Wady postawy ciała - zalecenia,
przeciwwskazania, przykłady ćwiczeń
Przygotowała: mgr Lidia Janiak
Wszelkim wadom postawy ciała mo\
na przeciwdziałać, mo\
na z nimi walczyć i to
dość skutecznie. Trzeba jedynie wiedzieć jak to robić i kiedy podjąć działanie, a tak\
e
orientować się, co w budowie ciała jest wadą.
Mówiąc o wadach postawy ciała ma się na myśli przede wszystkim odchylenia od
normalnego kształty kręgosłupa. On, bowiem jest kostnym rusztowaniem ciała. Najczęściej
spotykane nieprawidłowości to:
1. Plecy okrągłe (str. 47 T. Kasperczyk) - kręgosłup w całym swym przebiegu tworzy
nadmierne wygięcie ku tyłowi (hiperkifoza) - co prowadzi do wyraz
nego ogólnego
pochylenia ciała ku przodowi z wysuniętą znacznie głową, odstającymi łopatkami i
zapadniętą klatką piersiową.
Zalecenia:
- słuchanie muzyki, bajek, itp. w pozycji le\
ącej na plecach z ramionami
odwiedzionymi w bok i ugiętymi w łokciach, nogi ugięte w stawach biodrowych
i kolanach
- oglądanie np. bajek w TV z laseczką i długą linijką przytrzymywaną na palcach
przez ok. 20 min
- przy siedzeniu przy stoliku, biurku nale\
y mieć dobre podparcie na odcinek
lędz
wiowy i dolny piersiowy
- stolik, biurko odp. wysokość, aby dziecko nie było zmuszone do nadmiernego
pochylenia
- pływanie stylem grzbietowym
Przeciwwskazania:
- w ćwiczeniach gimnastycznych podpory przodem o ramionach
wyprostowanych, krą\
enia ramionami w przód, skłony w przód
- jazda na rowerze z niską kierownicą (rowery górskie)
- siady skrzy\
ne z wyciągniętymi ramionami w przód
- starsi: stanie na rękach, na głowie
Przykłady ćwiczeń dla dzieci w wieku przedszkolnym:
- p.w. siad rozkroczny na ławeczce, chwyt oburącz laski,
ruch  przeniesienie rąk w górę
- p.w. le\
enie tyłem na ławeczce, ręce za głową trzymają brzegi ławeczki
ruch  podciągnięcie kolan do klatki piersiowej i wyprost
- p.w. le\
enie przodem, ręce wzdłu\
tułowia
ruch  skłon tułowia w tył
- p.w. le\
enie przodem, czoło oparte na podłodze
ruch  przeniesienie ramion w przód, w górę i wykonanie rękami ruchów
pływackich  \
abką"
2. Plecy wklęsłe (str. 48 T. Kasperczyk) - kręgosłup na całej długości jest silnie
uwypuklony (hiperlordoza) zbyt pogłębiona lordoza lędz
wiowa. Plecom wklęsłym
towarzyszy osłabienie mięśni brzucha, pośladkowych.
Zalecenia:
- podczas siedzenia przy stoliku, biurku krzesło musi dobrze podpierać odcinek
lędz
wiowy i piersiowy dolny
- przybieranie częste pozycji klęczących
- le\
enie codziennie przez 5-10 min na plecach na twardym podło\
u ręce
splecione na karku, łokcie na podło\
u, nogi ugięte w stawach kolanowych
- jazda na rowerze
- pływanie
- narciarstwo oraz inne formy ruchowe
Przeciwwskazania:
- gimnastyka artystyczna (zwiększa lordozę lędz
wiową)
- akrobatyka
- nie wolno ćwiczyć mostków i kołysek z pozycji wyjściowej le\
enia przodem
Przykłady ćwiczeń na plecy wklęsłe:
- p.w.  koci grzbiet"
ruch  marsz w ró\
nych kierunkach
- p.w. przysiad kuczny
ruch   skok zajęczy"
- dzieci starsze p.w. stanie na ławeczce, w dłoniach piłka
ruch  skłon, przejście po ławeczce z równoczesnym toczeniem piłki
3. Plecy okrągło - wklęsłe (str. 49 T. Kasperczyk) - nadmiernie zaakcentowanie kifozy
piersiowej oraz lordozy lędz
wiowej, głowa oraz barki wysunięte do przodu, klatka
piersiowa ulega zapadnięciu, uwypuklenie brzucha.
W korekcji tej wady znaj duj ą zastosowanie zasady i metody przy korekcji pleców
okrągłych i wklęsłych.
4. Plecy płaskie (str. 50 T. Kasperczyk) - kifoza i lordoza są spłaszczone, kręgosłup nie
spełnia resorującej roli, głowa lekko wysunięta do przodu, barki silnie ściągnięte do
tyłu, klatka piersiowa wyraz
nie wypuklona - ta wada jest coraz częstszą wadą u dzieci.
Stosuje się w tej wadzie ćwiczenia jak przy plecach okrągłych oraz wklęsłych. Jeszcze
wa\
niejszą wadą jest boczne skrzywienie kręgosłupa - skolioza. Skrzywiony
kręgosłup tworzy wygięcie, zwrócone wypukłością w prawą lub lewą stronę.
Czynnikami powodującymi zaburzenia rozwoju mięśni grzbietu, które prowadzą do
skoliozy są:
- niedbała postawa przy siedzeniu
- noszenie cię\
arów po jednej stronie (teczka, ksią\
ki, siatka)
- jednostronne, długotrwałe zajęcia
Zalecenia:
- pływanie, zwłaszcza klasyczne
- jazda na nartach
- jazda na rowerze
- zabawy na czworakach
- du\
o ruchu na świe\
ym powietrzu
- umiarkowany bieg
Przeciwwskazania:
- skoki, dz
wiganie, przewroty i mostki
- nadmiar skłonów w przód
- długotrwała nieprawidłowa pozycja, np. przy TV
- du\
e wysiłki w pozycji stojącej
Przykłady ćwiczeń do wady - skolioza:
- ćw. oddechowe
- p.w. siad skrzy\
ny, na dłoni piórko
ruch  wdech i wydech w kierunku pióra
- ć w. elongacyjne mające na celu czynne wydłu\
anie kręgosłupa
- p.w. le\
enie przodem, ręce w przód na podłodze
ruch  przesuwanie dłoni po podłodze w przód, wyciąganie głowy i
sięganie jak najdalej stopami
- p.w. siad płaski, ręce na podłodze
ruch   wyciąganie" się w górę bez odrywania bioder od podłogi
Wady klatki piersiowej:
1. Klatka piersiowa lejkowata (szewska, str. 57 T. Kasperczyk): lejkowate zapadnięcie
dolnej części mostka i przylegających do niego \
eber. Barki wysunięte do przodu,
spłaszczona klatka piersiowa.
Zalecane jest pływanie oraz ćwiczenia specjalne np.:
- p.w. siad klęczny, ręce z równoczesnym długim wdechem w górę
ruch  opad tułowia z wydechem  ukłon japoński"
- p.w. le\
enie tyłem, nogi ugięte, ręce wzdłu\
tułowia, na klatce piersiowej
woreczek
ruch - unieść ręce w tył za głowę z wdechem, powrót do pozycji wyjściowej,
wydech
2. Klatka piersiowa kurza (str. 58 T. Kasperczyk) - mostek jest zbyt uwypuklony do
przodu na kształt dzioba łodzi.
Przykłady ćwiczeń:
- p.w. le\
enie tyłem, nogi ugięte, ręce wzdłu\
tułowia
ruch - wznos raje bokiem w górę, powrót rąk przodem w dół z wydechem
(uwypuklić brzuch przy wydechu)
- p.w. le\
enie przodem, ręce w bok
ruch - próba dotknięcia nogą lewą (ugiętą w stawie kolanowym, biodrowym) do
prawej ręki. To samo druga strona ciała
Zarówno klatce piersiowej szewskiej jak i kurzej nale\
y koniecznie stosować
ćwiczenia o charakterze wytrzymałościowym w celu usprawniania układów krą\
enia,
oddychania, są to: biegi, podskoki, rzuty, czworakowanie.
Wady kończyn dolnych i stóp:
Wyró\
nia się następujące deformacje kończyn dolnych, dające się w początkowym
stadium wyrównać.
1. Kolana koślawe (str. 62 T. Kasperczyk) - od 3 r. \
. Wcześniejsza fizjologiczna
szpotawość kolan przechodzi w fizjologiczną kośławość, proste kończyny dolne
powinny wystąpić u dzieci w 7 roku \
ycia.
Charakteryzuj ą się skierowaniem do wewnątrz uda w stosunku do podudzi tworzą
literę X.
Przeciwwskazania:
- w ciągu dnia nale\
y dbać o jak najkrótsze pozycje stojące dziecka
- unikanie pozycji rozkrocznej, siadu na piętach ze stopami i podudziami na
zewnątrz
- nie wolno uprawiać sporty nadmiernie przecią\
ające długotrwałe kończyny
dolne
Zalecenia:
- obcią\
anie stawów kolanowych we wszelkich mo\
liwych warunkach
- zmniejszenie ewentualnej nadwagi
- pływanie stwarzające warunki pracy mięśni nóg w obcią\
eniu
Przykłady ćwiczeń:
- p.w. le\
enie tyłem, ręce w bok
ruch - uniesienie nóg w górę, rozchylenie kolan na boki, zbli\
enie stóp do siebie
i bicie brawa stopami
- p.w. siad na krześle
ruch - chwycić palcami stóp le\
ący na podłodze woreczek i poło\
yć go na
kolanie nogi przeciwnej
2. Kolana szpotawe (str. 63 T. Kasperczyk) - czyli skierowanie na zewnątrz
Kończyny przyjmuj ą uło\
enie w kształcie litery O, najwa\
niejsze wygięcie znajduje
się zwykle w górnej części podudzia.
Przeciwwskazania:
- siad skrzy\
ny (unikać!)
Przykłady ćwiczeń:
- p.w. le\
enie przodem, między stopami szarfa
ruch - unoszenie nóg prostych w górę i wytrzymanie
- p.w. siad prosty rozkroczny
ruch - naprzemienne zginanie i prostowanie stopy (staw skokowy) przy max
wyproście w stawie kolanowym
Wady stóp najczęściej spotykane w wieku przedszkolnym:
1. Stopa płaska (płaskostopie, str. 68 T. Kasperczyk)
Profilaktyka: Obuwie tzw. z obcasem Thomasa, ze sztywnym zapiętkiem, wkładki
ortopedyczne + ćwiczenia ruchowe
Przykłady ćwiczeń, zabaw:
-  Rzuty kółkami na laskę"
pomoce  laska, kółka do sersa
W parach jedno dziecko trzyma podeszwową stroną stóp laskę, drugie dziecko
zarzuca na nią trzymane w dłoniach kółka.
-  Karuzela"
pomoce  woreczki
Siad w rozsypce z chwytem woreczka palcami stóp, szybkie obroty dookoła
własnej osi ze zmianą kierunku. Na sygnał nale\
y wstać i stanąć poprawnie.
2. Stopa płasko - koślawa (str. 68 T. Kasperczyk) - pięta ulega skręceniu na zewnątrz i
opiera się o podłogę brzegiem przyśrodkowym. Dziecko z tego typu wadą zdziera
obcas po stronie zewnętrznej, stopy te łączą się często z koślawością kolan. Leczenie
polega na stosowaniu obuwia z obcasem Thomas a. Ćwiczenia gimnastyczne
wzmacniające mięśnie, usuwające przykurczę. Podstawą pracy z tą wadą oraz
płaskostopiem jest prawidłowe ustawienie stopy przy ka\
dym świe\
eniu. Nauka
prawidłowego chodu z równoległym ustawieniem stóp i odp. ustawieniem stóp: od
pięty poprzez śródstopie na łuku zewnętrznym od palców.
Przeciwwskazania:
- ćwiczenia typu marsz na krawędziach wewnętrznych stóp!
- długotrwałe stanie, dz
wiganie cię\
arów, zeskoki, skoki na twarde podło\
e, piłka
no\
na i jazda na ły\
wach
Zalecane:
- kąpiele w ciepłej wodzie z dodatkiem soli
- chód i bieg po ró\
norodnym terenie
- uprawianie sportów typu: pływanie, narciarstwo, gimnastyka artystyczna
Przykłady ćwiczeń:
- p.w. siad płaski
ruch - naprzemienne zginanie i prostowanie stopy w stawie skokowym z
równoczesnym zginaniem palców
- p.w. siad kuczny
ruch - turlikanie piłeczki po podło\
u między stopami