Zaj cia 6
UWAGA
Agenda:
1. Co to jest uwaga?
2. Funkcje uwagi
3. Teorie uwagi
4. Podzielno uwagi
5. Test Stroopa
Co to jest uwaga?
" Uwaga jest mechanizmem redukcji nadmiaru
informacji docieraj cych do organów
zmys owych
" Ze wzgl du na ograniczone mo liwo ci obróbki
danych przez system nerwowy du a cz
bod ców musi zosta odrzucona (jako
niewa ne), aby mo na by o przetwarza tylko
informacje istotne
" Ma to wysoce przystosowawczy charakter
Jakie bod ce zwracaj nasz uwag ?
" W a ciwo ci fizyczne bod ców:
 Intensywno
 Nag o
 ywo
 Wyró nianie si
" Nowo bod ca (ewentualnie kontrast z innymi)
" Zgodno bod ca z kontekstem sytuacyjnym
" Zwi zek bod ca z wykonywanym zadaniem
Funkcje uwagi
" Selektywno  zdolno do wyboru jednego
bod ca kosztem innych (patrz: Dychotomiczne
s uchanie)
" Czujno  zdolno do d ugotrwa ego
oczekiwania na pojawienie si jakiego (bod ca)
sygna u a ignorowania innych (szumu)
" Kontrola czynno ci jednoczesnych
(patrz: Czy mo na robi 2 rzeczy jednocze nie?)
Funkcje uwagi cd.
" Przeszukiwanie  aktywne, systematyczne
przeszukiwanie pola percepcji w celu wykrycia
obiektów spe niaj cych za o one kryteria
Efektywno przeszukiwania zale y od:
 Z o ono ci bod ca poszukiwanego
 Liczby dystraktorów (bod ców zak ócaj cych szukanie)
 Podobie stwa dystraktorów do siebie
 Podobie stwa dystraktorów do bod ca szukanego
Przeszukiwanie cd.
Teorie uwagi selektywnej
" Co decyduje o odrzuceniu pewnych informacji
(bod ców) jako nieistotnych, a które zostan
uznane za istotne (b d przetwarzane dalej)?
" Gdzie nast puje ta selekcja (na którym pi trze
przetwarzania)?
Teorie uwagi selektywnej cd.
" Teoria wczesnej selekcji
Selekcja materia u (wa ny vs. niewa ny) dokonuje
si na wczesnych (sensorycznych) etapach
przetwarzania, kieruj c si w a ciwo ciami
fizycznymi bod ców
Teoria wczesnej selekcji cd.
Model filtra uwagi Broadbenta
Y
Je li dwa przekazy nie ró ni si niczym istotnym, to
do wiadomo ci trafiaj tylko informacje z kana u
 wa nego , natomiast informacje z kana u
 ignorowanego zostaj odrzucone ju na wej ciu
Teoria wczesnej selekcji cd.
Jednak pewne informacje kana u ignorowanego
dochodz do naszej wiadomo ci...
?
 Nat enie i barw g osu
 Imi osoby badanej (efekt coctail party)
 P e osoby mówi cej
 Zmiana j zyka
Teorie uwagi selektywnej cd.
" Teoria pó nej selekcji
Odrzucenie pewnych informacji (uznanych jako
niewa ne) dokonuje si na pó nych etapach
przetwarzania, kryterium s semantyczne w a ciwo ci
bod ców
Teoria pó nej selekcji cd.
Model  os abiacza Treisman
V
W trakcie przetwarzania pewne informacje
(uznane jako niewa ne) s  os abiane a inne
(uznane za wa ne) przechodz w niezmienionej
postaci do dalszej obróbki
Podzielno uwagi
czyli czy mo na robi 2 rzeczy jednocze nie?
Teoria modu ów
" Je li w tym samym kanale sensorycznym s
wykonywane 2 czynno ci to prawdopodobnie dojdzie
do obni enia wykonania przynajmniej jednej z nich
" Je li zadania dotycz ró nych kana ów, nie nast pi
znacz ce obni enie skuteczno ci
Podzielno uwagi cd.
Teorie podzia u zasobów
" Ludzie dysponuj okre lon  ilo ci  zasobów uwagi ( moc
obliczeniowa ,  paliwo mentalne )
" W trakcie wykonywania dwóch czynno ci jednocze nie
nast puje rozdzia posiadanych zasobów uwagi na te czynno ci
" Pewne zadania (nowe, trudne, nie zautomatyzowane itd.) mog
potrzebowa wi cej zasobów uwagi ni posiadamy
" Nast pi wtedy pogorszenie wykonania (jednej lub obu
czynno ci) i/lub wyd u enie czasu reakcji
Podzielno uwagi cd.
Czynno ci automatyczne i kontrolowane
" Czynno ci automatyczne s szybkie, dobrze wyuczone, nie
anga uj du o zasobów uwagi
" Czynno ci kontrolowane s wolne, dotycz bod ców nowych
lub trudnych, anga uj du o zasobów, s m cz ce
" W czynno ciach automatycznych podejmujemy tylko wst pn
decyzje co robimy, ale ju jak pozostawiamy nie wiadomej
kontroli
" Dzi ki automatyzacji czynno ci mo emy po wi ca nasz
energi na nowe, trudne zadania (funkcja przystosowawcza)
Zadanie STROOPA
Zadanie STROOPA - wyniki
Literatura cytowana:
" Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podr cznik
akademicki, tom 2. Gda sk: Gda skie
Wydawnictwo Psychologiczne (s.77-96)
" Lindsay, P.H., Norman, D.A. (1991). Procesy
przetwarzania informacji u cz owieka. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN (s.362-376)
Literatura na zaj cia 7:
Zimbardo, P.G., Ruch, F.L. (1996). Psychologia
i ycie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN (s.92-107)