Informacj a j ako broń
Walkę informacyjną prowadzi się przede wszystkim w celu kształtowania świadomości społecznej
przeciwnika oraz własnego społeczeństwa. Dlatego też operacje informacyjne są stosowane we wszyst-
kich fazach działań operacji wojskowych. Informacja nie jest tylko wiadomością, staje się także bronią
w walce z przeciwnikiem lub potencjalnym zagrożeniem Przykładem takiego działania jest fotografia
E. Adamsa, przedstawiająca egzekucję kapitana armii Wietkongu przez południowowietnatnskiego
generała, lub też walka  o serca i umysły", która ma wspomóc rozwiązać konflikt w Afganistanie.
Współczesne działania w sferze informacyjnej powinny być ukierunkowane zarówno na społeczność
lokalną, jak również międzynarodową.
Information warfare is conducted mainly to influence social awareness of the enemy and own
starszy oficer ds. targetingu
society. Therefore, informationai actions are executed in all phases of military operations.
w Wielonarodowym Korpusie
Information is notoniya message, it isalsoa weapon againsttheenemyanda potential threat. The
Północny Wschód. Uczestnik
example here may be the photograph by Eddie Adams called "Execution of a Viet Cong" of South
misji w Afganistanie
Vietnamese General executinga VietCongofficer, orthe "heartsand minds" warwhich isto helpto
na stanowisku oficera
solve the conflict in Afghanistan.
ds. walki informacyjne]
Contemporary information warfare should be directed at local and International societies.
w kwaterze ISAForaz członek
grupy roboczej ds. adaptacji
i wdrożenia koncepcji EBAO
na szczeblu operacyjno-
-taktycznym NATO.
Współpracownik
Uniwersytetu Szczecińskiego
w dziedzinie bezpieczeństwa
dyskusjach ogólnoświatowych Każda epoka miała i ma swoją odrębną
europejskiego.
prowadzonych w środowisku naturę prowadzenia wojny. Wiek dwudzie-
Zainteresowania koncentruje
wojskowym są podnoszone kwe- sty i wyłoniona wówczas epoka industrialna
na problemach związanych W
z kształtowaniem stie wyzwań, jakie pojawiają się przed zrodziły przede wszystkim armie masowe,
bezpieczeństwa
armią, oraz dotyczące współczesnych metod które ścierały się na polach bitew pierwszej
międzynarodowego.
i środków walki. Coraz częściej się uważa, wojny światowej. Z powodu ciągłego po-
że wojna przestaje być już wyłącznie dzia- stępu technologicznego i wprowadzonej
łaniem zbrojnym, zmierzającym do fizycz- mechanizacji druga wojna światowa miała
nego unieszkodliwienia strony przeciwnej charakter manewrowy. Jednak w wieku in-
i że jest potrzebne szersze spojrzenie na formatyzacji mamy do czynienia z nowymi
zjawisko konfliktów. Często przywołuje się wojnami, w których główną rolę odgrywa
Carla von CIausewitza, według którego informacja. Coraz więcej starć i potyczek
wojna stanowi przedłużenie poczynań poli- jest przenoszonych do przestrzeni traktowa-
tycznych zmierzających do złamania strony nej obecnie jako symbolicznej - sfery infor-
przeciwnej'. Nieokreślone bliżej jednak po- macyjnej. Alvin Toffler w swoim dziele
zostają sposoby pokonania przeciwnika. z 1980 roku zatytułowanym Trzecia fala,
Można byłoby się odwołać do jednego z naj- podkreślał, że w przyszłości nowe technolo-
większych starożytnych myślicieli Dalekiego gie pozwolą ludziom komunikować się na
Wschodu - Sun Tzuu będącego prekurso- odległość bez ograniczeń. Uważał, że w no-
rem w sztuce wojennej, który głosił, że od- wym społeczeństwie standardowa kultura
niesienie stu zwycięstw w stu bitwach nie masowa ustąpi miejsca zróżnicowanym
jest szczytem umiejętności. Szczytem umie- środkom wymiany informacji15. Obecnie
jętności jest pokonanie przeciwnika bez jesteśmy świadkami, jak po lądzie, morzu
walki2. i powietrzu infbsfera staje się kolejnym śro-
1
C. von Clausewitz: O wojnie. Lublin 1995.
2
Sun Tzu: Sztuka wojny. Gliwice 2004.
3
A. Toffler: Trzecia fala. Warszawa 1997.
Kwartalnik Bellona 4/2009
50
Bezpieczeństwo RP
dowiskiem, w którym można prowadzić Wojna energetyczna to starcie stron o prze-
działania wojenne. Jednak różni się ona ciwstawnych zamiarach, w którym wroga
całkowicie od trzech pozostałych. Jej od- pokonuje się fizycznie, w otwartej walce.
mienność polega na tym, że jest w całości Zróżnicowany jest tylko stopień technolo-
dziełem człowieka i to on kontroluje właści- giczny użytej broni. W wojnach informacyj-
wości tego środowiska. Kontrola ta jednak nych przeciwnika obezwładnia się informa-
nie obejmuje jej wszystkich parametrów. cją. Rodzaj konfliktu zależy obecnie od uży-
Czynnikiem, który przede wszystkim spra- tego oręża. W przeszłości walka informacyj-
Fot. 1. Ewolucja człowieka (http://images.gogle.pl)
wia trudność, jest ocena rezultatów wpływu na stanowiła z reguły czynnik niesamodziel-
działań w infosferze związanych z propagan- ny, który wspomagał zasadnicze operacje
dą, manipulacją i dezinformacją na elemen- militarne. Rolę zasadniczą odgrywała zatem
ty, na które one oddziałują. walka energetyczna. Obecnie zaczęto stoso-
Przykładem działań prowadzonych w in- wać wojnę informacyjną jako autonomicz-
ną metodę walki, której w pewnych warun-
fosferze i wpływających na świadomość
kach przypada roi a wiodącą. Może więc ona
i umysły ludzi jest wałka informacyjna
prowadzić do decydujących rozstrzygnięć,
(Information Operations - INFO OPS).
przynajmniej na określonym etapie działań.
Zgodnie z definicją zatwierdzoną przez
Walka energetyczna będzie miała wówczas
Komitet Wojskowy NATO, uznaje się za nią:
koordynacją działań podejmowanych w ce- za zadanie jedynie wesprzeć operacje pro-
lu osiągnięcia pożądanych rezultatów koń- wadzone w ramach walki informacyjnej.
cowych pośród woli, zrozumienia i możliwo- W ten sposób we współczesnych konfliktach
ści oddziaływania przeciwnika, potencjalne- na czoło będzie się wysuwać walka infor-
go przeciwnika lub na innej grupie społecz- macyjna.
nej zatwierdzonej przez Komitet NATO dla
Zarówno postęp technologiczny, jak i sa-
osiągnięcia celów prowadzonej ntisji
. Przy
ma technika znacząco zmieniają wojnę,
tym się dodaje, że operacje informacyjne są
która toczy się obecnie w świetle jupite-
stosowane we wszystkich fazach działań
rów i w obecności mediów. Jednak nie jest
i we wszystkich rodzajach operacji wojsko- to nic nowego. Zjawisko to zostało zauwa-
wych oraz na każdym poziomie wojny.
żone, między innymi, także przez hitle-
rowskie Niemcy, które dzięki opanowaniu
Kategoryzacja wojny
do perfekcji socjotechnik wchodzących
Należy zaznaczyć, że przedstawione tre- w skład walki informacyjnej, odnosiły na
ści nie oznaczają, iż w czasach współcze- tym polu sukcesy. Przykładem tego może
być aneksja Austrii w 1938 roku
snych walka jest prowadzona wyłącznie
i Czechosłowacji w 1939 roku. Jednak
w sferze informacyjnej. Wojnę dzielimy
zawsze na dwie kategorie: wojnę energe- zasadnicza ewolucja sposobu prowadzenia
wojny informacyjnej, którego jesteśmy
tyczną i wojnę informacyjną.
MC 422/3 NATO Military Policy on Information Operations z 8.07.2008.
Kwarlalnik Bellona 4/2009 51
Bezpieczeństwo RP
z Wietnamu7. Z upływem czasu fotografia
ta zaczęła coraz bardziej wpływać na sto-
sunek Amerykanów do wojny. Mogłoby się
wydawać, że nie będzie ona w stanie wy-
wołać żadnego większego zainteresowania.
Jednak zdjęcie to - niezafałszowane ani
nieprzetworzone, będące wyłącznie zapi-
sem autentycznego momentu ulicznej
egzekucji żołnierza Wietkongu - poruszy-
ło wiele osób.
Na pierwszy rzut oka, mężczyzna w cy-
wilnym ubraniu i nieuzbrojony, który jest
bezwzględnie rozslrzeliwany, ma się jawić
jako pospolity przestępca. Fotografia
oddaje jednak tylko małą część niezwykłe-
go czasu wojny, nie daje żadnych wska-
zówek, jak rozumieć przedstawianą scenę.
W wyniku jej negatywnego odbioru przez
społeczeństwo, ukazany na niej generał
Fot. 2. Egzekucja w Sąjgonie (http://en.wikipedia.org/vviki/Eddie_Adams_(photographer)
Nguyen Ngoc Loan był jednak bojkotowa-
ny i napiętnowany przez resztę całego
swojego życia, gdyż w oczach świata stał się
kontynuatorami, rozpoczęła się w czasie
przestępcą wojennym.
konfliktu wietnamskiego.
Dla przeciętnego człowieka ocena zgod-
Historia jednej fotografii
ności spostrzeganego obrazu z zaistniałą
Zdjęcie wykonane przez Eddie Adamsa sytuacją jest zawsze niezwykle trudna,
(fot. 2) stało się jednym z najważniej- w szczególności dla osoby niebędącej świad-
szych wyznaczników konfliktu wietnam- kiem danego zdarzenia. Dlatego nigdy nie
skiego5. Na jego przykładzie można ukazać jesteśmy w stanie powiedzieć ze stuprocen-
wpływ jedynie części działań informacyj- tową pewnością, jaką reakcję wywoła on
nych na kształtowanie świadomości społecz- u odbiorców. Fotografia Eddie Adamsa
nej. Ukazuje ona egzekucję Nguyen Van stała się pożywieniem dla ruchów antywo-
Lem przez południowowietnamskiego ge- jennych, miała również ogromny wpływ na
nerała brygady Nguyen Ngoc Loan6. Ciągle sposób postrzegania wojny wietnamskiej
żywym przedmiotem sporu jest znalezienie przez samych Amerykanów. Również pro-
odpowiedzi na pytanie, czy zastrzeloną paganda północnowietnamska wykorzysta-
osobą był faktycznie kapitan armii Wietkongu ła jąjako dowód okrucieństw południowego
dowodzący specjalnym plutonem zama- Wietnamu wobec obywateli cywilnych. Tym
chowców, odpowiedzialny za wymordowa- samym dochodziło do intensyfikacji wrogie-
nie kilku południowowietnamskich policjan- go nastawienia opinii publicznej do samego
tów oraz ich rodzin. konfliktu.
" " " - ; . / : :
Media donosiły, że kapitana pojmano Sytuacją tą szybko się zainteresowało
w pobliżu rowu ze zwłokami zamordowa- wojsko. Zauważono nie tylko potrzebę, ale
nej ludności południowowietnamskiej, na- i konieczność kontroli nad przepływem
stępnie przekazano pod osąd generała bry- wiadomości z pola walki do odbiorców.
jak i sama technika
gady Nguyen Ngoc Loan. Scena przedsta- Od tej pory informacje przekazywane
znacząco zmieniają
wiająca jego egzekucję została uchwycona przez amerykańskich korespondentów
wojnę, która toczy się
przez fotoreportera amerykańskiej agencji wojennych zaczęły podlegać cenzurze
obecnie w świetle
informacyjnej Associated Press (AP) - wojskowej. Zorientowano się, że foto-
jupiterów i w obecności
Eddie Adamsa. W 1968 roku fotografię tę grafia może odgrywać doniosłą rolę pro-
mediów.
opublikowano nie tylko, aby ukazać realia pagandową i znacząco kreować nastroje
wojny, ale również wywołać wstrząs opinii społeczne.
publicznej i sprowokować rozmowy na
Eddie Adams, na łamach magazynu  Time"
temat wycofania wojsk amerykańskich
w 1998 roku, w mowie pochwalnej po śmier-
s
Eddie Adams otrzyma! za nią w 1969 rokj nagrodę Pulitzera w dziedzinie Fotografia - Wydarzenie, jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień przyznawanych w dzien-
nikarstwie.
6
http://en.wikipedia.org/wiki/Eddie_Adams_(photographer) 25,04.2009.
7
http://www.time,com/time/magazine/article/0,9171,83 7937-2.00.html. 25.04.2009. By Book and Bullet. "Time" 23.02.1968.
Kwartalnik Bellona 4/2009
ci generała, napisał: Generał walczył i umysły, czyni z lego konfliktu wydarze-
Z Wietkongiem, ja zabiłem generała moim nie globalne. Jednak nie tylko NATO przy-
aparatem. Wciąż fotografie są najsilniejszą wiązuje do niej duże znaczenie. Obydwie
bronią na świecie. Ludzie im wierzą, ale fo- strony uzmysłowiły sobie, że dopiero łącz-
tografie mogą kłamać, nawet bez manipula- ny wynik zmagań: prowadzenia operacji
cji. Są one tylko półprawdą. Tym, czego ta fo- wojskowej i bombardowania widzów na
tografia nie mówi, jest: Co ty byś zrobił, jeśli całym świecie obrazami, może przynieść
byłbyś na miejscu generała, w tym właśnie pożądany sukces końcowy. Zarówno
czasie, w gorący dzień, w który złapałbyś NATO, jak talibowie, zdają sobie sprawę,
przestępcą, który właśnie zabił jednego, że działania w sferze informacyjnej muszą
dwóch lub trzech żołnierzy amerykań- być ukierunkowane nie tylko na społecz-
skich?*. ność lokalną w celu uzyskania jej popar-
cia, ale także na społeczność międzynaro-
W świetle tych wydarzeń łatwo można
dową. Dlatego też są widoczne wysiłki
zauważyć wpływ działań medialnych i in-
talibów w dążeniu do zdyskredytowania
formacyjnych na spostrzeganie sytuacji, nie
ich głównego wroga - Sianów Zjedno-
zawsze ukazujących całą prawdę. Zdjęcia,
czonych. Talibowie wiedzą, że wzrost na-
tak jak i inne obrazy, są ważną częścią wia-
strojów antyamerykaliskich w świecie
domości. Mogą wzbudzać zainteresowanie
arabskim przyczynia się do wzrostu licz-
szerokiego grona czytelników, przy czym
by wrogów USA na całym świecie. Fakt
każdy z nich może odbierać podawane
ten nic jest już bez znaczenia na współcze-
sygnały nieco inaczej. Interpretacja przeka-
snym teatrze globalnych działań zbrojnych,
zu należy zawsze do odbiorcy. Ludzie za-
często toczonych w atmosferze chaosu
zwyczaj przyjmują to, co zobaczą na zdję-
informacyjnego.
ciu jako wydarzenie autentyczne. Nie
dopuszczają do siebie myśli, że kadr może
Właśnie ten szum informacyjny, wyni-
kłamać. Często dopiero dzięki zdjęciom
kający między innymi z dużej liczby kształtuje nasze opinie,
otwierają się im oczy na niektóre sprawy.
z
ródeł informacji, stanowi poważny pro- postawy i zachowanie.
Jaka bowiem byłaby nasza reakcja na zama-
blem dla sojuszu. Jest jednym z czynni- Kształtują także nasze
chy w Bombaju czy informację o liczbie
ków, który podważa wysiłki zmierzające potrzeby, zmieniają
śmiertelnych ofiar tsunami gdybyśmy mieli
do zmiany sposobu spostrzegania zaanga- otoczenie i wpływają
do czynienia tylko z tekstem? Jak różniłyby
żowania NATO w Afganistanie, a tym na naszą osobowość, na
się nasze odczucia, gdyby zamiast znakomi-
samym kształtowania opinii publicznej. to, jacy jesteśmy.
tych, jeśli można w takiej sytuacji użyć
Utrudnia wpływ na opinie i stanowiska nie
tego określenia, zdjęć, gazety pokazywały
tylko w skali regionalnej, ale także global-
tylko wysokie fale? A zatem media i środki
nej. Eksplozja liczby dostawców informa-
przekazu kształtują nasze opinie, postawy
cji, przedstawiających zróżnicowane
i zachowanie, a także nasze potrzeby, zmie-
stanowiska, uniemożliwia odbiorcom ich
niają otoczenie i wpływają na naszą oso-
właściwą selekcję, co spotyka się z dez-
bowość.
aprobtą i uprzedzeniem ze strony odbior-
cy. Mieszkańcy krajów arabskich, którzy
Analiza sytuacji związanej z fotografią
odkrywają, że raporty przygotowane i emi-
Eddie Adamsa, jak i wielu podobnych,
towane przez NATO oraz stacje zachod-
ukazuje, znaczenie tak zwanego kształtowa-
nie nie są spójne, mogą przełączyć swoje
nia odbioru i koordynacji w jego kształtowa-
odbiorniki na arabskie kanały informa-
niu. Przykłady te dowodzą także, że infor-
cyjne, prezentujące inne wizje wydarzeń,
macja nie jest tylko wiadomością, staje się
bardziej zbliżone do ich własnego świato-
także bronią w walce z przeciwnikiem lub
poglądu.
potencjalnym zagrożeniem.
Wszystkie wydarzenia dzieją się pod czuj-
0 serca i umysły
nym okiem kamer telewizyjnych i dzienni-
Konflikt w Afganistanie jest konfliktem karzy, co ułatwia prowadzenie manipulacji
asymetrycznym, w którym w cieniu wal- i dezinformacji, tak potrzebnej do sterowa-
ki zbrojnej utworzono drugi front - sym- nia społeczeństwem i osiągnięcia własnych
boliczny, którego głównym identyfikato- celów. Nie ma to oznaczać całkowitej cen-
rem stały się media i wszystkie nośniki zury lub odcięcia od informacji, czego przy-
informacji. Walka informacyjna, nazwana kładem mogą być wydarzenia na Bliskim
przez państwa Zachodu walką o serca Wschodzie podczas walk Sił Obrony Izraela
hLtp://www.tirne.com/time/magazine/artJcle/0,9171,988783,OO.html. 25.04.2009.
Kwartalnik Bellona 4/2009
z Hamasem w strefie Gazy. Armia izraelska operacyjnym, jeśli nie strategicznym,
nie udostępniła materiałów niezależnym w celu połączenia wysiłków zmierzających
stacjom telewizyjnym z prowadzonej od do stworzenia skoordynowanych i kohe-
27 grudnia 2008 roku do 17 stycznia 2009 rentnych działań kreujących pozytywny
roku operacji  Płynny ołów". Zastosowała odbiór polityki i działań wojskowych.
metodę sterowania regresy wnego, w którym
W Afganistanie, na przykład w kwate-
społeczeństwo otrzymywało jedynie mini- rze Międzynarodowych Sił Wsparcia
mum informacji przekazywanych przez ka- Bezpieczeństwa (International Security
nały informacyjne zaakceptowane przez ar- Assistance Force - ISAF), rolę ośrodka
mię. Ograniczyła się tym samym wyłącznie
koordynującego działania informacyjne
do rozpowszechniania informacji na oficjal- odgrywa Wydział Komunikacji Strategi-
nych stronach internetowych Sił Obrony
cznej {Strategie Communication 
Izraela oraz wyselekcjonowanych scen
STRATCOMM), w którego skład wcho-
filmowych przekazywanych za pośrednic- dzi, między innymi, Komórka Walki
twem portalu YouTube, w którym publiko- Informacyjnej. Prowadzi ona zakrój one na
wała filmy przedstawiające izraelską pomoc
szeroką skalę działania koordynujące
humanitarną lub precyzyjne ataki na budyn- elementy niekinetyczne w celu osiągnię-
ki ze składem broni Hamasu. Celem było
cia pożądanych rezultatów końcowych:
przekonanie społeczności międzynarodowej
zmiany nastawienia społeczności lokalnej
do swoich racji.
i międzynarodowej do problematyki
Afganistanu, kreowania poglądów spój-
Wyzwania czy trudności
nych z założonymi celami operacji, a tym
samym nawet wpływania na podejmowa-
Informacja we współczesnych konflik-
ne decyzje w konkretnych kwestiach.
tach ma coraz większe znaczenie, a opinia
publiczna w państwach demokratycznych Informacja i przeświadczenie ojej wia-
okazuje się kluczowa dla sukcesu. Już rygodności jest niewątpliwie najważniej-
Napoleon powiedział: Samo zwycięstwo szym elementem we wszystkich procesach
nic nie znaczy, trzeba umieć je wykorzy- sterowania i decyzyjnych. Posiadanie in-
stać. A zwycięstwa w dzisiejszych czasach formacji oznacza posiadanie władzy.
często nie można wykorzystać bez popar- Powszechny i swobodny dostęp do infor-
cia społecznego. W dobie globalizacji wy- macji stał się jednym z kryterium demo-
zwaniem się staje przekonanie do swoich kracji. W tej sytuacji jej produkcja i dys-
racji coraz to szerszego grona obserwato- trybucja odgrywają w społeczeństwie nie-
rów wypadków na teatrze działań. Obecnie zwykle ważną rolę. Jest przy tym oczywi-
jednak trudność stanowi skoordynowanie ste, że procesy te nie powinny i nie mogą
zaczyna toczyć się bez
wszystkich działań pomiędzy różnorakimi się wymknąć spod kontroli, gdyż mogły-
jasno zdefiniowanych
elementami niekinetycznymi oraz ocena by stać się niebezpieczne. Należy tu pod-
linii frontu. Zanika
ich aktywności. Wynika to z komplikacji kreślić, że zasada koncentracji informacji
bowiem rozgraniczenie
w określeniu i zrozumieniu powiązań przy- w rękach decydenta, w celu wykorzysta-
na to, co  wojskowe"
czynowo-skutkowych pomiędzy jakimi- nia w procesie kierowania, pozostaje cały
i to, co  cywilne".
kolwiek działaniami podejmowanymi czas w mocy. Konieczne jest zatem powo-
w ramach walki informacyjnej. łanie niezbędnych ośrodków oraz rozbu-
dowanie metod, które czerpią z tego aspek-
Szczególnego znaczenia zaczyna nabie-
tu władzy, z jednoczesnym stosowaniem
rać spójna strategia informacyjna, często-
sposobów uniemożliwiających posłużenie
kroć do tej pory marginalizowana. Ma ona
się nimi przez stronę przeciwną.
służyć przekonywaniu określonych grup
społecznych do treści i słuszności wła- Często nie zdajemy sobie sprawy, że to-
snych intencji i działania. Wprawdzie nie cząca się obok nas walka informacyjna
należy się spodziewać, że przyniesie ona podświadomie kształtuje naszą postawę
sukcesy z dnia na dzień, jednak nie powin- życiową. Informacje otrzymywane z różnych
no to oznaczać, że z tego powodu można z
ródeł są bowiem zawsze naznaczone jakąś
ją całkowicie ignorować. Powinniśmy so- oceną, która wpływa na poglądy każdego
bie uzmysłowić, że zmiana głęboko zako- odbiorcy. Czasem przekazywane i powiela-
rzenionych postaw wymaga długotrwałe- ne informacje, pokazujące nam określone
go oddziaływania w wielu dziedzinach. postawy i typy zachowań, stają się wzorami,
Wydaje się zatem konieczne podjęcie prac według których myślimy, działamy i podej-
nad powołaniem wydziału/komórki do mujemy decyzje. Toczona wojna informa-
spraw kierowania walką informacyjną cyjna stosuje częstokroć zjawisko chaosu
w naszych siłach zbrojnych na szczeblu informacyjnego, w którym zacierają się
54 Kwartalnik Bellona 4/2009
granice pomiędzy prawdą a fikcją. Trzeba
pamiętać o tym, że gdy mówimy o walce
informacyjnej, nie powinniśmy mieć na
myśli wyłącznie środków przekazu umożli-
wiających komunikowanie się. Należy sobie
uzmysłowić, że za każdym medium stoi czło-
wiek nadający komunikat, a tym samym
prowadzący walkę informacyjną. W sytuacji
błyskawicznego rozwoju nowoczesnych
technologii oraz ciągle wzrastającej zależ-
ności od systemów informacyjnych trzeba
się szybko uczyć i adoptować do ciągle zmie-
niających się warunków. Dlatego należy
dostrzegać także zmiany w proporcjach
w wykorzystywaniu współczesnych środków
walki. Szybka i skuteczna adaptacja struk-
tur wojskowych i procedur do zmieniają-
cego się środowiska walki tylko wtedy
będzie gwarantem skuteczności działań i od-
niesienia sukcesu.
Można założyć, że w przyszłych konflik-
tach cele polityczne będą mogły być osią-
gane wyłącznie przy użyciu środków infor-
macyjnych. Oczywiście, nikt nie jest w sta-
nie udzielić klarownej odpowiedzi, uzasad-
niającej takie założenie. Ale już przy obec-
nych wymaganiach pola walki dąży się do
wykonywania zadań, tak jak w wypadku
walki o serca i umysły Afgańczyków, środ-
kami niepowodującymi zniszczeń fizycz-
nych. Bez uciekania się do przymusu
fizycznego i zniszczeń, liczną grupę ludzi
myślących podobnie można ukształtować
jedynie drogą sterowania społecznego, czy-
Fot. 3. Cyberżołnierz przyszłości
li wywierania wpływu na społeczeństwo
(http://images.gogle.pl)
z zastosowaniem skutecznej walki informa-
cyjnej, zmierzającej do osiągnięcia okre-
ślonych celów. Dlatego też, między inny-
wyposażonych w najnowsze zdobycze tech-
mi, słyszy się nawoływania polityków ame-
niki, stają nieuzbrojeni cywile lub uzbroje-
rykańskich o zmianę podejścia do sprawy
ni przeciwnicy, którzy szukają schronienia
rozwiązania konfliktu afgańskiego i więk-
wśród ludności cywilnej. Obecnie to ona
szego zaangażowania się społeczności mię-
ponosi wyższe straty niż żołnierze. Coraz
dzynarodowej nie tylko w sposób militar-
trudniej jest znalez
ć tradycyjny cel, który
ny, ale również na drodze pomocy ekono-
można obezwładnić i zniszczyć ogniem.
micznej9.
Coraz częściej walka toczy się przede wszyst-
kim w sferze informacji. Tym samym
Przykład konfliktu w Afganistanie, jak
i wielu innych o charakterze etniczno-reli- nowym polem walki staje się świadomość
gijnym, których nie brakuje na świecie, ob- ludzka, a powodzenie toczonego boju jest
uzależnione zarówno od opanowania zaso-
razuje wyraz
nie, że współczesna walka
bów wiedzy i informacji o przeciwniku, jak
zaczyna toczyć się bez j asno zdefiniowanych
i społeczności zaangażowanej bezpośrednio
linii frontu. Zanika bowiem rozgraniczenie
i pośrednio w konflikt.
na to, co  wojskowe" i to, co  cywilne".
Często naprzeciw tradycyjnych sił rażenia,
9
Kraje członkowskie NATO przyjęły 4 kwietnia 2009 roku na szczycie w Strasburgu nową strategię działań w Afganistanie, przewidującą m.in. zwiększenie pomocy cywilnej.
Ustalono, że przeznaczą one na cywilny program odbudowy Afganistanu dodatkowe 500 milionów dolarów oraz 100 milionów dolarów na wzmocnienie armii afgańskiej.
Kwartalnik Bellona 4/2009 55