MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK
SYMBOL CYFROWY 724 [05]
Akceptuj :
Zatwierdzam:
Minister Gospodarki
Minister Edukacji Narodowej
I. ZAŁO ENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie :
1) komunikowa si , wyszukiwa i przetwarza informacj ,
2) akceptowa zmiany i przystosowywa si do nich,
3) korzysta ze swoich praw,
4) korzysta z literatury fachowej oraz innych ródeł w celu samokształcenia,
5) interpretowa podstawowe zjawiska oraz prawa z zakresu elektrotechniki,
elektroniki i mechaniki,
6) oblicza i szacowa warto ci wielko ci elektrycznych w prostych obwodach
pr du stałego i przemiennego,
7) rozpoznawa podzespoły elektryczne, elektroniczne i mechaniczne oraz
maszyny i urz dzenia elektryczne na podstawie ich wygl du zewn trznego oraz
oznacze na nich stosowanych,
8) rozró nia i dobiera materiały stosowane w maszynach i urz dzeniach
elektrycznych,
9) wykonywa prace z zakresu obróbki r cznej i mechanicznej,
10) posługiwa si schematami ideowymi, monta owymi, rysunkami warsztatowymi
oraz instrukcjami obsługi i dokumentacj techniczn maszyn i urz dze
elektrycznych,
11) mierzy podstawowe wielko ci fizyczne, geometryczne i elektryczne,
12) posługiwa si nowoczesnymi narz dziami i przyrz dami podczas monta u
i demonta u maszyn i urz dze elektrycznych,
13) wykonywa monta mechaniczny i elektryczny maszyn i urz dze
elektrycznych,
14) sprawdza poprawno działania maszyn i urz dze elektrycznych,
15) dokonywa przegl dów technicznych maszyn i urz dze elektrycznych oraz
instalacji zasilaj cych i zabezpieczaj cych,
16) konserwowa i remontowa maszyny i urz dzenia elektryczne oraz
przeprowadza remonty kapitalne,
17) stosowa zasady bezpiecze stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpora eniowej
oraz ochrony rodowiska,
18) posługiwa si podstawowymi poj ciami ekonomicznymi,
19) korzysta ze ródeł wiedzy ekonomicznej i prawnej,
20) poszukiwa aktywnie pracy i prezentowa swoje umiej tno ci,
21) podj działalno gospodarcz .
1
B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE
1. Wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu
1) zainteresowania techniczne,
2) wysoki poziom spostrzegawczo ci,
3) zdolno do koncentracji i podzielno ci uwagi,
4) zdolno ci manualne, du a sprawno i precyzja ruchowa r k oraz palców,
5) rednie tempo psychiczne, odporno na znu enie,
6) zdyscyplinowanie, wytrwało i cierpliwo ,
7) umiej tno współ ycia z lud mi,
8) odpowiedzialno ,
9) szybka orientacja.
2. Typowe zadania zawodowe na stanowiskach pracy obejmuj :
1) przegl dy techniczne maszyn i urz dze elektrycznych,
2) monta i demonta podzespołów elektrycznych i mechanicznych
w maszynach i urz dzeniach elektrycznych,
3) konserwacje i naprawy maszyn i urz dze elektrycznych,
4) remonty kapitalne maszyn i urz dze elektrycznych,
5) nadzór nad eksploatacj maszyn i urz dze elektrycznych.
3. Elektromechanicy mog podejmowa prac :
1) w zakładach przemysłowych w których s produkowane lub stosowane
maszyny i urz dzenia elektryczne,
2) w budownictwie przy eksploatacji i konserwacji maszyn i urz dze
elektrycznych,
3) w handlu przy konserwacji urz dze chłodniczych i klimatycznych,
4) w zakładach serwisowych, wiadcz cych usługi z zakresu elektromechaniki,
5) w zakładach naprawczych sprz tu elektrycznego gospodarstwa domowego.
2
4. Szkoła, podejmuj ca kształcenie w zawodzie, powinna posiada lub mie zapewniony dost p do odpowiednio przygotowanych pracowni przedmiotowych,
laboratoriów i warsztatów szkolnych, wyposa onych w nowoczesne rodki i pomoce
dydaktyczne oraz maszyny i urz dzenia elektryczne.
W pracowniach przedmiotowych powinny znajdowa si rzutniki foliogramów,
zestawy
wiczeniowe do demonstracji działania i budowy podzespołów
mechanicznych i elektrycznych, katalogi, dokumentacje techniczne maszyn
i urz dze elektrycznych oraz komputer z zainstalowanym oprogramowaniem
słu cym do symulacji działania maszyn i urz dze .
Laboratorium podstaw elektrotechniki powinno posiada co najmniej 6 stanowisk
pomiarowych dwuosobowych, ka de zasilane napi ciem 220/380V pr du
przemiennego
(zabezpieczone
ochron
przeciwpora eniow ,
zgodnie
z obowi zuj cymi przepisami) oraz wyposa one w wył cznik awaryjny i wył cznik
awaryjny centralny. Na ka dym stanowisku, powinny znajdowa si nast puj ce
przyrz dy pomiarowe: zasilacz stabilizowany 0 - 24V napi cia stałego i zasilacz
napi cia sinusoidalnego 12 - 220 V, 50Hz, generator funkcji, oscyloskop o pa mie
20MHz z sondami pomiarowymi, dwa mierniki uniwersalne cyfrowe, mostek RLC
oraz gotowe zestawy pomiarowe zawieraj ce elementy i układy elektryczne,
umo liwiaj ce realizacj (metod frontaln ) nast puj cych wicze : pomiary
napi cia, pr du, rezystancji, pojemno ci, indukcyjno ci, cz stotliwo ci oraz mocy.
Ponadto stanowiska pomiarowe (wszystkie lub wybrane, w zale no ci od formy
organizacji zaj - frontalnej lub cyklicznej) winny by wyposa one w makiety
(trena ery), ze specjalnie przygotowanymi układami elektrycznymi i elektronicznymi,
umo liwiaj ce badanie: obwodów RLC, elementów półprzewodnikowych,
prostowników i filtrów. W laboratorium powinny by co najmniej sze komputerów
typu PC (po dwóch uczniów do jednego komputera) z oprogramowaniem
niezb dnym do szybkiej obróbki wyników wykonanych pomiarów
Laboratorium maszyn i urz dze elektrycznych powinno posiada co najmniej 6
stanowisk pomiarowych dwuosobowych zasilanych napi ciem 24/220/380V pr du
przemiennego
(zabezpieczonych
ochron
przeciwpora eniow ,
zgodnie
z obowi zuj cymi przepisami) oraz wyposa onymi w wył czniki awaryjne i wył cznik
awaryjny centralny. W laboratorium powinny znajdowa si , przystosowane do
bada , podstawowe aparaty i maszyny elektryczne: styczniki, przeka niki,
bezpieczniki, liczniki energi elektrycznej jednofazowe i trójfazowe, transformatory
jednofazowe i trójfazowe, przekładniki pr dowe i napi ciowe, akumulatory, silniki
pr du stałego, silniki pr du przemiennego oraz pr dnice, osprz t instalacji
elektrycznych oraz gotowe zestawy wiczeniowe elektronicznego sterowania
maszynami i urz dzeniami elektrycznymi. Na ka dym stanowisku, powinny
znajdowa si nast puj ce przyrz dy pomiarowe: zasilacz stabilizowany 0 - 24V
napi cia stałego, autotransformator, generator funkcji, oscyloskop dwukanałowy
o pa mie 20MHz z sondami pomiarowymi, dwa mierniki uniwersalne cyfrowe. Ka de
stanowisko powinno by wyposa one w komputer do szybkiej obróbki wyników
wykonanych pomiarów.
Warsztaty szkolne powinny posiada trzy pracownie.
Pracownia zintegrowanego kształcenia w zakresie obróbki r cznej i mechanicznej,
powinna by wyposa ona w nast puj ce stanowiska: dwa stanowiska do
wykonywania
pomiarów
narz dziami
noniuszowymi,
jedno
stanowisko
do wykonywania pomiarów narz dziami mikrometrycznymi, jedno stanowisko do
3
wykonywania pomiarów bł dów kształtu, dwa stanowiska do trasowania, sze
stanowisk do obróbki r cznej, stanowisko do prostowania i gi cia, trzy stanowiska do
wiercenia, rozwiercania i pogł biania, dwa stanowiska do wykonywania poł cze
rozł cznych, sze stanowisk do operacji tokarskich, cztery stanowiska do operacji
frezarskich. Ka de stanowisko powinno by wyposa one w komplet narz dzi
i przyrz dów pomiarowych.
Pracownia monta u elektrycznego powinna by wyposa ona w 10 stanowisk
monterskich z kompletem narz dzi do monta u mechanicznego i elektrycznego
podzespołów elektrycznych i elektronicznych oraz przyrz dów pomiarowych do
pomiaru wielko ci elektrycznych i mechanicznych.
Pracownia maszyn i urz dze elektrycznych, powinna zawiera co najmniej 8
stanowisk do monta u, demonta u oraz napraw maszyn i urz dze elektrycznych.
Ka de stanowisko powinno by wyposa one w komplet narz dzi lusarskich,
elektryczny miernik uniwersalny, suwmiark , mikrometr, zestaw narz dzi
elektromonterskich. W pracowni powinny by równie nast puj ce stanowiska:
stanowisko do prostowania i gi cia, stanowisko do wiercenia, rozwiercania
i pogł biania, stanowisko do operacji tokarskich, stanowisko do operacji frezarskich,
umo liwiaj ce dorabianie uszkodzonych elementów konstrukcyjnych maszyn
i urz dze .
5. Umiej tno ci zło one przedstawione w opisie kwalifikacji absolwenta, zostały
przeło one (transformowane) na umiej tno ci szczegółowe, pogrupowane w dwóch
blokach programowych:
1)
elektrotechnika i mechanika,
2)
techniki wytwarzania i napraw oraz gospodarka rynkowa.
Blok programowy elektrotechnika i mechanika zawiera cele i tre ci kształcenia
z zakresu: podstaw elektrotechniki, elektroniki i mechaniki, zasad działania oraz
budowy
podstawowych
podzespołów
elektrycznych,
elektronicznych
i mechanicznych, stosowanych w maszynach i urz dzeniach elektrycznych, budowy
instalacji elektrycznych zasilaj cych i sygnalizacyjnych, budowy i działania maszyn
i urz dze elektrycznych, techniki pomiarów elektrycznych i mechanicznych.
Blok programowy techniki wytwarzania i napraw oraz gospodarka rynkowa
zawiera cele i tre ci kształcenia dotycz ce: obróbki r cznej i mechanicznej metali
i tworzyw sztucznych, monta u, demonta u i napraw maszyn i urz dze
elektrycznych, stosowanych w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie,
handlu oraz gospodarstwach domowych. W bloku tym zawarto równie dział
tematyczny zwi zany z kształtowaniem umiej tno ci niezb dnych w warunkach
gospodarki rynkowej.
4
II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Nazwa bloku programowego
Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w
%*
Podbudowa
Podbudowa
programowa: szkoła
programowa: liceum
podstawowa
ogólnokształc ce
Elektrotechnika i mechanika
30
30
Techniki wytwarzania i napraw
50
50
oraz gospodarka rynkowa
Razem
80**
80**
*)
Podział na bloki programowe dotyczy zarówno kształcenia młodzie y
jak i dorosłych (w systemie stacjonarnym oraz zaocznym).
**) Pozostałe 20 % godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów
programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku
pracy.
5
III. PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA
W BLOKACH PROGRAMOWYCH
BLOK: Elektrotechnika i mechanika
1. Cele kształcenia
Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie :
1) rozró nia podstawowe materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach
i urz dzeniach zasilanych pr dem elektrycznym oraz okre li ich wytrzymało
mechaniczn ,
2) rozpoznawa na schematach i rysunkach elementy mechaniczne,
pneumatyczne i hydrauliczne oraz podzespoły elektryczne i elektroniczne
stosowane w maszynach i urz dzeniach elektrycznych,
3) sporz dza szkice prostych cz ci maszyn,
4) mierzy podstawowe wielko ci fizyczne, geometryczne i elektryczne,
5) wykonywa podstawowe obliczenia prostych obwodów pr du stałego i prze-
miennego,
6) analizowa prac prostych układów elektrycznych i elektronicznych na
podstawie ich schematów ideowych,
7) ł czy elementy i układy elektryczne oraz elektroniczne na podstawie
schematów,
8) analizowa prac prostych układów elektrycznych i elektronicznych na
podstawie uzyskanych wyników pomiarów,
9) mierzy parametry podstawowych podzespołów elektrycznych i elektronicznych
10) rozpoznawa i klasyfikowa maszyny i urz dzenia elektryczne oraz analizowa
ich prac ,
11) dokonywa pomiaru parametrów maszyn i urz dze elektrycznych w oparciu
o dokumentacj techniczno-ruchow ,
12) wykorzysta technik komputerow do opracowywania wyników pomiarów,
13) rozpoznawa elementy i układy sterowania stosowane w maszynach
i urz dzeniach elektrycznych,
14) stosowa zasady bezpiecze stwa i higieny pracy przy eksploatacji i pomiarach
instalacji, maszyn i urz dze elektrycznych.
2. Tre ci kształcenia (działy programowe)
6
2) konstrukcje mechaniczne,
3) cz ci maszyn,
4) elementy mechaniczne w urz dzeniach elektrycznych,
5) elementy pneumatyczne i hydrauliczne stosowane w urz dzeniach
elektrycznych,
6) technika pomiarów wielko ci fizycznych, geometrycznych i elektrycznych,
7) obwody elektryczne pr du stałego i przemiennego,
8) podzespoły elektryczne i elektroniczne,
9) instalacje elektryczne zasilaj ce i sygnalizacyjne,
10) maszyny elektryczne,
11) grzejnictwo elektryczne,
12) urz dzenia d wigowe,
13) sprz t elektryczny gospodarstwa domowego,
14) urz dzenia chłodnicze,
15) urz dzenia klimatyzacji,
16) elementy i układy sterowania stosowane w maszynach i urz dzeniach
elektrycznych.
BLOK: Techniki wytwarzania i napraw oraz
gospodarka rynkowa
1. Cele kształcenia
Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie :
1) rozpoznawa podzespoły, maszyny i urz dzenia elektryczne na podstawie
wygl du zewn trznego i oznacze na nich stosowanych,
2) wykonywa prace z zakresu obróbki r cznej i mechanicznej,
3) wykonywa proste prace regeneracyjne zu ytych cz ci maszyn,
4) dobiera (w oparciu o dane katalogowe lub informacje dost pne w Internecie)
podzespoły elektryczne i mechaniczne w zale no ci od przewidywanych
warunków ich pracy,
5) wykonywa monta podzespołów mechanicznych (przekładni, ło ysk, wałków,
sprz gieł, hamulców, spr yn, d wigni) w maszynach i urz dzeniach
elektrycznych,
6) wykonywa monta elementów pneumatycznych i hydraulicznych, stosowanych
w maszynach i urz dzeniach elektrycznych,
7
7) wykonywa monta mechaniczny oraz elektryczny maszyn i urz dze
elektrycznych,
8) wykonywa poł czenia elektryczne w oparciu o schematy ideowe oraz
monta owe maszyn i urz dze elektrycznych,
9) posługiwa si instrukcjami obsługi i dokumentacj techniczn przy
eksploatacji, konserwacji i remontach maszyn i urz dze elektrycznych,
10) skorzysta z danych zawartych na tabliczkach znamionowych maszyn
i urz dze elektrycznych,
11) sprawdza poprawno działania maszyn i urz dze elektrycznych,
12) lokalizowa uszkodzenia w maszynach i urz dzeniach elektrycznych,
13) dokonywa wymiany podzespołów mechanicznych (przekładni, ło ysk, wałków,
sprz gieł, hamulców, spr yn, d wigni) i elektrycznych (styczników,
przeka ników, wył czników, układów automatyki i układów zabezpieczaj cych)
w maszynach i urz dzeniach elektrycznych,
14) montowa i naprawia sprz t elektryczny gospodarstwa domowego,
15) eksploatowa , konserwowa i remontowa maszyny oraz urz dzenia
elektryczne, stosowane w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie
oraz handlu (silniki i pr dnice elektryczne, transformatory, spawarki elektryczne,
urz dzenia d wigowe, urz dzenia chłodnicze, urz dzenia klimatyzacji,
urz dzenia grzewcze),
16) montowa i sprawdza instalacje elektryczne zasilaj ce i sygnalizacyjne,
17) wykonywa okresowe przegl dy techniczne, konserwacje oraz zlokalizowa
i usun drobne uszkodzenia w instalacjach elektrycznych,
18) dokonywa przegl dów technicznych maszyn i urz dze elektrycznych,
19) interpretowa i wdra a zalecenia norm dotycz cych kontroli jako ci
i zarz dzania jako ci (ISO 9000),
20) organizowa stanowiska pracy w ró nych warunkach zgodnie z przepisami
bezpiecze stwa i higieny pracy, przepisami przeciwpo arowymi oraz
zaleceniami wynikaj cymi z ochrony naturalnego rodowiska,
21) udziela pierwszej pomocy w nagłych wypadkach ze szczególnym
uwzgl dnieniem pora e pr dem elektrycznym,
22) przestrzega przepisów bezpiecze stwa i higieny pracy w czasie produkcji,
eksploatacji i napraw maszyn oraz urz dze elektrycznych,
23) interpretowa podstawowe mechanizmy rynkowe,
24) opracowa prosty plan przedsi wzi cia gospodarczego,
25) sporz dza kalkulacje kosztów,
26) zarejestrowa działalno gospodarcz ,
27) prowadzi uproszczon form ewidencji działalno ci gospodarczej,
28) wypełnia dokumenty zwi zane z transakcj kupna-sprzeda y,
29) korzysta z zewn trznych ródeł finansowania,
8
30) sporz dza zeznanie podatkowe od osób fizycznych,
31) prezentowa swoje umiej tno ci,
32) korzysta z kodeksu pracy.
2. Tre ci kształcenia (działy programowe)
1)
obróbka r czna i mechaniczna metali i tworzyw sztucznych,
2)
monta i demonta podzespołów mechanicznych maszyn i urz dze
elektrycznych,
3)
technika poł cze mechanicznych,
4)
monta i demonta podzespołów elektrycznych oraz elektronicznych,
5)
technika poł cze elektrycznych,
6)
kontrola podzespołów elektrycznych, elektronicznych i mechanicznych,
7)
dokumentacja techniczna instalacji, maszyn i urz dze elektrycznych,
8)
monta , demonta i naprawy sprz tu elektrycznego gospodarstwa domowego,
9)
monta , demonta i naprawy maszyn elektrycznych,
10)
monta , demonta i naprawy urz dze elektrycznych, stosowanych
w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie oraz handlu,
11)
gospodarka rynkowa.
9