i póść z nimi i za nimi, jak szli
za janem Pawłem II.
5. Konieczne jest wyjście z Ewangelią do wszystkich środowisk.
a) Kultura stanowiąca środowisko życia i rozwoju człowieka, potrzebuje Ewangelii.
Dobra Nowina Chrystusowa odnawia ustawicznie życie i kulturę upadłego człowieka,
usuwa błędy i zło, oczyszcza i podnosi obyczaje ludów.12 Jan Paweł II wskazuje
niezwykłą rolę Kościoła w Polsce w dziedzinie kultury. Chodzi o to, aby treścią i
wartościami Ewangelii przepojone zostały kategorie myślenia, kryteria ocen i normy
działania człowieka. Należy dążyć do tego, aby cała kultura przeniknięta została
duchem chrześcijańskim. Wierni świeccy mają w tej dziedzinie ogromną rolę do
spełnienia. Polega ona na odważnej, twórczej i aktywnej obecności w miejscach, gdzie
kulturę się tworzy, rozwija i ubogaca.13 Inicjatywy podejmowane w parafii prowadzą
11 Por. J a n P a we ł I I , Koś ciół wspólnotą ewangelizują cą …, s. 17.
12 Por. D. Z i mo ń , Nowa Ewangelizacja w nauczaniu Jana Pawła II, w: K o mi s j a
D u s z p a s t e r s k a E p i s k o p a t u P o l s k i , Nowa Ewangelizacja u progu Trzeciego
Tysią clecia. Program duszpasterski na rok 2000/2001, Katowice 2000, s. 31.
13 Por. J a n P a we ł I I , Odnowa człowieka i społeczeń stwa dokonuje się za sprawą
odnowy sumień . Przemówienie do biskupów przybyłych ad limina (14.II.1998),
OsRomPol 3 (1998), s. 45.
do przenikania kultury Ewangelią. Konkursy recytacji Pisma świętego, Przeglądy
Pieśni i Piosenek Religijnych, kiermasze Biblii i książek religijnych, itp. to wyjście z
Ewangelią w środowiska kulturowe, do wielu tych, którzy do świątyni nie przyjdą.
Jest to więc ewangelizacja kultury a przez nią i człowieka.
b) W procesie ewangelizacji troska o ubogich i potrzebujących zajmuje szczególne
miejsce. „Jest to rodzaj opcji, czyli specjalna forma pierwszeństwa w praktykowaniu
miłości chrześcijańskiej” (SRS 42). „Miłosierdzie jest (…) darem miłości, jest jakby
drugim jej imieniem, a zarazem właściwym sposobem jej objawiania się” (DiM 7).
Sam Jezus dał przykład troski o człowieka ubogiego. „Dałem wam bowiem przykład,
abyście i wy tak czynili…” (J 13,1; 15,12). Mówił „Bądźcie miłosierni, jak Ojciec
wasz jest miłosierny” (Łk 6,36). To zadanie dla wszystkich wierzących. Trzeba budzić
inicjatywy i przezwyciężać postawy apatii, bierności i egoizmu jednostkowego i
grupowego. Zadania te może realizować Parafialny Zespół Caritas lub Grupy
Charytatywne. Potrzeby są ogromne, bowiem na wskutek przemian ustrojowych
upadło wiele zakładów pracy. Bezrobocie, w wielu rejonach Polski, przekroczyło 20
procent. Zespoły te winny podejmować wiele inicjatyw, próbując zaradzić tym
problemom. Czyny miłosierne niosą pomoc potrzebującym, otwierają dla Chrystusa
serca uwikłane w różne patologie, ale także przemieniają tych, którzy je podejmują.
To jest wielka „ewangelizacja miłosierdziem”.
c) Bardzo ważną rolę w ewangelizacji mogą spełniać środki społecznego przekazu,
radio, telewizja, prasa i Internet. Ojciec święty Jan Paweł II mówi, że „szczególnie
obszar środków społecznego przekazu wymaga wzmożonej troski Kościoła.14 „Dziś,
wydaje się, Kościół dokonuje bardzo szybkiego zwrotu ku środkom społecznego
przekazu (…). Łudziliśmy się, myśląc że nagle wszystkie społeczne media zespolą
swe moce i ruszą ku dziełu ewangelizacji. Być może pojawią się w nich ludzie
uformowani do dzieła ewangelizacji, (…). Zasadniczo jednak musimy koncentrować
się na tym, co już jest w naszych rękach i co jeszcze możemy w najbliższym czasie
zdobyć (…). Obecność świadomych katolików w jakichkolwiek mass-mediach
powinna być przez Kościół maksymalnie wykorzystana – w najlepszym tego słowa
14 Por. J a n P a we ł I I , Koś ciół wspólnotą ewangelizują cą …, s. 20.
znaczeniu”.15 W trosce o ewangelizację środowiska parafialnego, aby Ewangelia
mogła docierać do wszystkich mieszkańców , także do tych, którzy do kościoła nie
przychodzą, warto wydawać czasopismo parafialne. Może ono wielu pomóc poczuć
się członkiem wspólnoty parafialnej i zachęcić do pogłębiania swej wiary.
Te propozycje nie wyczerpują wszystkich możliwości ewangelizacyjnych parafii.
Mogą jednak pomóc w wyborze kierunku, w jakim należałoby iść, aby Kościół,
drogą miłosierdzia, karmiąc wszystkich Słowem i Chlebem śycia prowadził swoich
wiernych do świętości (por. NMI 29-41).
15 Por. T. Z a s ę p a , Nowa Ewangelizacja jako zadanie stoją ce przed polskimi mass-mediami,
w: K. G ó ź d ź (red.), Nowa Ewangelizacja, Lublin 1993, s. 105.