EKONOMICZNE ZAGROśENIA BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA

EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

DR JAROSŁAW TESKA

[e-mail]; Tel. [phone]

TE

T S

E K

S A

Wy

W d

y z

d ia

i ł Do

D wo

w dz

d e

z n

e i

n a

i

a i

i Op

O e

p r

e ac

a ji

j

i Mo

M rsk

s ic

i h

h AM

A W

M

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

AGRESJA EKONOMICZNA – TO ZAMIERZONE I UKIERUNKOWANE

DZIAŁANIE NA INNE PAŃSTWA LUB DZIAŁANIA POŚREDNIE

DZIAŁANIA

DZIAŁANIA

DZIAŁANIA

POŚREDNIE

OTWARTE

ROZPROSZONE

NIEUKIERUNKOWANE,

WOJNA

UZALEśNIENIE

ZAMIERZONE

EKONOMICZNA

EKONOMICZNE

LUB NIEZAMIERZONE

UZALEśNIENIE EKONOMICZNE – TO STAN RELACJI MIĘDZY

PAŃSTWAMI, KTÓRY OGRANICZA SWOBODĘ KORZYSTANIA Z WŁASNYCH ZASOBÓW, CZYLI ODNOSZENIA KORZYŚCI WYSTĘPUJĄCY W WARUNKACH ASYMETRII WSPÓŁZALEśNOŚCI TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

FORMY AGRESJI EKONOMICZNEJ

NARZUCENIE JEDNOSTRONNIE NIEKORZYSTNYCH

UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH

OGRANICZENIE DOSTĘPU DO TECHNOLOGII

LUB WYKUP FIRM POSIADAJĄCYCH TECHNOLOGIE

CELEM WSTRZYMANIA JEJ ROZWOJU

MANIPULOWANIE WSKAŹNIKAMI EKONOMICZNYMI

POPRZEZ WPŁYW NA GOSPODARKĘ

WSTRZYMANIE PRZEPŁYWÓW HANDLOWYCH,

USŁUGOWYCH ORAZ KAPITAŁOWYCH

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

FORMY UZALEśNIENIA EKONOMICZNEGO

UZALEśNIENIE OD EKSPORTU DO DANEGO KRAJU W TAKIM

STOPNIU, śE ZMIANA TARYFOWYCH BĄDŹ POZATARYFOWYCH

ŚRODKÓW OCHRONY RYNKU W TYM PAŃSTWIE MOśE

DOPROWADZIĆ DO ZAŁAMANIA GOSPODARCZEGO

UZALEśNIENIE OD IMPORTU Z DANEGO KRAJU W TAKIM

STOPNIU, śE PRZERWANIE LUB OGRANICZENIE DOSTAW

MOśE DOPROWADZI DO ZAŁAMANIA GOSPODARCZEGO

UZALEśNIENIE SEKTORA FINANSOWEGO OD SYSTEMU

DANEGO PAŃSTWA W TAKIM STOPNIU, śE MOśE

TO DOPROWADZI DO ZAŁAMANIA GOSPODARCZEGO

UZALEśNIENIE SEKTORA KAPITAŁOWEGO

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

GLOBALIZACJA

PROCES POSZERZANIA WSPÓŁZALEśNOŚCI

I ODDZIAŁYWAŃ MULTILATERALNYCH

W PRZYPADKU SYMETRII

W PRZYPADKU ASYMETRII

WSPÓŁZALEśNOŚCI

WSPÓŁZALEśNOŚCI MOśE

ZWIĘKSZA SIĘ

PROWADZIĆ DO ZACHWIANIA

NIEEFEKTYWNOŚĆ

BEZPIECZEŃSTWA

POLITYKI SANKCJI

EKONOMICZNEGO

GOSPODARCZYCH

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

WSPÓŁZALEśNOŚĆ

UZALEśNIENIE GOSPODARCZE

PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ

PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ

WROGICH PROWADZI DO START

WROGICH PROWADZI DO START

OBU STRON

JEDNEJ STRONY

SYMETRIA

ASYMETRIA

WSPÓŁZALEśNOŚCI

WSPÓŁZALEśNOŚCI

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

CELE AGRESORA EKONOMICZNEGO NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH

POLITYCZNE

WOJSKOWE

EKONOMICZNE

STRONA

KRAJ

OKRES

CELE SANKCJONUJĄCEGO

WPROWADZAJĄCA

DOCELOWY

UZNANIE PRZEZ HOLANDIĘ

USA

HOLANDIA

1948-1949

REPUBLIKI INDONEZJI

-REPRESJE ZA UTWORZENIE

USA

ChRL

1949-1970

USTROJU KOMUNISTYCZNEGO

-KARA ZA POMOC KOREI PÓŁNOCNEJ

USA

DOMINIKANA

1960-1962

DESTABILIZACJA RZĄDU TRUJILLO

USA

CHILE

1970-1973

DESTABILIZACJA RZĄDU ALLENDE

WYCOFANIE WOJSK ARGENTYŃSKICH

WIELKA BRYTANIA

ARGENTYNA

1982

Z FALKLANDÓW

ZAPRZESTANIE PRZEZ FRANCJĘ PRÓB

AUSTRALIA

FRANCJA

1983

ATOMOWYCH NA PACYFIKU PŁN.

RADA

ZA POPIERANIE TERRORYZMU

BEZPIECZEŃSTWA

LIBIA

1991

MIĘDZYNARODOWEGO.

ONZ

Źródło: L. Kasprzyk, Embargo i inne sankcje gospodarcze w stosunkach międzynarodowych, Stosunki międzynarodowe, nr 1-2/2001, W-wa 2001, s. 55-57

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

WOJNA EKONOMICZNA - AGRESYWNE UśYCIE ŚRODKÓW

EKONOMICZNYCH DO OSIĄGANIA CELÓW NARODOWYCH

AAP 6/J/1971 S. 2-57

WOJNA EKONOMICZNA – WZAJEMNE, WROGIE ODDZIAŁYWANIE

PAŃSTW, KTÓRYCH CELEM JEST SFERA GOSPODARCZA PRZECIWNIKA Bako Z., Wojna gospodarcza, Warszawa 1990, s. 179

INSTRUMENTY WOJNY EKONOMICZNEJ

ŚRODKI MILITARNE

ADMINISTRACYJNE

DYPLOMATYCZNE

EKONOMICZNE

NIEKONWENCJONALNE

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

MILITARNE ŚRODKI WOJNY EKONOMICZNEJ

NISZCZENIE OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

I INFRASTRUKTURALNYCH

PRZECINANIE MIĘDZYNARODOWYCH WIĘZI HANDLOWYCH

DESTABILIZOWANIE SYTUACJI W DANYM REJONIE

NIEKONWENCJONALNE ŚRODKI WOJNY EKONOMICZNEJ

WYWIAD GOSPODARCZY

SZPIEGOSTWO PRZEMYSŁOWE

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

EKONOMICZNE ŚRODKI WOJNY EKONOMICZNEJ

EMBARGO NA DOBRA STRATEGICZNE, TECHNOLOGIE, KAPITAŁ INWESTYCYJNY

PRESJA FINANSOWA W STOSUNKU DO WALUTY SŁABSZEJ

ZAWIERANIE UMÓW HANDLOWYCH Z KLAUZULĄ

WYŁĄCZNOŚCI LUB PRAWA PIERWOKUPU

SKUPIENIE LUB SPRZEDAWANIE NADWYśEK DÓBR

STRATEGICZNYCH W CELU WYWOŁANIA WAHAŃ CENOWYCH

WPROWADZENIE BARIER CENOWYCH

STOSOWANIE UZALEśNIAJĄCEJ POLITYKI EKONOMICZNEJ

WPROWADZENIE LICENCJI IMPORTOWYCH

DOKONYWANIE ZMIAN W FORMACH KREDYTOWANIA OGRANICZENIA W GOSPODARCE DEWIZAMI

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

ADMINISTRACYJNE ŚRODKI WOJNY EKONOMICZNEJ

OGŁASZANIE „CZARNEJ LISTY FIRM”, STATKÓW

LUB OSÓB, Z KTÓRYMI NIE MOśNA PROWADZIĆ INTERESÓW

ZAKAZ WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ

ZAMYKANIE LUB OTWIERANIE GRANIC DLA

MIGRACJI SIŁY ROBOCZEJ I RUCHU TURYSTYCZNEGO

ZAMYKANIE LUB OGRANICZANIE

DRÓG LĄDOWYCH, PORTÓW I LOTNISK

OGŁASZANIE BLOKADY GOSPODARCZEJ BEZ UśYCIA SIŁ

ZBROJNYCH (TZW. BLOKADA PAPIEROWA LUB GABINETOWA MAJĄCA CHARAKTER MORALNO-PROPAGANDOWY)

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

DYPLOMATYCZNE ŚRODKI WOJNY EKONOMICZNEJ

PODRYWANIE ZAUFANIA DO FIRM, RZĄDÓW, KRAJÓW

NP. ZNIECHĘCANIE DO UDZIELANIA KREDYTÓW

ANTYREKLAMA I PROWADZENIE DO BOJKOTU TOWARÓW

PENETRACJA POLITYCZNO-EKONOMICZNA ZARÓWNO

WYBRANYCH OBSZARÓW, JAK I PRZEDSIĘBIORSTW

SZANTAś, WYWIERANIE NACISKU DYPLOMATYCZNEGO

NA DANY KRAJ POD GROŹBĄ NIEFORMALNYCH

SANKCJI GOSPODARCZYCH

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZABURZENIA BILANSU

PŁATNICZEGO ORAZ MOśLIWOŚCI EKSPORTU I IMPORTU

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZMNIEJSZENIA

EKSPORTU PRZY ZACHOWANIU POZIOMU IMPORTU

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZMNIEJSZENIA

EKSPORTU I OGRANICZENIE IMPORTU ZAOPATRZENIOWEGO

EMBARGA EKSPORTOWE

EMBARGA IMPORTOWE

EMBARGA NA DOBRA WOJSKOWE

EMBARGA NA DOBRA SZCZEGÓLNE-STRATEGICZNE

EMBARGA IMPORTOWE

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

PRZYKŁADY ZABURZENIA EKSPORTU I IMPORTU I WIELKOŚĆ STRAT

KRAJ OBŁOśONY

KRAJ

STRATA

LATA

PRZYCZYNA

SANKCJAMI

SANKCJONUJĄCY

(mln $)

TURCJA

USA

1974-1987 AGRESJA NA CYPR

77

POLSKA

USA

1981-1984 STAN WOJENNY

246

ZAWIESZENIE PRAW

TURCJA

EWG

1981-1982

300

DEMOKRATYCZNYCH

WIELKA

ARGENTYNA

1982-1983 SPÓR O FALKLANDY

960

BRYTANIA

BRAZYLIA

USA

1977-1983 ŁAMANIE PRAW CZŁOWIEKA

94

Źródło: Hufbauer C. C. Economic Sanctions Reconsidered. History and Policy, Washington 1985

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZABURZENIA STABILNOŚCI STOPY PROCENTOWEJ I KURSU WALUTOWEGO

ZAMRAśANIE KONT (AKTYWÓW) ZA GRANICĄ

ZAMRAśANIE WYMIENIALNOŚCI WALUT

OGRANICZENIA DO KREDYTÓW WALUTOWYCH

PODRYWANIE ZAUFANIA DO PAŃSTWA

PODRYWANIE ZAUFANIA DO WALUTY

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

INNE DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZAGROśENIA BEZPIECZEŃSTWA EKONOMICZNEGO

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZABURZENIA STABILNEGO

I EFEKTYWNEGO SYSTEMU OSZCZĘDZANIA

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZABURZENIA DOPŁYWU

INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA

I BLOKADY PRZEPŁYWÓW TECHNOLOGICZNYCH

Coordinating Committee for Multilateral Export Controls – COCOM 1949

DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO PRZEJMOWANIA

PODATKÓW I DOCHODÓW – RAJE PODATKOWE

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW

EKONOMICZNE ZAGROśENIA BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA ZAGROśENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA

EKONOMICZNEGO ZE STRONY PAŃSTW

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DR JAROSŁAW TESKA

[e-mail]; Tel. [phone]

TESKA

Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich AMW