1. Dlaczego biegaczowate sÄ… uznawane za dobre bioindykatory?
1. reprezentują dużą grupę systematyczną, 5. liczne potomstwo,
2. duża liczba gatunków, 6. reakcja na różne poziomy troficzne,
3. szerokie rozprzestrzenienie, 7. czułośd na różne czynniki środowiskowe.
4. zdolnośd do szybkiej reakcji na czynniki zewn.,
2. Jakie rodzaje oddziaływao mogą byd rozpoznane dzięki biegaczowatym?
Sprawdzone jako:
·ð wskaz
nik emisji przemysłowej,
·ð indykator pedobiologiczny i agroekologiczny,
·ð wskaz
nik antropogenicznego nacisku na ekosystem,
·ð indykator do używania insektycydów i herbicydów,
·ð wskaz
nik zmian makroklimatycznych,
·ð wskaz
nik intensywności użytkowania upraw
·ð wskaz
nik antropogenicznych przyczyn zmian klimatu,
owocowych, ekosystemów trawiastych, rolniczych,
·ð wskaz
nik stopnia urbanizacji,
leśnych i zmian krajobrazowych,
·ð wskaz
nik długoterminowych zmian w obrębie fauny.
·ð wskaz
nik zagrożenia imisyjnego,
3. Podaj przykład mierników używanych do oceny stanu środowiska z użyciem biegaczowatych.
Miarą intensywności użytkowania terenów rolniczych może byd:
-liczebnośd gatunku,
-stosunek gatunków rodzimych do obcych,
-wskaz
nik bioróżnorodności , np. Shanona-Weavera:
Kj = Si/Sn,
Si  liczba gat. rodzimych,
Sn  liczba gat. obcych.
Wyższy na terenach naturalnych, najniższy na terenach intensywnie użytkowanych.
4. Scharakteryzuj rodzinę biegaczow.: (wygląd, tryb życia, sposób odżywiania).
·ð ok. 500 gat., ·ð nie latajÄ…,
·ð ciemno ubarwione, ·ð pokrywy jajowate,
·ð silne odnóża (uda), ·ð smukÅ‚a budowa ciaÅ‚a.
WyglÄ…d:
·ð smukÅ‚a, ale mocna budowa ciaÅ‚a, proste, bieżne, db. wyksztaÅ‚cone nogi bardzo szybko i sprawnie biegajÄ…,
·ð wielkoÅ›d: 2-40 mm,
·ð powierzchnia ciaÅ‚a zupeÅ‚nie gÅ‚adka, bÅ‚yszczÄ…ca lub omszona, czy owÅ‚osiona,
·ð ubarwienie od czarnego do jaskrawo-zielono-pomaraoczowego (np. tÄ™cznik liszkarz),
·ð w rozwoju 3 stadia larwalne,
·ð larwy dużych gat. sÄ… czarne, drobnych  biaÅ‚e lub żółte,
·ð aparat gÄ™bowy typu gryzÄ…cego z silnie rozwiniÄ™tÄ… żuwaczkÄ….
Tryb życia:
Wśród Carabidae można wydzielid 3 gr. ekologiczne:
1. żyjące w glebie i na powierzchni gleby (geofile) związane z otwartymi przestrzeniami, suchymi i wilgotnymi
lasami, terenami użytków rolnych i zielonych, pustyniami. (Carabus),
2. prezentujące glebę i powierzchnię gleby  związane z brzegami rzek, jezior i mokradeł (hydrofile), np. Elaphrus,
3. żyjące na drzewach (posiadające skrzydła), np. Calosoma.
Długośd życia images gatunków wiosennych wynosi blisko rok, gat. jesiennych-pół roku, chociaż spotyka się wśród
nich zimujące osobniki dorosłe.Tęcznik liszkarz z reguły żyje 2-3 lata.
Pokarm:
3 główne grupy troficzne
1. drapieżcy obligatoryjni ->Calosoma, Carabus  trawienie pozajelitowe (schwytana ofiara polewana jest obficie
bezbarwną lub brunatną wydzieliną przewodu pokarmowego zawieraj. Enzymy trawienne. Półpłynna masa
połykana jest przez drapieżnika; Broscus, Cychrus.
2.odżywiający się gł. pokarmem pochodz. zwierzęcego i pokarmem roślinnym.
W przewodzie pokarmowym spotykane są resztki innych owadów. Pterostichus, Agonum, Calathus, Dalichus,
Nebria, Synucfius, Loricera, Elaphrus, Bembidion, Trechus, Lebia;
Pterostichuscupreus (L.)  dwa okresy w odżywianiu: w pierwszym: 2/3 pokarmu stanowi materiał roślinny, wśród
pokarmu zwierzęcego przeważają pająki i mrówki, w drugim: 4/5 pokarmu składa się przede wszystkim z gąsienic
motyli, mszyc.
3. odżywiające się gł. materią pochodzenia roślinnego. W przewodzie pokarmowym zawsze obecne są ziarna skrobi
i cząstki tkanek roślinnych, ale pewne gat. tej grupy mogą okresami przyjmowad pokarm zwierzęcy.Zabrus, Amara,
Harpalus, Feronia.
Zabrustenebrioides(Goeze) groz
ny szkodnik upraw zbożowych (szczególnie w Eurpoie południowej). Preferuje
pokarm w postaci nasion.Większośd przedstawicieli rodzaju Amara w znacznym stopniu przystosowana jest do
odżywiania się nasionami traw chociaż mogą pobierad pokarm pochodzenia zwierzęcego.
5. Wymieo co najmniej 5 gat. biegaczowatych
·ð TÄ™cznik liszkarz (Calosomasycophanta) ·ð Biegacz gajowy (Carabusnemoralis)
·ð TÄ™cznik mniejszy (Calosomainquisitor) ·ð Trzyszcz górski (Cicindelasylvicola)
·ð Biegacz doÅ‚kowany (Carabusirregularis) ·ð TÄ™cznik zÅ‚ocisty (Calosomaauropunctatum)
·ð Biegacz gÅ‚adki (Carabusglabratus) ·ð Å»uchwieo gÅ‚owacz
·ð ÅšwiÄ™tek krzyżaczek (Panagaeuscruxmajor) ·ð Biegacz skórzasty
6. Aparat Tullgrena (co to jest i zasada metody)
Przyrząd do wypłaszania drobnych, średniej wielkości
stawonogów żyjących w glebie, ściółce.
Wprowadza się przy wypłaszaniu m.in.: skoczogonków,
widłogonków,pierwogonków, skąp ogonków, drobnogonków,
pareczników, roztoczy, zaleszczotków, lądowych równonogów,
mrówek, larw i mniejszych dorosłych chrząszczy z rodziny
biegaczowatych i kusakowatych.
Pobrane wcześniej próbki gleby, ściółki, igliwia umieszcza się na
powierzchni siatki, która rozciągnięta jest w górnej części lejka.
Następnie całośd przykrywa się, zabezpieczając przed ewentualną
ucieczką i włącza żarówkę. Stawonogi glebowe są wilgocio- oraz
cieniolubne. Urządzenie wykorzystuje ich naturalną skłonnośd do
podążania
w kierunku miejsc o większej wilgotności i zacienieniu. Żarówka, emitując ciepło, osusza stopniowo coraz
głębsze warstwy gleby, zmuszając bezkręgowce do wędrówki coraz głębiej, aż w koocu natrafiają na siatkę i
wpadają do wnętrza lejka, gdzie ześlizgują się ze ścianek, koocząc w próbówce z płynem konserwującym.
7. Wymieo cechy bezkręgowców, które wskazują na ich przydatnośd jako biowskaz
ników.
·ð Musi odgrywad poważnÄ… rolÄ™ w funkcjonowaniu ekosystemu,
·ð Musi byd szeroko rozprzestrzeniony, pospolity, Å‚atwy do zbierania,
·ð DoÅ›d odporny-nie powinien byd zabijany już przy niskim poziomie zanieczyszczeo,
·ð Musi posiadad mierzalne reakcje (np.koncentracjipolutanta w tkankac, charakter zmiany we wzroÅ›cie,
płodności, zmiany genetycznej),
·ð Musi posiadad powtarzalnÄ… reakcjÄ…  tzn. powinien podobnie reagowad na ten sam poziom zanieczyszczeo
przy ekspozycji na niego w różnych miejscach i warunkach.
8. Wymieo gł. grupy bezkręgowców potencjalnie przydatnych do oceny zanieczyszczenia gleby
·ð Mikrofauna glebowa ( <0,02 mm ): nicienie,
·ð Mezofauna glebowa (0,02-4 mm): wazonkowce, skocz ogony, roztocza,
·ð Makrofauna (>4 mm): dżdżownice, larwy muchówek, równonogie, dwuparce, Å›limaki, larwy owadów.
9. Wymieo gł. kierunki badawcze w zakresie oddziaływania metali ciężkich na bezkręgowce
Bezkręgowce, które pośrednio mogą reagowad na skażenie gleb metalami ciężkimi:
a) Fitofagi, żerujące na roślinach zanieczyszczonych:
·ð Mszyce,
·ð Larwy motyli.
b) Drapieżcy:
·ð Biegaczowate,
·ð Kusakowate,Mrówki,
·ð ZÅ‚otookowate,
·ð Ważki.
KIERUNKI BADAO
efekt toksykologiczny na
efekt na poziomie populacji
Kumulacja
poziomie komórki i osobnika
zanieczyszczeo
10. Scharakteryzuj bioindykatory:
a) bioakumulacji
b) efektu toksykologicznego
c) ekologiczne
analizujÄ…c badane parametry i obserwowane efekty.
Biomagnifikacja
AD. A) BIOINDYKATORY BIOAKUMULACJI:
Badane parametry:Zawartośd zanieczyszczeo w tkankach,Kinetyka  ilośd pobranych (np. w pokarmie) i wydalonych
zanieczyszczeo
Efekty:Wyższa zawartośd metali ciężkich w tkankach po ekspozycji na zanieczyszczenie (muchówki, pająki,
dżdżownice, skocz ogony, mszyce, biegaczowate, kusakowate, równonogie, ślimaki). Znaczne zróżnicowanie w
koncentracji zanieczyszczeo zależne od: gr taksonomicznej co wiąże się z odmienną fizjologią (zdolnością
detotyksakcji), poziomem troficznym.
Makrokoncentraty  równonogie, ślimaki, dżdżownice
Mikrokoncentraty  dwuparce
Dekoncentratory  biegaczowate
AD. B) EFEKT TOKSYKOLOGICZNY NA POZIOMIE KOMÓRKI I OSOBNIKA:
Badane parametry ŻYCIOWE:
·ð PrzeżywalnoÅ›d poszczególnych stadiów rozwojowych,
·ð Tempo rozwoju,
Ścisły związek między
·ð Masa ciaÅ‚a,
toksycznością a reakcją
·ð PÅ‚odnoÅ›d,
·ð AktywnoÅ›d życiowa,
·ð LD50, LC50, EC50, LOEC, NOEC.
Badane parametry BIOCHEMICZNE I FIZJOLOGICZNE:
·ð Indukcja biaÅ‚ek aktywnych w biotransformacji i detoksykacji,
·ð Ekspresja biaÅ‚ek szoku cieplnego,
·ð Liczba i aktywnoÅ›d hemocytów w hemolimfie,
·ð Uszkodzenia DNA.
·ð Efekty neurotoksyczne
AD. C) EFEKT NA POZIOMOE POPULACJI (bioindykatory ekologiczne):
Badane parametry EKOLOGICZNE:
·ð Przebieg dynamiki wystÄ™powania,
·ð LiczebnoÅ›d,
·ð Biomasa,
·ð SkÅ‚ad gatunkowy,
·ð UdziaÅ‚ grup troficznych,
·ð Wskaz
niki różnorodności gatunkowej i inne związane z analizą struktury fauny.
·ð PozwalajÄ… ocenid zamiany zachodzÄ…ce w Å›rodowisku, ale nie dajÄ… jednoznacznej odp. o ich przyczynach.
11. Scharakteryzuj znane Ci wskaz
niki wykorzystywane w biomonitoringu wód
1) saprobów- oparty na analizie gatunków wskaz
nikowych właściwym różnym kategoriom jakości wód,
2) bioróżnorodności- analiza składu i struktury gatunków zespołu ekologicznego, będących miarą zmiennego
środowiska wodnego,
3) biotyczne  dane o charakterze jakościowym z ilościowym  gatunki wskaz
nikowe z bioróżnorodnością.
12. Zalety i wady użycia makrobezkręgowców dennych w biomonitoringu wód
Zalety:
·ð Organizmy zasiedlajÄ…ce dno zbiorników sÄ… wykorzystywane do okreÅ›lenia kumulacji zanieczyszczeo,
Wady:
·ð SezonowoÅ›d cyklu życiowego owadów,
Stąd duża liczba
·ð WpÅ‚yw na rozwój fauny dennej innych czynników niż jakoÅ›d wód,
indeksów i ich
·ð Geograficzne zróżnicowanie zbiorowisk makrobezkrÄ™gowców,
lokalnych odmian
które uniemożliwia uniwersalne stosowanie indeksów
13. Jak brzmi główna zasada wykorzystywania bezkręgowców wodnych w ocenie stanu środowiska?
1. Widelnice,
2. Jętki,
3. Chruściki,
4. Kiełże,
5. Ośliczki,
6. Ochotnikowate,
7. Rureczniki
ZANIKAJ
w wyżej wymienionej kolejności W MIAR
WZROSTU ZANIECZYSZCZENIA WÓD!
14. scharakteryzuj jedną z wybranych grup bezkręgowców ważnych w biomonotoringu wód
WIDELNICE
·ð Å»yjÄ… w czystych i natlenionych wodach,
·ð SÄ… bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia,
·ð LatajÄ… niechÄ™tnie,
·ð Leniwie spacerujÄ… po kamieniach i roÅ›linnoÅ›ci przybrzeżnej,
·ð Uwsteczniony aparat gÄ™bowy- gryzÄ…cy u dorosÅ‚ych,
·ð DÅ‚ugoÅ›d ciaÅ‚a od kilku mm do 5 cm,
·ð Kopulacja u niektórych już w II, u niektórych latem lub dopiero jesieniÄ…,
·ð Jaja w pakietach zrzucane do wody, czasem samica przy tym nurkuje,
·ð Samice ginÄ… w ciÄ…gu tygodnia po kopulacji,
·ð Larwy drapieżne lub roÅ›linożerne żyjÄ… rok do kilku lat, 20-30 wylinek,
·ð WÅ‚oski uÅ‚atwiajÄ… im pÅ‚ywanie,
·ð OddychajÄ… caÅ‚Ä… powierzchniÄ… ciaÅ‚a.