Obowiązywanie
prawa
Dr Magdalena Bainczyk, opracowanie
własne oraz na podstawie Z. Muras,
Podstawy prawa, J . Jabłońska  Bonca,
Podstawy prawa dla ekonomistów i nie
tylko
Pojęcie obowiązywania prawa
Do danej normy prawnej zawartej w
akcie prawnym należy się stosować pod
rygorem sankcji prawnych
Uchwalona norma prawna uzyskuje
ważność w momencie wejścia w życie
aktu prawnego i zachowuje swoją
ważność do czasu zmiany lub uchylenia
aktu prawnego lub jego części
Obowiązywanie
prawa
terytorialne personalne temporalne
Terytorialny zakres
obowiązywania prawa
Prawo krajowe: na terytorium danego państwa
Prawo międzynarodowe: umowne na terytorium
państw  stron umowy, normy ius cogens 
wszyscy członkowie społeczności
międzynarodowej
Prawo UE: na terytorium państw członkowskich
UE, niektóra akty prawne także na terytorium
państw trzecich tworzących np. Europejski
Obszar Gospodarczy, czy obszar Schengen
Terytorium państwa
obszar (lądowy, morskie wody
przybrzeżne, wnętrze ziemi, przestrzeń
powietrzna nad obszarem lądowym i
morskim) na którym państwo sprawuje w
sposób efektywny władzę w odniesieniu
do osób, rzeczy, zdarzeń
Ograniczenia terytorialne obowiązywania
prawa krajowego np.: bazy wojsk, statki
i samoloty, placówki dyplomatyczne
innego państwa
Personalne obowiązywanie
prawa
Prawo danego państwa obowiązuje wszystkie
podmioty znajdujące się na jego terytorium, bez
względu na ich przynależność państwową,
wyjątki: przedstawiciele państw obcych
korzystający z immunitetów dyplomatycznych,
członkowie obcych sił zbrojnych
Prawo międzynarodowe: umowne  podmioty
znajdujące się na terytorium państw - stron
umowy, normy ius cogens  każdego bez
względu na obywatelstwo
Prawo UE: podmioty znajdujące się na
terytoriach państw członkowskich UE, instytucje
i urzędnicy unijni, w niektórych przypadkach
podmioty w państwach trzecich
Rozszerzenie personalnego zakresu prawa
np.: art. 109 KK, art. 110 ż 1 KK.
Art. 109.
Ustawę karną polską stosuje się do obywatela
polskiego, który popełnił przestępstwo za
granicą.
Art. 110.
ż 1. Ustawę karną polską stosuje się do
cudzoziemca, który popełnił za granicą czyn
zabroniony skierowany przeciwko interesom
Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela polskiego,
polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki
organizacyjnej niemającej osobowości prawnej
oraz do cudzoziemca, który popełnił za granicą
przestępstwo o charakterze terrorystycznym.
Obowiązywanie prawa w
czasie
Należy ustalić, od kiedy norma prawna
obowiązuje, tzn. ustalić jej moment
wejścia w życie i lub ewentualnie
moment jej uchylenia lub zmiany
daty ważne dla  życia aktu
prawnego
Data uchwalenia
Data publikacji
Vacatio legis: okres czasu pomiędzy publikacją a
wejściem w życie aktu prawnego w celu
zapoznania się z jego treścią adresatów
Data wejścia w życie: od wskazanego dnia
wszyscy muszą stosować się do danego aktu 
akt prawny zaczyna obowiązywać
Data uchylenia
Data wejścia w życie
Akt prawny skierowany jest na przyszłość
Data wejścia aktu prawnego w życie
zasadniczo zawsze po publikacji aktu prawnego
1 . Od dnia publikacji
2 . Od konkretnej daty np. 30 września 2009 r.
3 . Po upływie określonej liczby dni od publikacji
Lex retro non agit (prawo nie obowiązuje
wstecz)
Uchylenie mocy obowiązującej
Akt prawny zasadniczo wydawany jest
bezterminowo
Uchylenie mocy obowiązującej
następuje zazwyczaj poprzez wydanie
nowego aktu prawnego zawierającego
przepis uchylający
Obowiązek publikacji aktów
Art. 2 Konstytucji RP  zasada demokratycznego
państwa prawa -> zasada legalizmu -> jasność i
przejrzystość działania organy władzy państwowej ->
jednostka powinna mieć możność poznania
obowiązującego prawa
Akty generalne i abstrakcyjne są PUBLIKOWANE, jest to
czynność prawna, dokonywana przez upoważniony
organ władzy, podając do wiadomości publicznej
autentyczny tekst aktu prawnego w formie drukowanej
lub elektronicznej
Akty indywidualne i konkretne są DOR
CZANE ich
adresatom
Publikacja aktów prawnych
Prawo polskie:
1. Dziennik Ustaw: konstytucja, ratyfikowane
umowy międzynarodowe, ustawy,
rozporządzenia
2. Wojewódzkie dzienniki urzędowe: akty prawa
miejscowego
3. Dziennik Urzędowy Monitor Polski:
zarządzenia prezydenta, uchwały Rady
Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady
Ministrów
Prawo UE: Dziennik Urzędowy UE (wcześniej
EWG i WE)