Grzegorz CZERSKI
Wydział Paliw i Energii, AGH, Kraków
email: [e-mail]
Nowe techniki dla gazowych urządzeń grzewczych
eliminujące możliwość zatrucia tlenkiem węgla
Słowa kluczowe
zatrucia tlenkiem węgla  urządzenia gazowe  systemy kominowe
Key words
carbon monoxide poisoning  gas appliances  chimney systems
Streszczenie
W Polsce corocznie ma miejsce bardzo wiele wypadków zatruć tlenkiem węgla pochodzą-
cym z gazowych urządzeń grzewczych, w tym niestety wiele śmiertelnych. Artykuł charaktery-
zuje przyczyny tego typu zatruć a także prezentuje rozwiązania umożliwiające zmniejszenie
ryzyka ich wystąpienia. Szczególną uwagę poświęcono nowej technice eliminującej niebezpie-
czeństwo zatrucia CO, tj. zastosowanie urządzeń gazowych z zamkniętą komorą spalania wraz
z nowoczesnymi systemami kominowymi.
1. Zatrucia tlenkiem węgla pochodzącym z gazowych urządzeń grzewczych
Każdego roku w Polsce dochodzi do bardzo wielu wypadków zatruć tlenkiem węgla ,w tym
także śmiertelnych. Z uwagi na skalę występowania, wypadki tych zatruć należy uznać jako
problem o charakterze społecznym, niosący za sobą wiele ludzkich tragedii. Zatrucie CO wiąże
się z bardzo niekorzystnymi skutkami takimi jak: trwała utrata zdrowia, konieczność rehabili-
tacji osób, które uległy zatruciu itp. W przypadku wypadków śmiertelnych wiąże się to często
z ze śmiercią młodych, znajdujących się dopiero u progu swego życia ludzi. Największa ilość
wypadków zatruć CO dotyczy użytkowników urządzeń gazowych, przy czym najczęściej mają
one miejsce w wielokondygnacyjnych budynkach mieszkalnych wyposażonych w gazowe
grzejniki wody przepływowej, czyli popularne piecyki łazienkowe.
Jak dotąd brak jest szczegółowych danych odnośnie ilości zatruć tlenkiem węgla w Polsce.
Korporacja Kominiarzy Polskich, która zbiera dane z mediów, komend straży pożarnych i poli-
cji szacuje całkowitą liczbę wypadków zatruć CO na kilka tysięcy rocznie a zatruć ze skut-
kiem śmiertelnym na kilkaset. Według [1] liczba przypadków śmiertelnych zatruć tlenkiem
węgla pochodzącym z urządzeń gazowych wynosiła w Polsce w latach 1991-97 ok. 120 rocz-
89
Czerski G.: Nowe techniki dla gazowych urządzeń grzewczych eliminujące możliwość...
nie i spadła w latach 1998-2002 do ok. 70. Ilość wypadków nie kończących się śmiercią jest
jeszcze trudniej oszacować. Według wyrywkowych ocen dokonanych przez Stację Sanitarno-
Epidemiologiczną w Wałbrzychu na jeden wypadek śmiertelny przypada 5 niekończących się
zgonem.
Największa ilość wypadków ma miejsce w trakcie sezonu grzewczego, przy czym aż ok.
85% wypadków śmiertelnych odnotowuje się w okresie od 1 listopada do 31 marca [1]. Istnieje
bezpośredni związek pomiędzy temperaturą zewnętrzną, a ilością zatruć śmiertelnych tlenkiem
węgla, co przedstawiono na rys. 1.
Rys. 1. Procentowy rozkład zgonów z powodu zatrucia tlenkiem węgla w poszczególnych miesiącach
roku oraz średnie miesięczne wartości temperatury powietrza zewnętrznego [1].
Fig. 1. Proportional distribution of deaths caused by CO poisoning in particular months of the year and
average monthly values of outdoor air temperature.
Tlenek węgla jest najniebezpieczniejszym składnikiem spalin powstającym w wyniku
niezupełnego spalania gazu. CO jest bardzo niebezpieczny ze względu na swoje właściwości:
jest gazem bezbarwnym, bezwonnym i niedrażniącym czyli trudnym do wykrycia. Posiada
zbliżoną gęstość do powietrza oraz łatwo się z nim miesza, ponadto wiąże się 240 razy łatwiej
z krwią niż tlen. Podczas wdychania CO jest wchłaniany przez płuca do krwiobiegu, gdzie wią-
że się trwale z hemoglobiną tworząc tzw. karboksyhemoglobinę (COHb). Efektem tego jest
niedotlenienie mózgu, co przy dużym stężeniu CO w powietrzu lub jego długotrwałym wchła-
nianiu prowadzi do utraty świadomości, a nawet zgonu.
Objawy zatrucia tlenkiem węgla to: zawroty i bóle głowy, mdłości, stan pobudzenia psy-
choruchowego, odczucie niepokoju, silne bóle w klatce piersiowej, osłabienie a następnie wy-
mioty i utrata przytomności. Przy nagłym narażeniu na działanie wysokich stężeń omdlenie
i zapaść mogą poprzedzać jedynie osłabienie i zawroty głowy [2, 3].
W przypadku ostrego zatrucia CO dochodzi do uszkodzeń wielonarządowych. Ciężkie za-
trucie prowadzi do zaburzenia funkcjonowania serca, patologicznych zmian w mięśniu serco-
wym, obrzęku i krwotoku płuc, zmian w tkance mózgowej i związanych z tym zaburzeń pa-
mięci, zmiany osobowości, trudności w koncentracji itp. oraz uszkodzenia wątroby. Przy zatru-
90
Krakowska Konferencja Młodych Uczonych 2007
ciach kobiet ciężarnych stanowi to poważne niebezpieczeństwo dla płodu Odmienne są objawy
dla przewlekłego zatrucia CO, które początkowo przybierają postać grypopodobnych a zatrucie
to jest często mylone z zespołem chronicznego zmęczenia, infekcją dróg oddechowych lub in-
nymi zaburzeniami. Trwałe narażenie na tlenek węgla może powodować bóle i zawroty głowy,
zaburzenia pamięci, zaburzenia snu, spadek wydajności pracy, zaburzenia emocjonalne oraz
uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego [2].
Analiza zaistniałych wypadków zatruć dowodzi, że dotyczą one właściwie wszystkich
grup społecznych, zarówno pod względem wykształcenia jak i wieku - niestety szczególnie
często ulegają im również dzieci. Niedocenianym problem jest narażenie na chroniczne podtru-
wanie tlenkiem węgla, którego objawy są powszechnie lekceważone. Ponadto zazwyczaj z
le
diagnozowane, często pozostają niewykryte. W tej sytuacji nieświadoma zagrożenia ofiara
przez długi czas przebywa w środowisku szkodliwym a ciągłe działanie CO wywiera bardzo
niekorzystny wpływ na jej zdrowie.
Głównymi przyczynami powstawania zagrożeń zatruć tlenkiem węgla są [4]:
- niedostateczny napływ powietrza dla zapewnienia prawidłowego spalania gazu oraz
swobodnego odpływu spalin na zewnątrz,
- nieprawidłowe działanie wentylacji i układu odprowadzania spalin,
- odwrócenie ciągu przez wiatr,
- brak wyporu termicznego w okresie letnim,
- stosowanie niesprawnych urządzeń gazowych,
- nieprawidłowa eksploatacja urządzeń gazowych oraz pomieszczeń, w których się
one znajdują.
Odpowiedni napływ powietrza jest koniecznym warunkiem dla zapewnienia prawidłowego
funkcjonowania wentylacji grawitacyjnej, w przypadku której decydującą rolę odgrywa szczel-
ność stolarki budowlanej a głównie okien zewnętrznych [5]. Dla 1 kW zainstalowanej mocy
urządzenia gazowego należy dostarczyć 1,6 m3/h powietrza, tymczasem wytwarzane dzisiaj
okna charakteryzują się bardzo małym współczynnikiem infiltracji. Zbyt mały napływ powiet-
rza skutkuje wieloma niekorzystnymi zjawiskami, m.in.: utrudnia swobodny odpływ spalin,
powoduje niezupełne spalania gazu w urządzeniach gazowych.
Do zaniku lub odwrócenia kierunku ciągu w kanale może dojść w sytuacji, kiedy tempera-
tura na zewnątrz jest taka sama lub większa jak wewnątrz pomieszczenia. Również wiatr może
doprowadzić do ograniczenia wielkość wypływu gazów spalinowych a nawet odwrócenia cią-
gu. Cofanie się spalin pod wpływem działania wiatru jest przede wszystkim skutkiem wystą-
pienia niekorzystnej różnicy miedzy ciśnieniem powietrza w obrębie okien mieszkania a ciś-
nieniem u wylotu komina. W wyniku tego może dojść do zaburzenia pracy układów: wentyla-
cyjnego i odprowadzającego spaliny oraz napływu produktów spalania do pomieszczenia.
Newralgicznym okresem funkcjonowania grawitacyjnych układów odprowadzających spali-
ny z gazowych grzejników wody z otwartą komorą spalania jest początkowy okres ich pracy.
W tym czasie powstające spaliny nie zdążą jeszcze ogrzać kanału spalinowego w efekcie czego
wytwarzany wtedy zbyt słaby ciąg lub nawet jego brak, może być przyczyną wypływu spalin
do pomieszczenia. Jest to szczególnie groz
ne w przypadku niesprawnych urządzeń gazowych.
Za urządzenie niesprawne uznaje się takie, w którym stężenie tlenku węgla w spalinach prze-
kracza 0,1% [6]. Przyczyny podwyższonej zwartości CO w spalinach to przede wszystkim:
zabrudzona nagrzewnica, zanieczyszczony palnik, zła regulacja palnika (zasysanie powietrza
pierwotnego) oraz niedostateczny dopływ powietrza wtórnego do spalania.
91
Czerski G.: Nowe techniki dla gazowych urządzeń grzewczych eliminujące możliwość...
Często zdarza się, że choć wentylacja czy też układ odprowadzania spalin są zaprojektowa-
ne i wykonane prawidłowo, to jednak ich eksploatacja jest niewłaściwa. Wynika to z braku
podstawowej wiedzy użytkowników odnośnie działania tych bardzo ważnych, bo zapewniają-
cych im bezpieczeństwo układów oraz urządzeń. Należy też wspomnieć o często spotykanych
przypadkach stosowania urządzeń gazowych o nadmiernej mocy w stosunku do możliwości
dostarczenia im przez układ wentylacyjny wymaganej ilości powietrza do spalania.
2. Sposoby ograniczania i eliminacji ryzyka zatruć CO
Ograniczenia ilości wypadków zatruć CO można dokonać na trzech płaszczyznach: legisla-
cyjnej, edukacyjnej i technicznej.
Do działań legislacyjnych można zaliczyć obowiązek okresowych kontroli: układów wen-
tylacyjnych i spalinowych, wielkości napływu powietrza do całego mieszkania jak też do
poszczególnych pomieszczeń z urządzeniami gazowymi oraz instalacji gazowej. Ta ostatnia
winna obejmować sprawdzenie sprawności technicznej urządzeń gazowych (m.in. ocenę za-
wartości CO w spalinach).
Działalność edukacyjna powinna się skupiać na szerzeniu wiedzy (np. przez media czy
w formie ulotek dostarczanych przez dystrybutorów paliw gazowych) o podstawowych zasa-
dach prawidłowego użytkowania urządzeń gazowych ze szczególnym uwzględnieniem zapew-
nienia dopływu powietrza do mieszkania.
Spośród różnorodnych technicznych sposobów ograniczenia a nawet eliminacji zagrożeń
zatruciem CO pochodzącym ze spalin z urządzeń gazowych znajdujących się w pomieszcze-
niach mieszkalnych należy wymienić [7]:
- zapewnienie odpowiedniego napływu powietrza poprzez zastosowanie mikrowenty-
lacji, nawietrzaków lub nawiewników,
- instalowanie czujników wykrywające obecność CO w pomieszczeniu, w tym rów-
nież połączonych z systemami odcinającymi dopływ gazu do instalacji,
- stosowanie nasad kominowych poprawiających siłę ciągu i chroniących przed nie-
korzystnym oddziaływaniem wiatru na kanały wentylacyjne i spalinowe,
- wspomaganie siły ciągu grawitacyjnego w okresach jego zmniejszenia lub zaniku,
- montowane w urządzeniach gazowych zabezpieczenia zapobiegające cofaniu spalin
do pomieszczenia,
- wymiana urządzeń gazowych z otwartą komorą spalania (typu B) na urządzenia
z zamkniętą komorą spalania (typu C).
Jak już wcześniej wspomniano, bardzo istotnym problemem jest dostarczenia odpowiedniej
ilości powietrza niezbędnej dla prawidłowego spalania gazu w urządzeniu. Najczęściej dopro-
wadzenie powietrza do spalania umożliwia stosowana w oknach mikrowentylacja. Rozwiąza-
nie takie ma jednak szereg wad: m. in. strumień powietrza jest nieznany i niekontrolowany -
czasami jest on za duży a czasami zbyt mały. Poza tym wymaga ona świadomej obsługi przez
użytkowników; z praktyki wiadomo iż często nie jest stosowana w sposób prawidłowy. Dużo
skuteczniejszym rozwiązaniem jest montowanie nawiewników umieszczanych najczęściej
w górnej części okna. W nowoczesnych nawiewnikach ilość dopływającego do pomieszczenia
powietrza jest regulowana automatycznie. W tym celu wykorzystuje się sterowanie różnicą
ciśnień, wysokością temperatury lub poziomem wilgotności (nawiewniki higrosterowane).
92
Krakowska Konferencja Młodych Uczonych 2007
Dość prostym, skutecznym i w miarę tanim sposobem ochrony jest zastosowanie czujników
tlenku węgla w pomieszczeniach z urządzeniami gazowymi. W najprostszych rozwiązaniach
jest to urządzenie sygnalizujące wizualnie i dz
więkowo obecność toksycznego CO w pomiesz-
czeniu. W bardziej zaawansowanych, a zarazem zdecydowanie droższych systemach czujniki
takie stosowane są zazwyczaj w połączeniu z metanomierzami. W sytuacji, kiedy wykryją one
obecność CO lub metanu w atmosferze pomieszczenia oprócz sygnalizacji tego faktu odcinają
też dopływ gazu do instalacji.
W Polsce dosyć powszechnie stosowane są różnego typu nasady kominowe m. in.: stałe,
samonastawne, obrotowe a także wykorzystujące promieniowanie słoneczne nasady termody-
namiczne. Nasady takie chronią przede wszystkim osłonę komina przed niekorzystnym działa-
niem wiatru a do wspomagania siły ciągu wykorzystują zwykle siły naturalne (najczęściej
wiatr). Skutecznym sposobem uniknięcia ograniczenia lub odwrócenia kierunku ciągu w kana-
łach wentylacyjnych jest zastosowanie wentylacji hybrydowej, czyli połączenie wentylacji
naturalnej i sztucznej. Nowoczesne urządzenia gazowe wyposażone są w zabezpieczenia przed
skutkami zaniku ciągu; w razie jego ustania następuje odcięcie dopływu paliwa do palnika.
Wspomaganie wentylacji grawitacyjnej polega na generowaniu inżekcji poprzez wdmuchi-
wanie szybkiego strumienia powietrza stycznie do osi kanału wentylacyjnego, bądz
nadmuchu
strugi na otwór odprowadzający w kierunku prostopadłym do jego osi. Przy odpowiedniej
prędkości strugi powietrza wdmuchiwanej do kanału wentylacja funkcjonuje prawidłowo kosz-
tem niewielkich nakładów energetycznych. Drugie z podanych rozwiązań (tj. strumień prosto-
padły do osi kanału grawitacyjnego) równie istotnie poprawia siłę ciągu jak rozwiązanie pierw-
sze, przy niższych jednak nakładach związanych z mniejszymi prędkościami przepływu oraz
większymi średnicami doprowadzającymi powietrze, jakie stosuje się w tej metodzie [8].
3. Urządzenia gazowe z zamkniętą komorą spalania
Najskuteczniejszym sposobem eliminacji zagrożenia zatrucia tlenkiem węgla jest jednak
wymiana urządzeń gazowych z otwartą komorą spalania (typu B) na urządzenia z zamkniętą
komorą spalania (typu C). Obecnie w budynkach mieszkalnych dominują gazowe grzejniki
wody przepływowej z otwartą komorą spalania. W ostatnim czasie na krajowym rynku pojawi-
ły się znacznie bezpieczniejsze grzejniki gazowe z zamkniętą komorą spalania. Jak dotąd ich
zastosowanie jest jednak jeszcze znikome. Odseparowanie komory spalania od pomieszczenia,
w którym zamontowane jest urządzenie gwarantuje, że produkty spalania, nawet jeśli znajduje
się w nich toksyczny tlenek węgla, nie zagrażają mieszkańcom. Dodatkowo dzięki dostarcza-
niu powietrza do spalania z zewnątrz likwiduje się możliwość spadku koncentracji tlenu w po-
mieszczeniu. Zastosowanie urządzeń z zamkniętą komorą spalania wiąże się z koniecznością
montażu odpowiednich systemów kominowych.
Urządzenia z zamkniętą komorą spalania charakteryzują się wysokim poziomem rozwiązań
technicznych, wysoką efektywnością energetyczną, wysokim stopniem automatyzacji i kom-
fortem obsługi. Wysoka sprawność energetyczna uzyskiwana jest poprzez zastosowanie spraw-
nych wymienników ciepła oraz wstępne podgrzewanie powietrza w przewodzie powietrzno-
spalinowym. Ponadto cechują się zwartą budową, niewielkimi rozmiarami, hermetyczną obu-
dową oraz cichą pracą. Wyposażone są w automatykę wraz z systemami zabezpieczeń. Umoż-
liwiają płynną zmianę mocy w zależności od ilości pobieranej wody. Można je zamonto-
wać wśród mebli, w zamkniętej szafie lub w pomieszczeniu o małej kubaturze, a więc tam
93
Czerski G.: Nowe techniki dla gazowych urządzeń grzewczych eliminujące możliwość...
gdzie w świetle obowiązujących przepisów urządzenie typu B nie mogłyby być stosowane.
Wadą stosowania tego typu urządzeń jest dosyć wysoki koszt inwestycji. Należy jednak nad-
mienić, iż skoro charakteryzują się one wysoką efektywnością energetyczną, wpływa to zna-
cząco na zużycie gazu a więc obniżenie kosztów ich eksploatacji.
Wśród urządzeń z zamkniętą komorą spalania wyróżnia się konstrukcje, w których odpro-
wadzanie spalin i pobieranie powietrza odbywa się grawitacyjnie (zwykle są to urządzenia
o małej mocy) lub wymuszone jest przez wentylator (najczęściej spotykane tzw. urządzenia
 turbo ). Urządzenia z wentylatorem wymagają zasilania w energię elektryczną, co wiąże się
z dodatkowymi kosztami eksploatacyjnymi. W grupie urządzeń z zamkniętą komorą spalania
występują też urządzenia kondensacyjne.
Obecnie na polskim rynku tylko kilku producentów oferuje gazowe podgrzewacze wody
przepływowej z zamkniętą komorą spalania. Urządzenia te przystosowane są zarówno do spa-
lania gazu ziemnego różnych grup jak i gazu płynnego. Każde z nich wyposażone jest w wen-
tylator oraz urządzenie do automatycznego zapłonu. Moce nominalne oferowanych urządzeń
są do siebie zbliżone i wahają się w przedziale od 19,5 do 24,4 kW. Są to dosyć wysokie war-
tości, odpowiadające poziomowi najwyższych mocy spotykanych w podgrzewaczach wody
przepływowej z otwartą komorą spalania. Oferowane na rynku grzejniki z zamkniętą komorą
spalania mają zbliżone do siebie parametry jak również ceny. Analizując koszty związane
z zastosowaniem takich urządzeń należy dodatkowo uwzględnić koszty montażu oraz koszty
samych przewodów powietrzno-spalinowych, które oferuje każdy z producentów wspomnia-
nych grzejników. Ich cena zależy od długości i ilości zastosowanych elementów.
Wymagania odnośnie gazowych podgrzewaczy wody przepływowej (w tym także urządzeń
z zamkniętą komorą spalania) oraz metody ich badań podaje norma PN-EN 26:2002 - Gazowe
przepływowe ogrzewacze wody do celów sanitarnych, wyposażone w palniki atmosferyczne
[6]. Zawiera ona również klasyfikację oraz zasady znakowania tego typu urządzeń. Urządzenia
gazowe z zamkniętą komorą spalania mogą być instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych,
niezależnie od rodzaju występującej w nich wentylacji jeśli zastosowane są koncentryczne
przewody powietrzno-spalinowe. Natomiast aktualne przepisy niestety nie uwzględniają zróż-
nicowanych wymagań odnośnie strumienia powietrza wentylacyjnego dostarczanego do po-
mieszczenia w którym się znajduje się urządzenie gazowe w zależności od typu tego ostatnie-
go. Jest bowiem oczywistym, iż urządzenia typu C należy traktować inaczej niż urządzenia
typu B a wymagane strumienie wentylacyjne w tym pierwszym przypadku mogą być odpo-
wiednio mniejsze.
4. Systemy kominowe dla urządzeń z zamkniętą komorą spalania
Jak już wspomniano zainstalowanie urządzeń grzewczych z zamkniętą komorą spalania
wymaga stosowania nowoczesnych systemów kominowych. Dotychczasowe układy spalinowe
wykorzystywane dla urządzeń typu B były przeznaczone wyłącznie do odprowadzania spalin
na zewnątrz, podczas gdy nowe systemy służą również do dostarczania powietrza do spalania
z możliwością odzysku ciepła ze spalin do podgrzewania powietrza przeznaczonego do spala-
nia. Odprowadzanie spalin na zewnątrz pomieszczenia może odbywać się również w inny spo-
sób a mianowicie bezpośrednio przez ścianę boczną budynku.
Systemy powietrzno-spalinowe możliwe są do stosowania zarówno w budownictwie jedno-
rodzinnym jak i budynkach wielokondygnacyjnych. W budynkach jednorodzinnych stosuje się
94
Krakowska Konferencja Młodych Uczonych 2007
koncentryczny przewód powietrzno-spalinowy, natomiast w wielokondygnacyjnych możliwe
jest podłączenie kilku urządzeń gazowych do zbiorczego przewodu spalinowego. Ilość pale-
nisk podłączonych do jednego przewodu spalinowego zależy od mocy urządzenia oraz wyso-
kości i przekroju poprzecznego przewodu spalinowego. Do jednego zbiorczego systemu po-
wietrzno-spalinowego nie można podłączyć więcej niż 10 urządzeń gazowych [9].
Możliwość zastosowania wariantu z odprowadzeniem spalin przez ścianę boczną budynku
sprawia, że urządzenia gazowe można stosować bez konieczności budowy komina. W przy-
padku odprowadzania spalin bezpośrednio przez ścianę budynku, przepisy ograniczają jednak
maksymalną moc urządzenia do 21 kW dla domów jednorodzinnych wolnostojących oraz do
5 kW dla pozostałych budynków [10]. Ponieważ moc dostępnych na rynku urządzeń gazowych
służących do przygotowania c. w. u. (ok. 20 kW) zdecydowanie przekracza dopuszczalną war-
tość dla budynków wielokondygnacyjnych (5 kW), w praktyce niemożliwym jest odprowadza-
niem spalin przez ścianę boczną w takich budynkach.
Ze względu na sposób doprowadzania powietrza do spalania i odprowadzania spalin na
zewnątrz systemy spalinowe dla urządzeń z zamkniętą komorą spalania (typu C) podzielić
można na dwa główne rodzaje:
- systemy w których doprowadzenie powietrza i odprowadzeniem spalin odbywa się
przewodem koncentrycznym,
- systemy w których doprowadzenie powietrza i odprowadzanie spalin odbywa się dwo-
ma niezależnymi przewodami.
W przypadku systemów koncentrycznych wykorzystuje się ciepło spalin do podgrzewania
powietrza do spalania, co dodatkowo zwiększa efektywność energetyczną takiego układu.
W systemach tych (typu: rura w rurze) przewody spalinowe i powietrzne usytuowane są współ-
środkowo. Powietrze do spalania pobierane jest rurą zewnętrzną, natomiast spaliny odprowa-
dzane są rurą wewnętrzną. Stosowanie koncentrycznych przewodów poprawia sprawność
urządzeń grzewczych od 2 do 5 % [11]. Należy podkreślić, iż zbiorcze przewody powietrzno-
spalinowe charakteryzują się wyższą efektywnością energetyczną od pojedynczych, ponieważ
im dłuższy przewód tym większy jest czas wymiany ciepła, a co za tym idzie wyższa tempera-
tura powietrza do spalania oraz w konsekwencji wyższa sprawność cieplna urządzenia. W ta-
kim układzie każde urządzenie gazowe może mieć różną efektywność energetyczną, przy czym
urządzenie znajdujące się na najniższym poziomie będzie się odznaczało najwyższą sprawnoś-
cią cieplną ze względu na najwyższą temperaturę powietrza dolatującego do jego komory spa-
lania.
Artykuł został przygotowany w ramach pracy statutowej AGH 11.11.210.119
Literatura
[1] Żurański J. A. 2006: Zatrucia tlenkiem węgla z urządzeń gazowych w budownictwie mieszka-
niowym w latach 1991-2002, II Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Eko-Komin
 Nowoczesne i bezpieczne systemy kominowe i wentylacyjne w budownictwie mieszkaniowym",
Kraków, s. 77-85
[2] Pach J., Targosz D. 2003: Aktualne problemy diagnostyki, leczenia i orzecznictwa zatruć tlen-
kiem węgla, Sympozjum  Techniczne, medyczne i prawne aspekty bezpieczeństwa użytkowni-
ków pomieszczeń z urządzeniami gazowymi w budynkach mieszkalnych , AGH Kraków, s.27-45
95
Czerski G.: Nowe techniki dla gazowych urządzeń grzewczych eliminujące możliwość...
[3] Wachnicki Cz. 2003: Stan prawny w zakresie zabezpieczenia przed powstawaniem wypadków
śmiertelnych zatruć użytkowników pomieszczeń z urządzeniami gazowymi w budownictwie
mieszkaniowym, Sympozjum  Techniczne, medyczne i prawne aspekty bezpieczeństwa użytkow-
ników pomieszczeń z urządzeniami gazowymi w budynkach mieszkalnych , AGH Kraków, 2003,
s. 11  25
[4] Czerski G. 2004: Wpływ wentylacji i odprowadzania spalin na bezpieczeństwo użytkowników
urządzeń gazowych w pomieszczeniach mieszkalnych, Paliwa i energia XXI wieku; Akademia
Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne
AGH, Kraków, s. 319-322
[5] Nantka M. B. 2004: Relacje miedzy szczelnością okien a realizacją zadań tradycyjnej wentylacji
budynków wielorodzinnych, Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja, 1 i 2, s. 21-24 i s. 16-20
[6] PN-EN 26:2002  Gazowe przepływowe ogrzewacze wody do celów sanitarnych, wyposażone
w palniki atmosferyczne
[7] Czerski G. 2006: Ocena oraz sposoby eliminacji zagrożeń zatruć tlenkiem węgla, Rynek Instala-
cyjny, nr 3, 2006, s. 70-73
[8] Fortuna S., Wojciechowski J. 2004: Sposoby wytworzenia sztucznego ciągu w instalacji wen-
tylacyjnej przy zaniku przepływu grawitacyjnego, XV Konferencja Naukowo-Techniczna
 Wentylacja, klimatyzacja, ogrzewnictwo i zdrowie , Zakopane-Kościelisko, s. 145-157
[9] Zajda R. 2002:, Instalacje gazowe. Uregulowania prawne, zagadnienia projektowe i techniczne,
Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, Kraków
[10] Instalacje gazowe na paliwa gazowe, Cobo-Profil, Warszawa 2003
[11] Tałach Z. A., Czerski G., Strugała A. 2007: Zagrożenia zatruciem tlenkiem węgla w budownic-
twie mieszkaniowym  techniczne możliwości poprawy bezpieczeństwa mieszkańców, Nafta
Gaz, nr 1, s. 43-50
New techniques for gas appliances eliminating the danger of carbon
monoxide poisoning
Abstract
Every year, in Poland there are numerous cases of carbon monoxide poisoning, including
deathly ones, related to gas appliances. The paper discusses problems connected with CO
poisoning of this type. Solutions enabling a reduction of the risk of poisoning are also
presented. Moreover a detailed discussion is offered concerning a new technique eliminating
the possibility of CO poisoning, i.e. the use of gas appliances with closed combustion
chambers along with modern chimney systems.
96