1. Filozofia SI.
* Cztery poglądy na SI według Pensose a:
- A) Myślenie zawsze polega na obliczeniach, a w szczególności świadome doznania powstają wskutek realizacji
odpowiedniego procesu obliczeniowego (silna SI)
- B) Świadomość jest cechą fizyczną działającego mózgu; wprawdzie wszystkie fizyczne procesy można symulować
obliczeniowo, symulacjom obliczeniowym nie towarzyszy jednak świadomość
- C) Odpowiednie procesy fizyczne w mózgu powodują powstanie świadomości, ale tych procesów nie można nawet
symulować obliczeniowo
- D) Świadomości nie można wyjaśnić w żaden fizyczny, obliczeniowy czy inny naukowy sposób
* Poglądy filozofów na SI:
- Kartezjusz - uznaje dualizm, rozbieżność między ciałem a duchem (D)
- Turing  twórca testu Turinga, zwolennik silnej SI (A)
- Newell i Simon  twierdzą, że wszystko co wykonuje człowiek jest przetwarzaniem obliczeniowym, zwolennicy silnej SI (A)
- Searle  eksperyment z chińskim pokojem, twierdzi, że wykonywaniu algorytmu nie towarzyszy świadomość (B)
- Penrose  w przyrodzie, a tym samym w mózgu, występują procesy, które nie dają się modelować przy pomocy uniwersalnej
maszyny Turinga (komputera) (C)
2. Zaznacz liście w podanym drzewie, których wartość musiała być uwzględniona przy wyznaczaniu wartości wierzchołka
startowego w metodzie alfa-beta. Kierunek przeglądania drzewa: od lewej do prawej.
3. Wykazać stosując metodę rezolucji, że ze zdań:  Wszystkie ptaki mają pióra i  Żaden ssak nie ma piór wynika zdanie
 Żaden ssak nie jest ptakiem . Użyj następujących predykatów: p (X)  X jest ptakiem, mp (X)  X ma pióra, s (X)  X jest
ssakiem.
1)  Wszystkie ptaki mają pióra : Do dalszych wniosków zaprzeczamy (3):
"X �ł p x mp x łł a"~ p x (" mp x
( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
2)  Żaden ssak nie ma piór :
"X �łs x ~ mp x łł a"~ s x (" ~ mp x
( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
3)  Żaden ssak nie jest ptakiem :
�ł
~ �łs x ~ p x łł�ł a" "X �ł~ s x p x łł a" s x '" p x
( ) ( )�łłł �ł ( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
�ł"x
ę! - w rezolucji zaprzeczamy to co chcemy udowodnić
3A. Wykazać stosując metodę rezolucji, że ze zdań:  Istnieje Ateńczyk, który nie mówi po grecku oraz  Każdy Ateńczyk jest
Grekiem wynika zdanie  Nie każdy Grek mówi po grecku . Użyj następujących predykatów: g (X)  X jest Grekiem, a (X)  X
jest Ateńczykiem, m (X)  X mówi po grecku.
* Nieco wiedzy podstawowej do zadania 3:
- kwantyfikatory: dla wszystkich X (kwantyfikator uniwersalny "X ), istnieje X (kwantyfikator egzystencjalny "X )
- prawidłowe wyrażenia rachunku predykatów nazywane są wyrażeniami poprawnie zbudowanymi (wpz )
- wzory: A B a" ŹA (" B , Ź A '" B a" ŹA(" ŹB , Ź A(" B a" ŹA '" ŹB , Ź "X A X a" "X ŹA X
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
- aby wykazać, że zbiór nie jest spełniony przy żadnej interpretacji wystarczy pokazać, że jest sprzeczny, co oznaczamy NIL
- operatory logiczne oddziałujące na predykaty: nie (not) ( Ź ), i (and) ( '" ), lub (or) ( (" ), jeżeli to (if) ( ):
* Rozwiązanie zadania:
1)  Istnieje Ateńczyk, który nie mówi po grecku :
"X �ła x '" ~ m x łł a" a x '" ~ m x
( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
2)  Każdy Ateńczyk jest Grekiem :
"X �ła x g x łł a"~ a x (" g x
( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
3)  Nie każdy Grek mówi po grecku :
�ł
~ "X �łg x m x łł�ł a"~ "X �ł~ g x ~ m x łł a" AX �łg x m x łł a"~ g x (" m x
( ) ( )�łłł ( ) ( )�ł ( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł �ł �ł
�ł~
ę! - w rezolucji zaprzeczamy to co chcemy udowodnić
3B. Wykazać stosując metodę rezolucji, że ze zdań:  Tylko czerwone wino jest zdrowe oraz  Piwo nie jest czerwone
wynika zdanie  Piwo nie jest zdrowe . Użyj następujących predykatów: w (X)  X jest winem, c (X)  X jest czerwone, p (x) 
X jest piwem, z (X)  X jest zdrowe.
1)  Tylko czerwone wino jest zdrowe :
"X �łz x w x '" c x łł a"~ z x (" �łw x '" c x łł
( ) ( ) ( )�ł ( ) ( ) ( )�ł
�ł �ł
2)  Piwo nie jest czerwone :
"X �ł p x ~ c x łł a"~ p x (" ~ c x
( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
3)  Piwo nie jest zdrowe :
~ "X �ł p x ~ z x łł a" "X �ł~ p x z x łł a" p x '" z x
( ) ( )�ł �ł ( ) ( )�ł ( ) ( )
�ł
3C. Napisz poprawne gramatycznie, możliwie zwarte zdania odpowiadające poniżej wyrażonym predykatom:
Przyjmujemy następującą relację: dziedziną x i y są osoby, predykant  podlega oznacza relację  x podlega y .
"x"y podlega x, y - każdy komuś podlega
( ) ( )
"y"x podlega x, y - istnieje ktoś komu podlegają wszyscy
( ) ( )
"y"x podlega x, y - każdy ma kogoś kto mu podlega
( ) ( )
"x"y kocha x, y
( ) ( )- każdy kogoś kocha
"y"x kocha x, y
( ) ( )- istnieje ktoś kogo kochają wszyscy
"y"x kocha x, y
( ) ( )- każdy jest przez kogoś kochany
"x"y kocha x, y
( ) ( )- istnieje ktoś kto kocha wszystkich
4. Narysuj na jednym wykresie rozsądne funkcje przynależności dwóch zbiorów rozmytych:  zimny i  gorący oraz
wynikający z tych zbiorów, po odpowiednich operacjach logicznych, zbiór  nie zimny i nie gorący . Zapewnij odpowiednie
oznaczenie osi wykresu i skalę.
5. W pewnym momencie działania algorytmu symulowanego wyżarzania poszukującego minimum, przy temperaturze T,
będąc w punkcie w wylosowano nowy punkt w . Wartościami kryterium w tych punktach były odpowiednio E(w) i E(w ).
Obliczono różnicę między tymi wartościami jako "E = E(w )  E(w). Należy w przybliżeniu określić prawdopodobieństwo
akceptacji punktu w w zależności od wartości "E i T poprzez wpisanie w wolnych miejscach podanej tablicy przymiotników
spośród: H"0, małe, średnie, duże, H"1.
"E temperatura T prawd. akceptacji
1 1
k "E,T = H"
( )
<< 0 niska H" 1 (0,966)
"E "E
1+ exp�ł �ł 1+ exp�ł �ł
�ł �ł �ł �ł
<< 0 średnia duże (0,881)
CT T
�ł łł �ł łł
<< 0 wysoka duże (0,731)
< 0 niska średnie (0,542)
< 0 średnia średnie (0,525)
< 0 wysoka średnie (0,512)
> 0 niska średnie (0,458)
> 0 średnia średnie (0,475)
> 0 wysoka średnie (0,488)
>> 0 niska H" 0 (0,034)
>> 0 średnia małe (0,119)
>> 0 wysoka małe (0,269)
6. Wyznacz wartości wag sieci neuronowej klasyfikującej kółka i trójkąty (rysunek).
Prowadzimy proste rozdzielające oba typy figur. Proste te muszą być równoległe i
zawierać się możliwie  centralnie pomiędzy typami figur.
Następnie wagi sieci wyznaczamy z równań prostych:
x2 = -2x1 + 4 2x1 + x2 - 4 = 0
ńł ńł

�ł �ł
= -3x1 + 6 + x2 - 6 = 0
ółx2 ół3x1
Stąd wagi sieci neuronowej są równe:
w11 = 2 w12 = 1 w13 = -4
w21 = 3 w22 = 1 w23 = -6
7. Jakie parametry zmienione są przy uczeniu sieci neuronowych, a jakie przy uczeniu systemów rozmytych (ANFIS) i czym
się różnią standardowe metody uczenia tych systemów.
* uczenie sieci neuronowych  zmieniane parametry to wartości wag neuronów
* uczenie systemów rozmytych  zmieniane parametry to zbiór parametrów konsekwencji oraz parametrów przesłanek
Uczenie się sieci neuronowych polega na doborze wag neuronów tak aby w efekcie końcowy błąd popełniony przez
sieć był mniejszy od zadanego.
Uczenie się ANFIS polega na znajdowaniu odpowiedniej funkcji na podstawie parametrów konsekwencji i przesłanek w
procesie uczenia z nauczycielem. Każdy cykl nauki podzielony jest na dwa etapy. W etapie 1) parametry konsekwencji są
wyznaczane metodą najmniejszych kwadratów, a w etapie 2) parametry przesłanek wyznaczane są metodą gradientową
(propagacji wstecznej).
Sieci neuronowe stosują metody algebraiczne (statyczne), a systemy rozmyte metody analityczne (całki).
8. Na rysunku przedstawiony jest świat smoka i wiedzy o świecie smoka zgromadzonej przez agenta (zapachy i braki
zapachów). Na podstawie tej wiedzy należy przeprowadzić wnioskowanie (takie jakie mógłby wykonać agent) i do każdego
kwadratu wpisać jeden z trzech wniosków dotyczących obecności smoka: jest, nie ma, nie wiem.
Przyjmujemy, iż zapach oznacza to, że w pobliżu jest smok.  Nie wiem  może oznaczać obecność smoka, ale nie mamy
pewności.
8A. W zmodyfikowanym świecie smoka obecność smoków i zapachów opisane są następującymi regułami:
z X ,Y s X
) ( ) ( ) ( )
1) ( ) ( -1,Y -1 (" s X +1,Y -1 (" s X +1,Y +1 (" s X -1,Y +1
Źz X ,Y Źs X -1,Y -1 (" Źs X +1,Y -1 (" Źs X +1,Y +1 (" Źs X -1,Y +1
2) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
gdzie predykaty s i z opisują obecność smoka i zapachu. Smoków może być więcej niż jeden i na pewno nie ma ich na
zewnątrz świata. Na rysunku przedstawiony jest przykład świata smoka i wiedzy o świecie zgromadzonej przez agenta. Na
podstawie tej wiedzy należy przeprowadzić wnioskowanie (takie jakie mógłby wykonać agent) i do każdego kwadratu
wpisać jeden z trzech wniosków dotyczących obecności smoka: jest, nie ma, nie wiem.
1)
2)
9. Podaj kolejność węzłów rozmnażanych metodą wszerz i w głąb, w drzewie przedstawionym na rysunku. Dla metody
szukania w głąb maksymalna głębokość wynosi 4.
* Szukanie wszerz: początek A, B, X, E, D, T, H, W, J, N, K, P, Q, U, S, G, R, V, I, C �! koniec
* Szukanie w głąb: początek A, B, E, N, K, D, P, Q, T, U, S, X, H, G, R, W, V, I, J, C �! koniec
10. Przy rozwiązywaniu pewnego zadania metodą szukania uzyskano listę wierzchołków do rozmnożenia przedstawioną na
rysunku. Lista ta powstała przez dopisanie uzyskanych stanów po jej początku (jako nowych głów). Na liście litery oznaczają
stany zadania, liczby powyżej liter oznaczają koszt przebytej drogi od stanu początkowego do danego, a liczby poniżej
przewidywany koszt przejścia od wierzchołka do danego końca (rozwiązania). Jaki stan zostanie pobrany do rozmnożenia w
przypadku stosowania metody:
a) Szukania wszerz b) Szukania w głąb c) Równomiernych kosztów d) Metody szukania heurystycznego
17 4 19 6 12 6 3 12
e f g h i j k l
2 8 1 17 1 9 10 9
a) Metoda szukania wszerz ( l )  bierzemy ostatni dodany do listy otwartych
b) Metoda szukania w głąb ( e )  bierzemy pierwszy dodany do listy otwartych
c) Metoda równomiernych kosztów ( k )  ponieważ ma najmniejszą drogę z węzłów w liście otwartych (3)
d) Metoda szukania heurystycznego ( f )  ma najmniejszą wartość: drogaPrzebyta + drogaPrzewidywana = 4 + 8 = 12, jeśli jest
kilka węzłów o tej samej wartości to w kolejności wybieramy najpierw węzeł końcowy, jeżeli ten nie występuje to wybieramy
pierwszy napotkany
11. Podaj kompletną specyfikację (reguły i funkcje przynależności) systemu rozmytego rekomendującego przyznanie
kredytu na budowę domu. System korzysta z dwóch atrybutów klienta: wysokość dochodów i wiek. Użyj dwóch lub trzech
reguł.
0, x d" 2000
ńł
�ł
x
�ł - 2000
f x = , x " 2000, 4000
( ) ( )
�ł
2000
�ł
�ł
ół1, x e" 4000
0, x d" 25
ńł
�ł
x - 25
�ł
, x " 26,45
�ł
25
f x =
( )
�ł
�ł75 - x , x " 46,75
(
�ł
75
�ł0, x > 75
ół
11A. Dane są reguły rozmyte:
Jeżeli przeszkoda jest daleko to siła jest mała.
Jeżeli przeszkoda jest blisko to siła jest duża.
oraz funkcje przynależności przedstawione na rysunku. Stosując wnioskowanie rozmyte wyznacz odpowiedz
(wartość siły)
na pobudzenie. Odległość przeszkody = 4.
* Rozwiązanie:
Jeżeli przeszkoda daleko to siła jest mała stąd:
Jeżeli przeszkoda blisko to siła jest duża stąd: