Ochronniki przeciwprzepiåciowe
Wykçad 9:
© Copyright by Wieslaw Nowak, Kraków 2002 1. Aparaty do ochrony
przeciwprzepiåciowej
. Ap r ty d hr ny prz i prz pi i ..........
. Iski rniki ..............................................................
dz hr ny uk d l ktr n r ty zny h
. d r niki yd u h ...................................
prz d prz pi i i
4. d r niki z r .........................................
" ochrona bezpoęrednia  p l n ni
. r ni zniki b ziski rnik .............................
d pusz z niu d p st ni prz pi uk d h
l ktr n r ty zny h st s n st p st i
ochrony odgromowej prz d prz pi i i
t sf ry zny i prz z urzädzenia osçonowe
(z dy p zi i pi n
" ochrona poęrednia  p l n dz niu
skutk p st y h uk d h
l ktr n r ty zny h prz pi st s n st
p st i ochrony przeciwprzepiåciowej prz d
szystki i r dz i prz pi prz z ochronniki
przeciwprzepiåciowe
dz hr nnik prz i prz pi i y h
p dst z st s ni l ktr n r ty
" iski rniki
" d r niki yd u h
" d r niki z r (iski rnik r ni zniki
prz pi
" d r niki b ziski rnik (b ziski rnik
r ni zniki prz pi
r in ln z st s ni
" k nd ns t ry
" d iki
" r zyst ry
" k bin p y szy h l nt
2. Iskierniki
Iski rnik
" st n pr stszy hr nniki
" z s dni z zn z ni hr ni
prz i prz pi i
" hu si pr st bud p st i d h
l ktr d r zdzi l ny h di l ktryki z y
n z i p i trz
" dst p i dzy l ktr d y  z ny prz r
iskr st ust l ny z l n i d
y n p zi u hr ny
zr ni y d p dst r dz iski rnik
" lini  nt n n iz l t r h lini y h
(rysun k . p st i sprz tu hr nn
(rysun k .
str. 2/12/W9
" p r t  nt n n p r t h prz d
szystki iz l t r h prz pust y h
tr nsf r t r i prz k dnik h (rysun k .
Z d ni sprz tu hr nn st p n dt
" l k liz prz r iskr y h d st t zni du
dl i d iz l t r by y d ni uk
ni uszk dzi iz l t r p d p y
t p r tury
" p pr r zk du n pi i n u h h
iz l t r k p k y h
" z ni sz ni int nsy n i ul tu l ktry zn
y . . . rz t r y z ry k .
r k tr y r y r k tr y
r k y r l ktr y l y
Dzi ni hr nn iski rnik p l n (rysun k
.4
" z p ni iski rnik dy prz pi i prz kr zy
rt n pi i z p nu z
" n y u i iu prz bi u prz pi i pr kty zni
d rt i z r
" dpr dz niu dunku prz pi i d zi i
p st i pr du y d z
" p dpr dz niu dunku d zi i p d p y
n pi i r b z prz z iski rnik p yni n d l
y . . . z l t r y rz l t y rz y
pr d z ny pr d n st p zy kt ry st pr d
ty 4 k r z z r r kt
z r i y  rysun k .
Kr k .A.
z l t r L -7 / 7 ( l I II tr y z r z l
L Z-7 / 7 ( l III tr y z r z r k
tr y r y r k tr r k 4
r l ktr y l y
str. 3/12/W9
z
z
z
z
y . .4. r y zy k r k
z
z
z
y . . . rz k k y r -
t k
t z l t r 4 k r
z r t k l z
r t y r z z t r y k
z z r t 7 r z l t
z l y z k z l y z r t
z
krzy k z k z z
yr zy k k z l l
tr r t r y 4 k r k
z kr si prz pi p h dz ni t sf ry zn
y . . . r t zy k r k
ust l ni rt i n pi i z p nu y
zn i h r kt rystyki ud r iski rnik t .
z l n i n pi i prz sk ku d z su d
rysunku . prz dst i n d przyp dki
prz sk ku. p s b trzy y ni h r kt rystyki
h r kt rystyk ud r y h dn sz y h si d
ud r prz dst i rysun k . . l y p i t
" uk d ni pr id sk rdyn ny h
d n h r kt rystyk ud r yzn z n st
(rysun k .  h r kt rystyki ud r
dl kr l n kszt tu n pi i ud r 
prz in si i z kr si prz pi du
z i ni si tu tylk rt sz zyt ud ru.
rt i sz zyt z ni yst pi prz bi i
bi ktu ni prz sk k iski rniku
Aby iski rnik sp ni r l hr nn
" uk d pr id sk rdyn ny h (rysun k
h r kt rystyk ud r p inn zn d si
. b  h r kt rystyk ud r iski rnik
p ni h r kt rystyki ud r iz l i bi ktu
zn du si y z kr si z su p ni
hr ni n y z kr si z s d prz sk ku.
h r kt rystyki ud r iz l i bi ktu
hr ni n
str. 4/12/W9
Dl ud r pi run y h n r lny h ( / i
t ki h dl kt ry h rt sz zyt yst pu przy
z si k. µs h r kt rystyk ud r iski rnik
by sz n z z ru
K
= K + / . /
t
dzi K 4 Å" K Å"  d u prz r y
iskr [ ] t  z s d prz sk ku [µs] - n pi i
prz sk ku [k ].
h r kt rystyki ud r by d l n
sp s b st sunk d k dny przy yk rzyst niu
t dy r z u lid r LD ( n . L r v l t
t kt r z st s ni dl n pi r ny h
z s h tr ni z r z sz r ki z kr si
dl i i dzy l ktr d y h p i trzny h
uk d iz l y ny h. t dzi LD z k d si
z s d prz bi i t yr si z l n i
y . . . trzy y r kt ry tyk r -
t H" t tl / . /
z l
dzi z s t st z s d r zp z i f zy
lid r y d ni (pr p i stri r
n t i st tl  z s pr p i lid r . z su t
by sz ny .in. n p dst i z l n i
t
/ . /
+"(t ) t = A
t
dzi
" (t  n pi i n uk dzi iz l y ny [k ]
" A 4 Å" [k ]  dl n pi bi un i
d d tni
" A 4 Å" [k ]  dl n pi bi un i
u n
"  dst p i dzy l ktr d y [ ]
z si t n st pu r z lid r kt r d u
L k funk z su by yzn z n prz z
r z i z ni r n ni r ni zk
îÅ‚ Å‚Å‚
t
L ( )
= k t - / .4/
( )
ïÅ‚ śł
t
ïÅ‚- L śł
ðÅ‚ ûÅ‚
rz sk k n st pu li z si t tl d u
lid r L . yst pu z rz / .4/
y . .7. r ( k r y r kt -
sp zynniki k r z yzn z n s n p dst i
ry tyk r k r k kt r r z
b d ksp ry nt lny h. t b li . . p d n s
r ( k r y r kt ry tyk
i h rt i d st s ni pr kty zni
r k r k kt r
yst pu y h k nfi ur h.
str. 5/12/W9
T . . . rt zy k z r / .4/ i ksz i przyp dk d r nik r k y ni
prz ry s zynni pr du n st p z p du-
ty s y dzi ni y znik dp i dni h
r dz uk du bi . k
-
z sil zy.
iz l y n n pi i [ /k s] [k / ]
d r niki r k typy / st s n
dst py p i -
si i h tr k y ny h K h r kt ryzu si
trzn iz l t ry 
n st pu y i i i i l ktry zny i
sp r z i d u -
pni
" ini ln st ty zn n pi i z p nu... k
" przy ud rz d d tni i u ny ............ k
u hy iz l t -
" b i ln pr d .............................. kA
r k p k y h 
d r niki r k u i sz z n s zd u si i
dst p h k - k r n h du
int nsy n i burz  dst p h k .
D u i prz r iskr y h iski rnik pr t y h
d r niki s u y n n i rz h k h
d bi r si n p dst i t b li . .
k nstruk i sp r zy h t ki sp s b by szystki
z i ty h k nstruk i prz dy r z inn
T . . . t y l ktr k r k
urz dz ni zn d y si p ni p sz zyzny
p zi prz h dz prz z bs d r k . st
pi i zn i n
dst p l ktr d
t k ni zn z z l du n st sunk du
si i k
prz strz k b u uk l ktry zny p l y si
h ili dzi ni d r nik .
pi i przy kt ry dzi d r niki r k
st zbyt ys ki by y n st n i hr n
4
urz dz z sil ni i t b ru tr k y n . D hr ny
4
ty h urz dz s u d r niki z r i k nd n-
s t r nt n b zp r dni n t b rz .
4
P
Iski rniki st s n s k r z r y r d k
hr ny p ni
" str u i i prz pi i z i ksz z r ni
iz l i uz tr nsf r t r i prz k dnik
( st r d prz pi n trz ty h urz dz
" ni li i z sz ni uku pr du
n st p z  i h dzi ni y usz dzi ni
ut tyki Z
" du str h r kt rystyki ud r utrudni
pr id k rdyn iz l i z kr si y h
z s d prz sk ku
Iski rniki r k (rysun k . z l ktr dyn -
i zny yd u ni uku st s n s d hr ny
prz pi i si i tr k y ny h st s n t tz .
d r niki r k . k p z ny z si i st
u ny z p iz l t r n k nstruk i
y . . . r k r k y /
sp r z n t i st dru i st uzi i ny (uszyni ny
t r k r k r k zy
prz z k nstruk sp r z . ki d r nik
z l t r r k z z rz 4
ski r u uk d ry u t i sz ni .
r k z l t r z l ktry z rz
lu r ni z ni pr du n st p z st su si
z l ktry z
r ni r zyst r z ny sz r z r ki
uszyni ny .
str. 6/12/W9
z sz niu uku n d r niku dbud u si
3. Odgromniki wydmuchowe
n pi i p r tn (t rt i sz zyt .
d r nik yd u h y (rysun k . zbud ny
ni pr dukty r zk du si d n
st z n st pu y h p dst y h l nt
i nk h n trzny h rury t rz prz dz
i ki k ni zn st i z inst l ni
" d h p z ny h sz r iski rnik
z n trzn iski rnik d in .
 z n trzn  d ry r l tylk prz r y
iz l y n
 n trzn  st n i l nt p dst y
iski rnik
" rury z t ri u zu ( r ni zn p d
p y ys ki t p r tury uku pr du
n st p z
y . . . rz z k r k
y r z r t z
z (t k (t
z
r t rt z zyt I r y zy
(t r t zy rt z zyt I t z
k y Õ k t z y l z È k t
rz z zy r
d r niki yd u h n st pu dy
y . . . B r k y
l l ktr r ty z l ktr y k r k
" dzi p pr ni tylk p ny z kr si
z trz l ktr l k r k trz
pr d
z k yl t y z 4 k r k z trz y
" p ni p n rt i pr du z ni st n
k r k trz y r r ( z t r
tyl s b ni n st pu skut zn z sz ni
z 7 z r k
uku d r nik st sunk szybki z si
ul znisz z niu
" p y p n rt i pr du z ni st n
Dzi ni d r nik yd u h st n st -
tyl du zr st i ni ni n trz rury
pu  rysun k .
pr dzi d r z r ni
prz kr z niu prz z n pi i rt i z " str (p d bni k przyp dku iski rnik
n st pu z p n iski rnik runk h h i b rdzi k rzystni sz z p du
ynik y h z i h h r kt rystyki ud r . ni sz dst pu i dzy l ktr d
dpr dz niu dunku prz pi i (pr d h r kt rystyk ud r
y d zy I p yni pr d n st p zy (t . " n r n pi i p r tn kt r st n i
d p y ys ki t p r tury uku p l y n r ni dl iz l i urz dz ( sp zynnik
si p i dzy l ktr d i iski rnik n trzn prz pi i rz du -
n st pu r zk d t ri u rury i zr st i ni ni " k ni zn k ntr li z n trzn prz r y iskr
z . i r dni y n trzn rury ul p sz rz niu
4 ydzi l n zy p bi r n r i z uku z si dzi ni
r zpr si przy yp y i z rury h dz " du y z si str fy yd u hu r y h z
k lu n uk i p uk st rz runki (n t d kilku tr
d skut zn z sz ni uku l ktry zn .
str. 7/12/W9
Z p y szy h z l d ls d k kilkun stu
l t d r niki yd u h ni s inst l n
h d z st sp tyk si sz z kspl t i
si i h r dni h n pi ni i lki h h
z r i y h dzi by y p sz hni inst l n .
Z p r d r n r dny h k nstruk i d r nik
yd u h y h n z i bud n by y
d r niki z spir ln k r sz . Zn du y
si n n trzn i n rury r k rub y
p du p i ksz ni zd ln i sz ni
d r nik . rysunku . prz dst i n
d r nik yd u h y p lski k nstruk i typu
z inst l ny n iz l t rz st y r z
sz z y bud y.
y .4. . B r k z r
l l ktr r ty z k r k l kr t y
t z r y 4 z
r k
skut k silni ni lini h r kt rystyki pr d -
n pi i st su z i nn p r przy
prz p y i pr du y d z p rnik r b zy
r zyst n k. &! i n st pu dpr dz ni
dunku prz pi i d zi i.
rzy prz p y i pr du y d z n
d r niku p i si n pi i rt i
sz zyt kt r n si n z n pi i
bni n .
4 prz p y i pr du y d z p yni pr d
n st p zy (rysun k 4. kt r uk sz ny st
y . . . r k y y ty
iski rniku i l kr tny yniku siln
z t l y z l t rz t y
zr stu r zyst n i st su z i nn p r 
r k z l t r r k r y 4
r zyst n rz du - &!.
r k l y r t rz z k r l
l ktr z trz 7 z z rz
r zy r l ktr trz l
l ktr trz r k r y (k r
z k z k k y
4. Odgromniki zaworowe
dst y i l nt i d r nik z r
s (rysun k 4.
" i l kr tny iski rnik p ytk y
" p z ny sz r z iski rniki st s
z i nn p r y z ny r ni s up
z i nn p r y lub p rniki r b zy
Dzi ni d r nik z r st n st pu 
rysun k 4.
prz kr z niu prz z n pi i rt i z
y .4. . rz z k r k
n st pu z p n iski rnik runk h
z r rzy rz y r y z
ynik y h z h r kt rystyki
rz rz rzy r k r k
ud r  prz bi u n pi i p i si tz .
rz r k z
z
 z b k z p n y.
r y zy rt z zyt r
y z
str. 8/12/W9
" z yd u h n ty zny uku z prz r
iskr y h (rysun k 4. . z p l niu uk
iski rnik h pr d y d zy p yni prz z
r zyst ry p ni ki yd u h
st n i dl ni b rdz du r kt n . rzy
prz p y i pr dy n st p z ( Hz sytu
st d r tn . d p y p l n ty zn
k uk st prz i sz z ny n l ktr dy 4
i r z i ny zn zni u t i sz ni .
d r niki z ty i iski rnik i hu si
n i ksz zd ln i sz ni pr du
n st p z .
y .4. . rz r r k
z k y l r y
r t zy
z
z r y zy
ytrzy r t k r k t ty z
t
z Õ z r t z t z
y .4.4. I k r k ytk y k y (
rz y r t z
l t
rz r kr l ktr kr k z l y y
Iski rniki i l prz r z z d ni
utrzy st n b zpr d y d r nik przy
n pi iu r b zy
b z p ni st bilny z p n d r nik p z i niu
si prz pi i
u t i sz ni uku przy pr dzi n st p zy
y ni b y usz i k nstruk iski rnik
k uk du p lu pr kty zni dn st ny i dst -
pi i dzy l ktr d y k. ( d st sunk -
p ski prz bi h r kt rystyki ud r z
k l i pr dzi d  i l prz r i . D lsz
k ns k n t st r ni p dzi uku pr du
n st p z zn zni u t i z sz ni .
d r nik h sp tyk si n st pu k nstruk
iski rnik
" z uki ni ru h y (z ny in z z uki
s b dny  rysun k 4.4 kt ry n st pu
tylk p dzi uku i h dz ni prz z
y .4. . Z z k r k z k
p i rz hni l ktr d
r y
" z uki iru y (rysun k 4. kt ry
l ktr y kr k z l y y 4 y tr
n st pu d d tk h dz ni skut k z i ny
I r r Åš tr ty z y
i s k nt ktu uku z p i rz hni l ktr dy
z k
p d p y p l n ty zn n s
tr y h 4
str. 9/12/W9
[

y .4.7. zk z k r k l -
kr t r zk l y l y r zk z
y .4. . Z z r k z y
t r r zk rzy z t t r
ty z y k z k rzy rz y
k k l y r rz r y kr l z y ry
r y z rzy rz y r
k r k k r k
t z
rz r y kr r zy t ry z k k
y 4 l ktr y y t
&
z r y
d r nik h n n y sz n pi i il
!
p dyn zy h l nt iski rnik h i l kr tny h
d h dzi d kilkudzi si iu. ty h runk h
u ni usi u ni si p y p n i
#
z
d zi ny h i r zk d n pi i n iski rnik h st
si ni lini y  krzy n rysunku 4. . z s
#
z
" l st ty zn n pi i z p nu
#
z
" z i ksz si p y bi kt p str nny h
" u id zni si p y bi un i n pi i
#
z
pr r zk du n pi i (krzy n rysunku 4. #
z
si si p prz z st r ni (rysun k 4.
#
z
" p n i
" p n i - p r
#
z
t r ni p n i p l n z st s niu
#
pi r i ni st ru kt ry zn du si n
p t n l linii. dzi ni p du z i ksz ni
#
p n i l ktr d d l nt p d n pi i
z l d p n i i p pr r zk du n pi -
z
i . kut zn dzi ni pi r i ni z l y d
r dni y i ys k i kt r d bi r si ksp ry-
nt lni . Z i ksz ni ty h i lk i pr dzi d y .4. . t r r r zk -
r z skut zni sz p pr y r zk du dn k przy z k r k l kr t
y zy k r k
zn zny h i h y i r h n st pi prz sk k d
l ktr z l l t
z i d r nik ni szy p t n l lub d inny h
l ktr z r k t r
uzi i ny h prz d i t zn du y h si p bli u.
r t r y t z r y z k
l y
str. 10/12/W9
Dl t przy y szy h n pi i h (e" k
st r ni p n i ni by yst r z -
á
i st su si z s zn zni l psz i skut -
zni sz st r ni p n i - p r .
l n n przy z niu ni lini y h p rnik
st ru y h d p dyn zy h iski rnik lub d
bl k z ny h z kilku prz r .
t s z i nn p r y yk ny ny st k sz r -
p z ni p dyn zy h l nt z ny h
ryst r i  rysun k 4. .
i
y .4. . r kt ry tyk r ry t r
Bud d r nik z r r dni h n pi
prz dst i n st n rysunku 4. . z kr si
ys ki h i n y szy h n pi yk ny n s
k i l z n (rysun k 4. przy zy
bud p dyn z z nu (n n pi i rz du
4 k st p d bn k n rysunku 4. .
y .4. . ry t r t z r
r zy t r rz rz z ( l ktr
ryst ry yk ny n s z t ri n b zi
lik krz u i (k rb rundu i usz z p ni
b rdz r zyst n st su ( k &! przy
prz p y i pr du y d z i r zyst n
rz du - &! przy prz p y i pr du n st -
p z . st t li dzi ki i h h r kt rysty
st ty zn
= k Å"IÄ… /4. /
dzi Ä…  sp zynnik ni lini i (z r i
k  st .
Dyn i zn h r kt rystyki ryst r t rz
h r kt rysty zn p tl  rysun k 4. . rzy z niku
pr du n pi i ni ni sz rt ni przy
zr i . ry punkt ( t rz
n t i st tz . h r kt rystyk hr nn  rysun k
4. .
á
y .4. . B r k z r r
i i
ty Z
k r k t z r y 4
y .4. . r kt ry tyk tl ry t r
ry t ry t r
str. 11/12/W9
" ytrzy n ud ry d u tr  dp i -
d r z d niu prz z d r nik linii d u i h
" ytrzy z r i bud y d r nik
d r nik z r n d l s pr duk n
p ny z kr si n pi  d niski h d n y -
szy h zk l i k s st pni ypi r n prz z
b ziski rnik r ni zniki prz pi .
5. Ograniczniki
beziskiernikowe
r ni zniki b ziski rnik s r zult t dn z
k n p i r z u d r nik z r y h
i n i i bud y d r nik z r b z-
iski rnik z i r tylk p rnik r b zy
sn i h silni z r y h. K n p t
z st p r z pi r szy zr liz n sk li
l b r t ry n p nii r ku d k
pr n i spr dz n U A fir i n r l
El tri l t h - .
dst h t k n p i by z st s ni
ryst r h st s z i nn p r y h t ki
t ri u by
" h si du b i ln i pr d
" przy n pi iu r b zy pr d p yn y by rz dy
ili p r  p z li by y li in
y .4. . z y r k z r y y -
iski rnik
k
z k rzy z y 4 z y z
przyp dku p rnik yk n ny h z i
z t z k z y r t r y
p y szy h y ni n sp ni . D pi r
z st s ni t ri u p prz dnik n
b zi tl nku ynku Zn z d i szk i inny h
dst y i p r tr i zn i n y i d r -
tl nk (Bi r b In i ... u li i ypr -
nik z r y h s
duk ni p rnik sp ni y h t y ni .
" n y sz n pi i r b z  n y sz rt
skut zn n pi i z st tli i si i i dzy rysunku . p r n n h r kt rystyki pr d -
z isk i d r nik przy kt r pr u n n pi i p rnik r b zy h z i r z Zn .
p pr ni ynik z ni h p rniki n b zi Zn
" zn i n y pr d y d zy  rt h r kt ryzu si zn zni i ksz ni lini i
sz zyt ud ru pr d / µs kl syfiku (z r i ni p rniki yk n n z k rb rundu.
d r nik pr d t n yn si (si i n dn k ist tny d r ni z ni st siln
lub kA ( kA  tz . d r niki i ki d z l n h r kt rystyki p rnik Zn d
dzi ni przy prz pi i h z ni y h t p r tury z kr si y h pr d t st
" st ty zn n pi i z p nu  n ni sz rt z kr si n pi r b zy h ( r ni znik st st l p d
skut zn n pi i z st tli i si i n pi i r b zy ! .
p du z p n d r nik
" ud r n pi i z p nu  przy ud rz
n r lny / u i ty n z l dl kr l n
str i r z z ni y
" n pi i bni n przy zn i n y pr dzi
y d zy
" r ni zny pr d y d zy  kr l ny rt i
sz zyt ud ru pr d 4/
str. 12/12/W9
y . . . B z k r k y r z k rz k -
y . . . r r kt ry tyk r k r -
ty X r k Z A .A.
zy r k
z tl k y k (Z z l k krz (
p r n niu d d r nik z r y h r -
ni zniki b ziski rnik hu si n st pu y i
z l t i
" zd yd ni pr stsz k nstruk
" i ksz p t rz ln i kr tszy z s dzi ni
rz du kilkudzi si iu n n s kund ( d r niki
z r k µs
" br k pr du n st p z
" li r n l z ni lu np.
z i ksz ni b i ln i pr d st
ni li przy d r nik h z r y h z
z l du n r zrzut h r kt rystyki ud r 
r ni zniki b ziski rnik ni
h r kt rystyki z p n
K nstruk r ni znik b ziski rnik y h s
p d bn d d r nik z r y h przy zy
br k st tu iski rnik . ni z kr si ys ki h i
n y szy h n pi yk ny n s k i l -
z n . r duk n s p ny z kr si
n pi d n ni szy h (z st s ni l ktr ni
d n y szy h (z st s ni l ktr n r ty .
n rysunku . prz dst i ny st id k r ni znik
nisk n pi i n rysunku . . id k r -
ni znik r dni h n pi .
y . . . B z k r k y r z k rz r -
ty X r k Z A .A.
dst y i p r tr i zn i n y i r ni-
znik b ziski rnik y h s
" zn i n y i r ni zny pr d y d zy przy
prz pi i h t sf ry zny h i z ni y h 
" n pi i zn i n  rt skut zn
r
kr l si z s ytrzy n yd u n
n pi i z st tli i si i kt r
ud ry pr d r z yzn z n r i r ni zn
r ni znik ytrzy u i u s
dl p dyn z ud ru przy n pi iu tr
zn r liz ny h runk h pr by dzi ni
pr y i kr l n t p r turz t z ni
" n pi i tr pr y  n y sz
" p zi hr ny  sp d k n pi i n r ni zniku
d pusz z ln rt skut zn n pi i
przy zn i n y pr dzi y d zy
z st tli i si i ki by
" d pusz z lny p zi prz pi d u tr y h
d u tr l d pr dz n d z isk
funk i z su i h tr ni  h r kt ryzu
r ni znik
st biln i pln ryst r i st i lk i
ust l n prz z yt r