KRZYSZTOF MICIUA
A
Uniwersytet Szczeciński
POTENCJAA
BIOMASY NA CELE ENERGETYCZNE
Słowa kluczowe: biomasa, Dyrektywa IED, potencjał teoretyczny, techniczny
oraz ekonomiczny
Key words: biomass, IED Directive, theoretical, technical and economic poten-
tial
Wstęp
W 2007 r. przyjęto pakiet działań 3 x 20, zmierzający do 20% ograniczenia
emisji CO2, 20% zmniejszenia energochłonności swoich gospodarek i osiągnię-
cia 20% udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym krajów Unii.
Problemem polskiej energetyki jest jej oparcie na węglu, przez co występuje
du\
a emisja CO2. Dlatego dÄ…\
Ä…c w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, Polska
musi szukać sposobu na ograniczenie emisji CO2, aby wypełnić zobowiązania
wobec Unii Europejskiej. Polska uzyskała zgodę Brukseli, by udział energii od-
nawialnej w bilansie energetycznym kraju sięgał nie 20%, jak podaje ogólna dy-
rektywa, ale 15%, m.in. z uwagi na obecnÄ… strukturÄ™ poda\
y energii opartej na
węglu.
Biomasa
Biomasa jest definiowana jako produkt pochodzenia rolniczego, wykorzy-
stywany bezpośrednio w formie paliwa lub przetworzony przed spalaniem do
innej postaci. W wyniku spalania uzyskuje się ciepło, które mo\
e być przetwo-
rzone na inne rodzaje energii, np. energiÄ™ elektrycznÄ….
Zgodnie z definicjÄ… Unii Europejskiej biomasa (Dyrektywa 2001/77/WE)
oznacza podatne na rozkład biologiczny frakcje produktów, czyli odpady i po-
zostałości z przemysłu rolnego (łącznie z substancjami roślinnymi i zwierzęcy-
mi), z leśnictwa i związanych z nim gałęzi gospodarki, jak równie\
odpady
przemysłowe i miejskie.
306 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
Korzyści ekologiczne z wykorzystania biomasy:
1. Zmniejszenie emisji substancji szkodliwych dla środowiska, w tym SO2,
NOx i zanieczyszczeń organicznych.
2. Redukcja emisji CO2, odpowiedzialnego za efekt cieplarniany (współzale\
-
ność z ilością biomasy wprowadzanej do spalania).
3. Ograniczenie degradacji środowiska w wyniku wydobywania paliw kopal-
nych oraz deponowania w środowisku odpadów o charakterze biomasy.
Korzyści ekonomiczne i społeczne:
1. Wykorzystanie potencjału energetycznego biomasy,
2. Rozwój lokalnych rynków pracy,
3. Rozwój wielu sektorów gospodarki,
4. Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Biomasa wyra\
ana jest w jednostkach tzw. świe\
ej masy (naturalna masa or-
ganizmów) oraz suchej masy (masa bezwodna). Do celów energetycznych wy-
korzystuje się najczęściej:
 drewno,
 słomę z upraw zbo\
owych, makuchy i inne odpady produkcji rolniczej,
 odchody zwierzÄ…t,
 odpady organiczne, np. trawy,
 oleje roślinne i tłuszcze zwierzęce.
Dyrektywa IED  Industrial Emissions Directive
Zgodnie z dyrektywÄ… IED z 8 listopada 2010 roku nastÄ…pi usztywnienie
przepisów i zawę\
enie wydawania pozwoleń dla instalacji wysokoemisyjnych.
Przyczyni się to do zamknięcia drogi dla technologii, które nie będą spełniać
odpowiednich kryteriów dotyczących emisji. Stawia to przed instalacjami wę-
glowymi bardzo rygorystyczne wymagania dotyczÄ…ce dopuszczalnych standar-
dów emisyjnych dla SO2, NOx i pyłów. śadna instalacja węglowa nie będzie
mogła funkcjonować bez sprawnych systemów odsiarczania, odazotowania
i odpylania spalin. Powoduje to konieczność poniesienia nowych wydatków
(kosztów) inwestycyjnych. Zgodnie z wyliczeniami Polskiej Izby Przemysłu
Chemicznego, koszty inwestycyjne dla du\
ego zakładu chemicznego szacowane
sÄ… na ok. 120 mln euro.
W dyrektywie znalazły się tak\
e przepisy umo\
liwiające przedłu\
enie dzia-
Å‚ania z
ródeł ciepłowniczych na starych zasadach, pod warunkiem \
e Å‚Ä…czna moc
nie przekracza 200 MW. Ponadto posiadanie zintegrowanych pozwoleń, otrzy-
manych przed 27 listopada 2002 roku, pozwoli 50% ciepła wytwarzanego
w tych instalacjach dostarczyć do sieci ciepłowniczych. Nie mo\
na przekroczyć
standardów ustalonych dla tego typu z
ródeł w dyrektywie 2001/80/UE.
Polska, chcąc ograniczyć CO2 i spełnić zobowiązanie, powinna wykorzysty-
wać z
ródła odnawialne. Ze względu na poło\
enie geograficzno-klimatyczne
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 307
__________________________________________________________
Polski  biomasa charakteryzuje się odpowiednią dostępnością; spore są te\
za-
soby OZE. Trzeba jednak sprawdzić jak nowoczesne zastosowanie ma biomasa
jako paliwo poprawiajÄ…ce strukturÄ™ z
ródła energii w Polsce.
Elektrownie węglowe
Rysunek 1. Produkcja energii elektrycznej netto w podziale na paliwa [Twh]
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie raportu Ministerstwa Gospodarki  Prognoza
zapotrzebowania na paliwa i energiÄ™ do 2030 roku .
Rysunek 2. Prognoza zapotrzebowania na energiÄ™ w Polsce (Twh)
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie raportu Ministerstwa Gospodarki  Prognoza
zapotrzebowania na paliwa i energiÄ™ do 2030 roku .
308 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
Inwestycja w biomasÄ™
Mimo wielu planów związanych z budową bloków opalanych wyłącznie bio-
masÄ… pojawiajÄ… siÄ™ obawy, \
e mo\
e dojść do braku tego surowca. Według Urzę-
du Regulacji Energetyki, w połowie czerwca w Polsce było 19 instalacji na bio-
masÄ™ o Å‚Ä…cznej mocy 421,3 MW. SÄ… tak\
e 44 instalacje w Polsce wytwarzajÄ…ce
energię poprzez współspalanie biomasy z paliwami kopalnymi. Prowadzone są
budowy nowych mocy opartych na biomasie:
 Energa Kogeneracja w Elblągu  buduje blok, który będzie opalany wyłącz-
nie tzw. biomasÄ… agro, czyli uprawami rolniczymi. Paliwem stosowanym
w elbląskiej elektrociepłowni będą pelety ze słomy.
 Elektrownia Jaworzno III  Elektrownia II nale\
ąca do Grupy Tauron będzie
bazowała wyłącznie na biomasie, tj. 20% biomasy agro i 80% biomasy le-
śnej. Aktualnie w Grupie Tauron rocznie spala się ok. 450 tys. ton biomasy,
nowy blok w Jaworznie dodatkowo zu\
yje 350 tys. ton biomasy.
 Ponadto w Grupie Tauron budowane sÄ… nowe instalacje biomasowe w Elek-
trociepłowni Tychy i Elektrowni Stalowa Wola.
 Dalkia w swoich elektrociepłowniach, w A
odzi i Poznaniu, pracuje nad kon-
wersją kotłów węglowych na kotły opalane jedynie biomasą. Inwestycje mają
być zakończone jeszcze w 2011 roku. Moc obu instalacji to 67 MW, a sza-
cowane zapotrzebowanie na biomasÄ™ wynosi 600 tys. ton, z czego 20% to
biomasa agro, a 80% biomasa pochodzenia leśnego.
 W Zespole Elektrowni Dolna Odra S.A. Elektrownia Szczecin będzie wyko-
rzystywać równie\
biomasę. Zamiast węgla Elektrownia Szczecin będzie
stosowała do produkcji ciepła i prądu ścinki leśne, słomę i wierzbę energe-
tyczną. Dzięki nowoczesnej technologii zakład od paz
dziernika wyemituje
o 98% mniej dwutlenku węgla, o 65% mniej siarki i 62% mniej popiołu.
Dzięki inwestycji o wartości 400 mln zł zainstalowano kocioł na biomasę (80
mln zł to środki pochodzące z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska, a pozostała część została sfinansowana z własnych
funduszy Polskiej Grupy Energetycznej, do której nale\
y szczeciński zakład).
Dla Szczecina 30% ciepła dostarcza Elektrownia Szczecin, a resztę Elek-
trownia Pomorzany, która po przebudowie będzie miała podobną moc jak
obecnie, czyli 68 MW energii elektrycznej i 120 MW tzw. energii termicznej.
Po jej uruchomieniu biomasa będzie jedynym paliwem u\
ywanym w elek-
trowni. Rocznie mo\
e być spalane nawet 700 tys. ton biomasy. Według spe-
cyfikacji technicznej emisja siarki w porównaniu ze spalaniem węglowym
jest w tym wypadku ni\
sza o 65%, dwutlenku węgla o 98%, pyłów o 61%,
popiołu o 62%. Po spaleniu węgla cię\
ar popiołu wynosi 20%, a przy spale-
niu biomasy wyniesie tylko 1 3% ciÄ™\
aru. WadÄ… wyprodukowanej w ten
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 309
__________________________________________________________
sposób energii mo\
e być dro\
sze paliwo. PrzyczynÄ… tego jest wy\
sza wartość
opałowa węgla. Tona węgla ma wartość energetyczną 2225 GJ, a tona bio-
masy w zale\
ności od wilgotności od 6 9 GJ. Elektrownia będzie zarabiać
nie tylko na dostarczaniu czystej energii elektrycznej i cieplnej, ale tak\
e na
świadectwach pochodzenia, czyli tzw.  zielonych certyfikatach , które będą
sprzedawane firmom nie mającym w swojej ofercie wystarczającej ilości
 zielonej energii .
Szybki rozwój wykorzystania biomasy miał ju\
swoje kłopoty na rynku.
W 2011 roku pogorszyła się dostępność biomasy w porównaniu z latami po-
przednimi. Ilość jej maleje a ceny rosną. Występuje jednak nadwy\
ka biomasy
leśnej. Wśród jej dostawców jest du\
a konkurencja. Biomasa leśna charaktery-
zuje się dobrą ceną. Jeśli zostanie utrzymana rosnąca proporcja między biomasą
agro a biomasą leśną przy współspalaniu lub przy instalacjach opalanych
w 100%, to po 2012 roku Polska zacznie importować biomasę agro lub nie bę-
dzie mo\
na produkować energii, która otrzyma zielony certyfikat, poniewa\
nie
będzie odpowiedniej proporcji między biomasą agro a leśną. Aby w 2012 roku
otrzymać zielone certyfikaty, trzeba będzie spalać 55% biomasy agro i 45% bio-
masy leśnej. W 2011 roku stanowi to 40% biomasy agro i 60% biomasy leśnej.
Są ró\
ne zdania co do tego, czy w Polsce będzie wystarczająca ilość biomasy
po ukończeniu inwestycji, które będą bazowały na tym surowcu. Zdaniem
Stanisława Tokarskiego (prezesa zarządu Południowego Koncernu Energetycz-
nego, wchodzącego w skład Grupy Tauron) nie ma jednoznacznej odpowiedzi
na to pytanie. Zasoby biomasy w Polsce, na Ukrainie czy SÅ‚owacji sÄ… ograni-
czone i trzeba będzie importować biomasę tak, jak w przypadku państw zachod-
nich, gdzie np. elektrociepłownia blisko Kopenhagi sprowadza surowiec z Ka-
nady. Trzeba mieć jednak nadzieję, \
e rozwinie siÄ™ rolnictwo biomasowe
i wzrośnie poda\
biomasy agro. Na pewno wystarczy biomasy dla pierwszych
instalacji, jakie powstanÄ… w: Elektrowni Jaworzno III, EC Tychy, Elektrowni
Stalowa Wola, elektrowni w Połańcu oraz w elektrociepłowniach Dalkii w Poz-
naniu i A
odzi. Biomasy jednak jest zbyt mało, \
eby przejść na produkcję energii
elektrycznej opartej wyłącznie na niej jako surowcu. Import ze zbyt dalekich
krajów, takich jak Afryka czy Ameryka, jest ograniczony emisją CO2, do jakiej
dochodzi podczas transportu. Dlatego nale\
y budować mniejsze obiekty i zago-
spodarowywać lokalny rynek biomasy, ni\
ją transportować na du\
e odległości.
Odmienną opinię reprezentuje Grzegorz Górski (prezes zarządu GDF Suez
Energia Polska), który uwa\
a, \
e biomasy jest du\
o i w znacznym stopniu jest
niewykorzystana, jej ceny krajowe i zagraniczne są porównywalne, ponadto nie
przewiduje siÄ™ dalszego wzrostu cen.
310 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
Potencjał biomasy
Potencjał biomasy mo\
na oszacować, biorąc pod uwagę potencjał teoretycz-
ny, techniczny oraz ekonomiczny. Wielkość teoretyczna zasobów biomasy to
wielkość, która nie posiada \
adnego znaczenia praktycznego, poniewa\
podaje
jedynie wielkość surowca. Potencjał techniczny pokazuje, ile mo\
na przezna-
czyć na cele energetyczne, biorąc pod uwagę techniczne mo\
liwości pozyska-
nia, natomiast potencjał ekonomiczny stanowi część potencjału technicznego
i ma określoną wartość. Mo\
na wyodrębnić tak\
e potencjał rynkowy biomasy,
tzn. znajdującej się obecnie na rynku, którą mo\
na nabyć np. na giełdach,
w składach. Podczas prognozowania zasobów biomasy na cele energetyczne
w zale\
nosci od jej pochodzenia u\
ywa siÄ™ odpowiednich metod dla ka\
dego
rodzaju biomasy.
Potencjał biomasy na cele energetyczne
Przewidywane mo\
liwości techniczne, ekonomiczne i rynkowe dotyczące
pozyskania słomy na cele energetyczne w Polsce przedstawia rys. 3.
Rysunek 3. Przewidywany potencjał techniczny, ekonomiczny oraz rynkowy słomy
do energetycznego wykorzystania
y
ródło: R. Gajewski, Potencjał rynkowy biomasy z przeznaczeniem na cele energetycz-
ne,  Czysta Energia 2011, nr 1, s. 22.
W 2010 r. potencjał techniczny wyniósł 5,65 mln ton, a w 2020 r. przewiduje
siÄ™ 8,63 mln ton. W analizowanym przedziale czasu spodziewany jest nieznacz-
ny wzrost potencjału ekonomicznego z 4,47 mln ton w 2010 r. do 5,23 mln ton
w 2020 r. Największe zmiany są przewidywane w przypadku potencjału ryn-
kowego słomy na cele energetyczne. Na 2010 rok zaplanowano 0,9 mln ton sło-
my, na 2015 rok  4,5 mln ton, natomiast 5,29 mln ton na 2020 rok.
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 311
__________________________________________________________
Potencjał trwałych u\
ytków zielonych
Wielkość potencjału rynkowego biomasy pochodzącej z TUZ przedstawiono
na rys. 4.
Rysunek 4. Przewidywania potencjału ekonomicznego i rynkowego biomasy
z produkcji trwałych u\
ytków zielonych do wykorzystania na cele energetyczne
w latach 2010 2020
y
ródło: R. Gajewski, Potencjał rynkowy biomasy z przeznaczeniem na cele energetycz-
ne,  Czysta Energia 2011, nr 1, s. 23.
W badanym okresie przewiduje się nieznaczny wzrost potencjału technicz-
nego trwałych u\
ytków zielonych, tzn. od 2,3 mln ton s.m. w 2010 roku do
2,71 mln ton s.m. do 2020 roku. Prognoza potencjału ekonomicznego będzie
porównywalna z potencjałem rynkowym TUZ i prawdopodobny wzrost wynie-
sie 23,8%, tj. z 2,76 mln ton s.m. w 2010 roku do 3,62 mln ton s.m. w 2020 r.
Potencjał biomasy leśnej na cele energetyczne
W Polsce lasy posiadają zró\
nicowaną strukturę własności. Większość z nich
ma charakter publiczny (82%). Pod zarządem Generalnej Dyrekcji Lasów Pań-
stwowych znajduje się 78%, reszta, czyli 17%, to lasy prywatne. Najwięcej, bo
40%, lasów prywatnych jest w województwach małopolskim i mazowieckim,
a najmniej, czyli poni\
ej 3%, w województwie lubuskim, zachodniopomorskim
i dolnośląskim.
Lasy według GUS zajmują 9066 tys. ha, co odpowiada 29% lesistości po-
wierzchni geodezyjnej. SÄ… na drugim miejscu po u\
ytkach rolnych w strukturze
u\
ytkowania terenu kraju. Najmniejszą lesistością (mniej ni\
25%) charakteryzujÄ…
się obszary środkowo-wschodniej Polski, czyli łódzkie, mazowieckie, lubelskie,
kujawsko-pomorskie. Lesistość poszczególnych województw jest zró\
nicowana
i wynosi od 21% w województwie łódzkim do 48,9% w województwie lubuskim.
Przewidywany potencjał biomasy pochodzenia leśnego na cele energetyczne
w Polsce przedstawiono na rys. 5.
312 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
Rysunek 5. Przewidywania potencjału ekonomicznego i rynkowego zasobów biomasy
pochodzenia leśnego do energetycznego wykorzystania na lata 2010 2020
y
ródło: R. Gajewski, Potencjał rynkowy biomasy z przeznaczeniem na cele energetycz-
ne,  Czysta Energia 2011, nr 1, s. 23.
Mo\
liwości techniczne pozyskania biomasy pochodzenia leśnego na cele
energetyczne oszacowano na 5,06 mln ton w 2010 roku i 7,15 mln ton w 2020
roku. W badanym okresie przewiduje się wzrost potencjału ekonomicznego
i rynkowego z 4,56 mln ton w 2010 roku do 6,43 mln ton w 2020 roku.
Zasoby biomasy z upraw wieloletnich roślin energetycznych
Od 2006 roku uprawa wieloletnich roślin energetycznych nie rozwija się tak
dynamicznie jak oczekiwano. Przyczynia siÄ™ do tego brak stabilnej polityki rol-
nej oraz gwarancji ceny i rynku zbytu. Producenci energii i ciepła niechętnie
stosowali biomasę. Sytuację miało poprawić rozporządzenie Ministra Gospo-
darki z 14 sierpnia 2008 roku. Dzięki niemu producenci energii elektrycznej
oraz ciepła mieli zainteresować się współpracą z producentami biomasy. Miała
być przedstawiona polityka cenowa dla paliw biomasowych, miały powstać
plantacje na potrzeby wytwarzania zielonej energii. Jednak nadal panuje stagna-
cja w zakładaniu plantacji wieloletnich roślin energetycznych.
W 2009 roku potencjał rynkowy biomasy pochodzącej z upraw wieloletnich
roślin energetycznych wynosił:
 wierzby energetycznej ok. 75 tys. ton s.m.,
 miskanta ok. 25 tys. ton s.m.,
 ślazowca ok. 1,7 tys. ton s.m.
Zgodnie z przedstawionymi wynikami Polska posiada du\
y potencjał rynko-
wy biomasy, który mo\
e zostać przeznaczony na cele energetyczne. Du\
e na-
dzieje wiÄ…\
e się z zakładaniem plantacji wieloletnich roślin energetycznych,
które mogą stać się najbardziej obiecującym kierunkiem zrównowa\
onego roz-
woju lokalnego. Nale\
y stworzyć odpowiednie warunki, aby takie plantacje
powstawały i były głównym z
ródłem biomasy dla producentów energii.
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 313
__________________________________________________________
Rysunek 6. Zestawienie powierzchni upraw wieloletnich roślin energetycznych
w poszczególnych województwach w 2009 r. (ha)
y
ródło: R. Gajewski, Potencjał rynkowy biomasy z przeznaczeniem na cele energetycz-
ne,  Czysta Energia 2011, nr 1, s. 23.
Na rys. 6 przedstawiono powierzchnie upraw wieloletnich roślin energetycz-
nych w poszczególnych województwach.
Rozmieszczenie przedsiÄ™biorstwa wg Teorii Thünena
Teoria Thünena dotyczy lokalizacji przestrzennej gospodarstw rolnych. Thü-
nen szukał racjonalnego pod względem ekonomicznym rozło\
enia stref rolni-
314 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
czych wokół miasta, które miało być miejscem zbytu dla ich produktów. Taki
układ występuje, gdy ka\
dy skrawek jest zagospodarowany, gdy daje jak naj-
większą rentę, czyli ró\
nicę między przychodem ze sprzeda\
y a kosztem trans-
portu. Koncepcja polega na tym, \
e:
 przestrzeń rolnicza o jednakowo urodzajnej glebie jest niezró\
nicowana,
 istnieje jeden ośrodek konsumpcji zu\
ywajÄ…cy produkty rolnicze z obszaru
otaczającego, nie mający powiązania z innymi ośrodkami i obszarami,
 koszty transportu są funkcją odległości i masy ładunków,
 jednolite sÄ… ceny sprzeda\
y dla wszystkich produktów danego rodzaju.
a)
b)
Rysunek 7a, b. Hipotetyczne zmiany renty i układ stref u\
ytkowania ziemi
y
ródło: K Miciuła, Innowacyjne rozmieszczenie przedsiębiorstwa energetycznego na
przykładzie województwa zachodniopomorskiego, Inwestycja w wiedzę, tom 1,
Wojewódzki Urząd Pracy, Szczecin 2010, s. 52.
W górnej części rys. 7a przedstawia zmianę renty dla trzech u\
ytków ziemi
w obie strony od centrum zbytu. Dolna część przedstawia u\
ywanie ziemi, przy
czym korzystanie z ziemi przybiera formÄ™ stref koncentrycznych. Ka\
da ze stref
posiada rodzaj u\
ytkowania, dajÄ…cy wy\
szÄ… rentÄ™ ni\
gdyby była inaczej u\
yt-
kowana. WedÅ‚ug podstawowego modelu Thünena obowiÄ…zuje zasada, która
ustala, jakie miejsce zajmuje w zbiorze u\
ytków dany rodzaj u\
ytkowania. Naj-
bli\
ej rynku zbytu jest produkcja rolnicza, poniewa\
ponosi najwy\
szy koszt
produkcji, w dalszej kolejności wg produkcji z hektara. Problem komplikuje się
przy realnych zało\
eniach, np. gdy intensywność u\
ytkowania ziemi i produk-
cja z hektara ulega zmianie w obrębie jednego rodzaju produkcji i jednej strefy,
a ró\
ne produkty przewozi siÄ™ przy ro\
nych kosztach transportu za tonokilo-
metr. Wtedy gradienty renty ulegajÄ… zmianie z linii prostej na krzywÄ…, w zwiÄ…z-
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 315
__________________________________________________________
ku z tym przeciąć się mogą nie jednorazowo, lecz dwukrotnie lub wiele razy.
Przy tych zało\
eniach układ stref ulega zmianie (rys. 7b).
Wzór Thünena: LR = E (p  a)  E (f* k)
gdzie: E  produkcja,
p  cena otrzymywana (przychód brutto),
a  koszt produkcji dany dla danej lokalizacji,
f  koszt transportu ($/ton-km),
k  odległość regionu od rynku.
Cena rynkowa za hektar produkcji
Koszt produkcji na hektar produkcji przy $40 wszędzie
Koszt transportu
Nachylenie renty
Rysunek 8. Opłacalność produkcji dla jednego produktu rolnego
y
ródło: K. Miciuła, Innowacyjne rozmieszczenie przedsiębiorstwa energetycznego na
przykładzie województwa zachodniopomorskiego, Inwestycja w wiedzę, tom 1,
Wojewódzki Urząd Pracy, Szczecin 2010, s. 53.
Von Thünen wskazaÅ‚, \
e czysty dochód będzie spadał wraz z oddalaniem się
od miasta, w którym produkt musi być sprzedany. Zysk netto spadał z powodu
kosztu transportu. Bardziej zło\
ony przypadek występuje, gdy mamy do czy-
nienia z wieloma produktami rolnymi. W tym przypadku cena rynkowa i stawka
transportowa ró\
niÄ… siÄ™ dla ka\
dego produktu. Cena rynkowa zale\
y od poda\
y
i popytu na dany produkt, a cena transportowa od nietrwałości, rozmiarów
i sposobów przewozu danych produktów.
Podsumowanie
Zanim Polska sięgnie po energię atomową powinna wykorzystać zasoby lo-
kalne, m.in. biomasÄ™, a tak\
e inne energie odnawialne, np. energię wiatru, słoń-
ca. Wraz ze wzrostem ilości wytwarzanej energii ze z
ródeł odnawialnych bę-
dzie równie\
rosło znaczenie przedsiębiorstw wytwarzających energię między
innymi z roślin. Nale\
y pracować jednak nad innymi z
ródłami pozyskiwania
energii, poniewa\
w przeciwieństwie do Brazylii, która posiada mln ha wolnej
ziemi, Polska decydujÄ…c siÄ™ na danÄ… uprawÄ™, rezygnuje z innej.
316 Krzysztof Miciuła
__________________________________________________________
Na wykorzystaniu biomasy skorzysta tak\
e rolnictwo w perspektywie krót-
ko- i długofalowej. Krótkofalowo rozwój rolnictwa energetycznego zapewnia
polskiemu rolnictwu opłacalne ekonomicznie wykorzystanie 2 3 mln ha grun-
tów odłogowanych (wyłączonych z upraw). Jest to ok. 10 15% u\
ytków rol-
nych w Polsce. Natomiast długofalowo pozwoli na zbudowanie trwałych pod-
staw pod opłacalną produkcję rolną, polegającą na rozszerzeniu zbytu na dwa
wielkie i newralgiczne rynki: \
ywnościowy i energetyczny. Restrukturyzacja
polskiego rolnictwa w kierunku masowego rozwoju opłacalnych upraw energe-
tycznych spowoduje, \
e w przyszłości na te uprawy przeznaczy się od 4 do
6 mln ha gruntów ornych. W efekcie rolnicy uzyskają przychody na poziomie
od 10 do 15 mln zł (wg aktualnych cen).
Produkcja energii z biomasy bezpośrednio przyczynia się do zmniejszenia
zanieczyszczenia środowiska naturalnego (zerowy bilans emisji dwutlenku wę-
gla uwalnianego podczas spalania biomasy, a tak\
e ni\
sza, ni\
w przypadku paliw
kopalnych, emisja dwutlenku siarki, tlenków azotu i tlenku węgla), poniewa\

w procesie jej wytwarzania uwalnia się o wiele mniej szkodliwych dla środowi-
ska gazów i pyłów ni\
w przypadku tradycyjnej produkcji energii.
Wpływ wykorzystania odnawialnego z
ródła energii, jakim jest biomasa, na
funkcjonowanie podmiotów gospodarczych jest ogromny. Pozwoli ona na:
zrównowa\
ony rozwój kraju, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego,
oszczędne i racjonalne u\
ytkowanie paliw i energii, rozwój konkurencji, prze-
ciwdziałanie negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględnianie
wymogów ochrony środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzyna-
rodowych oraz równowa\
enie interesów przedsiębiorstw energetycznych i od-
biorców paliw i energii.
TeoriÄ™ Thünena mo\
na wykorzystać do odpowiedniego rozmieszczania przed-
siębiorstw. Powinna ona zachęcić firmy energetyczne do nowych lokalizacji jak
najbli\
ej dostawców, aby surowce przetworzone dostarczały jak najwięcej energii
(TJ), przy ni\
szym koszcie, dzięki czemu przy wzroście zapotrzebowania na
energię będzie wzrastać liczba dostawców, czyli zostanie zapewnione bezpie-
czeństwo energetyczne. Pozwoli to równie\
na wzrost zatrudnienia w danym
regionie, gdy\
powstanie nowy sektor zbytu energii oraz przedsiębiorstwa (małe
i średnie), które będą współpracowały z oddziałami zajmującymi się surowcami
odnawialnymi. Współpraca firm z jednostkami badawczymi i uczelniami pozwoli
na wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie wytwarzania energii.
Bibliografia
1. Biernat K., Rozwój technologii wytwarzania biopaliw,  Czysta Energia 2010, 11, s. 33.
2. Domański R., Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa 2006.
3. Flekiewicz M., Wykorzystanie DME do napędu pojazdów samochodowych,  Czysta
Energia 2011, nr 1, s. 17.
 Potencjał biomasy na cele energetyczne 317
__________________________________________________________
4. Gajewski R., Potencjał rynkowy biomasy z przeznaczeniem na cele energetyczne,
 Czysta Energia 2011, nr 1, s. 22 24.
5. GÅ‚adyÅ› H., Praca elektrowni w systemie elektroenergetycznym, WNT, Warszawa
1999.
6. Igliński B., Technologie bioenergetyczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika, Toruń 2009.
7. Marecki J., Podstawy przemian energetycznych, WNT, Warszawa 2007.
8. Miciuła.K, Innowacyjne rozmieszczenie przedsiębiorstwa energetycznego na przy-
kładzie województwa zachodniopomorskiego, Inwestycja w wiedzę, tom 1, Woje-
wódzki Urząd Pracy, Szczecin 2010, s. 49.
9. Palarski J., Zgazowanie węgla,  Ecomanager 2010, nr 5, s. 22.
10. Paska J., Wytwarzanie rozproszonej energii elektrycznej i ciepła, Oficyna Wydaw-
nicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2010.
11. ÅšciÄ…\
ko M., Współspalanie biomasy i paliw alternatywnych w energetyce, Wydaw-
nictwo Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla i Politechniki Śląskiej, 2007.
Streszczenie
Artykuł przedstawia biomasę jako z
ródło energii. Główną przyczyną zainteresowa-
nia się biomasą jako biologicznym nośnikiem energii jest realizacja unijnej polityki
klimatycznej dotyczÄ…cej redukcji emisji CO2. W artykule przedstawiono aktualne inwe-
stycje energetyczne oparte na biomasie oraz przewidywany rozwój energii elektrycznej
wykorzystującej coraz mniej węgla, zgodnie z raportem Ministerstwa Gospodarki  Pro-
gnoza zapotrzebowania na paliwa i energiÄ™ do 2030 roku .
Artykuł dotyczy równie\
rozmieszczania przedsiębiorstw, z podaniem czynników,
które nale\
y brać pod uwagę przy wyborze lokalizacji. Przedstawiono przykład roz-
mieszczenia przedsiÄ™biorstwa energetycznego przy pomocy teorii Thünena.
Summary
The article is showing energy sources biomass is which. As the biological product
again is being started applying biomass as the means of conveying the energy. An im-
plementation of the EU climatic politics concerning the CO2 emission reduction is
a main cause. In the article the current investments in powers based on biomass and the
predicted development were described of electric energy using less and less of coal
based on the report of the  ministry of economy Forecast of the demand for fuels and
the energy to 2030  . The article contains also a description of the way of estimating the
potential biomass on the example of a few plants of energy purposes. The article is re-
garding also deploying enterprises showing factors it is possible to take which into con-
sideration when choosing them the localization was described example of deploying the
electricity undertaking with the help of the theory Thünena.