Celem przedmiotu jest zdobycie wiedzy ogólnej i szczegółowej na temat
najważniejszych procesów rozwojowych zachodzących we współczesnej
gospodarce światowej, szczególnie procesów globalizacji i regionalizacji
międzynarodowej,
protekcjonizmu
handlowego
i
korporacjonizmu
gospodarczego. Dogłębnej analizie poddane zostają międzynarodowe transfery
kapitałowe, pieniężne, technologiczne, przepływy siły roboczej, handel
towarowo-usługowy oraz rozmaite implikacje jakie procesy te niosą ze sobą. Za
szczególnie istotne uznaje się zrozumienie ekonomiczno -społeczno-
środowiskowych współzależności rozwojowych zachodzących aktualnie w
świecie, znacząco wpływających zarówno pozytywnie jak i negatywnie na
warunki życia, pracy oraz prowadzenia biznesu.
Zagadnienia analizowane na wykładach z przedmiotu
„Międzynarodowe stosunki gospodarcze”
– prowadzący wykład: dr hab. Maciej Walkowski
1. Pojęcie i zakres międzynarodowych stosunków gospodarczych. Powstanie,
rozwój i podmioty gospodarki światowej. Ewolucja międzynarodowego
podziału pracy.
2. Przegląd teorii handlu międzynarodowego: merkantylizm, teorie klasyczne,
neoklasyczne, keynesizm, postkeynesizm , teorie współczesne.
3. Handel międzynarodowy: istota, kierunki, czynniki determinujące jego rozwój,
struktura geograficzna i towarowa, korzyści z importu i eksportu, pojęcie i
rodzaje terms of trade, handel wewnątrzgałęziowy i międzygałęziowy.
4. Międzynarodowe obroty czynnikami produkcyjnymi: pojęcie i formy transferu
kapitału; handel usługami; transfer technologii; znaczenie korporacji
transnarodowych w gospodarce światowej;
5. Pojęcie i skutki przepływu siły roboczej w skali międzynarodowej.
6. Pojęcie i przyczyny globalizacji współczesnej gospodarki światowej: istota
konkurencji globalnej, cechy i obszary procesu globalizacji, pojęcie techno-
globalizmu – międzynarodowy transfer wiedzy i technologii. Charakterystyka
i analiza problemów globalnych współczesnego świata.
7. Rola i znaczenie krajów Triady oraz „wschodzących rynków” Chin, Indii i
Brazylii w systemie gospodarki globalnej.
8. Doktrynalne założenia polityki handlowej: pojęcie, cele, rodzaje; szczegółowa
analiza argumentów opowiadających się za stosowaniem polityki wolnego
handlu i polityki protekcjonizmu (tzw. argumenty tradycyjne i współczesne);
pojęcie neoprotekcjonizmu i instrumenty polityki handlowej (elementarna
analiza ceł, nominalna i efektywna protekcja celna, pojęcie taryfy celnej,
środki para- i pozataryfowe); istota i rodzaje dumpingu oraz postępowanie
antydumpingowe; międzynarodowa polityka handlowa – istota i typy
porozumień.
9. Rola i znaczenie GATT/WTO w rozwoju handlu międzynarodowego: cele,
zadania, zasady działania, wyniki rund rokowań, współczesne problemy
w liberalizacji wymiany międzyresortowej – Runda Katarska WTO.
10. Międzynarodowa integracja gospodarcza w świecie – aspekty teoretyczne
i praktyczne: definicje, stadia pogłębiana integracji ekonomicznej, kryteria jej
skuteczności, model i mechanizm międzynarodowej integracji gospodarczej:
teoria unii celnej, teoria wspólnego rynku, istota unii gospodarczej
i walutowej. Procesy pogłębiania i poszerzania integracji w Unii Europejskiej:
Traktaty Rzymskie, Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej,
projekt wspólnej waluty europejskiej „euro”.
11. Przykłady pozostałych form integracji ekonomicznej w świecie, m.in. NAFTA,
EFTA, ASEAN, MERCOSUR, ECOWAS, EFTA.
12. Globalizacja a integracja ekonomiczna w świecie– procesy komplementarne
czy konkurencja względem siebie? Analiza zależności rozwojowych.
„Międzynarodowe stosunki gospodarcze” ćwiczenia/wykłady.
Polecana literatura przedmiotu:
1. A. Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze,
PWE Warszawa 2007 rok;
2. Międzynarodowe stosunki gospodarcze, red. nauk. A. Budnikowski,
E. Kawecka-Wyrzykowska, PWE Warszawa 2000 rok;
3. T.
Rynarzewski,
A.
Zielińska-Głębocka,
Międzynarodowe
stosunki
gospodarcze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 rok
4. Międzynarodowe stosunki gospodarcze, red. nauk. J. Rymarczyk, Warszawa
2006;
5. P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, Międzynarodowe stosunki
ekonomiczne, PWE Warszawa 2002 rok;
6. Z. W. Puślecki, System środków kontroli handlowej Unii Europejskiej
w warunkach globalizacji, WN UAM, Poznań 2001 rok;
7. Z. W. Puślecki, Usuwanie barier w handlu międzynarodowym integrującej się
Europy a presje protekcjonistyczne, [w:] Przezwyciężanie barier w integrującej
się Europie, red. nauk. Z. Drozdowicz, Z. W. Puslecki, Poznań 2000 rok;
8. Z. W. Puślecki, Unia Europejska i globalizacja – wzajemne zależności
i zmiany, [w:] Regionalizacja i globalizacja w gospodarce światowej,
red. nauk. J. Rymarczyk, Wrocław 2003 rok;
9. Proces integracji ekonomicznej Polski z Unią Europejską, red. nauk.
Z. W. Puślecki, WN UAM, Poznań 2001 rok;
10. Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej, red. nauk.
E. Oziewicz, PWN Warszawa 2001 rok;
11. Z. Wysokińska, J. Witkowska, Integracja europejska. Rozwój rynków,
PWN Warszawa - Łódź 1999 rok;
12. W. Molle, Ekonomika integracji europejskiej: Teoria, praktyka, polityka,
Gdańsk 1995 rok;
13. L. Tsoukalis, Nowa ekonomia europejska, Łódź 1998 rok;
14. J. Główczyk, Uniwersalny słownik ekonomiczny, Warszawa 2000 rok;
15. J. Głóchowski, Międzynarodowe stosunki finansowe, Warszawa 1997 rok;
16. Unia Europejska. Integracja Polski z Unią Europejską, red. nauk. E. Kawecka-
Wyrzykowska, E Synowiec, IKCHZ Warszawa 1996 rok;
17. A. Zorska, Ku globalizacji. Przemiany w korporacjach transnarodowych
i w gospodarce światowej, PWN Warszawa 1998 rok;
18. Polska
w
WTO,
red.
J.
Kaczurba,
E.
Kawecka-Wyrzykowska,
IKiCHZ, Warszawa 2002 rok;
19. Proces i skutki dostosowań Polski do zagranicznej polityki ekonomicznej Unii
Europejskiej, red. nauk. M. Paszyński, Warszawa 1999 rok;
20. M. Walkowski, Współczesne tendencje w rozwoju europejskich procesów
integracyjnych, WN UAM, Poznań 1998 rok;
21. A. Gwiazda, Globalizacja i regionalizacja gospodarki światowej, Toruń
2000 rok;
22. Globalizacja. Mechanizmy i wyzwania, red. nauk. B. Liberska, Warszawa
2002 rok.
Filmy dokumentalne oraz artykuły zamieszczone w periodykach naukowych
prezentowane lub podawane są na bieżąco przez prowadzącego wykład.