SLOWNICZEK PODSTAWOWYCH POJEC INFORMATYCZNYCH

Aplikacja (ang. aplication) - program uzytkowy.

ASCII (ang. American Standard Code for Information Interchange) - amery-
kanski kod wymiany informacji przyjety jako standardowy. Obejmuje
znaki o kodach od 0 do 127. W komputerach IBM stosowany jest
rozszerzony kod ASCII dopuszczajacy 256 znakow (kody od 0 do 225).

Asembler (ang. assembler) - mnemoniczny jezyk programowania niskiego
poziomu, odwolujacy sie bezposrednio do rozkazow procesora.

Atrybut (ang. attribute) - charakterystyczna cecha nadana plikowi dyskowemu
(np. Hidden czyli ukryty).

Bajt (ang. byte) - jednostka pamieci zawierajaca 8 bajtow. 1 kB = 1024 bajty.
1 MB = 1024 kB itd.

Basic (ang. basic) - popularny jezyk programowania realizowany jako
interpreter lub kompilator.

Baza danych (ang. database) - struktura danych w postaci rekordow podzielonych
na pola. Pojecie uzywane takze w odniesieniu do programow
komercyjnych.

Biblioteka (ang. library) - procedury, podprogramy, funkcje lub inne elementy
przygotowane do dolaczania do programow komercyjnych. Czasem
niepoprawnie uzywane w odniesieniu do katalogu.

BIOS (ang. Basic Input Outpout System) - program przechowywany w pamieci
stalej (ROM) komputera kontrolujacy jego podstawowe dzialania.

Bit (ang. bit) - elementarna jednostka informacji (lub pamieci), przyjmuje
wartosci 0 lub 1.

Bit parzystosci (ang. parity bit) - bit kontrolujacy transmisje szeregowa.

Bod (ang. baud) - jednostka okreslajaca szybkosc transmisji (bajt/s).
Najczesciej spotykane wartosci to 1200, 2400, 4800, 9600, 19200.

Bufor (ang. buffer) - pamiec urzadzenia zewnetrznego (np. drukarki)
przechowujaca przesylane do niego informacje.

C - jezyk wysokiego poziomu majacy jednakze mozliwosci asemblera. Obok
Pascala obecnie najbardziej popularny.

CAD (ang. Computer Aided Design) - okresla grupe programow komputerowego
wspomagania projektowania.

Ciag znakow (ang. string) - tekst wprowadzony do programu jezyka komputerowego
zazwyczaj w cudzyslowie. Inne okreslenia to lancuch, ciag teksto lub napis.

CPU (ang. Central Processor Unit) - procesor, specjalizowany uklad scalony
znajdujacy sie w komputerze.

Dane (ang. data) - informacje wymagane do wprowadzenia przez szereg programow,
przechowywane w pamieci operacyjnej lub zewnetrznej komputera.

Debugger (ang. debugger) - program ulatwiajacy testowanie programow i
latwiejsze znajdowanie ich bledow.

Desktop Publishing (skr. DTP) - okreslanie grupy programow sluzacych do
skladania tekstu i tworzenia wydawnictw.

DOS (ang. Disc Operating System) - system operacyjny kontrolujacy prace
komputera. Spotykane sa systemy firmy IBM (PC-DOS) oraz Microsoft (MS-DOS)
przy czym z punktu widzenia uzytkownika sa one identyczne.

Drzewo (ang. tree) - okreslenie struktury katalogow na dysku.

Dysk wirtualny (ang. virtual disk) - wydzielony obszar pamieci operacyjnej
symulujacy strukture dysku.

Edytor (ang. editor) - program przeznaczony do wprowadzania i poprawiania
prostych tekstow np. kodow zrodlowych programow. Pojecie to uzywane
jest takze w stosunku do procesorow tekstu, profesjonalnych programow
sluzacych do przygotowania i drukowania (w bardzo wysokiej jakosci)
tekstow i publikacji.

Ikona (ang. icon) - obrazek symbolizujacy mozliwa do wykonanaia funkcje
programu. Najczesciej wystepuje jesli uzywana jest mysz.

Interfejs (ang. interface) - lacze (sprzeg) pomiedzy komputerem a urzadzeniami
zewnetrznymi umozliwiajace wzajemna wspolprace.

Interpreter (ang. interpreter) - program tlumaczacy instrukcje jezyka
programowania (np. Basic) na jezyk maszynowy. Kazda przetlumaczona
linia programu zrodlowego jest natychmiast tlumaczona i wykonywana.
Programy tego typu sa dosc wolne w dzialaniu.
Karta graficzna
(ang. graphics card) - plytka z obwodami drukowanymi, zazwyczaj
wkladana w zlacze plyty glownej komputera. Popularne karty to
Hercules, CGA, EGA, VGA i SUPER VGA.

Katalog (ang. directory) - spis plikow zapisanych na dysku. Kazdy katalog moze
zawierac, oprocz plikow, takze inne katalogi, ktore staja sie w stosunku do niego podkatalogami itd.

Kompilator (ang. compiler) - program tlumaczacy z jezyka programowania na
jezyk maszynowy. Program jest najpierw w calosci tlumaczony, efektem
jest program wykonywalny (z rozszerzeniem EXE). Kompilatory sa
znacznie szybsze od interpretorow.

Konfiguracja (ang. configuration) - zestaw sprzetu wchodzacy w sklad danego
komputera.

Lattin 2 - wprowadzony przez firme IBM standard kodowania m.in. polskich liter.

LCD (ang. liquid cristal display) - ekran cieklokrystaliczny stosowany w
komputerach typu Laptop czyli podrecznych.

Makroinstrukcja (ang. macro) - zestaw instrukcji wywolywanych okreslona
kombinacja klawiszy.

Menu (ang. menu) - zestaw opcji podawanych w tabelkach, najczesciej spotyka
sie tzw. menu rozwijalne (ang. pull-down menu).

Modem (ang. modem) - urzadzenie umozliwiajace przesylanie informacji z
komputera przez siec telekomunikacyjna.

Monitor (ang. monitor) - urzadzenie wyjsciowe komputera obrazujace na ekranie
informacje przygotowane przez komputer. Inne znaczenie: program
narzedziowy sluzacy do bezposredniego nadzoru nad dzialaniem komputera
lub polaczonych z nim urzadzen, wykorzystywany przy ich testowaniu.

Mysz (ang. mouse) - urzadzenie ulatwiajace przesuwanie kursorem po ekranie,
niezbbedne wrecz przy pracy z programami obslugiwanymi za pomoca ikon.

Okno (ang. window) - wydzielona czesc ekranu przeznaczona do okreslonego celu.

Pamiec operacyjne (ang. Random Access Memory lub RAM) - podstawowa pamiec
komputera, aktywna tylko podczas pracy komputera (zawarte w
niej dane tracone sa po jego wylaczeniu). Pamiec
konwencjonalna moze miec do 640 kB. Komputery AT i nowsze
moga miec tzw. pamiec rozszerzona (ang. extended memory) od
1 MB wzwyz. Pamiec ta moze spelniac standardy XMS lum LIM
(ang. expanded memory) wykorzystywane przez wiekszosc
wspolczesnego oprogramowania.

Pamiec podreczna (ang. cache memory) - dodatkowa pamiec umozliwiajaca
przyspieszenie wspolpracy z twardym dyskiem.

Plik (ang. file) - zbior logicznie powiazanych informacji przechowywanych na
dysku pod jedna nazwa.

Poczta elektroniczne (ang. electronic mail) - system przesylania informacji
pomiedzy uzytkownikami sieci komputerowej (lub modemow).

Procesor tekstu (ang. word processor) - profesjonalny program przeznaczony do
obrobki praktycznie dowolnych dokumentow oraz ich wydruku w
bardzo wysokiej jakosci z roznymi krojami pisma.

Program obslugi urzadzen zewnetrznych (ang. driver, handler) - program sterujacy
bezposrednio praca urzadzenia, spelnia
funkcje posrednika pomiedzy nim a
programem uzytkowym.

Strona kodowa (ang. code page) - zestaw znakow rozszerzonych ASCII
(kody od 128 do 255). Istnieja rozne strony kodowe umozliwiajace
na komputerze IBM specyficznych znakow narodowych, np. strona
kodu 852 (Latin 2) przeznaczona jest dla Europy Wschodniej
(i Polski).

Urzadzenia wejsciowe (ang. input devices) - urzadzenia sluzace do wprowadzania
informacji do komputera, jest wsrod nich klawiatura,
digitizer, myszka, czytnik kodow paskowych itp.

Urzadzenia wyjsciowe (ang. outpout devices) - urzadzenia sluzace do
przeksztalcania informacji dostarczonych przez komputer na
postac uzyteczna dla uzytkownika. Mozna do nich zaliczyc
monitor, drukarke, ploter itp.

Wieloodstep (ang. multi-access) - sposob wykorzystania zasobow komputera
(przede wszystkim pamieci), w ktorym kilku uzytkownikow korzysta
jednoczesnie z tych samych programow lub danych.

Wielozadaniowosc (ang. multi-tasking) - sposob dzialania systemu operacyjnego,
w ktorym mozliwe jest jednoczesne wykonywanie kilku dzialan.
Odbywa sie to poprzez szybkie przelaczenie tych dzialan,
efektem jest wrazenie pracy rownoczesnej. Oczywiscie szybkosc
wykonywania programow jest mniejsza niz przy normalnej pracy.

Wirus (ang. virus) - program niszczacy zawartosc dyskow lub uniemozliwiajacy
prace komputera. Istnieje bardzo duzo wirusow oraz programow
antywirusowych, sluzacych do ich zwalczania. Jednakze najskuteczniejszym
sposobem ochrony antywirusowej jest przestrzeganie kilku zasad, do ktorych
naleza: uzywanie oryginalnego oprogramowania, zabezpieczanie przed zapisem
dyskietek zawierajacych istotne informacje, zredukowanie ilosci osob
majacych dostep do komputera (jesli jest oczywiscie mozliwe) oraz, przy
pracy w sieci lub z wykorzystaniem modemu, laczenie sie tylko ze znanymi
(lub renomowanymi) uzytkownikami.

Wymiennosc danych - bardzo istotna cech oprogramowania. Kazdy program z reguly
ma swoj format zapisu przetworzonych danych np. tekstow,
grafiki itp. Kupujac nowy program warto sprawdzic jego
mozliwosc importu i eksportu danych. Popularne formy maja
nastepujace rozszerzenia: .DBF(dBase), .WKS, WK1, WK2
(Lotus 1-2-3), .TXT(ASCII), .CGM, .GIF i .TIF.

Zgodnosc (ang. compatibility) - identycznosc funkcjonalna danych elementow
wykonanych przez roznych producentow, przykladem tego sa szeroko
rozpowszechnione "klony" komputerow IBM.
Inne okreslenia - kompatybilnosc.