T
TNICE KR
śENIA WIELKIEGO
T
TNICE KR
śENIA WIELKIEGO
OPUSZKA AORTY, AORTA WST
PUJ
CA, A
UK AORTY
" Część początkowa aorty rozpoczyna się w komorze lewej rozszerzeniem zwanym
opuszką aorty na ścianach, której znajdują się kieszonki zastawki półksię\
ycowatej.
Dwie z tych kieszonek przysłaniają ujścia tętnic wieńcowych unaczyniających serce.
" Opuszka aorty przechodzi w aortę wstępującą a ta z kolei w łuk aorty.
A
UK AORTY
" Od powierzchni wypukłej łuku aorty odchodzą trzy tętnice:
* Pień ramienno-głowowy, który po krótkim przebiegu dzieli się na:
- tętnicę szyjną wspólną prawą
- tętnicę podobojczykowa prawą
* Tętnica szyjna wspólna lewa
* Tętnica podobojczykowa lewa
" Od wklęsłej strony łuku aorty odchodzą gałęzie oskrzelowe.
T
TNICA SZYJNA WSPÓLNA
" Ka\
da tętnica szyjna wspólna na wysokości mniej więcej C 4 dzieli się na tętnicę
szyjną:
- wewnętrzną
- zewnętrzną
" W miejscu podziału występuje rozszerzenie zwane ZATOK
SZYJN
. Jest ogniwem,
które steruje wpływ układu nerwowego na serce i naczynia. Ściany zatoki są obficie
unerwione i dostarczają układowi nerwowemu informacji o stanie ciśnienia krwi w
tętnicy szyjnej wewnętrznej, zaopatrującej mózgowie.
Tętnica szyjna wewnętrzna
Wchodzi przez podstawę czaszki do jamy czaszki i tu kieruje swój główny pień do koła
tętniczego mózgu. Jej gałęzie zaopatrują równie\
zawartość oczodołu, jamy nosowej i
jej otoczenia, oponę twardą mózgowia, a gałęzie skórne dochodzą do powiek, czoła i
grzbietu nosa.
Tętnica szyjna zewnętrzna
Unaczynia powierzchownie głowę, oddaje gałęzie do trzewi szyi, do jamy nosowej i
ustnej oraz do gardła. Końcowe gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej to tętnica twarzowa
i skroniowa powierzchowna.
T
TNICA PODOBOJCZYKOWA PRAWA LUB LEWA
" Po wyjściu z klatki piersiowej przechodzi między mięśniami pochyłymi na zewnętrzną
powierzchnię pierwszego \
ebra i stąd kieruje się do jamy pachowej.
" Jedną z wa\
niejszych gałęzi tętnicy podobojczykowej jest tętnica kręgowa, która
biegnie przez otwory w wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych oraz otwór
potyliczny wielki do jamy czaszki. Tutaj parzyste tętnice kręgowe łączą się w tętnicę
podstawną biegnącą do koła tętniczego mózgu .
" Gałęzie tętnic podobojczykowych biorą równie\
udział w unaczynieniu ścian klatki
piersiowej, np.: tętnica piersiowa wewnętrzna i jej odgałęzienia, tętnica mięśniowo-
przeponowa, tętnica nadbrzuszna górna oraz gałęzie między\
ebrowe przednie.
T
TNICE KOC
CZYNY GÓRNEJ
" Bezpośrednim przedłu\
eniem tętnicy podobojczykowej jest tętnica pachowa. Przebiega
ona przez jamę pachową oddając szereg gałęzi unaczyniających ściany klatki piersiowej
i obręcz kończyny górnej.
" Po wyjściu z jamy pachowej przechodzi w tętnicę ramienną biegnącą w bruz
dzie
przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. Z powierzchni przyśrodkowej ramienia przechodzi
do dołu łokciowego dzieląc się na tętnice końcowe:
- tętnicę łokciową
- tętnicę promieniową
Obie tętnice biegną wzdłu\
osi długiej przedramiena.
" Jedną z większych gałęzi tętnicy łokciowej jest tętnica międzykostna, biegnąca
początkowo na dłoniowej powierzchni błony międzykostnej przedramienia, a poni\
ej
mięśnia nawrotnego czworobocznego przechodzi na jej powierzchnię grzbietową.
" Tętnica łokciowa i promieniowa oraz ich odgałęzienia dłoniowe łączą się na
powierzchni dłoniowej ręki tworząc:
- łuk dłoniowy powierzchowny
- łuk dłoniowy głęboki
A
uki dłoniowe mają wa\
ne znaczenie czynnościowe, zapewniają dobre ukrwienie
ręki mimo ucisku na tętnice przy wykonywaniu ró\
nych ćwiczeń ruchowych (np. na
przyrządach lub trzymanie twardych przedmiotów czasie pracy).
" Od łuków tętniczych odchodzą tętnice do palców.
AORTA ZST
PUJ
CA
" A
uk aorty przechodzi w aortę zstępującą w pobli\
u kręgosłupa, na jego przednio-bocznej
lewej powierzchni.
" Gałęzie aorty zstępującej dzieli się na:
- trzewne - unaczyniające narządy
- ścienne - unaczyniające ściany tułowia
" Aortę zstępującą na przebiegu:
- w jamie klatki piersiowej nazywa się aortą piersiową
- w jamie brzusznej - aortą brzuszną
AORTA PIERSIOWA
" Do gałęzi ściennych aorty piersiowej zalicza się:
- tętnice między\
ebrowe tylne - unaczyniają między\
ebrza
- tętnice przeponowe górne - unaczyniają przeponę
" Gałęzie trzewne aorty piersiowej biegną do przełyku, osierdzia, oskrzeli, węzłów
chłonnych śródpiersiowych
AORTA BRZUSZNA
Na wysokości Th 12 aorta przechodzi przez rozwór aortowy przepony i zmienia nazwę na
aortę brzuszną.
" W jamie brzusznej biegnie do przodu i w lewo od kręgosłupa dochodząc do L 4 i tu
dzieli się na swe gałęzie końcowe:
- na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne
- tętnicę krzy\
ową pośrodkową
" Gałęzie ścienne aorty brzusznej to:
- cztery pary tętnic lędz
wiowych - unaczyniają one mięśnie ściany jamy brzusznej, dają
gałęzie do rdzenia i mięśni grzbietu
- parzyste tętnice przeponowe dolne
- tętnica krzy\
owa pośrodkowa
" Gałęzie trzewne aorty brzusznej podzielić mo\
na na:
- gałęzie parzyste - to tętnice zaopatrujące: nadnercza, nerki, jajniki lub jądra.
- gałęzie nieparzyste  to:
Pień trzewny - odchodzi od przedniej ściany aorty na wysokości Th12. Po krótkim
przebiegu (1cm) dzieli się na trzy gałęzie:
- tętnicę wątrobową wspólną
* Przedłu\
eniem tętnicy wątrobowej wspólnej jest tętnica wątrobowa
właściwa oddająca krew do naczyń włosowatych wątroby.
- tętnicę śledzionową
- tętnicę \
ołądkową lewą
Tętnica krezkowa górna - odchodzi od przedniej powierzchni aorty brzusznej, 1-2cm
poni\
ej pnia trzewnego. Zaopatruje jelito czcze i kręte oraz
jelito grube a\
po zgięcie lewe okrę\
nicy.
Tętnica krezkowa dolna - odchodzi od aorty na poziomie L3 Zaopatruje okrę\
nice
zstępującą, esicę i górna część odbytnicy
" Tętnice biodrowe wspólne powstałe z rozgałęzienia aorty brzusznej dzielą się na:
- tętnice biodrowe zewnętrzne
- tętnice biodrowe wewnętrzne
* Tętnica biodrowa wewnętrzna schodzi do miednicy małej i zaopatruje:
- ściany i trzewia miednicy
- narządy płciowe zewnętrzne
- okolicę kroczową
T
TNICE KOC
CZYNY DOLNEJ
* Tętnica biodrowa zewnętrzna oddaje gałęzie do ścian brzucha i przechodzi pod
więzadłem pachwinowym na udo, przyjmując nazwę tętnicy udowej
Największą gałęzią tętnicy udowej jest tętnica głęboka uda
Obie tętnice zaopatrują obręcz biodrową i udo.
* Następnie tętnica udowa przez rozwór przywodzicieli przechodzi do dołu
podkolanowego i zmienia nazwę na tętnicę podkolanową, która dzieli się na tętnicę
piszczelową przednią i tylną.
* Tętnica piszczelowa tylna biegnie w tylnej grupie mięśni goleni do kanału kostki
przyśrodkowej. Największą jej gałęzią jest tętnica strzałkowa, która biegnie wzdłu\

strzałki i kończąc się bocznie od ścięgna Achillesa oddaje gałęzie piętowe.
Tętnica piszczelowa tylna na powierzchni podeszwowej stopy dzieli się na:
- tętnicę podeszwową przyśrodkową
- tętnicę podeszwową boczną
* Przedłu\
eniem tętnicy piszczelowej przedniej (biegnie w przedniej grupie mięśni
goleni) jest tętnica grzbietowa stopy.
Z zespolenia tętnicy grzbietowej stopy z tętnicami podeszwowymi powstaje łuk
podeszwowy wysyłający tętnice do palców stopy.
ROZGAA

ZIENIA WSZYSTKICH T
TNIC KR
śENIA WIELKIEGO DZIEL
SI

NA CORAZ DROBNIEJSZE T
TNICE I PRZECHODZ
W NACZYNIA
WA
OSOWATE ZNAJDUJ
CE SI
WE WSZYSTKICH NARZ
DACH ORGANIZMU.
Z NACZYC
WA
OSOWATYCH POWSTAJ
śYA
Y
śYA
Y KR
śENIA WIELKIEGO
śYA
Y KR
śENIA WIELKIEGO
śyły łączą się w coraz większe naczynia i ostatecznie uchodzą do prawego przedsionka
serca dwiema du\
ymi \
yłami: \
yłą główną górną i dolną. Tam uchodzi te\
zatoka
wieńcowa serca, czyli krótkie naczynia \
ylne wyprowadzające krew z \
ył serca.
UKA
AD śYA
Y GA
ÓWNEJ GÓRNEJ
(V. CAVA SUPERIOR)
" śyła główna górna zbiera krew z głowy, kończyn górnych i klatki piersiowej.
" Powstaje z połączenia dwu \
ył ramienno-głowowych, na wysokości pierwszej chrząstki
\
ebrowej prawej.
" Początek ka\
dej z \
ył ramienno-głowowych znajduje się w miejscu połączenia się \
yły
szyjnej wewnętrznej z \
yłą podobojczykową. Miejsce połączenia tych \
ył nazywamy
kątem \
ylnym.
ZAKRES UKRWIENIA
śyła szyjna wewnętrzna - zbiera krew z jamy czaszki (z mózgowia, oka, ucha, opon
mózgowych), z twarzy oraz większej części szyi (obszar
unaczynienia tętnicy szyjnej wspólnej).
śyła podobojczykowa - zbiera krew z kończyny górnej, z okolicy obręczy barkowej i
górnych okolic tułowia oraz z głębokich części szyi.
" Przed wejściem \
yły głównej górnej do prawego przedsionka uchodzi do niej \
yła
nieparzysta. Głównym jej dopływem jest \
yła nieparzysta krótka stanowiąca
przedłu\
enie \
yły lędz
wiowej wstępującej lewej.
ZAKRES UKRWIENIA
Obie \
yły nieparzyste zbierają krew ze ścian klatki piersiowej oraz trzewi. śyły ścienne i
trzewne noszą te same nazwy, co towarzyszące im tętnice: między\
ebrowe, oskrzelowe,
przełykowe, osierdziowe i śródpiersiowe.
UKA
AD śYA
Y GA
ÓWNEJ DOLNEJ
(V. CAVA INFERIOR)
" śyła główna dolna otrzymuje swe gałęzie z dolnej połowy ciała: brzucha i miednicy oraz
z kończyn dolnych. Powstaje z połączenia \
yły krzy\
owej pośrodkowej z \
yłami
biodrowymi wspólnymi na wysokości L4 lub L5 po stronie prawej.
" śyły biodrowe wspólne biorą swój początek do przodu od stawów krzy\
owo-
biodrowych, z połączenia \
ył biodrowych wewnętrznych z \
yłami biodrowymi
zewnętrznymi.
ZAKRES UKRWIENIA
śyła biodrowa wewnętrzna - prowadzi krew ze ścian i trzewi miednicy małej
śyła biodrowa zewnętrzna - ze ścian miednicy du\
ej i z kończyn dolnych, jako
przedłu\
enie \
yły udowej
" Dopływy \
yły głównej dolnej mo\
na podzielić (jak gałęzie aorty zstępującej), na:
- ścienne - noszą nazwę towarzyszących im tętnic: lędz
wiowe i przeponowe
- trzewne - to \
yły pochodzące z narządów parzystych jamy brzusznej: nadnerczowe,
nerkowe, z gruczołów płciowych: jajnikowe, jądrowe i z wątroby !!!
" śyły z narządów nieparzystych jamy brzusznej (z wyjątkiem wątrobowych !) nie
uchodzą do \
yły głównej dolnej, lecz do śYA
Y WROTNEJ (V. PORTAE) -
opracować samodzielnie
śYA
Y KOC
CZYN
Pod względem topograficznym \
yły kończyn dzielimy na:
o głębokie
o powierzchowne (podskórne)
śYA
Y GA

BOKIE - towarzyszą tętnicom i noszą zwykle ich nazwy. Mniejszym
tętnicom towarzyszą zwykle dwie \
yły.
KOC
CZYNA GÓRNA
" śyły głębokie
Na kończynie górnej parzyste \
yły towarzyszą tętnicom zazwyczaj a\
do wysokości stawu
ramiennego. Tak więc w pobli\
u tętnicy promieniowej, łokciowej i ramiennej biegną po
dwie \
yły. Tętnicy pachowej, a czasami równie\
górnemu odcinkowi tętnicy ramiennej,
towarzyszy ju\
tylko jedna \
yła - ramienna wspólna i pachowa
" śyły skórne (powierzchowne) - zbierają się począwszy od wysokości stawu
łokciowego do dwu pni \
ylnych: \
yły odpromieniowej i \
yły odłokciowej.
śyła odpromieniowa - biegnie po bocznej stronie przedniej powierzchni przedramienia
oraz ramienia i uchodzi w dole naramienno-piersiowym do \
yły
pachowej.
śyła odłokciowa - większa; biegnie po przyśrodkowej stronie przedniej powierzchni
przedramienia i uchodzi do górnego odcinka jednej z \
ył ramiennych
lub do ramiennej wspólnej a czasem uchodzi dopiero do
początkowego odcinka \
yły pachowej.
" śyła pachowa - na wysokości obojczyka przyjmuje nazwę \
yły podobojczykowej.
Krew \
ylna z kończyny górnej z \
yły podobojczykowej uchodzi do
\
yły ramienno-głowowej, a przez nią do \
yły głównej górnej.
KOC
CZYNA DOLNA
" śyły głębokie
Na kończynie dolnej tętnica piszczelowa i strzałkowa mają po dwa naczynia \
ylne o tej
samej nazwie, ale ju\
tętnica podkolanowa biegnie tylko w towarzystwie jednej \
yły,
podobnie jak tętnica udowa i biodrowa zewnętrzna.
" śyły skórne (powierzchowne) - łączą się w dwa pnie \
ylne: \
yłę odstrzałkową
i odpiszczelową.
śyła odstrzałkowa - uchodzi do \
yły podkolanowej,
śyła odpiszczelowa - największa i najdłu\
sza powierzchowna \
yła u człowieka, biegnie
na przyśrodkowo przedniej powierzchni goleni i uda, po czym
wpada do \
yły udowej, która przeszedłszy pod więzadłem
pachwinowym przyjmuje nazwę \
yły biodrowej zewnętrznej.
Krew \
ylna z kończyny dolnej z \
yły biodrowej zewnętrznej uchodzi do \
yły biodrowej
wspólnej a przez nią do \
yły głównej dolnej.