Joystick komputerowy dla osób niepełnosprawnych
P R O J E K T Y
Joystick komputerowy
dla osób
niepełnosprawnych,
część 2
AVT-5007
W drugiej, zarazem
ostatniej czÍÅ›ci artykuÅ‚u
przedstawiamy opis programu
sterujÄ…cego joystickiem oraz
uwagi zwiÄ…zane z jego
montałem mechanicznym
i uruchomieniem.
Inicjalizacja polega na
właściwym skonfigurowa-
niu portÛw, timerÛw, prze-
rwaÒ i stosu oraz na nada-
niu wartości początkowych
niektÛrym zmiennym. Ko-
lejnym zadaniem programu
jest odczyt sygnaÅ‚Ûw z ak-
celerometrÛw. WyjÅ›cia obu
akcelerometrÛw sÄ… podÅ‚Ä…-
czone do wejśĘ przerwaÒ
zewnÍtrznych INT0 (6-
U1) i INT1 (7-U1). Naj-
pierw jest ustawiane wej-
ście INT0 jako czułe na zbocze
opadajÄ…ce i wykonywanie progra-
Oprogramowanie mu zostaje wstrzymane instrukcjÄ…
Program dla mikrokontrolera SLEEP. Gdy na wejściu pojawi
zostaÅ‚ napisany w jÍzyku C siÍ takie zbocze, procesor budzi
i skompilowany kompilatorem fir- siÍ i przechodzi do obsÅ‚ugi prze-
my ImageCraft, noszÄ…cym nazwÍ rwania. Ta i wszystkie pozostaÅ‚e
ICCAVR. W programie gÅ‚Ûwnym procedury obsÅ‚ugi przerwaÒ sÄ…
moÅ‚na wyrÛÅ‚niĘ cztery bloki. puste. DziÍki temu procesor szy-
W pierwszym nastÍpuje inicjaliza- bko wraca do programu gÅ‚Ûwne-
cja procesora, zaÅ› trzy kolejne bloki go. Teraz jest uruchamiany we-
stanowiÄ… gÅ‚ÛwnÄ… pÍtlÍ programu. wnÍtrzny, 16-bitowy Timer1. Wej-
Dwa z nich są niemal identyczne ście INT0 uczulane jest na zbo-
i realizujÄ… odczyt sygnaÅ‚Ûw wyj- cze narastajÄ…ce i procesor jest
Å›ciowych akcelerometrÛw. Nato- ponownie usypiany. Zbocze koÒ-
miast w ostatnim nastÍpuje inter- czÄ…ce impuls z akcelerometru
pretacja trÛjfazowego przebiegu na ìbudziî procesor, ktÛry zatrzy-
wyjÅ›ciu przetwornika UTI. muje Timer1 i zapamiÍtuje jego
Elektronika Praktyczna 5/2001
41
Joystick komputerowy dla osób niepełnosprawnych
zawartośĘ. W ten sposÛb mierzo- wyjÅ›cie PD1 (3-U1). NarastajÄ…ce
List.1. Podprogram pomiaru
ny jest czas trwania ujemnego zbocze tego impulsu, pojawiajÄ…ce
ciśnienia.
impulsu na wyjÅ›ciu oznaczonym siÍ na wejÅ›ciu zegarowym CLK (9-
/****** Pomiar ciśnienia ****************/
przez producenta jako OUTX (10- U4), powoduje zapis kolejnego
do
{
U2). W naszym układzie jest to bitu do rejestru szeregowego ukła-
TCCR1B = 0x41; /* capture przy 0->1, CK */
TIFR = 0x08; /* ICF1: zeruj */
akurat wyjście sygnału zalełnego du U4. Po przesłaniu dziesiątego
TIMSK = 0x08; /* TICIE1: włącz */
od pochylania akcelerometru do bitu linia PD4-/CS jest ustawiana, asm( SLEEP ); /* czekaj 0->1 na ICP */
asm( NOP );
przodu i do tyÅ‚u. a osiem mÅ‚odszych bitÛw trafia do
TIMSK = 0x00; /* TICIE1: wyłącz */
stop = ICR1; /* zapamiętaj koniec
Taki sam cykl powtarza siÍ dla jednego z dwÛch rejestrÛw pamiÍ-
impulsu */
Toff1 = Toff2; /* Toff1 <- Toff2 */
wyjÅ›cia OUTY (9-U2) podÅ‚Ä…czone- tajÄ…cych ustawienie suwakÛw po-
Toff2 = Tab; /* Toff2 <- Tab */
Tab = Tcd; /* Tab <- Tcd */
go do wejÅ›cia INT1. RÛÅ‚nica jest tencjometrÛw. O tym, do ktÛrego
Tcd = stop - start; /* Tcd <- czas impulsu */
start = stop; /* koniec tego to
tylko taka, Å‚e mierzony jest czas potencjometru zostanie zapisana
początek następnego */
trwania impulsu dodatniego. nowa wartośĘ decydują dwa naj- }while( (Toff1 >= Tab) || /* powtarzaj */
(Toff1 >= Tcd) || /* aż trafisz */
Odchylanie czujnika od pozio- starsze bity sÅ‚owa. Adres ì00î
(Toff2 >= Tab) || /* na poczÄ…tek */
(Toff2 >= Tcd) ); /* ramki */
mu w jednÄ… lub drugÄ… stronÍ wskazuje RDAC#1 (12, 13, 14-U4),
cisnienie = (Tcd-Toff1-Toff2)/(Tab Toff1
Toff2);
o 30 stopni powoduje zmianÍ podczas gdy ì01î oznacza
if( cisnienie > (normP + DELTA) )
SW1_ON; /* dmuchnięcie */
wartości przyspieszenia od -0,5g RDAC#2 (2, 3, 4-U4).
else
SW1_OFF;
do +0,5g. Sumaryczna zmiana Nieco bardziej rozbudowany
przyspieszenia o 1g powoduje jest podprogram odczytujÄ…cy prze- if( cisnienie < (normP - DELTA) )
SW2_ON; /* zassanie */
zmianÍ wspÛÅ‚czynnika wypeÅ‚nie- bieg wyjÅ›ciowy z przetwornika
else
SW2_OFF;
nia sygnału wyjściowego o 12,5%. UTI. W tym przebiegu mołna
Przy okresie ustalonym na wyrÛÅ‚niĘ trzy fazy. Jego ksztaÅ‚t
10,4ms, moment zmiany stanu na ilustruje rys. 5, a fragment progra- przerwaniu procesor sprawdza czy
wyjÅ›ciu akcelerometru zmieni siÍ mu realizujÄ…cy pomiar moÅ‚na pierwsze dwa elementy speÅ‚niajÄ…
o Ä…650µs. Oznacza to, Å‚e zawar- przeÅ›ledziĘ na list. 1. Pierwsza warunki naÅ‚oÅ‚one na fazÍ Toff.
tośĘ timera taktowanego sygnałem faza, oznaczona jako Toff, wska- Jeśli tak, procesor mołe obliczyĘ
o czÍstotliwoÅ›ci 3,579545MHz zuje offset toru pomiarowego. Dla wartośĘ ciÅ›nienia ze wzoru: P =
zmieni siÍ od -2327 do +2326 wyrÛÅ‚nienia skÅ‚ada siÍ ona 1/32*(Tcd-Toff)/(Tab-Toff).
impulsÛw w stosunku do wartoÅ›- z dwÛch impulsÛw o identycznym W naszym ukÅ‚adzie nie jest
ci odniesienia. Te liczby musimy okresie. W drugiej fazie - Tab - waÅ‚na bezwzglÍdna wartośĘ ciÅ›-
jeszcze przeskalowaĘ na zakres - jest mierzone napiÍcie zasilajÄ…ce nienia. Wystarczy, jeÅ›li bÍdziemy
128..+127 i przesunąĘ do wartości czujnik. Ostatnia, trzecia faza sprawdzaĘ czy nadciśnienie (lub
0..255. W praktyce okazaÅ‚o siÍ, Å‚e okreÅ›la napiÍcie niezrÛwnowaÅ‚e- podciÅ›nienie) nie przekracza pew-
niezbÍdna jest zmiana charakte- nia mostka pomiarowego i jest nej wartoÅ›ci. W tym celu procesor
rystyki czułości w funkcji kąta oznaczona jako Tcd. musi znaĘ spoczynkową wartośĘ
wychylenia. W pobliÅ‚u pozycji Ze wzglÍdu na Å›ciÅ›le czasowy (normP). Taki wzorcowy pomiar
spoczynkowej czuÅ‚ośĘ musi byĘ charakter przebiegu, tutaj rÛwnieÅ‚ jest dokonywany podczas kalibra-
niewielka, natomiast w miarÍ od- wykorzystaÅ‚em timer T1 z tym, Å‚e cji, a wynik zostaje zapisany w pa-
chylania joysticka od poziomu licznik zlicza impulsy bez zatrzy- miÍci nieulotnej. Przy kolejnych
czułośĘ powinna gwałtownie mywania. Wyjście przetwornika pomiarach aktualna wartośĘ ciś-
wzrastaĘ. UTI jest poÅ‚Ä…czone z wyprowadze- nienia jest porÛwnywana z war-
Tak przetworzony wynik po- niem procesora o nazwie ICP - tością odniesienia. Jeśli obliczona
miaru naleły przesłaĘ do poten- Input Capture Pin (11-U1). Przy wartośĘ ciśnienia przekracza war-
cjometru. Transmisja odbywa siÍ odpowiednim skonfigurowaniu te- tośĘ minimalnÄ…, jest to interpre-
szeregowo. Najpierw procesor uak- go wejÅ›cia, kaÅ‚de pojawiajÄ…ce siÍ towane jako naciÅ›niÍcie pierwsze-
tywnia bloki sterujÄ…ce U4, usta- na nim narastajÄ…ce zbocze powo- go przycisku joysticka i procesor
wiając niski poziom na wyjściu duje wygenerowanie przerwania ustawia wyjście PD5. Jeśli nato-
PD4 (8-U1), ktÛre jest poÅ‚Ä…czone i rÛwnoczesne przepisanie aktual- miast w czujniku pojawi siÍ pod-
z wejÅ›ciem /CS (7-U4). NastÍpnie nej zawartoÅ›ci licznika T1 do ciÅ›nienie o odpowiednio duÅ‚ej
wystawia kolejne bity przesyłane- specjalnego rejestru ICR. Poprzed- wartości, program przyjmie, łe
go sÅ‚owa na pin PD0 (2-U1) nia zawartośĘ licznika jest odej- naciÅ›niÍto drugi przycisk i mikro-
poÅ‚Ä…czony z wejÅ›ciem SDI (8-U4). mowana od aktualnej i ta rÛÅ‚nica kontroler ustawi wyjÅ›cie PB0.
Po wystawieniu kałdego bitu, pro- jest cyklicznie zapisywana do 4- Stan przycisku USTAW (W1)
cesor ustawia i nastÍpnie kasuje elementowego bufora. Po kaÅ‚dym jest sprawdzany na koÒcu kaÅ‚de-
go obiegu gÅ‚Ûwnej pÍtli programu.
Jeśli procesor stwierdzi zwarcie
stykÛw, zapisuje aktualnÄ… wartośĘ
ciÅ›nienia i przyspieszeÒ w obu
osiach do pamiÍci nieulotnej. Wy-
konywanie programu zostaje
wstrzymane do czasu zwolnienia
przycisku. Gdy to nastÄ…pi, proce-
sor kontynuuje działanie z nową
zawartoÅ›ciÄ… pamiÍci EEPROM. Za-
Rys. 5. Kształt przebiegu na wyjściu przetwornika UTI.
Elektronika Praktyczna 5/2001
42
Joystick komputerowy dla osób niepełnosprawnych
pamiÍtane w ten sposÛb wartoÅ›ci tycznÄ…. Dlatego naleÅ‚y stosowaĘ stÍpstwa dla naszego komputera.
sÄ… wartoÅ›ciami odniesienia przy uziemionÄ… lutownicÍ i przewodzÄ…- Uruchomienie jak zawsze roz-
interpretowaniu nastÍpnych po- cÄ… opaskÍ na rÍkÍ, poÅ‚Ä…czonÄ… poczynamy od sprawdzenia po-
miarÛw. z ìziemiÄ…î przez rezystor 1M&!. prawnoÅ›ci montaÅ‚u podzespoÅ‚Ûw
W czujniku ciśnienia S1 ost- na płytce drukowanej. Jeśli nie
MontaÅ‚ roÅ‚nie zaginamy wyprowadzenia ma zwarĘ miÍdzy polami lutow-
Wszystkie podzespoÅ‚y joysticka w odlegÅ‚oÅ›ci okoÅ‚o jednego mili- niczymi i elementy wydajÄ… siÍ
montujemy na dwustronnej pÅ‚ytce metra od obudowy. KoÒcÛwka byĘ obsadzone poprawnie, wyciÄ…-
drukowanej, ktÛrej mozaikÍ Å›cie- numer jeden jest pÛÅ‚koliÅ›cie na- gamy z podstawek wszystkie ukÅ‚a-
Å‚ek moÅ‚na znaleüĘ na doÅ‚Ä…czonej ciÍta, dlatego nie powinno byĘ dy scalone i podÅ‚Ä…czamy zasilanie
pÅ‚ycie CD-EP lub na stronie in- problemÛw z jej identyfikacjÄ…. (masÍ do igÅ‚y numer 4 wtyku
ternetowej EP w dziale PCB. Roz- PrzykrÍcamy obudowÍ czujnika DB15, a +5V do igÅ‚y nr 1). Przy
mieszczenie elementÛw na pÅ‚ytce dwoma Å›rubkami Ć3 i dopiero pierwszym wÅ‚Ä…czeniu najbezpiecz-
pokazano na rys. 6. teraz wyprowadzenia tak unieru- niej bÍdzie skorzystaĘ z zasilacza
Jako złącza Z1, Z2, Z3, Z45, chomionego czujnika lutujemy do stabilizowanego. Teraz sprawdza-
Z6 i Z7 przewidziaÅ‚em koÅ‚ki lu- pÅ‚ytki. my obecnośĘ i polaryzacjÍ napiÍ-
townicze. Dopiero do nich sÄ… Na koniec montujemy pozosta- cia zasilajÄ…cego, np. miÍdzy wy-
lutowane poszczegÛlne przewody Å‚e brakujÄ…ce elementy pamiÍtajÄ…c, prowadzeniami GND (10-U1)
kabla poÅ‚Ä…czeniowego. DziÍki te- Å‚e pod procesor U1, przetwornik i VCC (20-U1). JeÅ›li wyniki po-
mu podÅ‚Ä…czanie jest Å‚atwe, U3 i potencjometr cyfrowy U4 miarÛw sÄ… zgodne z oczekiwania-
a w przypadku uszkodzenia kabla naleły zamontowaĘ podstawki. mi, wyłączamy zasilanie i wkłada-
w czasie eksploatacji, jego wymia- Teraz pozostało nam juł tylko my do podstawek procesor, prze-
na jest bardzo uÅ‚atwiona. MontaÅ‚ wykonaĘ blaszkÍ z dwoma otwo- twornik oraz potencjometry i po-
joysticka proponujÍ zacząĘ od rami o Å›rednicy 3mm odlegÅ‚ymi nownie wÅ‚Ä…czamy zasilacz. JeÅ›li
ostroÅ‚nego wbicia i wlutowania od siebie o 7,5mm. W dwa otwory i teraz napiÍcie zasilajÄ…ce i pobÛr
tych szeÅ›ciu szpilek w pÅ‚ytkÍ dru- w pÅ‚ytce drukowanej, ktÛre znaj- prÄ…du sÄ… w normie (5VÄ…5%, ok.
kowanÄ…. dujÄ… siÍ miÍdzy zÅ‚Ä…czami Z1 i Z8, 10mA), podÅ‚Ä…czamy omomierz
NastÍpnie montujemy elementy wkÅ‚adamy Å›rubki Ć3. PomiÍdzy miÍdzy wyprowadzenia W1(12-
w kolejnoÅ›ci od najniÅ‚szych do Å›rubkami umieszczamy przewÛd U4) i B1(14-U4) potencjometru
najwyÅ‚szych. ProponujÍ wstrzy- poÅ‚Ä…czeniowy, na wierzch zakÅ‚a- cyfrowego. PrzechylajÄ…c pÅ‚ytkÍ
maĘ siÍ chwilowo z montaÅ‚em damy blaszkÍ i caÅ‚ośĘ dokrÍcamy drukowanÄ… na boki powinniÅ›my
kondensatorÛw C6 i C7, czujnika dwoma nakrÍtkami. Takie rozwiÄ…- obserwowaĘ zmianÍ rezystancji
S1 i podstawki pod układ U3, zanie skutecznie zabezpieczy prze- od prawie zera (przy przechyle-
gdyÅ‚ bÍdÄ… one przeszkadzaĘ przy wÛd przed wyrwaniem. niu w lewo) do 70..130k&! (przy
lutowaniu czujnika U2. Element Jeśli złącza śrubowe Z8 i Z9 przechyleniu w prawo). Analo-
ten jest w obudowie do montaÅ‚u wlutujemy w taki sposÛb, aby ka- gicznie, jeÅ›li podÅ‚Ä…czymy miernik
powierzchniowego, dlatego trzeba bel wchodziÅ‚ do nich od Å›rodka do pinÛw W2(4-U4) i B2(2-U4),
mu poÅ›wiÍciĘ trochÍ wiÍcej uwa- pÅ‚ytki, to razem z kablem Å‚Ä…czÄ…- a nastÍpnie przechylimy pÅ‚ytkÍ
gi. OczywiÅ›cie najlepsza byÅ‚aby cym joystick i komputer bÍdziemy do przodu, omomierz powinien
lutownica na gorące powietrze mogli docisnąĘ przewody dodat- wskazaĘ prawie zwarcie. Prze-
i pasta lutownicza. W amatorskich kowych przyciskÛw. chylenie w przeciwnym kierunku
warunkach wystarczajÄ…co dobre SześĘ przewodÛw kabla poÅ‚Ä…- powinno spowodowaĘ wzrost re-
rezultaty moÅ‚na osiÄ…gnąĘ stosujÄ…c czeniowego lutujemy do koÅ‚kÛw
cynÍ w postaci wielordzeniowego lutowniczych na pÅ‚ytce drukowa-
drutu o Å›rednicy 1mm lub mniej- nej. Z drugiego koÒca kabla prze-
szej i lutownicÍ wyposaÅ‚onÄ… w os- wÛd doÅ‚Ä…czony do koÅ‚ka Z1 Å‚Ä…-
tro zakoÒczony grot. czymy z igÅ‚Ä… nr 1 wtyku DB15,
Lutujemy najpierw jeden pin przewÛd Z2 z igÅ‚Ä… nr 2 i tak dalej.
i dokÅ‚adnie pozycjonujemy ukÅ‚ad. MiÍdzy igÅ‚ami 4 i 5 wykonujemy
NastÍpnie lutujemy przeciwlegÅ‚e we wtyku mostek, ktÛry Å‚Ä…czymy
wyprowadzenie i ponownie spraw- z przewodem przylutowanym do
dzamy czy koÒcÛwki leÅ‚Ä… dokÅ‚ad- koÅ‚ka Z45.
nie na pocynowanych plackach
miedzi. Jeśli tak jest, lutujemy Uruchomienie i kalibracja
pozostałe piny uływając przy tym Najpierw powinniśmy spraw-
jak najmniejszej ilości cyny. dziĘ kabel łączący nasz joystick
Wiemy, Å‚e podczas pracy z komputerem. Wszelkie bÅ‚Ídy
z ukÅ‚adami scalonymi naleÅ‚y sto- w poÅ‚Ä…czeniach lub zwarcia miÍ-
sowaĘ środki ostrołności zapobie- dzy łyłami uniemołliwią urucho-
gajÄ…ce powstawaniu Å‚adunkÛw mienie joysticka. Niestaranne wy-
elektrycznoÅ›ci statycznej. W prak- konanie poÅ‚Ä…czeÒ lub pozostawie-
tyce rÛÅ‚nie z tym bywa. ChciaÅ‚- nie wtyku DB15 bez obudowy
bym ostrzec, łe układy ADXL202 unieruchamiającej kabel, mołe
Rys. 6. Rozmieszczenie elementów
są wrałliwe na elektrycznośĘ sta- mieĘ w przyszłości przykre na- na płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 5/2001
43
Joystick komputerowy dla osób niepełnosprawnych
zystancji do wartoÅ›ci maksymal- 1. Start -> Ustawienia -> Panel wodzeniem bÍdÄ… mogÅ‚y z niego
nej. Tak przetestowany joystick sterowania -> Kontrolery gry korzystaĘ osoby sprawne fizycz-
moÅ‚emy podÅ‚Ä…czyĘ do zÅ‚Ä…cza ga- 2. Dodaj -> ì2-osiowy joystick nie. W modelu wykorzystaÅ‚em do
me portu. PamiÍtajmy przy tym, z dwoma przyciskamiî tego nakÅ‚adkÍ na kierownicÍ ro-
łe tego typu czynności zawsze 3. Właściwości -> Kalibruj -> werową. Taka rączka jest pusta
wykonujemy przy wyÅ‚Ä…czonym dalej postÍpujemy zgodnie z po- w Å›rodku, dziÍki czemu Å‚atwo
komputerze. jawiajÄ…cymi siÍ poleceniami. byÅ‚o w niej zmieÅ›ciĘ dwa wyÅ‚Ä…cz-
Teraz dopiero przeprowadzamy 4. Na koniec sprawdzamy dzia- niki monostabilne. Jeden z nich
kalibracjÍ akcelerometrÛw i czuj- Å‚anie joysticka otwierajÄ…c zakÅ‚ad- ma klawisz skierowany ku gÛrze
nika ciÅ›nienia. W tym celu wÅ‚Ä…- kÍ Testuj. i ten obsÅ‚ugujemy kciukiem. Drugi
czamy komputer, pÅ‚ytkÍ drukowa- przycisk jest skierowany do przo-
nÄ… kÅ‚adziemy poziomo, upewnia- Konstrukcja mechaniczna du i znajduje siÍ dokÅ‚adnie na
my siÍ, Å‚e nikt nie dmucha ZmontowanÄ… i uruchomionÄ… wysokoÅ›ci palca wskazujÄ…cego. Ot-
w rurkÍ czujnika i naciskamy na pÅ‚ytkÍ z elementami naleÅ‚y za- wory w uchwycie wyciÄ…Å‚em skal-
chwilÍ przycisk USTAW (W1). mknąĘ w niewielkiej obudowie pelem, a przeÅ‚Ä…czniki po osadze-
Wynik kalibracji jest zapisywany z tworzywa sztucznego. Z obudo- niu zabezpieczyłem klejem. Tak
w pamiÍci nieulotnej, dlatego wy- wy powinny wystawaĘ oba krÛĘce przygotowanÄ… rÄ…czkÍ wkleiÅ‚em we
starczy wykonaĘ jÄ… tylko raz. czujnika ciÅ›nienia. RurkÍ podÅ‚Ä…- wczeÅ›niej wykonany otwÛr w gÛr-
Od tego momentu joystick jest czamy do tego, ktÛry znajduje siÍ nej Å›ciance obudowy. Przez ten
gotowy do ponownej kalibracji. bliÅ‚ej pÅ‚ytki drukowanej. sam otwÛr przechodzÄ… przewody
CzynnośĘ ta jest niezbÍdna za Joystick zostaÅ‚ zaprojektowany od wyÅ‚Ä…cznikÛw. GÛrny przycisk
kałdym razem, gdy podłączamy do sterowania głową, dlatego jako jest podłączony do złącza Z9.
do komputera nowy kontroler gier. ìelement mocujÄ…cyî dobrze jest Przycisk obsÅ‚ugiwany palcem
Wytrawni gracze zapewne znajÄ… tÍ wykorzystaĘ czapkÍ bejsbolÛwkÍ wskazujÄ…cym jest podÅ‚Ä…czony do
procedurÍ, a dla poczÄ…tkujÄ…cych zaÅ‚oÅ‚onÄ… daszkiem do tyÅ‚u. zÅ‚Ä…cza Z8.
pokrÛtce jÄ… opiszÍ. W systemie W niektÛrych przypadkach moÅ‚-
operacyjnym Windows 9x wyglÄ…- na wykorzystaĘ rÍkawiczkÍ MoÅ‚liwoÅ›ci adaptacji
da ona nastÍpujÄ…co: i wÛwczas sterujemy niewielkimi Konstrukcja joysticka daje dośĘ
przechyÅ‚ami dÅ‚oni. Na gÛrze czap- duÅ‚e moÅ‚liwoÅ›ci adaptacji do in-
ki lub rÍkawiczki naleÅ‚y przy- dywidualnych potrzeb.
szyĘ rzepy. DrugÄ… czÍśĘ rzepÛw Zacznijmy od czuÅ‚oÅ›ci. Przez
przyklejamy do spodu obudowy zmianÍ wartoÅ›ci rezystora R4 mo-
joysticka. łemy wpływaĘ na okres sygnału
W daszku czapki moÅ‚na wyko- wyjÅ›ciowego z akcelerometrÛw.
naĘ kilka otworÛw. CzÍśĘ z nich PodnoszÄ…c jego wartośĘ do 2M&!
posłuły do zamocowania kabla uzyskujemy prawie dwukrotne
poÅ‚Ä…czeniowego do komputera. Do zwiÍkszenie czuÅ‚oÅ›ci. Aby czuÅ‚ośĘ
pozostałych zamocujemy pałąk zmniejszyĘ, wystarczy zmniejszyĘ
z dośĘ twardego drutu. PaÅ‚Ä…k rezystancjÍ R4. Przy minimalnej
przechodzi koÅ‚o ucha i koÒczy dopuszczalnej rezystancji wyno-
siÍ na wysokoÅ›ci ust spÅ‚aszczo- szÄ…cej 125k&! uzyskamy dziesiÍ-
nym oczkiem. W to oczko bÍdzie ciokrotnie mniejszÄ… czuÅ‚ośĘ.
wciÅ›niÍty ustnik, ktÛry wykona- W modelu obsÅ‚uga przyciskÛw
my ze zbiorniczka kroplÛwki. joysticka polega na dmuchaniu
Podgrzany w gorÄ…cej wodzie lub zasysaniu powietrza z rurki
zbiorniczek musimy spłaszczyĘ podłączonej do czujnika ciśnienia.
w poÅ‚owie wysokoÅ›ci i gwaÅ‚tow- DmuchniÍcie odpowiada pierw-
nie schłodziĘ zanurzając w zim- szemu, a zassanie drugiemu przy-
nej wodzie. Po odciÍciu gÛrnej ciskowi. DziaÅ‚anie moÅ‚emy
pokrywki powstanie caÅ‚kiem w prosty sposÛb odwrÛciĘ podÅ‚Ä…-
zgrabny ustnik. Z drugiej strony czajÄ…c rurkÍ do drugiego krÛĘca
zbiorniczka wychodzi wÍÅ‚yk czujnika.
(skrÛcony do niezbÍdnej dÅ‚ugoÅ›- Tomasz Gumny, AVT
ci) idealnie pasujÄ…cy do czujnika [e-mail]
ciśnienia.
Czujnik ciÅ›nienia jest w duÅ‚ym DziÍkujÍ firmie ALFINE z Poz-
stopniu odporny na dziaÅ‚anie wil- nania za udostÍpnienie elementÛw
goci. Mimo to ustnik i rurkÍ po firm Analog Devices i Bourns.
umyciu naleły kałdorazowo prze-
dmuchaĘ i dokładnie osuszyĘ. Wzory płytek drukowanych w for-
Joystick moÅ‚e sÅ‚uÅ‚yĘ nie tylko macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
osobom niepełnosprawnym. Jeśli pod adresem: http://www.ep.com.pl/
do gÛrnej Å›cianki obudowy przy- ?pdf/maj01.htm oraz na pÅ‚ycie CD-
mocujemy pionowy uchwyt, z po- EP05/2001B w katalogu PCB.
Elektronika Praktyczna 5/2001
44