Bezpieczeństwo ekonomiczne i jego rola.

Zachowanie bezpieczeństwa ekonomicznego stało się jednym z głównych celów polityki wewnętrznej i zagranicznej państw. W najbliższych latach to właśnie na tej płaszczyźnie będzie się toczyć rywalizacja między państwami. Rywalizacja ta będzie przybierać na sile, a więc powodować napięcia w skali międzynarodowej. Klasyczna koncepcja podziału państw na bloki, czy sfery wpływów powoli traci znaczenie na rzecz świata grup interesów państw i poszczególnych jego grup. Państwa i grupy społeczne postrzegają obszar nie tradycyjne w sensie geograficznym, lecz w wymiarze ekonomicznym - przestrzeni ekonomicznej jako rynków zbytu towarów i inwestycji, tym samym geopolityka wypierana jest przez geoekonomię. Rodzi to nowe obszary konfliktów oraz zmienia ich geografię. Rywalizacja między państwami jest również bardziej intensywna niż to było przed laty w systemie dwu blokowym, teraz rywalizacja ma charakter codziennej weryfikacji swojej pozycji, a czas przygotowań i konfrontacji stał się jednością.

Bezpieczeństwo ekonomiczne polega na zapewnieniu niezakłóconego funkcjonowania gospodarki oraz na utrzymaniu porównywalnej równowagi z gospodarkami innych państw. Zdefiniowany stan będzie oznaczał zachowanie bezpieczeństwa ekonomicznego, ale nie poprawę bezpieczeństwa ekonomicznego. Pojęcie bezpieczeństwa ekonomicznego odnosi się do państw, a jej składowymi są wartości uznawane za ważne dla państwa, choć niekoniecznie pozostające pod bezpośrednią jego kontrolą. W sferze bezpieczeństwa ekonomicznego następuje przemieszanie się uczestników państwowych i prywatnych. Dla obywateli zachowanie bezpieczeństwa ekonomicznego oznacza stabilne stopy procentowe i kursy walutowe, pewność zatrudnienia i przechowywania oszczędności, państwu umożliwia swobodne realizowania wewnętrznych i zewnętrznych celów politycznych obejmujących sferę polityki makroekonomicznej, społecznej i zagranicznej. Umożliwia wykorzystania zachodzących procesów globalizacji do dalszego rozwoju państw i neutralizacji zagrożeń wynikających z funkcjonowania gospodarki światowej.

Zagrożenia dla bezpieczeństwa państw mogą pochodzić zarówno ze strony państw jak również ze strony innych podmiotów stosunków międzynarodowych tj. korporacji transnarodowych, funduszy inwestycyjnych, banków i samego funkcjonowania rynku.

Państwa, prowadząc politykę zagraniczną dość często podejmują działania zagrażające bezpieczeństwu ekonomicznemu innego państwa. Podejmują kroki zmierzające do zagrożenia jednej lub wielu wartości konstytuującej bezpieczeństwo, preferując te wartości, które są najsłabiej bronione przez państwo atakowane. Działania podejmowane przez państwa mogą mieć charakter ukierunkowany na określone państwo albo mogą negatywnie oddziaływać na grupę państw lub całą społeczność międzynarodową. W tym ostatnim przypadku możemy mówić o działaniach wewnętrznych, negatywnie oddziałujących na środowisko międzynarodowe. W związku z postępującym procesem globalizacji i, w konsekwencji, współzależności państw, możliwości działań negatywnych o charakterze ekonomicznym uległy zdecydowanemu rozwojowi. W przeszłości wojna gospodarcza przyjmowała formę embarga na dostawy towarów, psucia monety, dziś możliwe są oddziaływania na stopę procentową, kurs walutowy, oszczędności, technologie, możliwości ściągania opodatkowania i wiele innych.

Państwa mają również możliwość wykorzystywania rozwoju i funkcjonowania gospodarki światowej do realizacji własnych celów bezpieczeństwa ekonomicznego. Oznacza to, iż rynek ma podwójny charakter, z jednej strony, jest źródłem zagrożeń dla bezpieczeństwa ekonomicznego poprzez spekulacje destabilizujące, szpiegostwo technologiczne, czy pranie brudnych pieniędzy, z drugiej, państwa potrafiące wykorzystać zachodzące procesy rynkowe mogą ich użyć do wzmocnienia swojego negatywnego oddziaływania na bezpieczeństwo ekonomiczne innych aktorów.

Nie zawsze państwa oddziałują na siebie negatywnie tam, gdzie ich interesy nie mają charakteru rozbieżnego, starają się współpracować. Współpraca podejmowana jest, przede wszystkim, przez państwa najbogatsze, które wyznaczają główny kierunek zmian. Państwa, które szybko się rozwijają i stanowią rynek zbytu dla towarów, usług i inwestycji państw rozwiniętych mają zdecydowanie większy udział od państw słabo rozwiniętych w tworzeniu nowej architektury finansów i systemu handlowego. Współpraca ta ma za zadanie wypracować takie mechanizmy, które uniemożliwią państwom wprowadzanie niekorzystnych regulacji dyskryminujących jedną ze stron, co może zakłócić przepływy w skali globalnej, przyczyniając się do redukcji korzyści ze specjalizacji i efektywnego lokowania zasobów. Przyczyn współpracy można poszukiwać również w potędze zagrożeń dla bezpieczeństwa, jakie dla każdego państwa niesie ze sobą rynek, bez względu na ich wielkość, siłę czy historię.