PSYCHOLOGIA SPOA
ECZNA
02.10.2014
E. Aronson   Człowiek  istota społeczna
L. Buller   Influencja
Człowiek jako istota społeczna  potrzebujemy drugiego człowieka do prawidłowego rozwoju,
egzystencji, socjalizacji.
Historia psychologii społecznej
1. Okres przednaukowy
2. Okres naukowy
- faza wczesno naukowa - początek w poł. XIX w. do I wojny światowej
G. Le Bon i G. Tarde
Pod koniec wczesno naukowego okresu rozwoju psychologii społecznej po raz pierwszy pojawia się
jej nazwa. W roku 1903 opublikowano 2 prace .
- właściwy okres naukowy  uogólnienia
Koncepcje teoretyczne
1. Teoria uczenia się (Miller, Dollard)
2. Psychologia głębi (Janis)
3. Psychologia pola (Lewin)
4. Teoria poznawcza (Jones, Gerard, Krech, Cruchfield, Ballachey)
5. Teoria ról (Horney, Banks, Zimbardo)
09.10.2014
Przywołuje się psychologów społecznych: Stanisław Mika, Andrzej Malewski, Zbigniew Zaborowski,
Adam Frączek, Czesław Matusiewicz
1. Teoria uczenia się  kwestie związane z naśladowaniem, obserwacje i sposoby
eksperymentalne
2. Psychologia głębi  zwraca uwagę na kwestie związane z identyfikowaniem się z grupą,
idealizacja osoby kontrolującej niebezpieczeństwo (np. dowódcy), oddziaływanie
autorytetów
3. Teoria pola  analiza problemów psychospołecznych; Lewin zajmował się małymi grupami;
analiza konfliktów małżeńskich  wpływ małżonków na siebie, sposoby zachowania, reakcji
4. Teoria poznawcza  selektywna organizacja procesów poznawczych;  głodnemu chleb na
myśli ,  strach ma wielkie oczy
Metody badawcze:
-� sondaż ankietowy (lustracja)  badacz nie wywołuje zjawiska, chcąc je poznać; obserwacje,
zadawanie pytań;
-� studium w terenie  uczestnicząc w życiu danej społeczności, badacz obserwuje i zadaje
pytania;
-� eksperyment naturalny  badacz powoduje pewne wydarzenia, lecz nie steruje nimi;
-� eksperyment w terenie  badacz w pewnym stopniu kontroluje zmienne niezależne;
-� eksperyment laboratoryjny (eksperyment Milgrama)
16.10.2014
Osobowość  istnieje/nie istnieje
*Zygmunt Freud  klasyczna teoria psychoanalizy
id (odruchy, popędy), ego ( ja , nasze doświadczenia), superego (sumienie)
komponent psychiczny i społeczny
*Szczepański  osobowość stanowi zintegrowaną całość; biogenne, psychogenne, socjogenne
*regulacyjna teoria osobowości  Reykowski
w osobowości:
-� wrażliwość na bodz
ce zewnętrzne, zdolność do uczenia się;
-� sieć poznawcza  porządkowanie własnego doświadczenia, gromadzenie wiedzy;
-� sieć wartości  f. emocjonalna, f. praktyczna, f. słowna;
-� sieć operacyjna  gromadzenie doświadczenia, wiedzy, umiejętności;
-� struktura  ja  pojawia się, kiedy zrozumiemy, że jesteśmy bytem odrębnym,  ja idealne
(wyobrażenia)
Czynności/działania opisujące osobowość:
1. czynności allosocjocentryczne  grupa korzyści, jednostka, poświęcenie, zachowania
prospołeczne (np. Maksymilian Maria Kolbe);
2. czynności pomocne  podmiot: naturalne koszty czynności, korzyść innej osoby;
3. czynności kooperacyjne  podmiot i inni mogą mieć korzyści, ale nie poniosą strat;
4. czynności egocentryczne  podmiot: korzyści; korzyści i straty innych są efektem ubocznym;
5. czynności eksploatatorskie  korzyści tylko dla siebie, zachowania antyspołeczne;
6. czynności destruktorskie  ktoś inny ponosi straty, szkody; bez znaczenia, jakie koszty ponosi
podmiot
23.10.2014
Postawa  względnie trwała struktura
nasz stosunek emocjonalny
możemy go mierzyć i ważyć
-� element emocjonalny
-� element poznawczy
-� element behawioralny
są uwarunkowane czynnikami, np. wrażliwością społeczną, czynniki związane z systemem wartości
danego człowieka, ze wzorcami postępowania
są efektem przetwarzania rzeczywistości społecznej, postawy kształtują się wraz z formowaniem się
osobowości
Temperamenty  typy osobowości
Hipokrates:
-� sangwinik (aktywny, energiczny)
-� choleryk (pobudliwy, mało wytrwały, emocjonalny)
-� melancholik (mało uczuciowy, smutny, narzekający)
-� flegmatyk (wytrwały, konsekwentny)
Kretschmer
-� pyknik (mały, pulchny, łagodnie usposobiony)
-� astenik (wysoki, chudy, kościsty, mało życzliwy)
-� atletyk (dobrze zbudowany fizycznie, zrównoważony psychicznie)
-� dysplastyk (niekształtny, anormalne kształty mają wpływ na jego osobowość  złośliwy)
Spranger  człowiek:
-� teoretyczny (interesuje się prawami nauki)
-� ekonomiczny (dążący do bogactwa, powiększania dobrobytu materialnego)
-� estetyczny (pragnący przeżywania piękna)
-� społeczny (chętnie pomaga innym ludziom)
-� polityczny (zabiegający o władzę, lubi dominować)
-� religijny (zainteresowany poznawaniem Boga, głoszeniem Jego nauki itp.)
Florian Znaniecki: osobowość kształtuje się pod wpływem ludzi, z którymi spędzaliśmy czas w
dzieciństwie, którzy nas wychowywali; rodzaje:
-� dobrze wychowani
-� ludzie pracy
-� ludzie zabawy
-� ludzie zboczeńcy  negatywne wzory, wychowanie
-� *ludzie dobrzy  samodzielni, tworzą nowe systemy
Jan Szczepański  ze względu na styl życia:
-� twórcy (wnoszą nowe idee, pomysły, rozwiązania; innowacyjni)
-� przeciętni (realizują zadania, sumiennie pracują, nie modernizują niczego)
-� aktywni negatywnie (przestępcy, ludzie marginesu, złodzieje)
-� osoby nieporadne (zdane na pomoc innych)
Leszek Buller  nie ma człowieka o tylko jednej z tych osobowości
-� osobowość makiawelistyczna (manipuluje innymi dla własnych korzyści; silna)
-� osobowość empatyczna (podatna na wpływy, strategie)
30.10.2014
Techniki emocjonalnego dystansowania się  Christiny Maslach
1. semantyka dystansowania się  ludzie wydają się mniej ludzcy, bardziej jak rzeczy, bez
personalizowania
2. intelektualizacja  znieważanie w pewnym stopniu
3. izolowanie sytuacji  rozróżnienie między pracą a życiem osobistym
4. wycofanie się  zminimalizowanie fizycznego zaangażowania się zmniejsza stres
5. techniki społeczne  rozładowanie emocji, np. w rozmowie ze znajomymi
Czynniki: wypalenie
-� czas trwania obowiązków
-� zawodowo-towarzyskie grupy wsparcia
-� umiejętność wykonywania analizy uczuć
-� umiejętności interpersonalne
&
Można zapobiegać wypaleniu się na 3 sposoby:
1. wsparcie
2. szkolenie
3. praktyki zarządzania
trening umiejętności społecznych
uczymy się od innych pracowników
formy ćwiczeń: wykład, dyskusja, sprzężenie zwrotne
06.11.2014
Stres  reakcja na presję
1. Nadmierny stres  niskie poczucie własnej wartości, błędy w osądzie, przytłoczenie
problemami, problemy z pamięcią, koncentracją, zatracanie proporcji, emocjonalność,
zmniejszona racjonalność, zmęczenie.
2. Optymalny stres  motywacja, pewność siebie, szybsze przyswajanie informacji,
podejmowanie trafnych decyzji, skuteczność, działania o dobrej jakości, energia, logiczne
podejście do problemów.
3. Zbyt niski poziom stresu  apatia, rezygnacja, wycofanie, znudzenie, brak motywacji, niska
produktywność, brak koncentracji, brak spokoju, tendencja do marzeń na jawie.
Skutki  obszary:
-� sfera emocjonalna: zdenerwowanie, depresja, lęk
-� sfera behawioralna: nagłe zmiany snu, więcej alkoholu, papierosów, leków
-� sfera fizyczna: choroby skóry, palpitacje serca, nadciśnienie, bóle
Techniki radzenia sobie ze stresem: relaks, terapia, wygadanie się
20.11.2014
Asertywność
Postawy
-� oddaje swoje praca  bierna: niekonkretny, tajemniczy, przegrany, bezradny, neguje swoją
osobę, nieadekwatny, wahający się, zależny, bezsilny, wystraszony, miękki, szepcze,
ślamazarny
-� równe prawa  asertywna: bezpośredni, uczciwy, równy, odpowiedzialny, wybaczający,
skuteczny, spontaniczny, niezależny, wewnętrzna władza/siła, odważny, kochający,
stanowczy, mówi jasno, odprężony
-� odbiera prawa  agresywna: silny, mówi bez osłonek, zwycięzca, obwinia, mściwy, rządzi się,
popycha, wywyższa się, władza, zastrasza, sadystyczny, trudny, krzyczy, spięty
agresywny nie wprost: sarkastyczny, manipulujący, zwodniczy, przypochlebia się, tłumiący,
męczennik
Umiejętności asertywnego postępowania:
-� bądz
konkretny
-� powtórzenia
-� ponowienie prośby jako reakcja na odmowę
-� możliwy kompromis
-� odkrycie się
-� asertywne przyjęcie krytyki
-� wywołanie krytyki
Techniki zachowań asertywnych:
-� asertywne odmawianie
-� radzenie sobie z krytyką
-� krytykowanie asertywne
-�  odmawiasz prośbie, a nie osobie!
04.12.2014
Komunikacja  komunikologia
początki XX w. w USA
jest to proces zachodzący między dwojgiem ludzi
Komunikacja
-� werbalna  do 20% treści komunikatu
-� niewerbalna  60% tzw. język ciała
(do 20% - z kontekstu sytuacyjnego)
Nadawca (koduje komunikat) ---[komunikat]----> Odbiorca (umiejętność odkodowania, informacja
zwrotna)
kanał komunikacyjny, np. głos, Internet, list
Nadawca  może być grupą osób lub pojedynczą osobą
Kodowanie  j. polski literacki (w Polsce) <- teoretycznie
Kanał  sms itd.
Odkodowanie  odbiorca musi zrozumieć przekaz
Informacja zwrotna  werbalna, niewerbalna (np. potrząsanie głową)
Warunki zewnętrzne  środowisko, bariery (hałas, seplenienie, jąkanie)
Komunikacja werbalna  reguły, zasady, techniki;
aktywne słuchanie  koncentracja na słowach partnera, najtrudniejszych treściach, zapobiega
wyciąganiu przedwczesnych wniosków, wzmacnia więzi między odbiorcami
Reguły aktywnego słuchania:
-� pokazuj bez słów akceptację;
-� postaraj się wejść w punkt widzenia swojego rozmówcy;
-� rób podsumowanie tego, co się usłyszało, parafrazując;
-� nie przerywaj;
-� nie dawaj rad i sugestii, wymądrzając się;
-� nie opowiadaj o własnych doświadczeniach (poprzez licytowanie się)
Zasady
-� doceń rozmówcę, szanuj go;
-� słuchaj tego, co nie zostało powiedziane;
-� ogranicz czas swojej wypowiedzi (30 sekund);
-� unikaj planowania w myślach tego, co powiesz, kiedy twój rozmówca skończy mówić (nie
słyszy się wtedy jego słów);
-� postaraj się zrozumieć punkt widzenia rozmówcy;
-� postaraj się usłyszeć to, co jest prawdą.
Techniki
-� t. odzwierciedlenia  dostosowanie się do rozmówcy np. poprzez styl języka;
-� t. parafrazy  powtórzenie w celu sprawdzenia, czy dobrze zrozumieliśmy (ale nie
interpretacja!);
-� dowartościowanie  akceptacja, podkreślenie mocnych stron rozmówcy;
-� podsumowanie, uporządkowanie informacji, doprecyzowanie szczegółów treści.
11.12.2014
Komunikacja niewerbalna
20/60/20  odpowiednio:
sens słów/język ciała/ekspresja, interpretacja
�� Zjawisko pierwszego wrażenia
�� Nawiązanie kontaktu
�� Ubiór  stosownie do okoliczności i roli, jaką się pełni, psychologia kolorów
�� Higiena
�� Nawiązanie dobrej komunikacji   nadawanie na tych samych falach , bez naśladowania
zachowań agresywnych itp.
�� Kontakt wzrokowy, mimika twarzy
�� Postawy i gesty
-� otwarcie na świat (postawa Bobby ego)
-� przyciąganie do ziemi (smutek, problemy)
08.01.2015
Konflikty  występowanie sprzecznych lub konkurencyjnych motywów, ról, zadań itd.
Konflikt oddziałuje na sytuację w grupie
pozytywne skutki:
-� przeciwdziała bezwładności, schematyzmowi
-� pobudza motywację do zmian, ciekawość
negatywne skutki:
-� ciągła walka, antagonizmy -> depresja
tradycyjnie unika się konfliktów
współczesny pogląd: konflikt jest nieunikniony, poprzez konflikty można wywołać określone
zachowania
tradycyjnie współcześnie
-� powód: błędy kierownictwa -� powód: wiele czynników, przyczyn
-� przeszkadza w efektywności -� optymalnie przyczynia się do
efektywności, jak i jej szkodzi
-� zadaniem kierownika jest eliminacja
konfliktu -� zadaniem kierownika jest optymalne
pokierowanie konfliktem
-� cel: likwidacja konfliktu
-� cel: optymalny poziom konfliktu,
umiarkowany
Dynamika konfliktów: początek  pojedynczy przedmiot sporu, następnie się rozrasta, pojawiają się
inne spory;
kompromis, negocjacje, ustępstwa
15.01.2015
Patologia społeczna  zespół zjawisk negatywnych dotyczący jednostek, jak i grup
Często wiąże się z przestępczością, dewiacjami itp.
Może być rozpatrywana np. w ujęciu jednostkowym i wiązać się z:
-� narkomanią
-� alkoholizmem
-� lekomanią
-� prostytucją
-� środkami odurzającymi
-� dewiacjami seksualnymi
-� samoniszczeniem się
-� przestępczość
Dewiacja  pierwotna i wtórna (nieodnotowywane  pierwotne)
Przestępczość  przeciwko osobie, mieniu&
z punktu widzenia psychologii  dlaczego?
przyczyny biologiczne, psychologiczne, socjologiczne, społeczne
wg teorii
-� wrodzone cechy
-� urodzenie
-� emocje (zbrodnie popełniane w afekcie)
-� środowisko społeczne (np. grupy rówieśnicze)
-� *przestępczość  białych kołnierzyków
Samobójstwa
Patologie  szeroka gama zjawisk, zachowania niezgodne z obowiązującymi wzorcami działania