Zarządzanie przez…

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

oprac. Beata Starzyńska

Kierowanie/przywództwo, motywowanie

przywództwo

kierowanie

motywowanie

(przewodzenie)

zespół procesów

wpływanie na

oddziaływanie

wykorzystywanych w

postawy i zachowania

(przywódcy) na

celu sprawienia,

pracownika za

zachowania innych,

by członkowie

pośrednictwem

dające w efekcie

przedsiębiorstwa

określonych bodźców,

pożądane zachowania

współpracowali ze

które przekształcają

podwładnych

sobą w interesie

się w motywy*

organizacji

działania

*) motyw – wewnętrzny stan organizmu, potrzeba, pragnienie kierujące działania pracownika na osiąganie celów 2 z 17

Motyw, motywacja, motywowanie

motyw*

motywacja

motywowanie

pobudki i przyczyny

powodowanie działań

(powody) działania;

osób (pracowników)

przyczyna, która

uzasadnienie,

w określony sposób,

pobudza do działania

wyjaśnienie pobudek;

pobudzanie do

działanie i wynik

działania

motywowania

*) motyw – wewnętrzny stan organizmu, potrzeba, pragnienie kierujące działania pracownika na osiąganie celów 3 z 17

Zarządzanie przez cele (ZPC)

istota

polega na wspólnym (przełożeni i podwładni)

określaniu celów oraz mierników skuteczności

działania, a także wspólnych przeglądach i ocenie rezultatów działań

charakterystyka

samodzielność pracowników w wyborze środków i sposobów działania

opracowywanie imiennych planów przedsięwzięć

systematyczne przeglądy oraz samokontrola

bodźce płacowe, premiowe, awanse

4 z 17

Zarządzanie przez delegowanie

uprawnień (ZPD)

istota

polega na przekazywaniu pracownikom niższych

szczebli zarządzania części formalnej władzy i odpowiedzialności za wykonanie zadań

charakterystyka

dotyczy zadań operacyjnych, rutynowych

odpowiedzialność dot. podwładnego i

przełożonego (zakres przekazanych uprawnień na piśmie, właściwy wybór osoby, nadzór i kontrola)

wzbogacanie pracy i uaktywnianie pracowników

dowartościowanie i nagradzanie pracowników

5 z 17

Zarządzanie przez wyjątki (ZPW)

istota

bazuje na systemie przepływu informacji, w którym przełożony otrzymuje tylko sygnały o istotnych odchyleniach (wyjątkach) w przebiegu procesów od ustalonych wcześniej wzorców (planów, norm,

standardów, zwyczajów, itp.)

charakterystyka

położenie nacisku na sposób, zakres i rodzaj przekazywanych informacji

autonomia decyzyjna podwładnych w działaniach standardowych lub mieszczących się w granicach przyjętej tolerancji („in plus” – szanse, „in

minus” – zagrożenia i kryzysy)

wyzwala samodzielność i odpowiedzialność oraz zaufanie do kierownictwa niższego szczebla

6

zarządzania

z 17

Zarządzanie przez wyniki (rezultaty)

(ZPR) istota

polega na formułowaniu celów i zadań dla jednostek organizacyjnych, a następnie rozliczanie ich z uzyskanych wyników (w kategoriach kosztów i

zysków)

charakterystyka

położenie nacisku na kontrolę oraz rozliczanie wyników końcowych

dla tzw. centrów zysków ustalanie minimalnego poziomu wartości zysku do osiągnięcia

dla tzw. centrów kosztów ustalanie limitów

kosztów działalności

samodzielność j.o. w zakresie gospodarowania przyznanymi środkami - głównym motywem

działań jest chęć maksymalizacji zysków

7 z 17

Zarządzanie przez zadania (ZPZ)

istota

polega na formułowaniu (przez przełożonego)

konkretnych zadań rzeczowych (dla podwładnych) wraz z określeniem terminu ich wykonania

charakterystyka

zadania (najczęściej niepowtarzalne) wynikają z dekompozycji celów głównych (oraz pośrednich)

przedsiębiorstwa

przydział zadań w czasie odpraw z pracownikami

przynajmniej jednorazowa kontrola wykonania

lub stanu zaawansowania zadań

bodźce płacowe w postaci płacy akordowej (za sztukę, prowizja od obrotu) lub za wykonane

8 z 17

dzieło

Zarządzanie przez innowacje (ZPI)

istota

polega na ciągłym poszukiwaniu możliwości oraz wdrażaniu zmian (usprawnień, udoskonaleń,

innowacji) w przedsiębiorstwie (jest realizacją strategii ciągłego doskonalenia) w celu podniesienia efektywności działań

charakterystyka

zdarzeniami inicjującymi działania są

pojawiające się problemy (tworzy się listy

problemów do rozwiązania)

prowadzenie analiz ekonomicznych w aspekcie

opłacalności proponowanych rozwiązań oraz

skutków społecznych zmian

przełożeni tworzą warunki sprzyjające

innowacjom; oceniają przede wszystkim

pomysłowość oraz inwencję twórczą

9 z 17

pracowników

Zarządzanie przez partycypację (ZPP)

istota

technika zarządzania przez współudział - wzrost aktywności podwładnych oraz zaspokojenie ich

potrzeb wyższego rzędu (samorealizacji, uznania, przynależności) w drodze dopuszczenia ich do

procesu podejmowania decyzji

charakterystyka

partycypacja formalna – wpływ przedstawicieli pracowników na podejmowane decyzje w ramach

rozwiązań instytucjonalnych (związki zawodowe, rady pracownicze, rady nadzorcze i in.);

nieformalna – utrwalone zachowania, wpisane w

kulturę organizacyjną przedsiębiorstwa

partycypacja pośrednia (przedstawicielska jw.) lub bezpośrednia (narady pracownicze, zespoły

zadaniowe, grupy partnerskie, zespoły

10

autonomiczne, koła jakości, itp.)

z 17

Zarządzanie przez partycypację (ZPP)

charakterystyka

partycypacja bierna – wynika z formalnej przynależności pracowników do organizacji – przejawia się w istnieniu praw, z których pracownicy mogą (ale nie muszą) korzystać: I. prawo do informacji ze strony kierownictwa, II. prawo do wysłuchania skarg i zażaleń, III. prawo do wypowiadania się i opiniowania, IV. prawo do doradzania kierownictwu

partycypacja czynna – wymaga zaangażowania się ze strony pracowników; opiera się na prawach: I. prawo do wyrażania sprzeciwu wobec zamiarów i decyzji

kierownictwa, II. prawo do wyrażania zgody, III. prawo do wspólnego rozstrzygania, stanowienia i podejmowania decyzji (np. poprzez głosowanie), IV. prawo wyłącznego podejmowania decyzji (samowola pracownicza)

11 z 17

Zarządzanie przez konflikt (ZPK)

istota

polega na wczesnym wykrywaniu potencjalnych

źródeł konfliktów w celu powzięcia środków

zapobiegawczych (strategia zapobiegania)

charakterystyka

źródłami konfliktów są różnice interesów, postaw i zachowań, wyznawane poglądy oraz systemy

wartości, nietolerancja; gdy zainteresowani są nieprzejednani i niezdolni do uznania racji innych

konflikt jako motywacja – wyzwala aktywność w postaci „ducha walki” oraz dążność do osłabiania niepożądanych zachowań organizacyjnych

12 z 17

Zarządzanie przez konflikt (ZPK)

metody rozwiązywania konfliktów

unikanie i odwlekanie – negowanie konfliktów; stanowią one „tabu” w przedsiębiorstwie; w efekcie

przytłumienie konfliktu lub odroczenie go w czasie

wymuszanie – narzucenie rozwiązania odgórnie, z pozycji władzy

kompromis – zachęcenie do zawarcia ugody, na bazie której strony konfliktu uzyskują częściowe spełnienie swoich roszczeń, jednocześnie rezygnując z pewnej ich części

mediacje – rozstrzygnięcie konfliktu następuje na skutek uczestnictwa i osądu mediatora (niezależnej osoby trzeciej); jest to osoba upoważniona przez zarząd przedsiębiorstwa w sytuacji, gdy bezpośredni przełożony stron konfliktu nie jest w stanie zażegnać konfliktu 13 z 17

Zarządzanie przez komunikowanie się

(ZPK)

istota

polega na budowie i doskonaleniu systemu stałego informowania pracowników o celach i miejscu

przedsiębiorstwa na rynku, zamierzeniach jego

kierownictwa oraz o pojawiających się problemach charakterystyka

wymaga znajomości procesu komunikowania się

zakłada, że pracownicy chcą być partnerami dla kierownictwa w procesach zarządzania

zapobiega powstawaniu zjawiska tzw. pustki

informacyjnej, wypełnianej najczęściej przez domysły, plotki i podejrzenia

14 z 17

Zarządzanie przez komunikowanie się

(ZPK)

definicja komunikowania się

przekazywanie adresatom komunikatów,

wywołujące zamierzony skutek; zdolność do odbioru komunikatów od innych nadawców

style komunikowania się w relacji przełożony - pracownik

przyjacielski – zrozumienie dla problemów i odczuć pracowników; zachęcający do wypowiedzi; ukierunkowany na utrzymywanie pozytywnych relacji oraz więzi towarzyskich

doradczy – aktywność i entuzjazm; chęć wywierania wpływu na pracowników; ukierunkowanie na podtrzymanie dobrych relacji

analityczny – zorientowany na zadania i współpracę, a nie emocje i oceny; niechęć do dominacji; oszczędne komunikaty

wodzowski – dążność do dominacji; przywiązanie do własnej 15 z 17

koncepcji; zwięzłość i rzeczowość; agresywność;

Zarządzanie przez grupy autonomiczne

istota

polega na tworzeniu (głównie na szczeblu

wykonawczym) samodzielnych grup roboczych,

pozbawionych formalnego kierownika (funkcję tę sprawuje wybrany przez grupę lider)

charakterystyka

nadrzędna ingerencja w działania grupy jest

ograniczona do wyznaczania zadań, przeprowadzenia oceny i rozliczeń działań oraz do sytuacji

wyjątkowych

szeroka autonomia działań; zmienność przydziału zadań dla danej osoby; wynagrodzenie wg wkładu pracy

poszerzanie zakresu i ciągłe wzbogacanie pracy 16 z 17

Style kierowania lidera w pracy

zespołowej

autokratyczny – samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje odnośnie przebiegu prac w podległym mu zespole i nie pozostawia pracownikom żadnego marginesu swobody działania; pragnie znać wszystkie szczegóły dot. pracy zespołu

demokratyczny – przed podjęciem decyzji lider zespołu zasięga opinii członków zespołu; brak podziału na rządzących i podwładnych; mają oni większą samodzielność oraz możliwość podejmowania inicjatyw; lidera nie interesują

„drobiazgi”; zainteresowanie sprawami osobistymi członków zespołu

liberalny – lider zespołu pozostawia członkom zespołu pełną swobodę w podejmowaniu decyzji; nie ingeruje w działania zespołu; udziela informacji tylko wtedy, gdy np. jest pytany o radę

17 z 17

Zarządzanie przez koła jakości

istota

polega na inicjowaniu tworzenia, opartej na

dobrowolności uczestnictwa, grup pracowniczych nastawionych na poprawę jakości pracy i/lub

jakości produktów

charakterystyka

koło jakości tworzy kilku (kilkunastu) pracowników, najczęściej zatrudnionych w tej samej jednostce organizacyjnej

zadaniem kół jakości jest generowanie oraz

dyskutowanie pomysłów odnośnie rozwiązań

problemów jakościowych

spotkania mają miejsce w przedsiębiorstwie lub poza nim

17’ z 17

Dziękuję za uwagę!