Socjotechniki pracy zespołowej
wg. opracowania prof. K. Cetnarowicza, KI AGH
Problemy funkcjonowania grupy

Napięcia

Komunikacja

Konflikty

Negocjacje

Rozstrzygnięcia

Przywództwo

Cele grupowe a indywidualne
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 2
Napięcia i kryzysy

Rozróżniamy dwa typy Rozwiązywanie z sukcesem
napięcia w grupie: kryzysów powodowanych
pierwotne i wtórne napięciem wtórnym może
(E. Bormann). być z
ródłem bardzo
wydajnej pracy grupy.

Każda grupa posiada

grupowy poziom tolerancji Spadek (stały) napięcia
napięcia. wtórnego może prowadzić
do zaniku motywacji, apatii

Napięcie pierwotne jest
i niemożności wykonywania
motorem tworzenia grupy,
zadań przez grupę.
świadomości grupowej.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 3
Napięcia i kryzysy
NAPI
CIE
Napięcie wtórne
Napięcie pierwotne
punkt
punkt
powstania
kryzysowy
grupy
grupowy
próg
tolerancji
napięcia
CZAS
t
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 4
Komunikowanie się i klimaty

Klimat komunikacji jest określany przez stopień,
w jakim uczestnicy czują się dowartościowani
w procesie komunikacji.

Zły klimat powstaje wtedy, gdy uczestnicy czują się
nieakceptowani w procesie komunikacji.

Akceptacja uczestnika w procesie komunikacji
określana bywa jako sprawdzanie się, potwierdzanie
się (lub nie) w procesie komunikacji.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 5
Zachowania deprymujące rozmówcę


Nieczułe - obcesowe wypowiedzi
Wypowiedzi (odpowiedzi)
(odpowiedzi).
bez związku.
Np. brak odpowiedzi na prośbę spot-
Sygnalizują brak zainteresowania
kania, na sygnalizowanie powstającego
strony wypowiedzią lub nawet całym
problemu itp.
procesem komunikacji  całą

Przerywające (czyjąś wypowiedz
)
rozmową, dyskusją.
wypowiedzi.

Styczne wypowiedzi
Dotyczy to szczególnie wypowiadanych
(odpowiedzi) tzn. na temat,
zdań, na których wypowiedzeniu w całości
zależy mówiącemu. ale kierujące dyskusję poza
Są to zdania, które nie powinny być
temat, w innym kierunku.
przerwane bo tracą wówczas swój sens,
Są tu wykorzystywane zwroty
znaczenie, wartość w dyskusji.
Przerywanie sygnalizuje brutalnie brak
typu: To mi przypomina... itp.
zainteresowania drugiej strony
wypowiedzią.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 6
Zachowania deprymujące rozmówcę

Bezosobowe wypowiedzi, Wieloznaczne (niejasne)
odpowiedzi, uwagi (pseudo) wypowiedzi.
intelektualne, złośliwe,
Np.: Musimy coś z tym zrobić.
bezosobowe, uogólniające.

Sprzeczne, bezsensowne
Świadczą o powierzchownym
wypowiedzi tzn. mające
traktowaniu procesu dyskusji.
wewnętrzną sprzeczność, lub
Np. po porażce kolegi na egzaminie
wyglądające na sprzeczne.
(do którego bardzo się
Sprzeczność może występować
przygotowywał) wypowiedz
: każdy
także między treścią wypowiedzi
musi płacić za swoje błędy.
a charakterem wypowiedzi.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 7
Zasady pozytywnego rozmówcy

Używać formy zwrotnej  JA , a nie  WY , aby nie
sugerować nietolerancyjności.
+Uważam, że praca nie została wykonana poprawnie.
-Zrobił pan to z
le.

Koncentrować się na rozwiązaniu problemu, a nie na
sterowaniu (manipulowaniu) innymi.
Tzn. na usiłowaniu spowodowania, żeby inni zrobili coś, z czym się nie
zgadzają, lub czego nie chcą zrobić (konwersacja  problem oriented ).

Być uczciwym i nie manipulować uczestnikami
(stronami procesu komunikacji).
Jeżeli strona stwierdzi, że jest manipulowana, przyjmuje defensywną
(nieufną) postawę.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 8
Zasady pozytywnego rozmówcy

Okazywać zainteresowanie i akceptację innym
uczestnikom procesu komunikacji.
Traktuj innych z respektem i godnością, jak równoprawnych
uczestników.

Życzliwe, równościowe nastawienie.
Nie należy wywyższać się, dowartościowywać się, szczególnie przez
poniżanie innych (ani też wywyższać drugiej strony).

Słuchać skrupulatnie i z uwagą, którą należy
odpowiednio okazywać.

Okazywać otwartość i zainteresowanie rozmową.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 9
Konstruktywność konfliktów

Powstawanie konfliktów jest naturalnym elementem
pracy zespołowej i stosunków międzyludzkich.

Nie należy unikać konfliktów, zakładać, że ich nie ma
lub nie będzie, ale umieć radzić sobie z nimi.

Należy zwracać uwagę na to, kiedy ilość konfliktów
w grupie rośnie, ale także kiedy spada (np. gwał-
townie). Szukać wyjaśnienia tych procesów.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 10
Indywidualne postawy wobec konfliktów
Osoby (tzw. niekonfliktowe)

Niekonfliktowy.
unikają konfliktu jak tylko mogą,

Postawa niekorzystna - uzyskuje
Bezpośrednia agresja.
za wszelką cenę. Mogą zgodzić
się reputację osoby
się zaakceptować nawet mało

Skutki podobne jak w punkcie
Pośrednia agresja
wartościową propozycję
niebezpiecznej, burzącej dobry
powyższym, mogą być jednak
przekazana w (pozornie)
(usługę, złe rozwiązanie), byle
klimat grupy.
dużo dalej idące i zauważalne
tylko uniknąć konfliktu.
przyjacielskiej formie.
dopiero po dłuższym czasie.
Czasami jest to pozytywne, ale

Postawa pośrednia Jest ona najlepsza w
generalnie jest niekorzystne i
Np.: Ja wiem, że Paweł jest
(asertywna), w której rozwiązywaniu konfliktów.
powoduje straty. Człowiek
bardzo zdolny i pracowity i
niekonfliktowy traci poczucie
mówiący okazuje tyle
świetnie nadaje się na to
wartości - co prowadzi do
samo respektu sobie,
stanowisko, ale jego ostatnie
frustracji.
posunięcia kompromitują nasz
co i drugiej stronie.
wydział...
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 11
Delikatne wyjście z konfliktu

Ustal (sobie) cel do którego będziesz zdążał.

- czy chcesz zmienić jakieś poglądy rozmówcy,

- czy np. po prostu  rozluz
nić atmosferę (a powrót do rozwiązania
problemu nastąpi póz
niej).

Wybierz dobry moment na zabranie głosu
delikatne rozwiązania maja małą szansę powodzenia gdy strony właśnie
atakują się agresywnie

Przygotuj szczegółowo wypowiedz


- wypowiedz
musi być jasna
- używaj sformułowań  JA , a nie  WY .
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 12
Delikatne wyjście z konfliktu c.d.

Zachowaj neutralny stosunek do tego, co chcesz powiedzieć. Używaj
neutralnych sformułowań, bez emocji:

- Marnuje pan czas w pracy.

+ Trzy wasze ostatnie raporty były przygotowane z dużym opóz
nieniem.

Odzwierciedl w zachowaniu interpretacje i odczucia swoje, swojej
grupy itd.

-Dlaczego pan mi nie wierzy?

+To brzmi tak jakby pan myślał, że ja oszukuję, co sprawia mi przykrość.

Wywołaj pytania, reakcję drugiej strony.

- Proszę być na przyszłość bardziej punktualnym z przygotowaniem raportów.

+Chciałbym usłyszeć pańską obietnicę, że następne raporty będą dostarczane
punktualnie.

Umiejętnie opisz i podkreśl konsekwencje.

-Będzie lepiej jak pan będzie punktualny z tymi raportami.

+Jeżeli raporty będą dostarczane na czas, nie będziemy musieli się więcej w tej
sprawie spotykać.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 13
Negocjacje
dwie lub więcej stron poszukuje (w dyskusji) wzajemnie akceptowalnej ugody.
Rodzaje negocjacji (style negocjacji, orientacje):

W-L (Win-Lose):
Powstają gdy tylko jedna ze stron może osiągnąć cele i to zwycięstwo
wiąże się ze stratą drugiej strony.
W czasie negocjacji W-L musimy bezustannie zbierać następujące
informacje:
ą� Jak bardzo przeciwnik potrzebuje rozwiązania (towaru) będącego
przedmiotem negocjacji?
ą� Czy ma jakieś alternatywne rozwiązania w zapasie (poza negocjowanymi) i czy
wie o nich?
ą� Ile jest w stanie (jest gotów) zapłacić za osiągnięcie (kupienie)
rozwiązania (celu)?
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 14
Rodzaje negocjacji c.d.

L-L (Lose-Lose)
Pozornie niemożliwe, strony nie dążą do takiego celu, ale czasem zdarza
sie, że obie (wszystkie) strony kończą negocjacje z przeświadczeniem, ze
są stroną tracącą. Zwykle jest to wynikiem wyczerpujących obie strony
starć (negocjacji, zwalczania się) lub też zaistnieniem nowych
nadrzędnych okoliczności.

Kompromis
Obie strony dążą do ugody i idą na ustępstwa. Nie zawsze kompromis
jest dobrym rozwiązaniem. Zwłaszcza gdy obie strony wycofują się (zbyt
łatwo) częściowo z żądań. Dobre rozwiązania daje gdy strony poszukują
poza istniejącymi - nowych lepszych rozwiązań.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 15
Negocjacje niekonfrontacyjne

W-W (Win-Win)
Obie strony kończą negocjacje w
przeświadczeniu, że osiągnęły swój cel. Mogą
mieć miejsce przy założeniu, że obie strony
mogą osiągnąć swoje cele. Rozwiązania
otrzymane przy dobrze prowadzonej negocjacji
W-W są lepsze od innych stylów negocjacji.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 16
Negocjacje(?) Win-Win

Ustalenie potrzeb obu stron. To umożliwi unikniecie
polaryzacji. Drogą jest tu wstawienie się w rolę jednej
ze stron i ustalenie dlaczego to rozwiązanie jest takie
istotne dla tej i dla drugiej strony.

Stosowanie burz mózgów (wspólne dla stron) do
stworzenia (możliwie dużej) listy możliwych rozwiązań.

Ocena alternatywnych rozwiązań.

Stosowanie rozwiązania. Niech strony zrozumieją dane
rozwiązanie i niech go wypróbują, sprawdzą
(w dostępny praktyczny sposób).

Doglądanie (nadzoruj) realizacji rozwiązania.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 17
Porównanie stylów negocjacji
W-L (L-L) W-W
Kontrola (stylu) orientacji istnieje Brak kontroli orientacji (stylu) -
trudna
Zwycięstwo jednych jest widziane jako Obopólne zwycięstwo wydaje się
przegrana drugich osiągalne.
Argumenty prowadzą do polaryzacji Zwiększanie ilości różnych propozycji
prowadzi do sukcesu
Każda strona widzi wyjście tylko ze Strony rozumieją (starają się zro-
swojego punktu widzenia zumieć) punkt widzenia przeciwnika
Podejście krótkoterminowe, Długoterminowe rozwiązania, dobre
koncetrowanie się na pilnych problemach. stosunki na przyszłość
Rozważa się tylko osiągnięcie celu Oba punkty - rozwiązanie problemu
bezpośredniego -rozwiązania zadania i długoterminowe dobre stosunki
stron -są uwzględniane
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 18
Porównanie stylów negocjacji c.d.

W-L stosuj gdy:

�� Interesuje cię sam konflikt,

�� Jesteś (znacznie!) silniejszy (pozycja),

�� Nie musisz mieć długotrwałych stosunków z
przeciwną stroną,

�� Druga strona zastosowała W-L orientację.

W-W stosuj gdy:

�� Masz wspólny (ogólny) cel.

�� Masz słabszą, lub w przybliżeniu równą pozycję,

�� Potrzebujesz ciągłych dobrych stosunków z
przeciwną stroną.

�� Druga strona przyjęła W-W taktykę.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 19
Style negocjacji - opozycje.

Kooperacja a współzawodnictwo w przyjętej taktyce:

�� w W-L strona jest widziana jako przeciwnik,

�� w W-W wymagana będzie kooperacja.

Siła a Zaufanie:

�� siła jest niezbędna w W-L,

�� siła nie może być wykorzystywana w W-W.

Zafałszowanie a Otwartość:

�� w W-L musi być używany bluff, przesada, zatajenie
posiadanych informacji,

�� natomiast praktyki te burzą negocjacje W-W i uniemożliwiają
ich przeprowadzenie.

Egocentryzm a wspólne cele:

w W-L musimy kierować się wyłącznie interesami swojej strony.
T. Dyduch, KI AGH Socjotechniki pracy zespołowej 20