PRAKTYKA
LEKARZA
RODZINNEGO
Prawo pacjenta do intymności
podczas udzielania świadczeń
zdrowotnych
Anna Słowińska,  Vox iuris Doradztwo Prawne, Szczecin
godnie z art. 12 kodeksu etyki intymności będzie pozostawało w związku
lekarskiej z dnia 2 stycznia ściśle z poczuciem wstydu.
Obowiązkiem lekarza Z2004 roku lekarz powinien życz-
Z
podczas wykonywanych liwie i kulturalnie traktować pacjentów, sza- POSZANOWANIE INTYMNOŚCI PODCZAS
nując prawo do intymności. Prawo do posza- UDZIELANIA ŚWIADCZEC
ZDROWOTNYCH
badań jest poszanowanie
nowania intymności jest prawem należącym Obowiązkiem lekarza jest poszanowanie in-
intymności pacjenta
do sfery prawa życia prywatnego pacjenta tymności pacjenta podczas udzielania świad-
i stanowi przedmiot ochrony art. 23 kodek- czeń zdrowotnych. Warunkiem poszanowa-
su cywilnego. Bezpośrednią ochronę prawa nia intymności będzie zgodnie z art. 36 ust. 2
pacjenta do poszanowania intymności za- u.z.l.l.d. obecność wyłącznie personelu me-
pewniajÄ… normy prawa administracyjnego, dycznego w trakcie wykonywanej interwencji
ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakła- medycznej, niezbędnego ze względu na ro-
dach opieki zdrowotnej oraz ustawa z dnia dzaj udzielanego świadczenia. Musi więc
5 grudnia 1991 roku o zawodach lekarza występować przesłanka niezbędności danej
i lekarza dentysty (dalej w skrócie u.z.l.l.d.). osoby ze względu na konieczność. Oznacza
to, że takie osoby mogą być obecne przy
udzielaniu świadczeń zdrowotnych mimo
sprzeciwu pacjenta, który może jednak sobie
PRZEDMIOT OCHRONY PRAWA
nie życzyć, aby w ramach niezbędnego perso-
DO INTYMNOÅšCI
nelu była obecna wskazana przez niego oso-
Przedmiot ochrony prawa do intymności
ba. Przysługuje mu, po przedstawieniu powo-
można ująć jako zakres faktów dotyczących
dów, prawo do zwrócenia się z prośbą, aby kto
jednostki i jej przeżyć, który w zasadzie nie
inny brał udział w udzielaniu świadczeń.
jest przez nią ujawniany nawet najbliższym
Adres do korespondencji:
Anna Słowińska
osobom i którego odsłonięcie przed kimkol-
 Vox iuris Doradztwo Prawne
PRAWO DO INTYMNOÅšCI W PRAKTYCE
al. Wojska Polskiego 64, lok. 30
wiek wywołuje zawsze poczucie wstydu, za-
70 497 Szczecin
Poszanowanie prawa pacjenta do intymno-
tel./faks: (91) 434 39 99,
kłopotania, udręki. Intymność odnosi się
tel. kom.: 531 783 817
ści wymaga, aby każdy pacjent był przyjmo-
e-mail: [e-mail] zarówno do samej osoby pacjenta, do jego
wany pojedynczo oraz miał możliwość przy-
życia osobistego, poufałego, jak i do charak-
Copyright © 2010 Via Medica
gotowania się do badań w osobnym miejscu,
ISSN 1897 3590
teru relacji z innymi osobami. Naruszenie
392
www.fmr.viamedica.pl
Anna Słowińska
Prawo pacjenta do intymności podczas
udzielania świadczeń zdrowotnych
na przykład za parawanem. Gabinet powi- można zaproponować, aby przed ich roz-
nien mieć stosowne zamknięcie uniemożli- poczęciem pacjent został poinformowa-
wiające wejście osobom postronnym. Na- ny, na czym ma polegać badanie w trak- Zgoda pacjenta na
ganna jest także praktyka wchodzenia per- cie demonstracji w osobnym dokumen- ograniczenie intymności
sonelu medycznego podczas udzielania cie wraz z zapewnieniem, że odmowa lub
nie jest konieczna
świadczeń zdrowotnych bez uprzedzenia póz
niejsze wycofanie się nie będzie mia-
w przypadku
i wyraz
nej zgody pacjenta oraz lekarza. ło żadnego wpływu na dalsze leczenie.
wykonywania świadczeń
zdrowotnych w obecności
OSOBY UCZ
CE SI
ZAWODÓW MEDYCZNYCH OBECNOŚĆ OSÓB TRZECICH
osób kształcących się,
Występują dwie sytuacje, kiedy jest koniecz- Obecność osób trzecich w trakcie udzielania
jeśli obecność jest
ne lub nie uzyskanie zgody pacjenta. Gdy świadczenia zdrowotnego osobom niezdol-
ograniczona celem
uczestnikami w trakcie udzielania świadczeń nym do wyrażania zgody, jak małoletni czy
dydaktycznym
zdrowotnych są osoby uczące się zawodów osoby ubezwłasnowolnione, wymaga wyra-
medycznych w klinikach i szpitalach uniwer- żenia zgody przedstawiciela ustawowego lub
sytetów lub akademii medycznych, medycz- opiekuna prawnego.
nych jednostkach badawczo-rozwojowych
i innych jednostkach uprawnionych do PODSUMOWANIE
kształcenia studentów nauk medycznych, Personel medyczny powinien traktować pa-
zgodnie z art. 26 ust 4 u.z.l.l.d.: cjenta jako równoprawnego uczestnika po-
 nie jest konieczne uzyskanie zgody pa- stępowania terapeutycznego, a nie jak
cjenta na ich obecność, jeżeli interwen- kogoś mniej ważnego, kto ma się podpo-
cja medyczna jest niezbędna i wynika rządkować narzuconym przez niego regu-
z toku leczenia, a obecność osób kształ- łom, co nie jest dzisiaj wcale takie oczywi-
cących się jest ograniczona do  niezbęd- ste. Osoby te powinny odnosić się do pa-
nego zakresu do celów dydaktycznych ; cjenta z należytym szacunkiem, niezależnie
 jest konieczne uzyskanie zgody pacjen- od wieku, statusu społecznego czy koloru
ta na obecność tych osób, jeżeli interwen- skóry. Miarą szacunku dla pacjenta jest
cja medyczna nie jest konieczna w pro- sposób udzielania mu informacji oraz
cesie leczenia pacjenta, a przeprowadze- świadczeń medycznych. W przypadku leka-
nie jej ma stanowić czynność służącą rza, nie powinien on reagować ze zniecier-
wyłącznie demonstracji o charakterze pliwieniem na pytania pacjenta, lekcewa-
dydaktycznym. Dla ułatwienia badań żyć jego obaw czy ignorować go.
PODSTAWA PRAWNA PI ÅšMI ENNI CTWO
1. Kodeks etyki lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r. 1. Karkowska D. Prawa pacjenta. Dom Wydawniczy
(tekst jednolity zawierajÄ…cy zmiany uchwalone w ABC, Warszawa 2004.
dniu 20 września 2003 r. przez Nadzwyczajny VII 2. Zielińska E. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza
Krajowy Zjazd Lekarzy). dentysty  komentarz. Wolters Kluwer, Warsza-
2. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach wa 2008.
opieki zdrowotnej (tekst jedn., Dz.U. z 2007 r., nr
14, poz. 89).
3. Ustawa z dnia 5 grudnia 1991 r. o zawodach le-
karza i lekarza dentysty (tekst jedn., Dz.U. z 2008
r., nr 136, poz. 857).
393
Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 392 393