Kamieniołom skał paleozoicznych
w Dzikowcu
Lokalizacja:
Bielawa
województwo dolnoS
ląskie
powiat kłodzki
gmina Nowa Ruda
miejscowoS
ć Dzikowiec
Rejon geograficzny:
Sudety z Przedgórzem Sudeckim
Sudety R
rodkowe
Góry Bardzkie
5606
Jednostka geologiczna:
Sudety R
rodkowe
struktura bardzka
seria autochtoniczna
formacja Wapnicy
3610 3612
W północno-zachodniej częS
ci Gór Bardzkich na W najbardziej na północ wysuniętej częS
ci kamieniołomu,
zachodnim zboczu góry Wapnica zwanej też Wapienną we wschodniej jego S
cianie, odsłaniają się najmłodsze osady
(579,6 m n.p.m.), na południowy wschód od wsi Dzikowiec, węglanowe: wapień klymeniowy i gattenndorfiowy. Ten
1
znajduje się nieczynny kamieniołom. Odsłaniają się w nim pierwszy to szary lub różowy wapień o miąższoS
ci 2-3 me-
górnodewońskie i dolnokarbońskie skały, które powstały trów, który deponowany był w warunkach morskich strefy
380 do 325 milionów lat temu. pelagicznej. W wapieniu tym spotykamy górnodewońskie
Kamieniołom założony w XVIII wieku ma dzisiaj około goniatyty. Na nim zalega szary wapień okreS
lany jako gat-
500 metrów długoS
ci i 150 metrów szerokoS
ci. Odsłania tendorfiowy, który jak wynika z badań biostratygraficznych
się w nim ciekawy profil geologiczny skał, które były i są reprezentuje już osady karbonu. Między innymi z tego
przedmiotem badań od ponad dwustu lat. Jest to ponad powodu profil osadów w kamieniołomie na Wapnicy jest
60 metrowy profil osadów węglanowych powstałych w tak interesujący, ponieważ jest to jeden z nielicznych euro-
S
rodowisku morskim (tzw. formacja z Wapnicy). pejskich profili z zachowaną ciągłoS
cią sedymentacyjną na
Najstarsze utwory odsłaniają się w centralnej częS
ci granicy dewonu i karbonu.
kamieniołomu, w jego zachodniej S
cianie. Jest to brekcja Kamieniołom w Dzikowcu na Wapnicy słynie z bogactwa
wapienno-gabrowa, złożona z różnej wielkoS
ci bloków ga- skamieniałoS
ci - glonów, stromatoporoidów, otwornic,
2
browych (do 1 m S
rednicy) otoczonych wapieniem organode- konodontów, goniatytów. Możemy tu też znalex
ć szczątki
trytycznym. W wapieniach tych występują zwapniałe plechy krynoidów, małżoraczki, ramienionogi, rzadziej S
limaki czy
krasnorostów, zielenic, sinic, a także otwornice i ramienio- trylobity.
nogi oraz x
le zachowane fragmenty kolonii koralowców. Na terenie kamieniołomu, w jego południowej częS
ci
Ku południowi znikają bloki gabra i w kamieniołomie znajduje się strzelnica, która jest częS
ciowo ogrodzona.
odsłaniają się wyłącznie osady wapienne tzw. wapienia podsta- W soboty od godzin rannych do popołudniowych mają tu
wowego. Jest to 15 - metrowej miąższoS
ci kompleks skalny miejsce spotkania Koła Łowieckiego Knieja. Wówczas wstęp
widoczny dobrze w zachodniej S
cianie w południowej częS
ci do tego kamieniołomu jest niemożliwy. Teren kamieniołomu
kamieniołomu. Zbudowany jest z szarego biosparytowego jest niezagospodarowany poza kilkoma stolikami z miejscami
wapienia zawierającego fragmenty gabr, granitoidów i serpen- do siedzenia. W częS
ci północnej kamieniołomu, do której
tynitów oraz bioklasty koralowców i krynoidów (fragmentów prowadzi asfaltowa droga od strony Dzikowca, jest niewielki
łodyg liliowców), a także glony i stromatoporoidy. parking na kilka samochodów.
W centralnej częS
ci kamieniołomu na S
cianie wschodniej W pobliskiej wsi Dzikowiec, której początki sięgają XIV
odsłania się wapień główny, którego miąższoS
ć ocenia się tu wieku znajduje się szereg cennych zabytków: XVII-wieczny
na około 40 m. W wapieniu tym spotykamy jak poprzednio: koS
ciół, wybudowany na miejscu wczeS
niejszej S
wiątyni
glony, szczątki krynoidów, małżoraczki, drobne ramienio- gotyckiej, XVII-wieczny zespół dworski, 2 kapliczki z XIX
nogi, S
limaki, otwornice oraz koralowce. Występująca tu w. W wieku XVII w pobliżu wsi powstały kopalnie węgla
3
fauna konodontowa pozwala udokumentować wiek tych kamiennego.
osadów na S
rodkowy famen (dewon). Tak bogata fauna WS
ród poszukiwaczy skarbów chodzą słuchy o ukry-
pozwala przypuszczać, że wapienie te były deponowane w ciu w kamieniołomie w Wapnicy złota depozytowego
płytkowodnych warunkach strefy nerytycznej. banków wrocławskich, jak również zasypaniu magazynu
16
Nowa Ruda
Ząbkowice R
l.
Dzikowiec
broni i wyposażenia  Wehrwolfu . WS
ród tej broni miał of red, blue and green algae with foraminifers, brachiopods
się znajdować najnowoczeS
niejszy  jak na owe czasy and poorly preserved corals (Scruttonia).
 model pistoletu maszynowego Schmeisser. Dlatego też In the eastern scarp of the central part the main lime-
kamieniołom koło Dzikowca, a szczególnie dawna sztolnia stone sequence appears, about 40 meters thick. It contains
mieszcząca się w jego południowej częS
ci, jest często od- algae, crinoids, ostracods, small brachiopods, gastropods,
wiedzana przez poszukiwaczy skarbów. foraminifers and corals. The conodonts enabled to deter-
mine the Middle Fammenian age of the limestone. Abundant
Paleozoic rocks in the Wapnica Mt. quarry
fossils allow to suggest the shallow-marine, neritic deposi-
in Dzikowiec
tional environment.
In the northwestern part of the Bardo Mts., in the western In the northen corner of the quarry, in the eastern scarp,
slope of the Wapnica Mt. (known also as the Wapienna Mt., the youngest members appear: the Clymenia and the Gat-
579.6 meters a.s.l.), south from Dzikowiec village the aban- tendorfia limestones. The former is pink or grey rock, about
doned quarry can be visited in which Upper Devonian and 2-3 meters thick, deposited in a pelagic zone. It contains
Lower Carboniferous rocks are exposed (380-326 Ma). Late Fammenian (Upper Devonian) goniatites. The younger,
The quarry was developed in the XVIIIth century. Gattendorfia Limestone represents the Early Tournaisian
Recently, the pit is about 500 meters long and about 150 (Carboniferous) deposition, as revealed by biostratigrafic
meters wide. The exposed succession has been subjected studies. This is the intrising feature of the Wapnica suc-
to geological and paleontological studies since over 200 cession as it is one of a few exposures in Europe where
years. It includes 60-meters-thick sequence of Fammenian the continuous deposition at the Devonian/Carboniferous
and Lowermost Turnaisian marine carbonates belonging the boundary can be observed.
the Wapnica Formation. The Wapnica quarry is famous among geologists for the
The oldest strata crop out in the central part of the pit, abundance of fossils: algae, stromatopores, foraminifers, con-
in its western scarp. This is a breccia composed of gabbro odonts, goniatites as well as crinoids, ostracods, brachiopods
blocks (up to 1 meter across) embedded within organode- amd more rare gastropods and trilobites. It is a common stop
trital limestone. The limestone contain abundant filaments for conference trips and field training ground for students.
1 2
Wybrane pozycje literatury: 34, 41, 77, 78, 91,
116,169, 263, 282, 314, 342, 367, 441, 442
Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
3
J. Haydukiewicz, J. Muszer (2005)
17