TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli
Agata Baj
Coraz więcej osób słyszało o mapach myśli (Mind Mapping), mapach umysłu,
schematach mentalnych, koncepcji szczegółowo opisanej przez Tonego i Barrego
Buzanów w książce Mapy Twoich myśli (Ravi 2003). Ja posługiwać się będę terminem
Mapy Myśli (w skrócie MM). Przyjrzyjmy się bliżej tej idei.
Jak myśl sobie myśli?
Gdy powiem jabłko....
a najlepiej, gdy poproszę byś zamknął oczy i powiedział mi
co widzisz pod powiekami gdy usłyszysz dz
więk jabłko.
jabłko
Nikt nie widzi, napisu czarnych,
drukowanych liter na białym tle.
.... a co widzą zapytani, och, różne rzeczy:
sad, drzewo z pięknymi soczystymi jabłkami,
niektórzy czują nawet zapach,
który powoduje napływanie ślinki do ust.
Niektórzy widzą po prostu jabłko... a niektórzy banana.
(zrób, koniecznie, to doświadczenie wśród swoich znajomych
lub uczniów a przekonasz się sam)
Co się dzieje w głowie, gdy idziesz przez świat? Patrzysz
na ptaki, słyszysz szum drzew, kojące bicie fal,
twoją skórę nagrzewają ciepłe promienie słońca...
wbijasz zęby w soczystego arbuza. Wtedy w mózgu
zachodzą łańcuchowe reakcje elektrofizjologicznych i neurochemicznych zmian,
bodz
ce docierają poprzez kanały sensoryczne do ...
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 1
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
A teraz po ludzku:
Twoje oko, ucho, dłoń, twój smak i węch odbierają miliony informacji, wędrują one do
mózgu wywołując lawinę skojarzeń. Od pierwszego dnia naszego istnienia nie
przestajemy gromadzić wrażeń (bitów informacji) układających się na półkach naszej
pamięci w coraz bardziej złożone i skomplikowane struktury. Od najprostszego słowa,
dz
więku, koloru do obrazu świata w którym żyjemy.
Przypomnij sobie ile to razy, zupełnie nieoczekiwanie, jakiś zapach, czy melodia
wywołały falę wspomnień zdarzeń dawno minionych. Jak połączone ze sobą
haczykami myśli, jedna za drugą, wydobywane są z naszej pamięci.
Ten system przetwarzani informacji w mózgu Buzanowie określili mianem teorii
myślenia wielokierunkowego, pisząc o niej tak:
Mózg człowieka można porównać do gigantycznego biokomputera,
istnej machiny skojarzeń łańcuchowych. Miliony połączeń i węzłów
tworzą pajęczynę, w którą schwytane zostają wszystkie napływające
dane. Przypomina to budowę neuronu z jego centralnym ciałem
i tysiącami promieniście rozchodzących się dendrytów. W skali całego
mózgu są to miliardy komórek nerwowych, których wypustki łączą się
i splatają, tworząc niewyobrażalnie złożoną sieć.
To co już wiesz i czego nauczyłeś się do tej pory, tworzy bazę
danych, najeżoną kwadrylionami zaczepów gotowych przyjąć każdą
liczbę nowych informacji i przyłączyć je niewidzialnymi haczykami
skojarzeń.
I jak teraz ulotność myśli przelać na papier? Zacząć stosować najbardziej naturalną
metodę notowania  kartografie umysłu, czyli Mapę Myśli.
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 2
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Jak wytyczyć naszą pierwszą mapę?
Zacznij od rzeczy prostych:
W powyższy schemat wpisz jakieś słowo np. dom oraz pięć skojarzeń, od jednej
gałązki następne pięć skojarzeń... i w ten sposób powstał zapis biegu twoich myśli,
twoja pierwsza Mapa Myśli.
Ćwiczenie to jest doskonałe dla dużych jaki i małych, nawet dla tych, którzy jeszcze
nie potrafią pisać, bo mogą narysować.
ĆWICZENIE:
Narysuj jak minął ci dzień; listę zakupów; poproś malucha by narysował listę
prezentów o których marzy. A wszystko w myśl zasady w centrum główna
idea, (np. mój dzień urodzin) i odchodzące od niej gałązki (prezenty marzeń).
Baw się w kartografię umysłu a sam się przekonasz jako to frajda.
Na początek warto zaopatrzyć się w czyste kartki papieru i kilka kolorowych kredek.
Nie myślimy linearnie, a zeszyty w kratkę (linię) w sposób nieunikniony porządkują
nasze myśli w równe rządki. Osobiście, od dłuższego już czasu, nie kupuję zeszytów
tylko ryzę papieru i potrzebną mi ilość kartek noszę w teczce. Biały papier daje więcej
 oddechu .
Kartkę układamy poziomo, mamy wtedy więcej przestrzeni.
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 3
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Dobrze rozplanuj swoją mapę.
Zastanów się nad kategoriami i pojęciami.
Konstruując swoją mapę od ogółu do
szczegółu. Używaj słów istotnych  słów
kluczy. Pamiętaj kolor to też kod, np.
nazwiska przedstawicieli romantyzmu na
niebiesko, a przykładowe dzieła literackie
na czerwono.
(działa to doskonale  sama sprawdziłam).
Główne zasady tworzenia MM przygotowałam na małych kartonikach  bardzo dobre
rozwiązanie do pracy w grupach.
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 4
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 5
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Mamy wiele możliwości, litery duże, wysokie i niskie, rozciągnięte i skupione, akcenty,
rysunki i symbole, całą paletę barw.
Uwaga! Pisz czytelnie, staraj się, może nawet pisz drukowanymi literami,
najwspanialsza nawet MM nie pomoże, jeśli stracisz czas na próby rozczytania się.
Podejdz
do tej nowej umiejętności jak dziecko do nauki chodzenia, nie zrażaj się
początkowymi niepowodzeniami lub pozorną pracochłonnością. Praktyka czyni
mistrza. Z czasem wypracujesz własny system znaków-symboli, skrótów i kodów. MM
są indywidualną i bardzo osobistą techniką, twoje skojarzenia są tylko twoje i dla osób
z zewnątrz niekoniecznie muszą być jasne. Ważne by dla ciebie były skuteczne, tzn.
wyciągały odpowiednią informację w odpowiednim czasie na  haczyku skojarzenia.
Strzeż się, jednak, nadmiernej kreatywności w skrótach, czasem tak sobie streściłam
informację, że w żaden sposób nie mogłam już póz
niej wpaść na to co sobie
skróciłam.
Początkowo moje mapy (pseudomapy) miały rysunek w środku, a po bokach
oderwane informacje lub wypunktowaną listę.  Spierałam się z Buzanem: wszystko
interesujące, rysunek w środku, promieniście rozchodzące się główne kategorie....
prawą stronę kartki udawało mi się zapisać, ale jak mam pisać w lewo?
Myślałam sobie, ten Buzan chyba się trochę pomylił.
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 6
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 7
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Gdzie i kiedy uprawiać kartografię myśli?
Wszędzie. Podam przykłady 4 możliwości, w których ja najczęściej map używam.
1. Notatki myśli cudzych. Notatki z przeczytanych książek, artykułów,
opracowane wykłady.
2. Planowanie. MM są doskonałym twórczym narzędziem planowania własnej
aktywności np. zawodowej. Warto na takich mapach (na wszystkich warto,
ale na tych w szczególności) pisać datę, będziemy wtedy mieli wgląd we
własny rozwój. Są idealne do sporządzenia np. planu spotkania lub
warsztatów.
3. Własne przemyślenia.
4. Podsumowanie wiedzy. Zebrane informacje z całej epoki literackiej,
działu, przedmiotu. Mamy wtedy syntezę najistotniejszych zagadnień 
doskonałe narzędzie do powtórek na egzaminy.
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 8
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 9
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 10
TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006
Z moich doświadczeń wynika, że im młodsza osoba tym szybciej zaczyna robić MM.
Uczniowie w szkole średniej zbyt dużo nawyków muszą zmienić i mogą się zniechęcić.
Najmłodsza osoba, którą uczyłam rysować MM miała 9 lat i po 2 spotkaniach rysowała
piękne mapy np. treść czytanej baśni.
Lektura na dobry początek:
Buzan T., Rusz głową, A
ódz
1999
oraz wspomniane:
Buzan T., Buzan B.,Mapy Twoich myśli, A
ódz
2003
Agata Baj  Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli str. 11