Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
UrzÄ…dzenia do usuwania obornika i gnojowicy
mgr inż. Ludwik Olek
1. Urządzenia do usuwania obornika i gnojowicy  wiadomości wstępne.
2. Urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń płytkich.
3. Urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń głębokich.
4. Przechowywanie obornika.
5. UrzÄ…dzenia do usuwania gnojowicy  wprowadzenie.
6. Mechaniczne usuwanie gnojowicy.
7. Hydrauliczne usuwanie gnojowicy.
8. Przechowywanie gnojowicy.
9. Zagospodarowanie gnojowicy.
10. Przed zakupieniem projektu.
11. Nawozy naturalne - stosowanie i przechowywanie.
12. Instrukcja budowy betonowych zbiorników na gnojówkę.
13. Analiza kosztów budowy płyty i zbiornika.
14. Sprawdzian wiadomości.
zobacz także:
film aktywne_czochradlo
film delta_master_dzialanie
film zgarniacz_delta_master
film zgarniacz_prasa
film zgarniacz_obornika
www.delaval.com.pl: Usuwanie obornika i gnojowicy
Skuteczne usuwanie obornika i gnojowicy ma duże znaczenie dla higieny mleka i ... urządzenia jak zgarniacze, pompy i prasy, umożliwiają
efektywne usuwanie i ...
UNIWERSALNY ZGARNIACZ WK-4
Zgarniacz WK-4 przeznaczony jest do usuwania obornika i gnojowicy z budynków ... Urządzenie cechuje prostota budowy i obsługi, a przede
wszystkim ...
CHA
ODROL-BIS
zobacz także Usuwanie obornika i gnojowicy Zgarniacze do obór uwięziowych Pompy do gnojowicy . Hydrauliczny wygarniacz obornika
C700H UrzÄ…dzenie osadzone ...
Podstawowe wymagania dobrostanu zwierzÄ…t w prod. trzody chlewnej
4,5 kg azotu, a około 7 kg w oborniku z chlewni z głęboką ściółką. W 1 tonie gnojowicy , w zależności od ilości wody stosowanej przy
usuwaniu odchodów, ...
[RTF]
Podstawowe wymagania dotyczące budynków dla owiec
Format pliku: Rich Text Format - Wersja HTML
Od sposobu usuwania obornika i sposobu żywienia (w przypadku krów ...... Przeciętną ilość produkowanego obornika i gnojowicy w ciągu
roku przez bydło podano ...
1 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Podstawowe wymagania dobrostanu zwierząt w prod. bydła
Przeciętną ilość produkowanego obornika i gnojowicy w ciągu roku przez bydło .... jest od sposobu usuwania obornika z płyty i z budynku
inwentarskiego. ...
2 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
UrzÄ…dzenia do usuwania obornika i gnojowicy
1. Wiadomości wstępne
Usuwanie odchodów zwierzęcych jest przykre i uciążliwe. Czynność ta zajmuje 15-20%
całkowitego czasu pracy przy obsłudze bydła i trzody chlewnej.
Ręczne usuwanie odchodów stosuje się tylko w gospodarstwach hodujących małą liczbę
zwierząt, w których zastosowanie mechanizacji jest nieopłacalne, lub przy pielęgnacji zwierząt
nowo narodzonych, wymagających szczególnie troskliwej opieki.
Ilość odchodów wydalanych w ciągu doby oraz właściwości fizykomechaniczne odchodów
zależą między innymi od gatunku zwierzęcia, jego wieku, masy ciała, kondycji i sposobu
żywienia.
Szacunkowo przyjmuje się, że odchody wydalane przez bydło stanowią około 8%,
a przez trzodę chlewną  5% masy ciała zwierzęcia.
W zależności od systemu chowu zwierząt odchody mogą być odprowadzane z budynków
inwentarskich w postaci obornika lub gnojowicy.
W przypadku chowu zwierząt na ściółce odchody odprowadza się w postaci obornika i
gnojówki.
Obornik to mieszanina kału, moczu i ściółki, o cechach ciała stałego.
Natomiast przy bezściółkowym utrzymaniu zwierząt odchody mają postać
ciekłą. Jest to gnojowica, czyli mieszanina kału, moczu, wody i resztek paszy.
2. Urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń płytkich
Do usuwania obornika z pomieszczeń płytkich stosuje się: spychacze ciągnikowe, szufle
mechaniczne, przenośniki o ruchu ciągłym i przenośniki o ruchu postępowo-zwrotnym.
Jako spychacze stosuje się lekkie ciągniki kołowe. Z przodu ciągnika zawiesza się tarczę
spychającą (rys. 6.1), którą unosi się i opuszcza za pomocą podnośnika hydraulicznego.
W przypadku usuwania obornika spychaczem czołowym korytarz gnojowy powinien mieć
utwardzoną i równą powierzchnię.
Szerokość korytarza gnojowego nie może być mniejsza od szerokości tarczy spychającej (1,65
cm).
3 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 6.1. Spychacz ciÄ…gnikowy
Rys. 6.2. Szufla mechaniczna
1  szufla, 2  lina, 3  krążek wychylny, 4  maszt, 5  wyłącznik krańcowy, 6  bęben,
7  skrzynka
4 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
sterownicza, 8  płyta gnojowa, 9  kanał gnojowy
Szufla mechaniczna (rys. 6.2) służy do usuwania obornika z budynków inwentarskich długości
do 25 m.
Elementem roboczym urządzenia jest szufla i, poruszająca się wzdłuż kanału gnojowego 9.
Przednia część szufli jest wykonana z trzech płaskowników połączonych kątownikiem, tylna zaś
 z kątowników.
Obie części są ze sobą połączone za pomocą kilku ogniw łańcucha.
Szufla jest ciągniona przez linę 2, przechodzącą przez trzy krążki.
Górny krążek montuje się do masztu 4, za pośrednictwem śruby z nakrętką rzymską,
umożliwiającą napinanie liny.
Obydwa końce liny są nawinięte na bębnie 6 napędzanym silnikiem elektrycznym z reduktorem.
W czasie ruchu roboczego szufla zgarnia obornik znajdujÄ…cy siÄ™ w kanale gnojowym.
Obornik spiętrza się, napełniając najpierw tylną, a następnie przednią część szufli.
Szufla przechodzi wówczas przez odchylny krążek 3 i zbliża się do masztu 4 umieszczonego za
płytą gnojową 8.
Podczas przesuwania się szufli nad płytą gnojową następuje samoczynne jej opróżnienie.
Wskutek nierównomiernego obciążenia na całej szerokości szufla obraca się w płaszczyz
nie
prostopadłej do kierunku ruchu, a obornik spada na pryzmę.
Przesuwając się w kierunku masztu szufla napotyka wyłącznik krańcowy 5, w wyniku czego
następuje zmiana kierunku obrotów silnika elektrycznego i powrót szufli do położenia
poczÄ…tkowego w kanale gnojowym.
Tu również znajduje się wyłącznik krańcowy, powodujący zatrzymanie szufli lub ruch powrotny.
Zależy to od ustawienia przełącznika w skrzynce sterowniczej.
W położeniu  automat" szufla pracuje ruchem ciągłym, a w położeniu  półautomat"  po
wykonaniu jednego cyklu pracy  szufla zostaje zatrzymana.
5 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 6.3. Przenośnik o ruchu ciągłym
1  zespół napędowy, 2  wyrzutnia, 3  koło wiodące, 4  kanał gnojowy, 5  koło
prowadzące, 6  łańcuch, 7- zgarniaki
Przenośnik składa się z łańcucha 6 bez końca i przymocowanych do niego listew zgarniających 7,
zwanych zgarniakami.
Zgarniaki przesuwają znajdujący się w kanale obornik na wyrzutnię 2 usytuowaną poza obrębem
budynku, skąd jest on odbierany i przewożony na gnojownię.
A
ańcuch wraz ze zgarniakami jest na-pędzany silnikiem elektrycznym poprzez reduktor
prędkości obrotowej.
Zespół napędowy 1 przenośnika jest zainstalowany w górnej części wyrzutni.
Zaletą tego przenośnika jest możliwość kształtowania łańcucha ze zgarniakami w dowolne pętle.
W miejscach zmiany kierunku ruchu łańcucha zakłada się koła prowadzące 5.
W miarę wydłużania się łańcucha w czasie eksploatacji można go napinać śrubami znajdującymi
się przy kołach prowadzących.
Przenośnik o mchu postępowo-zwrotnym składa się z cięgna napędowego, na którym w
równych odstępach są zamontowane łapy zgarniające.
A
apy mocuje się do cięgna wahliwie, dzięki czemu podczas suwu roboczego ustawiają się
prostopadle do cięgna, a podczas suwu jałowego  pod bardzo małym kątem.
6 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Podczas ruchu roboczego zgarnięty obornik zostaje przesunięty na długość skoku przenośnika,
po czym przenośnik wraca do położenia wyjściowgo, nie zabierając przesuniętych uprzednio
porcji obornika.
Podczas następnego ruchu roboczego obornik znów zostaje przesunięty na odległość skoku.
Kolejne cykle pracy powtarzają się aż do usunięcia obornika z budynku.
Długość skoku przenośnika zawiera się w granicach 1,8  3 m, a częstotliwość pracy wynosi
kilka ruchów na minutę.
Cięgna robocze przenośników mogą być elastyczne lub sztywne. W przypadku cięgien
elastycznych ruch postępowo-zwrotny przenośnika uzyskuje się przez zmianę kierunku obrotów
silnika elektrycznego. Natomiast w przenośnikach z cięgnami sztywnymi bywa stosowany
mechanizm korbowy (rys. 6.4).
Rys. 6.4. Przenośnik o ruchu postępo-
wo-zwrotnym
1  przenośnik, 2  otwór wylotowy, 3  łapa zgarniająca, 4  przenośnik poprzeczny, 5 
wał korbowy,
6  zespół napędowy
Silnik z reduktorem 6 napędza wał korbowy 5, którego obrót powoduje ruch postępowo-zwrotny
dwóch przenośników L A
apy przenośnika są tak ustawione, że zgarniają obornik do środka
budynku.
W dnie kanału gnojowego znajdują się otwory wylotowe 2 (zapadnie), przez które obornik spada
na przenośnik poprzeczny 4, umieszczony pod podłogą budynku. Przenośnikiem tym obornik
może być kierowany na gnojownię lub ładowany na przyczepę.
3. Urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń głębokich
7 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Do usuwania obornika z pomieszczeń głębokich stosuje się różnego rodzaju taczki, wózki,
ładowarki czołowe oraz kolejki szynowe zawieszane.
Rys. 6.6. Kolejka zawieszana
1  wózek, 2  rama, 3  przekładnia zębata, 4  koło łańcuchowe, 5  rolka, 6  zamek,
7  łańcuch,8  linki, 9  uchwyt, 10  wałek
A
adowarka czołowa (rys. 6.5) to ciągnik kołowy z zawieszanymi z przodu widłami do obornika.
W układzie zawieszenia wideł znajdują się trzy siłowniki hydrauliczne, dwa do podnoszenia i
opuszczania oraz jeden do zmiany położenia wideł względem płaszczyzny poziomej. A
adowarka
umożliwia nabranie porcji obornika i wywiezienie jej z budynku na płytę gnojową lub załadunek
na środki transportu.
Kolejka zawieszana składa się z toru (szyny), po którym porusza się wózek (rys. 6.6).
Konstrukcją nośną wózka jest rama 2, do której są przykręcone dwie rolki 5, toczące się po
szynie.
Wózek 1 jest zawieszony na dwóch linach 8 przymocowanych do wału 10. Z prawej strony
wózka znajduje się mechanizm służący do podnoszenia i opuszczania wózka.
Mechanizm ten składa się z koła łańcuchowego 4, na które jest nałożony łańcuch 7, oraz z dwóch
kół zębatych 3. Pociąganie za łańcuch z jednej lub z drugiej strony powoduje odwijanie lub
nawijanie się lin na wałek 10, w rezultacie następuje opuszczanie lub podnoszenie wózka.
8 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Obok łańcucha znajduje się dz
wignia 9, służąca do przetaczania (pchania lub ciągnienia) wózka.
Przed samoistnym opuszczaniem się wózka zabezpiecza mechanizm zapadkowy, umieszczony
między kołem łańcuchowym a dolnym kołem zębatym przekładni 3. W celu opróżnienia wózka
obraca się go wokół jego osi, po uprzednim otwarciu zamka blokującego 6.
4. Przechowywanie obornika
Po usunięciu z budynku obornik może być przechowywany w dwojaki
sposób: na gnojowni przyoborowej lub w pryzmie na polu.
W gospodarstwach indywidualnych powszechne jest składowanie obornika na gnojowni
przyoborowej. Utrudnia to wprawdzie utrzymanie porządku i higieny w budynkach i w całym
obejściu, lecz w znacznym stopniu obniża codzienne nakłady robocizny ponoszone na usuwanie
obornika z budynków.
Gnojownią, a właściwie płyta gnojowa 1 (rys. 6.7), powinna pomieścić
obornik gromadzony w okresie 4 h- 5 miesięcy. Obok płyty gnojowej buduje się zbiornik na
gnojówkę (o pojemności 0,5 - 1 m 3 ).
Rys. 6.7. Gnojownia
1  płyta gnojowa, 2  odprowadzenie gnojówki, 3  zbiornik na gnojówkę
Do opróżniania zbiorników stosuje się pompy wirowe napędzane silnikiem elektrycznym (rys.
6.8). Wirnik pompy 5 jest osadzony na końcu wału 2, przenoszącego napęd z silnika 1.
9 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 6.8. Pompa do gnojówki
1  silnik elektryczny, 2  wał,
3  pompa, 4  rura tłoczna,
5  wąż, 6  beczkowóz
Ruch obrotowy wirnika powoduje zasysanie cieczy przez otwory w obudowie pompy i tłoczenie
jej do rury 4 zakończonej wężem 5, który umożliwia odpowiednie skierowanie strumienia cieczy.
Obracając wylot obudowy pompy względem rury tłocznej można strumień cieczy skierować z
powrotem do zbiornika. Umożliwia to wymieszanie z cieczą gęstych osadów (utrudniających
pompowanie) i otrzymanie cieczy o jednolitej konsystencji.
5. UrzÄ…dzenia do usuwania gnojowicy
Wprowadzenie
W porównaniu z chowem ściółkowym chów bezściółkowy charakteryzują mniejsze nakłady
robocizny związane z obsługą zwierząt.
W systemie bezściółkowym w części pomieszczenia podłogę stanowi ruszt wykonany ze
10 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
stalowych prętów lub betonowych belek.
W klatkowym systemie chowu zwierząt, stosowanym zwykle w chlewniach, cała podłoga ma
postać rusztu. Odchody same przedostają się przez szczeliny rusztu lub są przydeptywane przez
zwierzęta do kanału gnojowego, skąd usuwa się je do zbiorników.
Z budynków bezściółkowych gnojowica może być usuwana mechanicznie lub hydraulicznie.
6. Mechaniczne usuwanie gnojowicy
Do mechanicznego usuwania gnojowicy z kanałów gnojowych powszechnie stosuje się
przenośniki o mchu postępowo-zwrotnym typu delta (rys. 6.9).
Rys. 6.9. Przenośnik typu delta
1  silnik z przckładnią, 2  lina, 3  położenie ramion zgarniaka przy ruchu roboczym, 4 
położenie ramion zgarniaka przy ruchu jałowym , 5  rolka napinająca, 6  kanał gnojowy
Do liny 2 o zamkniętym obwodzie są przymocowane dwa zgarniaki 3 i 4 z wahliwymi
ramionami. Zgarniaki są umieszczone w dwóch równoległych kanałach i poruszają się ruchem
postępowo-zwrotnym. Ich skok może być równy długości kanału gnojowego. Ruch w jednym
kierunku to ruch roboczy, a w kierunku przeciwnym  ruch jałowy.
Zgarniaki są tak ustawione, aby pracowały na zmianę  gdy w jednym kanale odbywa się ruch
roboczy, w drugim trwa ruch jałowy.
Podczas ruchu roboczego ramiona zgarniaków rozchodzą się (zwiększa się kąt między
ramionami) i gnojowica jest wygarniana z kanału, a podczas ruchu powrotnego, by nie
11 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
przemieszczać gnojowicy w przeciwnym kierunku, ramiona zgarniaka się schodzą.
7. Hydrauliczne usuwanie gnojowicy
Spośród wielu metod hydraulicznego usuwania gnojowicy najczęściej stosuje się samospływ
okresowy i ciągły.
W przypadku samospływu okresowego (rys. 6.10) kanał gnojowy spełnia zadanie chwilowego
zbiornika na odchody. Dno kanału gnojowego 1 o przekroju prostokątnym jest nachylone (0,5 -h
1%) w kierunku spływu odchodów.
Głębokość kanału wynosi około 1 m, jego szerokość może dochodzić do 3 m, a długość  do 25
m. Kanały węższe są bardziej niezawodne.
Gnojowica pozostaje w kanale dopóty (najczęściej 14^-30 dni), dopóki nie zostanie on
napełniony.
Gdy poziom odchodów znajduje się około 5 cm poniżej rusztu, unosi się zasuwę 2, do tej pory
szczelnie zamykającą kanał, i zawartość kanału pod własnym ciężarem spływa do poprzecznych
kanałów zbiorczych lub bezpośrednio do zbiornika 3.
Rys. 6.10. Samospływ okresowy
12 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
1  kanał gnojowy, 2  zasuwa, 3  zbiornik, 4  podłoga rusztowa
Część gnojowicy, która nie spłynie samoczynnie, spłukuje się strumieniem bieżącej wody lub
strumieniem rzadkiej gnojowicy magazynowanej w zbiorniku.
Ten ostatni sposób, zwany recyrkulacją, zmniejsza udział wody w gnojowicy.
Po opróżnieniu kanału nalewa się do niego wodę, co zapobiega przysychaniu do dna pierwszych
partii kału. Warstwa wody w najwyższym punkcie kanału powinna wynosić około 10 cm.
By ograniczyć ilość zużywanej wody, kanał dzieli się na kilka odcinków odgrodzonych od siebie
zasuwami.
W przypadku samospływu ciągłego (rys. 6.11) szerokość kanału gnojowego wynosi około 80
cm, głębokość dochodzi do 120 cm, a długość  do 35 m.
Dno kanału jest płaskie, bez spadku. U wylotu znajduje się próg 2 wysokości 8-20 cm. W
kanałach dłuższych stosuje się progi wyższe, w kanałach krótszych  niższe.
Przed wprowadzeniem zwierząt do budynku kanał napełnia się wodą do wysokości progu.
Rys. 6.11. Samospływ ciągły
/  kanał gnojowy, 2  próg, 3  kanał zbiorczy,
4  podłoga rusztowa
Samospływ ciągły polega na stałym odpływie odchodów w miarę ich przybywania.
W kanale następuje rozwarstwienie gnojowicy  na dnie zbiera się frakcja ciekła, natomiast
części stałe wypływają na powierzchnię i bardzo powoli, w sposób ciągły, spływają w kierunku
ujścia kanału gnojowego do kanału zbiorczego i dalej do zbiornika.
Znajdujący się na końcu kanału próg zapewnia utrzymanie na dnie cienkiej warstwy cieczy, co
jest niezbędnym warunkiem prawidłowego spływania gnojowicy.
Samospływ ciągły charakteryzuje się spiętrzeniem odchodów, które sprawia, że ich warstwa
wierzchnia tworzy pewien kąt z dnem kanału. Jest ona nachylona ku wylotowi ze spadkiem 1 -=-
3 cm na 1 m długości kanału.
13 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Metoda samospływu ciągłego wykazuje wiele zalet w porównaniu z samospływem okresowym.
Usuwanie odchodów bez dodawania wody ogranicza ilość gnojowicy, dzięki czemu zbiorniki
magazynujące mogą mieć mniejszą pojemność.
A
atwiejsze i tańsze jest wykonanie kanałów gnojowych, a odprowadzanie odchodów nie wymaga
żadnych nakładów robocizny.
8. Przechowywanie gnojowicy
Gnojowicę gromadzi się w specjalnych zbiornikach wgłębnych lub naziemnych, o kształcie
prostokątnym lub okrągłym.
Wymiary zbiorników dobiera się w zależności od dobowej ilości odchodów zwierzęcych oraz od
okresu przechowywania gnojowicy, który jest zależny od warunków agrotechnicznych.
Magazynowana przez dłuższy czas gnojowica (okres 3-4 miesięcy) ulega rozwarstwieniu 
części muliste osiadają na dnie, w środku znajduje się ciecz, na wierzchu zaś tworzy się kożuch.
Przed przystąpieniem do opróżniania zbiornika jego zawartość wymaga wymieszania
(ujednolicenia).
Do mieszania gnojowicy stosuje się mieszadła mechaniczne, hydrauliczne i pneumatyczne.
Do mieszania mechanicznego służy wirnik  śmigłowy, śrubowy lub inny  napędzany za
pośrednictwem pionowego wału przez silnik elektryczny umieszczony nad powierzchnią
zbiornika.
Mieszanie hydrauliczne polega na przepompowywaniu gnojowicy w zbiorniku.
Pompa zasysa gnojowicę ze zbiornika, nadaje jej energię kinetyczną i z powrotem tłoczy ją do
zbiornika.
Mieszanie pneumatyczne polega na wdmuchiwaniu sprężonego powietrza do zbiornika z
gnojowicą. Mieszana w ten sposób gnojowica jest dodatkowo napowietrzana.
14 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
9. Zagospodarowanie gnojowicy
Najlepszym rozwiązaniem jest wykorzystanie odchodów zwierząt hodowlanych do nawożenia
gruntów ornych, użytków zielonych, sadów itp.
Dzięki dużej zawartości składników nawozowych w postaci łatwo przyswajalnej dla roślin
prawidłowo zastosowana gnojowica zapewnia uzyskanie znacznej zwyżki plonów.
Niezbędne jest jednak dokładne określenie terminów rozprowadzania i dawek gnojowicy oraz
dawek uzupełniających nawozów mineralnych.
Stosowane sÄ… trzy sposoby rozprowadzania gnojowicy po polu:
" mobilny  transport i rozlewanie odbywa się przy użyciu wozów asenizacyjnych,
" stacjonarny  transport odbywa siÄ™ rurociÄ…giem, a rozlewanie specjalnymi zraszaczami
(deszczownia),
" kombinowany  transport odbywa siÄ™ rurami, a rozlewanie wozami asenizacyjnymi.
Nadmierne nawożenie roli powoduje skażenie wód bakteriami oraz zakłócenie równowagi
biologicznej w wodzie i w glebie przez pobranie z nich części tlenu.
Tlen jest pobierany głównie przez substancje organiczne zawarte w odchodach.
Górna granica obsady zwierząt, których wszystkie odchody mogą być rozprowadzone po
gruntach ornych bez szkodliwego oddziaływania na glebę, w przeliczeniu na 1 ha, wynosi: 2-4
dorosłych sztuk bydła lub 10-15 tuczników w zależności od rodzaju gleby i gatunku uprawianych
roślin.
10. Przed zakupieniem projektu.
Tysiące rolników złożyło wnioski w ramach działania "Dostosowanie do standardów UE" i
będzie budowało płyty obornikowe. Przed przystąpieniem do inwestycji trzeba jednak
przemyśleć wiele spraw.
Podczas projektowania i budowy płyt obornikowych należy uwzględnić:
15 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
ilość produkowanego obornika,
sposób usuwania obornika z budynku inwentarskiego,
sposób wybierania obornika z płyty obornikowej podczas wywożenia go w pole.
Ilość produkowanego obornika i sposób jego przechowywania decydują bezpośrednio o
wielkości płyty. Lokalizacja i rozwiązanie konstrukcyjne jest uzależnione od sposobu usuwania
obornika z płyty i z budynku inwentarskiego. Często pomijany problem lokalizacji wpływa
póz
niej na większy nakład pracy.
Płyta obornikowa może znajdować się na powierzchni terenu lub może być zagłębiona, może
mieć ściany boczne ze wszystkich lub tylko z niektórych stron. Niekiedy sam sposób usuwania
obornika z budynku narzuca już rozwiązanie płyty obornikowej. Istnieje wiele metod usuwania
odchodów zwierzęcych z budynków inwentarskich. Zależą one przede wszystkim od
stosowanych systemów utrzymania zwierząt, przyjętych rozwiązań technologicznych oraz
zastosowanych urządzeń technicznych.
Zgarniacze odchodów w zależności od rozwiązania mogą pracować w ruchu ciągłym lub
posuwisto-zwrotnym. Zgarniacz poprzeczny z wyrzutnią pokazaną na rysunku 1. służy tylko do
usuwania obornika słomiastego i może być stosowany również do współpracy z innymi
zgarniaczami podłużnymi, np. w oborach więziowych. Zgarniacz taki może być zakończony nie
tylko wyrzutnią napowietrzną, ale też wyrzutnią podziemną, tłokową i może być wówczas
stosowany zarówno do wypychania obornika, jak i gnojowicy w postaci naturalnej lub częściowo
zagęszczonej dodatkiem ściółki.
Przykłady różnych rozwiązań funkcjonalnych oraz wybranych metod usuwania obornika z
budynku w zależności od systemu utrzymania i zastosowanych urządzeń technicznych pokazano
na zamieszczonych na następnej stronie rysunkach.
Na rysunkach 1. i 2. pokazano różne sposoby usuwania obornika stosowane przy ściółkowym
systemie utrzymania bydła i trzody na ściółce płytkiej. Niekiedy - w ostatnim okresie coraz
częściej, szczególnie w chowie trzody chlewnej - stosowany jest system utrzymania zwierząt na
głębokiej ściółce. Stosuje się też system ze ściółką średnio głęboką i pochyłą posadzką części
legowiskowej dla zwierząt z tak zwanym samospławialnym obornikiem, rysunek 3.
Możliwości jest wiele, a wybór złego rozwiązania może bardzo utrudnić eksploatacją budowli.
Rysunek 1. Obora wolnostanowiskowa boksowa, legowiska z wyściółką, usuwanie obornika
zgarniaczem uchylnym lub delta oraz zgarniaczem z wyrzutnikiem:
16 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
a) - rzut,
b) - przekrój.
1. stanowiska boksowe,
2. korytarz gnojowy,
3. korytarz paszowy,
4. zgarniacz odchodów uchylny,
5. zgarniacz poprzeczny,
6. wyrzutnia zgarniacza poprzecznego,
7. płyta obornikowa.
Rysunek 2 . Schematy obór uwięziowych, ściółkowych z różnymi rozwiązaniami procesu
usuwania obornika.
1. zgarniaczem lub szuflÄ… mechanicznÄ…,
2. zgarniaczem z kanału gnojowego i pompą tłokową na zewnątrz budynku,
3. przenośnikiem okrężnym z wyrzutnią na zewnątrz od strony szczytowej,
4. spychaczem czołowym na ciągniku,
5. przenośnikiem jak w pkt.3, lecz z wyrzutnią z boku budynku,
6. zgarniaczami posuwisto-zwrotnymi z kanałów podłużnych do końca budynku i zgarniaczem
poprzecznym z wyrzutniÄ… na zewnÄ…trz,
7. zgarniaczami jak w pkt. poprzednim do środka budynku i zgarniaczem z wyrzutnią na
zewnÄ…trz.
Rysunek 3. Przekrój podłużny kanału z samospływem okresowym
17 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
11.Nawozy naturalne - stosowanie i przechowywanie
Nawozy naturalne - stosowanie
- nawozy naturalne powinny być stosowane pod rośliny o długim okresie wegetacji, ponieważ w
ich przypadku wykorzystanie składników pokarmowych (zwłaszcza azotu) jest najlepsze;
- dawki nawozów naturalnych należy ustalić według zawartości w nich tzw. azotu działającego,
który wykazuje takie samo działanie jak azot w nawozach mineralnych;
- roczna dawka nawozu naturalnego nie może przekraczać 170 kg czystego azotu na 1 ha
użytków rolnych. Oznacza to, iż zalecana obsada zwierząt nie powinna przekraczać więcej niż 2
duże jednostki przeliczeniowe (DJP) na 1 ha użytków rolnych. Przy takiej obsadzie produkcja
nawozu naturalnego wynosi ok. 40 ton obornika i ok. 45 m3 gnojowicy, co odpowiada 170 kg
azotu całkowitego na 1 ha.
W przypadku przekroczenia dawki azotu powyżej 170 kg należy zmniejszyć obsadę zwierząt lub
przekazać nadmiar nawozu innym producentom rolnym.
 nawozy naturalne i organiczne w postaci stałej i płynnej można stosować w okresie od 1 marca
do 30 listopada;
 gnojowicę i gnojówkę powinno się stosować na nieobsianą glebę, najlepiej wiosną. Dopuszcza
się stosowanie pogłównie na rośliny, z wyjątkiem roślin przeznaczonych do bezpośredniego
spożycia przez ludzi oraz na krótko przed ich skarmianiem przez zwierzęta;  w przypadku
stosowania obornika, najbardziej optymalnym dla niego terminem jest wczesna wiosna. Można go
także stosować jesienią, pod warunkiem jednak, iż od razu po wywiezieniu na pole zostanie
przyorany.
W okresie letnim i wczesnojesiennym powinno się unikać wywożenia obornika, ponieważ w
okresie tym możliwe są straty azotu w formie gazowej (amoniak) jak i w formie przesiąków do
wód gruntowych (azotany);
 stosowanie nawozów naturalnych i organicznych w postaci stałej pogłównie dopuszczalne jest
na użytkach zielonych i wieloletnich uprawach polowych;
 nawozy naturalne i organiczne muszą być przykryte lub wymieszane z glebą za pomocą
odpowiednich narzędzi uprawowych najpóz
niej następnego dnia po ich wywiezieniu na pole;
 gnojowicę i gnojówkę powinno się wprowadzać bezpośrednio do gleby za pomocą węży
rozlewowych połączonych z zębami kultywatora, natomiast na użytkach zielonych i trwałych
uprawach polowych można stosować płytki rozbryzgowe. Przy stosowaniu pogłównym używa
się węży rozlewowych;  nawozy naturalne nie mogą być stosowane w odległości mniejszej niż
20 m od: stref ochronnych z
ródeł i ujęć wody, brzegów zbiorników wodnych i cieków, kąpielisk
na wodach powierzchniowych oraz obszarów morskiego pasa nadbrzeżnego. Natomiast nawozy
naturalne w postaci płynnej mogą być stosowane tylko wtedy, gdy poziom wód podziemnych jest
poniżej 1,2 m.
Nawozy naturalne  przechowywanie
18 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
 obornik powinien być gromadzony, fermentowany i przechowywany w pomieszczeniach
inwentarskich lub na nieprzepuszczalnych płytach obornikowych (gnojowych) ze ścianami
bocznymi, posiadającymi instalację odprowadzającą wyciek do szczelnych zbiorników;  nawozy
naturalne płynne (gnojówka i gnojowica) musza być przechowywane wyłącznie w szczelnych
zbiornikach;  pojemność płyty obornikowej oraz zbiorników na nawozy płynne powinna
zapewniać możliwość przechowywania tych nawozów przez okres co najmniej 4 miesięcy. Płyta
obornikowa  zasady budowania i usytuowania
Przy budowie płyty gnojowej należy kierować się następującymi zasadami:
a) odległość:
od studni  15 m,
od granicy działki  4 m,
od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały ludzi na
sąsiedniej działce  30 m,
od budynku przetwórstwa rolno  spożywczego i magazynów środków spożywczych  50
m,
od budynków magazynowych pasz i ziarna  10 m,
od silosów na zboże i pasze  5 m,
od silosów na kiszonki.  10 m;
b) dojazd do płyty obornikowej powinien mieć co najmniej 3 m;
c) technologia wykonania  1% spadek w kierunku wylotu studzienki oraz obrzeża w formie
ścianek bocznych, co zapobiega wyciekaniu wód gnojowych do gruntu;
d) szerokość płyty jest dowolna, jednakże 6 lub 9 m ułatwia dostęp i usuwanie obornika za
pomocą ładowacza czołowego lub ładowarki chwytakowej;
e) zaleca się wykonanie nad płytą zadaszenia, które w razie konieczności łatwo zdemontować.
Zadaszenie takie pozwala w znacznym stopniu zmniejszyć ilość wód gnojowych, szczególnie w
okresie jesienno-zimowym.
Pojemnik na płynne nawozy naturalne (gnojówka, gnojowica)  zasady budowania i usytuowania:
a) odległość:
od studni  15 m,
od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego  4 m,
od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały ludzi na
sąsiedniej działce  15 m,
od budynku przetwórstwa rolno  spożywczego i magazynów środków spożywczych  15
19 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
m,
od silosów na zboże i pasze  5 m,
od silosów na kiszonki  5 m;
b) usytuowanie  zbiorniki na płynne odchody zwierzęce dzielimy, ze względu na ich
usytuowania na:
podziemne, które dają możliwość zastosowania grawitacyjnego spływu gnojowicy i w
zasadzie nie zajmują powierzchni użytkowej gospodarstwa,
naziemne, których zaletą jest dość duża swoboda przy wyborze lokalizacji oraz możliwość
ich przemieszczania i rozbudowywania, natomiast wadą  konieczność stosowania
zbiorników przejściowych i urządzeń do przepompowywania,
częściowo zagłębione  rozwiązanie pośrednie między podziemnymi a naziemnymi;
c) technologia wykonania  zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę muszą być szczelne, zaopatrzone
w osadzone w pokrywach przewody wentylacyjne, których wylot powinien być wyprowadzony
na wysokość ok. 50 cm nad poziom terenu  w przypadku zbiorników podziemnych, natomiast
przy zbiornikach naziemnych oraz częściowo zagłębionych wylot przewodu wentylacyjnego musi
znajdować się nad górną płaszczyzną pokrywy;
d) wytrzymałość  ponieważ pokrywy i pozostałe elementy konstrukcyjne zbiorników na płynne
nawozy naturalne muszą przenosić obciążenie od środków transportu (pojemniki podziemne) lub
składowanych materiałów (pojemniki naziemne), należy pamiętać o użyciu odpowiedniego
materiału do ich budowy.
Ze względu na materiał budowlany, pojemniki na gnojówkę i gnojowicę dzielimy na:
betonowe monolityczne,
żelbetonowe monolityczne,
żelbetonowe prefabrykowane,
stalowe (tylko jako zbiorniki naziemne, gdzie dno zbiornika stanowi betonowa płyta, na
której ustawia się stalowy płaszcz),
z tworzyw sztucznych.
Posiadanie odpowiednich urządzeń do składowania nawozów naturalnych będzie obowiązywało
producentów rolnych od dnia 25 paz
dziernika 2008 r. Obecnie jeszcze dopuszcza siÄ™
przechowywanie obornika na dotychczasowych zasadach, to znaczy w pryzmach polowych,
jednakże należy jak najbardziej ograniczyć wymywanie związków azotu do gleby i wód. W tym
celu powinno się składować wilgotny obornik na małej, nieprzepuszczalnej powierzchni, w
odpowiednio ukształtowanej pryzmie i w odległości co najmniej 20 m od strefy ochronnej wód.
Kiedy nie można stosować nawozów:
 na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem lub zamarzniętych,  nawozów naturalnych w
postaci płynnej i mineralnych azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach
o nachyleniu większym niż 10%,  nawozów naturalnych w postaci płynnej pogłównie na rośliny
20 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez ludzi;  przy realizacji przedsięwzięć
rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, w przypadku pakietów: utrzymanie łąk
ekstensywnych (P01)  wariant półnaturalne łąki jednokośne wykaszanie ręczne (P01a01) i
półnaturalne łąki jednokośne wykaszanie mechaniczne (P01a02), utrzymanie pastwisk
ekstensywnych (P02)  wariant pastwiska na murawach ciepłolubnych (P02a), ochrona gleb i
wód (K01)  każdy z 3 wariantów dopuszcza stosowanie obornika, ale tylko w uzasadnionych
przypadkach; tworzenie stref buforowych (K02). Budowa urządzeń do składowania nawozów
naturalnych - zgodnie z prawem Według ustawy Prawo budowlane, przed przystąpieniem do
budowy płyty obornikowej lub zbiornika na płynne nawozy naturalne (gnojówka, gnojowica) o
powierzchni nie przekraczającej 25 m3 fakt budowy należy zgłosić do gminy lub starostwa
powiatowego.
Zgłoszenie powinno zawierać:
 dokument stwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
 rodzaj, zakres oraz sposób i termin wykonania robót,
 pozwolenie wymagane odrębnymi przepisami.
Rozpoczęcie budowy może nastąpić po uzyskaniu zgody lub w terminie 30 dni od daty
zgłoszenia, o ile organ wydający zgodę nie wniesie sprzeciwu. W przypadku budowy zbiornika
przekraczającego powierzchnię 25 m3 składamy wniosek o ustalenie warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu do właściwego organu samorządowego.
Wniosek powinien zawierać:
 mapkę terenu oraz wykaz właścicieli działek sąsiednich (imię, nazwisko i aktualny adres
właściciela);  sposób i funkcję zagospodarowania terenu wraz z charakterystyką zabudowy; 
określenie zapotrzebowania na wodę, energię i inne potrzeby w zakresie infrastruktury
technicznej;  parametry techniczne inwestycji oraz dane o wpływie inwestycji na środowisko
(obowiązek wykonania oceny oddziaływania na środowisko ma miejsce w przypadku, gdy chów
lub hodowla zwierząt przekracza 210 DJP  przeliczniki DJP Załącznik II);
Po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy należy:
 uzyskać wykonany przez geodetę podkład sytuacyjno-wysokościowy do celów projektowych
w skali 1:500;
 zlecić osobie uprawnionej wykonanie planu zagospodarowania działki oraz projektu
budowlanego planowanej inwestycji;
 uzgodnić plan zagospodarowania działki w jednostkach, które zostały wyszczególnione w
decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Po spełnieniu wszystkich wyżej wymienionych formalności, składamy wniosek do starostwa
powiatowego lub gminy o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę, do którego dołączamy:
 ważną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
21 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
 2 lub 3 egzemplarze uzgodnionego planu zagospodarowania i projektu budowlanego
planowanego obiektu;
 wykaz właścicieli gruntów sąsiadujących z działką, na której planujemy inwestycję oraz ich
aktualne dane adresowe;
 kserokopię uprawnień projektanta planu zagospodarowania i autora projektu budowlanego; 
dokument stwierdzający prawo do gruntu  akt notarialny lub wypis z księgi wieczystej.
Po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowÄ™ i jej uprawomocnieniu, co najmniej na 7 dni przed
rozpoczęciem budowy zgłaszamy ten fakt (wraz z podaniem terminu rozpoczęcia) w urzędzie
gminy, potwierdzamy aktualność oświadczenia kierownika budowy lub inspektora nadzoru i
możemy przystąpić do prac budowlanych.
Instrukcja budowy betonowych zbiorników na gnojówkę przy
pomocy formy UMZ.
Prezentacja formy UMZ.
Forma UMZ jest urzÄ…dzeniem przeznaczonym do wielokrotnego wykonywania betonowych
zbiorników o pojemności: 18  20 m 3 . Forma jest przenośnym szalunkiem.
Budowane zbiorniki mają wymiary: głębokość do 3m, średnica wewnętrzna 3m, grubość ścianek:
15cm. Zbiorniki przeznaczone są do przechowywania gnojówki lub gnojowicy, mogą również
pełnić rolę szamba na ścieki z domu.
22 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 1. Forma do odlewania betonowych zbiorników.
(opracowana przez IBMiER w Warszawie)
1. maszt ,
2. mechanizm do podnoszenia formy,
3. podwójny blaszany szalunek,
4. konstrukcja stabilizująca położenie elementów formy.
Lokalizacja zbiornika (lub zbiorników) i obliczenie potrzebnej objętości
Zbiornik (zbiorniki) na gnojówkę powinny być umieszczone w bezpośredniej bliskości płyty
gnojowej, tak by gnojówka z budynku inwentarskiego i odcieki z płyty gnojowej spływały do
zbiornika (zbiorników).
Pojemność zbiornika na gnojówkę powinna być nie mniejsza jak 3,00 m 3 na 1 SD (sztukę dużą
 przeliczenie posiadanych zwierzÄ…t gospodarskich na sztuki o masie 500 kg ).
Pojemność zbiornika na gnojowicę powinna być nie mniejsza jak 11,00 m 3 na 1 SD .
Wymaganą powierzchnię płyty obornikowej obliczamy przyjmując 3,50 m 2 powierzchni na 1
SD (przy pryzmowaniu do 2 m ).
Kodeks Dobrych Praktyk Rolniczych określa, że pojemność płyty gnojowej i zbiorników na
gnojówkę musi być tak obliczona, by można gromadzić obornik i gnojówkę przez okres nie
krótszy jak pół roku.
Uwaga:
Budowa płyty i zbiornika na gnojówkę nie obowiązuje gospodarstw, mających obsadę zwierząt
poniżej 2 SD lub budynek inwentarski z głęboka ściółką.
Wymagane przepisami, minimalne odległości płyty gnojowej i zbiorników na gnojówkę lub
gnojowicÄ™:
Płyta obornikowa (i otwarte zbiorniki na gnojówkę lub gnojowicę):
- od domów* - 30 m ,
- od granicy działki - 4 m ,
- od studni - 15 m ,
- od silosu na kiszonki - 10 m .
Zbiornik na gnojówkę lub gnojowicę (przykryty):
- od domów* - 15 m ,
23 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
- od granicy działki - 4 m ,
- od studni - 15 m ,
- od silosu na kiszonki - 5 m .
* - dotyczy domów na działkach sąsiadów.
Od 29.10.2008 (Ustawa o nawozach i nawożeniu z lipca 2000 r.) zabronione będzie prowadzenie
produkcji zwierzęcej w gospodarstwach niemających odpowiedniej wielkości płyt obornikowych
i zbiorników na nawozy płynne.
Gnojówka produkowana jest w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta na ściółce. Gnojówka
to odcieki z budynku inwentarskiego i płyty gnojowej (wraz z deszczówką).
Gnojowica powstaje w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta bezściołowo . Gnojowica to
mieszanina moczu i kału zwierząt wraz z wodą używaną do mycia legowisk.
Gnojówka jak i gnojowica to naturalne, wysokowartościowe nawozy naturalne. Płynne nawozy
naturalne powinny być rozlewane na polach w odpowiednich terminach agrotechnicznych.
A
ączna, roczna dawka gnojowicy nie powinna być większa niż 45 m 3 na hektar ( 170 kg N).
Na słabszych glebach nie należy przekraczać jednorazowej dawki 20 m 3 gnojówki lub
gnojowicy na hektar.
W województwie lubelskim przeważają gospodarstwa utrzymujące zwierzęta na ściółce. W
większości gospodarstw nie ma płyt obornikowych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę.
Gnojówka wsiąka do gleby i zanieczyszcza wody podziemne. Oprócz zanieczyszczania
środowiska rolnik traci cenny nawóz naturalny.
Stosowanie gnojówki do nawożenia pól pozwala ograniczyć zakup nawozów mineralnych o
30%.
24 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 2. Ekologiczna płyta obornikowa  przekrój  rozwiązanie przykładowe.
1. Betonowa płyta obornikowa ze spadkami 1% w kierunku studzienki gnojowej (patrz szczegół
budowy).
2. Szczelny zbiornik na gnojówkę  w głębi pokrywa dodatkowego zbiornika (patrz 2a na rys. 3).
3. Podziemna rura odprowadzająca gnojówkę z budynku inwentarskiego (patrz 3a na rys. 3).
4. Studzienka osadowa z dziurkowanym wiadrem do zatrzymywania części stałych np. słomy. (
patrz szczegół na rys. 3).
5. Murki zabezpieczające przed rozsypywaniem się obornika - na trzech bokach płyty gnojowej
(bok bez murka umożliwia wjazd ciągnika z ładowaczem czołowym)  zalecana wysokość 1m.
6. Szufla mechaniczna do usuwania obornika z budynku inwentarskiego.
25 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Rys. 3. Ekologiczna płyta obornikowa  widok z góry  rozwiązanie przykładowe.
1. Betonowa płyta obornikowa ze spadkami 1% w kierunku studzienki gnojowej.
2. Szczelny zbiornik na gnojówkę  2a dodatkowy zbiornik na gnojówkę.
3. Podziemne rury odprowadzające gnojówkę z budynku inwentarskiego i płyty gnojowej  3a
połączenia dodatkowego zbiornika na gnojówkę.
4. Studzienki osadowe z dziurkowanymi wiadrami do zatrzymywania części stałych np. słomy.
5. Murki zabezpieczające przed rozsypywaniem się obornika - na trzech bokach płyty gnojowej
(bok bez murka umożliwia wjazd ciągnika z ładowaczem czołowym)  zalecana wysokość 1m.
Budowa zbiorników na gnojówkę przy pomocy formy UMZ.
Kolejność wykonywanych czynności.
1. Wybór miejsca budowy zbiornika na gnojówkę z uwzględnieniem:
a) zachowania odległości od domu, granicy działki itp. (zgodnie z przepisami),
b) naturalnych spadków terenu (zachowanie grawitacyjnego spływu gnojówki z płyty i budynku
inwentarskiego).
2. Wykonanie wykopu o wymiarach:
a) 3,2 metra głębokości (przy maksymalnej pojemności) - 3m zbiornik i 20cm dno,
26 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
b) 4 metry średnicy na dnie wykopu (ok. 3,5m zajmuje forma UMZ, 50cm miejsca na skręcanie
płyt).
3. Wykonanie dna zbiornika (beton z dodatkiem preparatu uszczelniajÄ…cego np. Hydrobet ) :
a) ułożenie folii (przed wylewką betonu) na gruncie podmokłym,
b) wylewka betonowa o grubości 20 cm (bez zbrojenia, lecz na gruncie zleżałym),
4. Montaż formy UMZ na płycie dennej zbiornika (w lecie - na drugi dzień po wybetonowaniu
dna) z zachowaniem:
a) starannego wyczyszczenia blach szalunkowych z resztek betonu i natłuszczenia ich np.
przepracowanym olejem,
b) maksymalnego rozsunięcia blach wewnętrznych (w kierunku na zewnątrz  patrz rys. 4),
c) maksymalnego ściągnięcia blach zewnętrznych (do środka zbiornika  patrz rys. 4).
Rys. 4. Ustawianie położenia blach szalunkowych przed odlewaniem pierwszej warstwy.
Nieprawidłowe skręcenie blach szalunkowych uniemożliwi (po zalaniu pierwszej warstwy)
podniesienie formy do góry. Brak szczeliny pomiędzy blachami a świeżo odlanym betonem
ściany zbiornika, spowoduje zaklinowanie się formy. Konieczny będzie wtedy jej częściowy
demontaż (wyjęcie jednej z blach szalunkowych),
5. Wykonywanie kolejnych warstw ściany zbiornika z zachowaniem:
a) smarowania olejem blach szalunkowych - każdorazowo przed odlewaniem kolejnej warstwy,
b) stosowania betonu jak najlepszej klasy, gęstego i zawierającego preparat uszczelniający (np.
wspomniany wcześniej Hydrobet ),
c) równomiernego wypełniania betonem przestrzeni między blachami szalunkowymi np. przy
pomocy łopaty i usuwania powietrza poprzez ubijanie kawałkiem listwy drewnianej,
d) częstotliwości odlewania - raz na dobę (przy wysokich temperaturach można wykonywać
27 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
kolejne warstwy rano i wieczorem),
e) częściowego zbrojenia ścian zbiornika poprzez układanie poziomych drutów przed odlewania
kolejnych warstw (zbrojenie nie jest konieczne i można z niego zrezygnować),
Ściany zbiornika będą gotowe po wykonaniu 4 (maksymalnie do 5) warstw w zależności od
szerokości zakładek przy skręcaniu formy na kolejnych warstwach.
6. Demontaż formy UMZ po wykonaniu zbiornika powinien uwzględniać:
a) zabezpieczenie przed upadkiem elementów formy na dno zbiornika np. przy pomocy liny,
b) wyczyszczenie i nasmarowanie części formy ze szczególnym uwzględnieniem blach
szalunkowych.
7. Uszczelnianie zbiornika i podłączanie do instalacji gnojowej:
a) przed wykonaniem pokrywy wnętrze zbiornika należy pokryć warstwą nieprzepuszczalną dla
wody. Najtańszym sposobem jest smarowanie dna i ścian zbiornika lepikiem na zimno,
b) w miarę możliwości warstwę lepiku należy nanieść na zewnętrzne ściany zbiornika (koniecznie
gdy zbiornik umieszczony będzie na terenie podmokłym),
c) wykonujemy podłączenie rur doprowadzających gnojówkę z budynku inwentarskiego i płyty
gnojowej,
d) zasypywany ziemią wykop (między bokami wykopu a zewnętrzną ścianą zbiornika)
utwardzamy, zlewajÄ…c kolejne warstwy wodÄ….
8. Wykonanie płyty wierzchniej:
a) płytę wierzchnią można wykonywać dopiero po całkowitym związaniu betonu w ściance
zbiornika (zwykle po kilku tygodniach),
b) na dnie zbiornika umieszczamy drewniane podciągi, na których układamy szalunki (będące na
wyposażeniu formy UMZ),
c) górną krawędz
zbiornika owijamy taśmą blaszaną (również na wyposażeniu formy UMZ) tak
by wystawała ponad zbiornik ok. 20 cm ,
d) z drutów zbrojeniowych montujemy pełne zbrojenie (grubsze druty umieszczamy na spodzie,
jednak w ten sposób by po zalaniu betonem nie wystawały na zewnątrz  unikniemy korozji),
e) pozostawiamy miejsce na właz. Może to być żeliwny właz kanalizacyjny lub inny wykonany
własnym sposobem,
f) odlewamy płytę betonem wysokiej jakości,
g) demontaż podciągów i płyt szalunkowych wykonujemy po całkowitym związaniu betonu 
kilka tygodni.
28 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Analiza kosztów
U stawa o nawozach i nawożeniu z dnia 26.07.2000r Dz.U. nr 89 poz.991 nakłada na rolnika obowiązek posiadania w gospodarstwie rolnym
urządzeń do składowania odchodów zwierzęcych.
Obornik powinien być gromadzony i przechowywany w pomieszczeniach inwentarskich lub na nieprzepuszczalnej płycie gnojowej ze ścianami
bocznym, posiadającej odprowadzanie wycieków do szczelnych zbiorników.
Wielkość płyty uzależniona jest od wielkości produkcji i okresu przechowywania. Wymiary płyty powinny uwzględniać możliwość
przechowywania obornika przez okres minimum 4 m-ce.
N awozy w postaci płynnej (gnojówka, gnojowica) należy przechowywać w szczelnych zbiornikach o pojemności pozwalającej na zgromadzenie
produkcji nawozów na okres minimum 4 m-cy.
Dla Polski okres dostosowawczy w zakresie dostosowania się gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej upływa:
gospodarstwa mleczarskie majÄ… czas do 31.12.2006r.;
gospodarstwa z inną produkcją zwierzęcą do 25.10.2008r.;
fermy kur nieśnych do 31.12.2009r.
Płyta obornikowa powinna być wykonana z projektem technicznym, który określa np. posadowienie, wymiary płyty, konstrukcję i
materiały.
Obiekt powinien znajdować się w pobliżu budynku inwentarskiego, w celu ułatwienia transportu nawozu i formowanie pryzmy.
Zbiornik powinien być też wykonany zgodnie z projektem technicznym, w którym są zawarte wszystkie dane dotyczące typu,
konstrukcji i materiałów, z jakich powinien być zbudowany.
Wielkość płyty i zbiornika w gospodarstwie określa się na podstawie ilości sztuk zwierząt średniorocznych w przeliczeniu na DIP ( 1
DJP= 500 kg wagi zwierzÄ…t) x 2,5 m² pÅ‚yty lub 2mÅ‚ zbiornika na 1 DJP.
D laczego to jest tak ważne?
Wszystkie nawozy naturalne (obornik, gnojówka, gnojowica) są podstawowymi czynnikami planotwórczymi, które dostarczają roślinom
składników pokarmowych i zwiększają żyzność gleby. Jednak zawarte w nich związki azotu mogą z łatwością przemieszczać się do wód i
pogarszać ich jakość z punktu widzenia przydatność wody pitnej do spożycia oraz walorów siedliska życia organizmów wodnych.
Nawozy należy zatem stosować i przechowywać w sposób minimalizujący zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt.
Odpowiednie przechowywanie nawozów chroni przed niekontrolowanym wpływem niebezpiecznych substancji zarówno do gleby jak i
do wody. Mówi nam o tym status Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej.
K to do wspomnianych wcześniej terminów nie dostosuje się-będzie możliwość karania takiego rolnika-nałożeniem grzywny lub w ostateczności
zamknięcie produkcji?
Zajmować się będą tym:
Inspekcja Sanitarna;
I nspekcje Ochrony Åšrodowiska
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7.10.1997r. w sprawie warunków technicznych
jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie płyta obornikowa musi być oddalona o:
1 5m - od studni;
4m - od działki sąsiedniej;
30m - od otworów drzwiowych i okiennych budynków mieszkalnych na działce sąsiedniej;
50m - od budynków przetwórstwa rolno-spożywczego i magazynów środków spożywczych;
10m - od budynków magazynowych pasz i ziarna;
5m - od silosów zbożowych;
10m - od silosów na kiszonkę
Odległości zamkniętych zbiorników powinny wynosić co najmniej:
15m  od studni;
15m  od okien budynku mieszkalnego na działce sąsiedniej;
2m  od granicy działki, drogi lub ciągu pieszego;
15m  od magazynów środków spożywczych;
5m  od budynków magazynowych ogółem;
5m  od silosów na zboże i paszę;
5m  od silosów na kiszonkę
Płyty obornikowe oraz zbiorniki na gnojówkę o pojemności do 25mł wymagają zgłoszenia w wydziale budownictwa Starostwa
Powiatowego. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia.
29 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane powołując się na akt notarialny
lub nr księgi wieczystej.
Należy ponadto przedstawić projekt zagospodarowania działki lub terenu na mapie do celów projektowych lub lokalizacyjnych
wykonany przez projektanta posiadajÄ…cego wymagane uprawnienia budowlane.
Zgłoszenia należy dokonać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Do wykonywania robót możemy przystąpić
jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia, właściwy organ nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu i nie póz
niej niż po
upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia.
Budowa zbiorników o pojemności powyżej 25mł wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.
W tym celu należy:
1.Wykupić mapę do celów lokalizacyjnych w Starostwie Powiatowym 30-50zł.
2.Złożyć wniosek o decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
3.Odebrać decyzję o warunkach zabudowy zaopiniowaną przez Sanepid i po upływie 2 tyg. Ją uprawomocnić w Urzędzie Gminy - 100zł.
4.Zamówić u uprawnionego geodety mapę do celów projektowych w skali 1:500 500-700zł.
5.Wykupić projekt budowlany w 4 egzemplarzach 400-600zł .
6.Zlecić osobie posiadającej uprawnienia budowlane i wpis do Izby Inżynierów adaptację projektu na terenie gospodarstwa 1200zł.
7.Złożyćwniosek wraz z całą dokumentacją do Starostwa Powiatowego.
8.Odebrać decyzję pozwolenia na budowę (uprawnienie 2 tyg.) 190zł.
9.Wynająć kierownika budowy 500zł.
10. Złożyć do zarejestrowania dziennika budowy 10zł.
11.Kupić i zawiesić tablicę informacyjną budowy 50zł.
12.Wybudować zbiornik.
13.Zgłosić geodecie inwentaryzację powykonawczą.
14.Zgłosić do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego zakończenie budowy przez okazanie odpowiedniej dokumentacji.
Wydatki na te cele kształtują się w kwotach od 3-4 tys. zł.
W ytyczne do budowy płyty obornikowej
Płytę obornikową należy zaprojektować w obrębie gospodarstwa, tak aby było łatwe usuwanie obornika z budynku, a także jego
formowanie na pryzmie. Dlatego zaleca się budowę płyty w głównym ciągu technologii usuwanie obornika z budynku inwentarskiego.
Dla każdego gospodarstwa określa się indywidualnie lokalizację i kształt, uwzględniając przepisy odnośnie minimalnych odległości od
pozostałych budowli na działce i działce sąsiedniej. O ile jest to możliwe, wybrane miejsce na płytę powinno być w północnej lub
północno-wschodniej części gospodarstwa osłonięte od wiatru i słońca (miejsce zaciemnione) w pobliżu wysokich drzew. Takie
usytuowanie zmniejsza wysychanie obornika oraz emisję amoniaku z pryzmy. Przy określaniu powierzchni płyty należy brać
maksymalną obsadę zwierząt w budynku, aby w przypadku powiększenia stada nie rozbudowywać płyty.
Wytyczona trasa przemieszczania obornika z budynku na płytę powinna być jak najkrótsza. Obok płyty musi być miejsce dla środków
transportu (Å‚adowacz, ciÄ…gnik).
Kształt płyty powinien być dostosowany do technologii usuwania obornika z budynku np. okrągły jeżeli obornik z budynku wypychany
jest na zewnÄ…trz urzÄ…dzenia hydraulicznym z prasÄ….
Zaleca się kształt płyty prostokątny o stosunku boków 1:2 lub 1:3 . Zależy to jakim sposobem i sprzętu (ładowarka czołowa ,
chwytakowa) będzie wybierany i ładowany obornik na rozrzutnik.
Ponadto każda płyta musi posiadać odpowiedni system odpływowy wycieków z obornika i wód deszczowych-wykonujemy to na zasadzie
kanału na T! długości płyty i aby był sprawny odbiór ścieków z całej płyty.
Płyta i kanał powinny być wyprofilowane ze spadkiem 1% (tzn. 1cm na 1m długości) w kierunku zbiornika ociekowego lub zbiornika na
gnojówkę. Zbiornik odciekowy przy płycie powinien stanowić 10-20% pojemności zbiornika na gnojówkę.
Po wytyczeniu lokalizacji przystępujemy do budowy płyty obornikowej. Najpierw wybieramy warstwę urodzajnej gleby 30-40 cm, a
następnie robimy podsypkę z piasku 15cm i ubijamy ręcznie lub mechanicznie, bądz
polewamy wodą aby piasek osiadł ( 1 tydzień).
Kolejnym etapem jest wylanie betonu chudego 10-15cm . Beton chudy uzyskamy stosując proporcję cementu do żwiru jak 1:10. Na
powierzchni tego betonu wykonujemy spadki w kierunku kanalika ściekowego 1-2% . Przy większych spadkach powierzchni następuje
zbyt szybki odpływ gnojówki co pogarsza jakość obornika gdyż jest zbyt suchy. Aby dno płyty było szczelne najprostsze i najtańsze jest
ułożenie na całej powierzchni płyty na warstwie betonu chudego folii izolacyjnej budowlanej o grubości 2mm lub papy układanej na
zakładkę wysmarowanej izobudem. Na to wylewamy beton właściwy B-25 z dodatkiem plastyfikatora (najlepiej zamówić ten beton w
betoniarni). Grubość warstwy 15cm. Murki niskie opasujące płytę nie wymagają zbrojenia , natomiast gdy płyta posiada ściany
30 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
oporowe do 150cm to konieczne jest jej zbrojenie tak, aby zachodziło ono na płytę. Wylewamy wówczas ścianki oporowe łącznie z dnem
płyty. Folię izolacyjną zawijamy na murek. Płyty małe nie muszą mieć zbrojenia. Płyty duże przejazdowe należy wzmocnić siatkę
zbrojeniową (oczka 25x25 drut zbrojeniowy 6lub8) zapobiega to przed zniszczeniem płyty. Zbrojenie montujemy na S! wysokości betonu
pełnego i zalewamy minimum 5cm betonem.
Płyty o wymiarach większych niż 3x6m powinny być podzielone na mniejsze pola (robimy to stosując deskę o grubości 2,5 cm. Po
wyjęciu deski szczeliny zapełniamy masę bitumiczną. Dyletacje warstwy głębszej nie powinny pokrywać się z dyletacją betonu
właściwego.
Beton od strony płyty nie powinien być niczym zabezpieczony np. smołą-następuje wówczas odparzanie betonu.
Cena wybudowania pyty we własnym zakresie (+ majster)
Wynosi: 1m²-170zÅ‚  pÅ‚yta
1mł-230zł  zbiornik
Przy wjez
dzie na płytę robimy fundament, utwardzamy i robimy podwyższenie. Cześć najazdowa powinna mieć chropowatą, rowkowaną
powierzchniÄ™ zabezpieczonÄ… przed uszkodzeniem.
Zbiornik ociekowy nie może być całkowicie umieszczony pod płytę gnojową. Musi być na tyle umiejscowiony obok płyty, aby było dobre
dojście do wypompowania gnojówki. Odpływ gnojówki do zbiornika powinien być zabezpieczony kratą.
Zbiornik zamknięty monolityczne:
naziemne;
częściowo zagłębione;
zagłębione
Zbiorniki te powinny znajdować się w sąsiedztwie płyty obornikowej, jednak jego lokalizacja nie powinna utrudniać manewrowania
ciÄ…gnika z rozrzutnikiem obornika.
Zamknięte zbiorniki te powinny być szczelne i zaopatrzone we włazy oraz przewody wentylacyjne osadzone w pokrywach, których wloty
powinny być wyprowadzone na wysokości 50cm ponad poziom terenu.
Po rozpoczęciu robót wybieramy warstwę ziemi i podsypujemy warstwę żwiru lub piasku. Ubijemy to dokładnie skoczkiem. lub walcem
z wibratorem ewentualnie lanie wodą. Następnie poziomujemy teren pod płytę denną zbiornika.
Płyta denna powinna być większa o 20cm od ścian bocznych i tworzyć kołnierz. Zbrojenie tej płyty wykonuje się z drutu 6 lub 10
dwukrotnie o rozmiarze oczek 20x20 i 5 cm betonu na każde zbrojenie. Grubość płyty dennej powinna wynosić 30cm. Używany beton to
B-25 i zagęszczony. Po wybudowaniu płyty dennej musimy odczekać 1-2 tyg. przystąpić do budowy ścian. Ściany powinny mieć również
podwójne zbrojenie (oczka 20x20). Grubość ścian  30cm . Aby dobrze uszczelnić dno zbiornika ze ścianami trzeba użyć opaski z blachy
nierdzewnej.
Beton na ściany zbiornika powinien być zagęszczony przez wibratorownie. Taką zagęszczarkę można wypożyczyć w wypożyczalni sprzętu
np. w łodzi na ul. Wólczańskiej lub na ul.A
ęczyckiej . Cena 150zł na tydzień.
Budowa płyty i zbiorników powinna być zrobiona zgodnie z wymogami prawa budowlanego . Powinno to być wykonane solidnie i żeby
budowla spełniała wszelkie wymogi odnośnie standardów.
Polecany jest tu zakup betonu o odpowiednim symbolu w betoniarni. Wówczas mamy certyfikat jakości tego betonu.
Jeżeli chodzi o zbiorniki to najprostszym sposobem jest zakup elementów gotowych.
11. Pytania i zadania kontrolne
" Porównaj sposoby usuwania odchodów z pomieszczeń płytkich i głębokich.
" Scharakteryzuj urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń płytkich.
31 z 32 2014-04-06 23:55
Usuwanie obornika http://moszczanica.pl/pliki/usuwanie_obornika/usuwanie_obornika.htm...
" Scharakteryzuj urządzenia do usuwania obornika z pomieszczeń głębokich.
" Omów różnice między mechanicznym i hydraulicznym sposobem usuwania gnojowicy.
" Wyjaśnij na czym polega samospływ okresowy i ciągły gnojowicy. Omów ich wady i zalety.
" Porównaj sposoby przechowywania obornika i gnojowicy.
" Omów sposoby zagospodarowania gnojowicy.
32 z 32 2014-04-06 23:55