Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
ANALIZA FINANSOWA PRZEDSI
BIORSTWA
Mirosław Kobyłecki
Skład i łamanie:
Patrycja Kierzkowska
Korekta:
Anna Matusewicz
Wydanie pierwsze, Toruń 2005
ISBN: 83-60320-11-X
Wszelkie prawa zastrzeżone!
Autor oraz Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, by informacje zawarte w tej publikacjach
były kompletne, rzetelne i prawdziwe. Autor oraz Wydawnictwo Escape Magazine nie
ponoszą żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikające z wykorzystania
informacji zawartych w publikacji lub użytkowania tej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w publikacji są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądz

towarowymi ich właścicieli.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie całości lub fragmentu w jakiejkolwiek
postaci jest zabronione. Kopiowanie, kserowanie, fotografowanie, nagrywanie,
wypożyczanie, powielanie w jakiekolwiek formie powoduje naruszenie praw autorskich.
Drukowanie publikacji dla własnych potrzeb przysługuje tylko osobie, która nabyła to dzieło.
darmowy fragment
Wydawnictwo Publikacji Elektronicznych Escape Magazine
ul. Spokojna 14
28-300 Jędrzejów
e-mail: [e-mail]
www: http://www.escapemag.pl
Ebooka dostarczył serwis www.ebooki.jelcyn.com
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
S P I S T R E Åš C I
Wprowadzenie & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ... 4
Rozdział 1. Teoria w pigułce & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..... 6
Rozdział 2. Bierzemy do ręki sprawozdanie finansowe ......................................& ....... 14
1. Czego spodziewamy siÄ™ po lekturze bilansu? ........................................ 14
2. Czego dowiemy się czytając rachunek zysków i strat? ......................... 19
Rozdział 3. Analiza rentowności & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. 24
1. Uwagi wprowadzajÄ…ce ............................................................................ 24
2. Rachunek zysków i strat ......................................................................... 26
3. Analiza wpływu poszczególnych elementów tworzenia wyniku
finansowego na ten wynik (c.d. analizy rentowności) ........................... 31
Rozdział 4. Analiza sytuacji finansowo-majątkowej ( płynności finansowej )............ 36
1. Pionowa analiza bilansu: aktywa ........................................................... 36
2. Pionowa analiza bilansu: pasywa........................................................... 38
3. Analiza pozioma bilansu ........................................................................ 41
4. Analiza rotacji (obrotowości) ................................................................ 42
5. Wskaz
nikowa analiza płynności finansowej ......................................... 43
6. Analiza przepływów pieniężnych .......................................................... 44
Rozdział 5. Przykład oparty na pełnych sprawozdaniach & & & & & & & & & & .... 46
1. Ocena jednostki na podstawie lektury sprawozdań, czyli bierzemy
do ręki sprawozdanie i ........................................................................... 46
2. Analiza finansowa Spółki  ATUT ....................................................... 51
3. Analiza finansowa Spółki  GOLAS ..................................................... 66
Załączniki:
1. Bilans Spółki  ATUT ............................................................................................... 76
2. Rachunek zysków i strat Spółki  ATUT ................................................................. 79
3. Bilans Spółki  GOLAS ............................................................................................ 80
4. Rachunek zysków i strat Spółki  GOLAS ................................................................ 83
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
WPROWADZENIE
Ocena (ekonomiczna) przedsiębiorstwa wiąże się ściśle z analizą ekonomiczną, a
najczęściej z jej działem  analizą finansową. Przeprowadzenie pełnej analizy
ekonomicznej lub choćby analizy finansowej jest praco- i czasochłonne. Tymczasem, dzisiaj
wszyscy się śpieszą! Każdy, kto ma potrzebę szybkiej oceny przedsiębiorstwa, będzie
nerwowo przydeptywał nogami, gdy analityk rozłoży mu przed oczami cały, wielki plan
przeprowadzenia analizy finansowej, nie mówiąc już o analizie ekonomicznej.1 Poza tym,
wiele osób (np. menedżerowie, członkowie rad nadzorczych, gracze giełdowi) chcą często
samodzielnie,  osobiście dokonać wglądu w sprawozdania finansowe, przygotowane przez
komórkę rachunkowości.
Wszystko to zrodziło potrzebę dokonania wyboru metod, technik i instrumentów
analizy finansowej tak, aby w sposób możliwie najszybszy (ekspresowy) można było ocenić
całokształt działalności przedsiębiorstwa.
Tego  wyboru dokonano właśnie w niniejszej książce. Autor postawił sobie za cel,
aby przy pomocy tej książki ekonomiści (szczególnie mniej doświadczeni) i nie-ekonomiści
mogli szybko i samodzielnie, bez potrzeby uciekania się do częstych porad analityków (jeśli
w ogóle są pod ręką) ocenić przedsiębiorstwo, by mieć własne przemyślenia co do
ekonomicznej jakości firmy, by samemu zobaczyć, co kryją sprawozdania.
Dla oceny ekonomicznej przedsiębiorstwa wystarczą dwa roczne sprawozdania:
bilans i rachunek zysków i strat. Już słyszę głosy: -  A
atwo powiedzieć, tylko  drobiazg
- trzeba najpierw poznać treść bilansu&  Poniekąd tak, ale przecież każdy, kto choć trochę
ma do czynienia ze sprawami przedsiębiorstwa, z oceną jego działalności, powinien zapoznać
się z treścią poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat. Z początku pójdzie
to trochę& opornie, ale drugi, trzeci raz będzie już o wiele lepiej.
1
Analiza ekonomiczna ma szerszy zakres od analizy finansowej, która jest częścią tej pierwszej. Najkrócej
mówiąc, analiza ekonomiczna obejmuje  poza analizą finansową  także analizę techniczno-ekonomiczną. Zatem,
oprócz analizy finansowej, znajdziemy w analizie ekonomicznej także np. analizę wykorzystania środków trwałych,
maszyn, analizę wydajności pracy itd. Jednakże już tylko z analizy finansowej można wiele dowiedzieć się o jakości
pracy przedsiębiorstwa, w tym szczególnie jego kierownictwa. W zależności od wyników analizy finansowej, można
pewne aspekty działalności przedsiębiorstwa głębiej przeanalizować  stosując w tym celu właśnie analizę
ekonomicznÄ….
Trzeba podkreślić, że analiza finansowa wykorzystuje metody i techniki analizy ekonomicznej, której 
przypomnijmy  jest działem.
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Wcale nie trzeba znać wszystkich pozycji bilansu i rachunku zysków i strat, by ocenić
przedsiębiorstwo! W tym miejscu rada najważniejsza: trzeba  zwłaszcza w początkach 
poznać kilka pozycji bilansu oraz kilka pozycji rachunku zysków i strat, by niez
le dawać sobie
radę z oceną. W toku wykładu będą podane te  kilka pozycji .
Czegóż takiego mamy doszukiwać się w tych dwóch podstawowych sprawozdaniach
rocznych? Otóż, musimy dowiedzieć się z tych sprawozdań przede wszystkim:
" jak kształtuje się rentowność przedsiębiorstwa (z rachunku zysków i strat),
" jakie czynniki wpłynęły na takie a nie inne ukształtowanie się rentowności
(z rachunku zysków i strat),
" jak kształtuje się sytuacja finansowo-majątkowa przedsiębiorstwa (z bilansu),
" jak kształtuje się płynność finansowa przedsiębiorstwa (z bilansu),
" jakie są tendencje (trendy) w zakresie rentowności, sytuacji finansowo-majątkowej
i płynności finansowej przedsiębiorstwa (co najmniej w ostatnich dwóch latach).
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Rozdział 1
Teoria w pigułce
Zadaniem analizy finansowej jest ocena stanu, struktury, dynamiki i związków
przyczynowo-skutkowych w zakresie finansowej strony działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem oceny wpływu czynników kształtujących
wynik finansowy jednostki i oceny płynności finansowej firmy.
Najczęściej stosowaną w analizie finansowej metodą jest metoda porównań:
" w czasie, np. porównanie wykonania za rok 2004 do wykonania za rok 2003,
" do planu, np. wykonanie za dany okres zysku w stosunku do planu zysku na ten okres,
" w przestrzeni, np. porównanie kosztów operacyjnych na 1.000 zł przychodów ze
sprzedaży między przedsiębiorstwami tej samej branży
Najczęściej stosowanym w analizie finansowej wskaz
nikiem jest wskaz
nik
dynamiki, który służy też do obliczenia wskaz
nika wzrostu.
Dane, będące przedmiotem analizy finansowej, należy  jeśli jest to konieczne 
doprowadzać do porównywalności. Konieczność taka występuje, gdy:
" mamy do czynienia z inflacją (głównie wtedy, gdy stopa inflacji jest istotna),
" w okresie analizowanym wystąpiły zmiany organizacyjne przedsiębiorstwa, takie np.
jak sprzedaż/zakup wydziału produkcyjnego,
" wystąpiły przyczyny metodologiczne, np. zmiany w systemie rozliczania kosztów.
W czasie przeprowadzania analizy finansowej wykorzystuje siÄ™:
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
1) liczby bezwzględne (absolutne), w tym: jednostki naturalne (kilogram, metr, sztuka)
oraz jednostki pieniężne (np. wielkość kosztów, przychodów, zysku),
2) liczby względne (stosunkowe), tj. wskaz
niki obrazujące relacje między co najmniej
dwoma zjawiskami, np. udział zobowiązań w pasywach ogółem obliczamy:
zobowiÄ…zania 400.000
------------------------- = ------------------ = 0,31
pasywa ogółem 1.300.000
wyrażony zaś w procentach:
zobowiÄ…zania 400.000
------------------------- x 100 % = ---------------- x 100 % = 31 %
pasywa ogółem 1.300.000
Analiza finansowa wykorzystuje metody analizy ekonomicznej, z których najczęściej
stosowaną jest metoda porównań. Porównujemy zjawiska jednorodne, np. przychody
do przychodów, koszty własne do kosztów własnych oraz za analogiczny okres czasowy,
np. porównujemy dane z dwóch tych samych kwartałów (np. za III kw. 2005 r. i za III kw.
2004 r.) lub z lat.
Tak więc:
1) porównując w czasie  stosujemy wskaz
niki dynamiki oraz wskaz
niki wzrostu;
porównujemy poziom danego zjawiska stwierdzony co najmniej w dwóch momentach (albo
okresach) czasowych, np.:
- stan należności na 31.12.2003 r. (moment czasowy) = 12.000 zł,
- stan należności na 31.12.2004 r.= 15.000 zł.
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
StÄ…d:
wskaz
nik dynamiki 15.000
(w procentach) = ------------- x 100 % = 125 %
12.000
wskaz
nik wzrostu (w procentach) = 125 % - 100 % = 25 %
Zwróćmy uwagę, że wskaz
nik wzrostu obliczamy jako różnicę:
wskaz
nik dynamiki  100 %.
Oto inny przykład:
- zysk netto za rok 2004 = 124.000 zł
- zysk netto za rok 2003 = 92.000 zł,
StÄ…d:
124.000
wskaz
nik dynamiki = ----------------- x 100 % = 135 %
92.000
wskaz
nik wzrostu (w procentach) = 135 % - 100 % = 35 %
Uwaga!
" wskaz
nik spadku  gdy wskaz
nik wzrostu ma wartość ujemną;
" wskaz
niki tempa wzrostu (tempa spadku) - tak nazywamy zamiennie
wskaz
niki wzrostu (spadku), np. tempo wzrostu zysku netto w powyższym
przykładzie wynosi 35 % rocznie. Pojęcie  wskaz
nik tempa jest bardziej
odpowiednie w sytuacjach, gdy badania odnoszą się do większej liczby
okresów (kwartałów, lat); używa się wówczas zwrotów np. średnioroczny
wskaz
nik tempa wynosił x %.
Porównując w czasie, trzeba - na ogół - pamiętać o konieczności doprowadzenia
danych do porównywalności z następujących względów:
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
a) finansowych  w określonym czasie mogła nastąpić zmiana cen, taryf (czynniki
inflacyjne).
PRZYKA
AD 1 :
Przychody ze sprzedaży ukształtowały się w I kw. w firmie  REWIA :
- 1997 r. = 140 mln zł,
- 1998 r. = 156 mln zł,
przy czym, wskaz
nik inflacji (przykładowo) 1998/1997 r. = 11 %.
Doprowadzone do porównywalności przychody za I kw.1997 r. wynoszą:
140 mln zł x 111 % = 155,4 mln zł.
Porównujemy teraz przychody faktyczne za I kw. 1998 r. z przychodami za I kw. 1997
r. doprowadzonymi do porównywalności:
Wskaz
nik dynamiki 156,0 mln zł
przychodów = ------------------- x 100 % = 100,4 %
(skorygowany) 155,4 mln zł
Z obliczeń wynika, że przychody w firmie  REWIA w zasadzie nie wzrosły (wzrost wynosi
0,4 %), mimo iż faktyczne przychody w I kw.1998 r. były wyższe o ponad 11 %.
Trzeba też podkreślić, iż nie zawsze istnieje potrzeba doprowadzenia do
porównywalności ze względów finansowych. Jeśli zmiany cen, taryf itd. były minimalne albo
nie wystąpiły w ogóle  wówczas błąd obliczeń będzie tak minimalny, że szkoda czasu i
nakładu pracy, by obliczenia doprowadzać do tak ścisłej dokładności. Zresztą, analiza
finansowa  nie rozlicza (w sensie  co do złotówki jak np. kontrola magazynu) lecz bada
tendencje w zakresie zjawisk gospodarczo-finansowych; w analizie finansowej można więc
 nie przesadzać z dokładnością obliczeń.
b) organizacyjnych  gdy miały miejsce takie zmiany organizacyjne, jak np.
zlikwidowanie (lub uruchomienie) w przedsiębiorstwie linii produkcyjnej, zakładu
produkcyjnego itd.
PRZYKA
AD 2 :
Spółka  KLARA wyprodukowała wyroby o wartości:
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
- w 2000 r. = 258 mln zł,
- w 2001 r. = 218 mln zł.
1 stycznia 2001 r. sprzedano jeden z zakładów Spółki -zakład wytwarzający 22 % produkcji
Spółki. Z tego względu wartość produkcji roku poprzedniego, tj. 2000 doprowadzamy do
porównywalności.
obliczamy wartość produkcji, jaką w roku 2000 wytworzył sprzedany zakład:
258 mln zł
--------------- x 22 % = 56,8 mln zł
100 %
wartość produkcji roku 2000doprowadzona do porównywalności wynosi:
258 mln zł  56,8 mln zł = 201,2 mln zł.
Powyższe obliczenia umożliwiają nam przeprowadzenie dalszej analizy przychodów:
Wskaz
nik dynamiki 218 mln zł
przychodów (2001/2000) = ---------------------- x 100 % = 108,3 %
201,2 mln zł
Gdybyśmy nie doprowadzili wartości produkcji 2000 r. do porównywalności, błędny wskaz
nik
dynamiki wynosiłby:
218 mln zł
------------------- x 100 % = 84,5 %
258 mln zł
Wyciągnęlibyśmy więc błędny wniosek, jakoby w Spółce KLARA nastąpił w roku 2001
spadek wartości produkcji aż o 15,5 % w stosunku do roku 2000;
c) metodologicznych  konieczność doprowadzenia do porównywalności z tego względu
może wynikać ze zmian w metodologii ustalania pewnych wielkości; zmiany systemu
rozliczania kosztów, zmiany sposobu naliczania amortyzacji, zmian w zasadach ewidencji
księgowej.
PRZYKA
AD 3.:
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Suma kosztów bezpośrednich wyrobu  A wynosiła:
- w marcu 2001 r. = 14 mln zł,
- w marcu 2002 r. = 22 mln zł.
W styczniu 2002 r. zmieniono w firmie sposób rozliczania amortyzacji: odniesiono w koszty
wydziałowe amortyzację od części maszyn, która dotychczas była odnoszona w
koszty bezpośrednie wyrobu  A
(amortyzacja od tej części maszyn w styczniu 2001 r. wynosiła 1,1 mln zł).
Koszty bezpośrednie wyrobu  A w marcu 2001 r.  doprowadzone do porównywalności 
wynosiły:
14 mln zł  1,1 mln zł = 12,9 mln zł.
Możemy teraz obliczyć np. wskaz
nik dynamiki kosztów bezpośrednich wyrobu  A :
22,0 mln zł
--------------------- x 100 % = 170,5 %
12,9 mln zł
Jest to bardzo wysoki wskaz
nik dynamiki kosztów. Jeśli takiemu wskaz
nikowi nie towarzyszy
odpowiedni (lub wyższy) wzrost sprzedaży produktów  firmę należy ocenić negatywnie,
2) porównując do planu  mają tu zastosowanie także wskaz
niki dynamiki
i wskaz
niki wzrostu,
3) porównując w przestrzeni dokonujemy tzw. porównań międzyzakładowych,
np. zysk netto w przedsiębiorstwach tej samej branży i za ten sam okres,
np. za rok, kwartał, okres pięcioletni itd.; mają tu zastosowanie także
wskaz
niki dynamiki i wskaz
niki wzrostu.
Należy podkreślić, iż można porównywać zjawiska jednorodne i za taki sam okres,.
Porównujemy np. koszty finansowe za I kw. 2002 r. z kosztami finansowymi za I kw. 2001
r., wskaz
nik rotacji (obrotowości) należności za rok 2002 z wskaz
nikiem rotacji należności
za rok 2001 itd.
Oprócz wspomnianych wskaz
ników (wskaz
niki dynamiki i wskaz
niki wzrostu) w toku
przeprowadzania analizy finansowej wykorzystujemy też wiele rozmaitych wskaz
ników, jak
np. wskaz
niki struktury, wspomniane wskaz
niki rotacji, wskaz
niki płynności finansowej,
które  opisują badane zjawisko zgodnie z nazwą wskaz
nika.
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Treść i interpretacje tych wskaz
ników są następujące:
1) FunkcjonujÄ… dwa rodzaje wskaz
ników rotacji (obrotowości):
a) wskaz
niki rotacji w dniach  określają, co ile dni następuje obrót
(wymiana) należności, zapasów, zobowiązań bieżących  te elementy bilansu podlegają
najczęściej analizie rotacji;
wskaz
nik rotacji średni stan Eb x ilość dni w okresie
w dniach = -------------------------------------------------------------------
/Rd/ najczęściej przychód ze sprzedaży za okres w liczniku
gdzie:
- średni stan ustalamy przez podzielenie przez 5 sumy stanów (np. zapasów)
na początek roku oraz na koniec poszczególnych kwartałów; bywa (gdy
nie dysponujemy odpowiednimi danymi), że posługujemy się uproszczonym
średnim stanem, który stanowi połowę sumy stanu (np. zapasów) na początek
i na koniec roku (lub innego okresu);
- Eb  wartość elementu bilansu, dla którego oblicza się wskaz
nik rotacji, np.
zapasów, należności, zobowiązań bieżących;
- ilość dni w okresie  przyjmuje się: dla roku 360 dni; dla 3 kwartałów
270 dni; dla kwartału 90 dni. Zatem, ilość dni w okresie musi być
odpowiednia dla okresu badanego;
- przychód ze sprzedaży za okres ujęty w liczniku  chodzi o przychód
ze sprzedaży za okres, który odpowiada ilości dni, jakie ujęto w liczniku
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
ułamka (w/w wzoru);
b) wskaz
nik rotacji w razach  wskazuje, ile razy w roku ( w innym okresie)
następuje obrót określonego elementu bilansu (najczęściej zapasów, należności i
zobowiązań):
wskaz
nik rotacji przychody ze sprzedaży
w razach = ----------------------------------
(Rr) średni stan Eb
2) wskaz
nik struktury (udziału), wskazuje, jaki jest udział określonego elementu w całości
badanego zjawiska, np.: w firmie  GA
AZ stwierdzono:
- kapitał własny = 240.000 zł = 46,2 % udziału
- zobowiązania = 280.000 zł = 53,8 %
Razem pasywa = 520.000 zł = 100,0 %
wielkość elementu
A więc, wskaz
nik struktury = ------------------------------
wielkość całości
wielkość elementu
Natomiast procentowy wskaz
nik struktury = ---------------------------- x 100 %
wielkość całości
c) tzw. wskaz
niki specjalistyczne - wielkości względne, które wyrażają  jak
inne wskaz
niki - stosunek dwu lub więcej zjawisk ekonomicznych. Należą tu
przykładowo: wskaz
niki płynności finansowej ( bieżącej i szybkiej ) , wskaz
niki
rentowności, wskaz
niki zadłużenia i inne.
Wskaz
niki mogą być porównywane:
- w czasie,
- do planu,
- w przestrzeni (między przedsiębiorstwami).
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Rozdział 2
Bierzemy do ręki sprawozdanie
finansowe&
1. Czego spodziewamy siÄ™ po lekturze bilansu?
Musimy wiedzieć przede wszystkim, że bilans przedstawia dane na określony dzień.
Bilans jest jakby fotografiÄ… majÄ…tku i z
ródeł jego finansowania na określony moment
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
czasowy (na określony dzień). Najczęściej bilans jest sporządzany na koniec roku
obrotowego (który  na ogół  pokrywa się z rokiem kalendarzowym). Bilans jest
sporządzany także na początku działalności, na koniec działalności (bilans likwidacyjny) oraz
w związku ze zmianą formy organizacyjnej przedsiębiorstwa lub też ze zmianą właściciela
(zbycie przedsiębiorstwa lub jego tzw. zorganizowanej części, np. oddziału, zakładu).
Biorąc bilans do ręki interesuje nas w pierwszej kolejności:
a. Czy kapitał własny przedsiębiorstwa jest dodatni, czy ujemny?
Pozycja bilansu  Kapitał własny jest sumą kilku pierwszych pozycji  PASYWÓW bilansu,
które (pasywa) nazywa się też:  z
ródłami finansowania majątku albo  z
ródłami pochodzenia
majątku . Pasywa bilansu przedstawiają to samo, co aktywa! Z tą jednak różnicą, że
jeśli aktywa (składniki majątku) stanowią ujęcie rodzajowe majątku przedsiębiorstwa
(środki trwałe, zapasy, należności, środki pieniężne itd.), to pasywa są ujęciem
właścicielskim majątku, wskazują na z
ródła finansowania (nazywane też  z
ródłami
pochodzenia ) tego majątku. Jeśli np. bilans spółki wykazuje:
1) po stronie aktywów:
" środki trwałe = 200.000 zł
" zapasy = 80.000 zł
" należności = 20.000 zł
" środki pieniężne = 5.000 zł
Razem AKTYWA = 305.000 zł
2) po stronie pasywów:
" kapitał własny = 220.000 zł = 72 %
" zobowiązania = 85.000 zł = 28 %
Razem PASYWA = 305.000 zł = 100 %
To oznacza to, że majątek (aktywa) o wartości bilansowej = 305.000 zł są sfinansowane:
- w 72 % - przez właścicieli przedsiębiorstwa,
- w 28 % - przez kapitał obcy (banki, kontrahenci, pracownicy, inni).
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Jeśliby kapitał własny był ujemny, to oznaczałoby, że przedsiębiorstwo jeśli jeszcze
nie jest, to bardzo łatwo i szybko może znalez
ć się w stanie upadłości! Ujemny kapitał
własny świadczy bowiem o tym, że zobowiązania (długi) są wyższe od wartości bilansowej
majątku przedsiębiorstwa. Inaczej mówiąc: majątku nie wystarcza na pełne pokrycie
zadłużenia.
Ujemny kapitał własny świadczy o słabości finansowej przedsiębiorstwa, o
trudnościach w terminowym regulowaniu (spłacie) zobowiązań, wreszcie o zmniejszonym
zaufaniu do przedsiębiorstwa przez rozmaitych jego kontrahentów: dostawców, odbiorców,
zleceniodawców, banków i in.
b. Czy  w przypadku, gdy kapitał własny nie jest ujemny - jego kwota jest
zbliżona (lub wręcz równa) kwocie kapitału zakładowego?
Gołym okiem widać, czy kapitał własny jest większy, równy, czy mniejszy od kapitału
zakładowego (podstawowego). Widzimy też, czy kapitał własny  choć dodatni  jest istotnie
wyższy od kapitału podstawowego (zakładowego), czy też jest doń wielkością zbliżony. Jeśli
kapitał własny jest zbliżony (lub wręcz równy) kapitałowi zakładowemu, to jest to już
wyraz
ny sygnał, że w przedsiębiorstwie dzieje się coś złego i to od paru lat! Bowiem, na
kapitał własny  co widać, trzymając w ręku bilans  składają się inne jeszcze elementy poza
kapitałem podstawowym. Jeśli więc kapitał zakładowy jest równy kapitałowi podstawowemu,
oznacza to, że:
" albo brak jest pozostałych (poza kapitałem podstawowym) elementów kapitału
własnego; tak jest po paru latach ponoszenia strat
" albo poza kapitałem zakładowym są jeszcze inne elementy kapitału własnego, z tym że
jednocześnie występują straty: czy to z lat ubiegłych, czy to z roku bieżącego.
c. Które składniki kapitału własnego zaważyły na takim a nie innym jego
ukształtowaniu się? Interesuje nas zwłaszcza sytuacja, gdy kapitał własny jest ujemny
albo, gdy jest zbliżony wielkością do kapitału zakładowego.
Trzymając w ręku bilans  niejako  z marszu można określić te składniki kapitału własnego,
które najbardziej wpływają na poziom tego kapitału. Takie  dochodzenie prowadzimy
zwłaszcza, gdy kapitały własne są ujemne lub zbliżone wielkością do kapitału zakładowego
(pamiętajmy, że analityka interesują przede wszystkim zjawiska negatywne).
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Zatem badamy:
" czy są straty (z lat ubiegłych lub/i z roku bieżącego),
" czy występują pozostałe elementy kapitału własnego (zwłaszcza kapitał zapasowy i
kapitał rezerwowy).
Brak kapitału zapasowego świadczy, że został on już zużyty na pokrycie strat. Negatywnie 
oczywiście  oceniamy także występowanie strat.
d. Czy suma kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych (suma ta
nazywa się: kapitał stały) jest wyższa, równa, czy niższa od wartości
bilansowej aktywów trwałych (pozycja A. aktywów bilansu)?
To porównanie jest bardzo ważne, gdyż aktywa trwałe  jako powolne ( ociężałe ) w
zamianie ich na gotówkę (czyli mają niską płynność finansową) powinny być, dla
bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorstwa, finansowane kapitałem długoterminowym
(stałym), którym jest suma kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych. Gdyby zaś
kapitał stały był mniejszy od aktywów trwałych, oznaczałoby to, że część aktywów trwałych
jest finansowana zobowiązaniami krótkoterminowymi (bieżącymi). A to już jest pewien
paradoks ekonomiczno-finansowy, gdyż wymagające szybkiej spłaty zobowiązania bieżące
(ich część)  skazane byłyby na zbycie ociężałych w sensie płynności finansowej aktywów
trwałych.
Jeśli natomiast kapitał stały (wspomniana wyżej suma kapitału własnego i zobowiązań
długoterminowych) jest większy od aktywów trwałych, wówczas część tego kapitału
finansuje część majątku obrotowego (aktywów obrotowych). A to oznacza również, iż
zobowiązania krótkoterminowe są mniejsze od aktywów obrotowych, co z punktu widzenia
płynności finansowej trzeba ocenić pozytywnie.
Przy okazji trzeba zaznaczyć, że wspomniana nadwyżka aktywów obrotowych nad
zobowiązaniami krótkoterminowymi nazywa się kapitałem pracującym (working capital). Z
zasady kapitał pracujący  co ciekawe  równy jest nadwyżce kapitału stałego nad aktywami
trwałymi.
Złą sytuację finansową przedsiębiorstwa sygnalizuje ujemny kapitał pracujący, który
oznacza niedobór (niewystarczającą wielkość) aktywów obrotowych dla pokrycia zobowiązań
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
krótkoterminowych. Inaczej mówiąc, gdy kapitał pracujący jest ujemny, zobowiązania
bieżące są wyższe od aktywów obrotowych. Ta nadwyżka właśnie  skazana jest na pokrycie
ociężałymi pod względem płynności finansowej aktywami trwałymi.
e. Czy aktywa obrotowe są wyższe, równe, czy mniejsze od zobowiązań
bieżących?
W zasadzie już omówiliśmy (w punkcie d.) relację aktywów obrotowych do zobowiązań
krótkoterminowych. W tym miejscu podsumujemy tylko, że:
" jeśli aktywa obrotowe są wyższe od zobowiązań bieżących  to jest to oceniane
pozytywnie, gdyż z jednej strony oznacza to, że część aktywów obrotowych jest
finansowana kapitałem stałym, nie wymagającym szybkiej spłaty; występuje więc
dodatni kapitał pracujący;
" gdy aktywa obrotowe są równe zobowiązaniom bieżącym  wówczas nie ma kapitału
pracującego, a sytuacja finansowa przedsiębiorstwa jest  na krawędzi bezpieczeństwa;
inaczej mówiąc, jest to sygnał, że niewiele brakuje do powstania złej sytuacji finansowej,
bo w tę właśnie stronę sytuacja już się rozwija (przecież na początku działalności
przedsiębiorstwa była nadwyżka aktywów obrotowych w stosunku do zobowiązań
bieżących);
" gdy zaś aktywa obrotowe są mniejsze od zobowiązań bieżących  wówczas kapitał
pracujący jest ujemny, czego konsekwencje już opisaliśmy.
PRZYKA
AD 4.
Prezes spółki akcyjnej  REWIA wziął do ręki następujący bilans sporządzony na dzień
31.12.2004 r.( dla przejrzystości podano wersję skróconą):
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
A K T Y W A P A S Y W A
A. Aktywa trwałe 2.300.000 A. Kapitał własny 1.400.000
I. Wartości I. Kapitał (fundusz) 1.800.000
niematerialne i prawne 45.000 podstawowy(zakładowy)
II. Rzeczowe aktywa 2.200.000 II. Kapitał (fundusz) -
trwałe zapasowy
III. Należności - III. Kapitał (fundusz) 200.000
długotermin. z aktualizacji wyceny
IV. Inwestycje 55.000 IV. Pozostałe kapitały -
długotermin. (fundusze) rezerwowe
V. DÅ‚ugotermin. - V. Zysk (strata) z lat (500.000)
rozliczenia ubiegłych
międzyokresowe
B. Aktywa obrotowe 1.100.000 VI. Zysk (strata) netto (100.000)
I. Zapasy 680.000 B. ZobowiÄ…zania 2.000.000
i rezerwy na
zobowiÄ…zania
II. Należności 220.000 I. Rezerwy na -
krótkotermin. zobowiązania
III. Inwestycje 140.000 II. ZobowiÄ…zania 600.000
krótkotermin. długoterminowe
IV. Krótkotermin. 60.000 III. Zobowiązania 1.400.000
rozliczenia krótkoterm.
IV. Rozliczenia -
międzyokresowe
międzyokresowe
Razem AKTYWA 3.400.000 Razem PASYWA 3.400.000
Co przede wszystkim zauważył w bilansie prezes  REWII ? Otóż dostrzegł on bardzo ważne
dla oceny spółki zjawiska:
" kapitał własny jest mniejszy (o 400.000 zł) od kapitału podstawowego (zakładowego),
" spowodowały to straty netto, notowane przez spółkę w latach ubiegłych (nie ma już
nawet śladu po kapitale zapasowym i pozostałych kapitałach rezerwowych, co świadczy,
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
że spółka od lat notuje straty). Straty wystąpiły także w roku bieżącym (tj. w roku,
którego dotyczy bilans),
" kapitał stały, czyli suma kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych (1.400.000 +
600.000 = 2.000.000) jest niższa od aktywów trwałych (= 2.300.000). Oznacza to, że
aktywa trwałe są po części, tj. w kwocie 300.000 zł (2.300.000  2.000.000 = 300.000)
finansowane zobowiązaniami krótkoterminowymi,
" zobowiązania krótkoterminowe (zwane też bieżącymi) są wyższe od aktywów
obrotowych, co świadczy, że do terminowej spłaty tych zobowiązań trzeba zbywać
aktywa trwałe, które cechuje powolna płynność finansowa; wniosek stąd, że
zobowiązania krótkoterminowe nie będą mogły być spłacane terminowo, co grozi
dalszymi stratami (odsetki).
2. Czego dowiemy się czytając rachunek zysków i strat?
Rachunek zysków i strat (zwany także  rachunkiem wyników ) ukazuje nam
wszystkie elementy, jakie złożyły się na określone ukształtowanie się wyniku
finansowego. Jest więc rachunek zysków i strat sprawozdaniem do badania rentowności
przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo może wybrać jeden z dwóch rodzajów rachunku zysków i strat:
vð kalkulacyjny rachunek zysków i strat albo
vð porównawczy rachunek zysków i strat.
Generalnie można powiedzieć, że rachunek zysków i strat zawiera:
1. elementy zwiększające wynik finansowy:
" przychody ze sprzedaży netto,
" pozostałe przychody operacyjne,
" przychody finansowe,
" zyski nadzwyczajne
2. elementy zmniejszajÄ…ce wynik finansowy:
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
" koszty działalności operacyjnej2,
" pozostałe koszty operacyjne,
" koszty finansowe,
" straty nadzwyczajne,
" podatek dochodowy i inne obciążenia wyniku finansowego.
Ostatecznie, wynik finansowy jest różnicą między elementami zwiększającymi wynik
finansowy i elementami zmniejszajÄ…cymi wynik finansowy.
Trzymając w ręku rachunek zysków i strat ciekawi nas przede wszystkim:
a. Jaki wynik finansowy netto (zysk netto, czy stratÄ™ netto - ostatnia pozycja w rachunku
zysków i strat) odnotowało przedsiębiorstwo za rok bieżący (tj. za rok, którego dotyczy
sprawozdanie) oraz, czy ten wynik finansowy jest większy, równy, czy mniejszy od
wyniku za poprzedni rok?
Zaczynamy więc analizę rachunku zysków i strat od pozycji ostatniej, ale najważniejszej
w tym sprawozdaniu. Układ rachunku zysków i strat rozpoczyna się od przychodów ze
sprzedaży netto (tzn. bez podatku VAT), by poprzez zmniejszenia i zwiększenia dojść do
pozycji ostatniej: wynik finansowy netto (zysk netto lub strata netto). Jest to więc
rachunkowy układ logiczny, sprzyjający ustalaniu wyniku finansowego  efektu obliczeń.
Natomiast w analizie finansowej na ogół jest tak, że zaczyna się od wielkości zagregowanej a
dopiero w toku analizy dokonuje się rozkładu tej wielkości na czynniki pierwsze, by
dowiedzieć się, co było przyczyną takiego a nie innego ukształtowania się wspomnianej
wielkości zagregowanej.
Taką zagregowaną wielkością jest właśnie wynik finansowy netto. Najpierw analizujemy
sam wynik finansowy: czy jest dodatni, czy ujemny, czy jest większy, równy, czy może
mniejszy od wyniku za rok poprzedni.
b. Jakie elementy wpłynęły na określone ukształtowanie się wyniku finansowego?
2
Pozycja o nazwie:  Koszty działalności operacyjnej występuje w porównawczym rachunku zysków i strat. W
kalkulacyjnym rachunku zysków i strat pozycję tą tworzą łącznie pozycje:  koszty sprzedanych produktów,
materiałów i towarów ,  koszty sprzedaży i  koszty ogólnego zarządu .
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
Wykonujmy tu rodzaj  dochodzenia w celu wyłuskania tych czynników (elementów),
które najbardziej pozytywnie a zwłaszcza najbardziej negatywnie wpłynęły na wynik
finansowy. Jest to cały zestaw analiz cząstkowych, jednakże na szybko, trzymając w ręku
rachunek zysków i strat możemy stwierdzić jedynie:
" które elementy zwiększające wynik finansowy wzrosły, które zmalały a które nie
uległy zmianie w stosunku do roku poprzedniego,
" które elementy zmniejszające wynik finansowy wzrosły, które zmalały a które nie
uległy zmianie w stosunku do roku poprzedniego.
Jeśli wynik finansowy stanowi stratę netto albo jest wyraz
nie mniejszy, niż w roku
poprzednim, to musimy wyszukać:
- elementy zwiększające wynik finansowy, które zmalały w stosunku
do roku poprzedniego lub/i
- elementy zmniejszające wynik finansowy, które wzrosły w stosunku do roku
poprzedniego.
PRZYKA
AD 5.
Prezes spółki  REWIA trzyma w ręku kalkulacyjny rachunek zysków i strat za rok 2004
następującej treści (przedstawiono tu wersję skróconą):
Rachunek zysków i strat za 2004 r.
Treść 2003 r. 2004 r. Dynamika %
3 : 2
1 2 3 4
1. Przychody netto ze sprzedaży 23.000.000 25.000.000 108,7
produktów, towarów i materiałów
2. Koszty sprzedanych 25.000.000 24.000.000 96,0
produktów, towarów i materiałów
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
3. Koszty sprzedaży 2.100.000 2.000.000 95,2
4. Koszty ogólnego zarządu 3.800.000 4.000.000 105,3
5. Zysk (strata) ze sprzedaży - 7.900.000 - 5.000.000 + 2.900.000 zł
6. Pozostałe przychody 14.000.000 12.000.000 85,7
operacyjne
7. Pozostałe koszty operacyjne 1.300.000 4.000.000 307,7
8. Przychody finansowe 800.000 600.000 75,0
9. Koszty finansowe 5.600.000 6.400.000 114,3
10.Zyski nadzwyczajne 400.000 1.200.000 300,0
11.Straty nadzwyczajne 3.200.000 3.700.000 115,6
12. Zysk (strata) brutto + 5.100.000 - 5.300.000 - 10.400.000 zł
UWAGA! W przypadku, gdy mamy do czynienia ze stratami, lepiej jest nie obliczać procentu
dynamiki, lecz ustalić po prostu kwotę wzrostu (spadku)  tak, jak to uczyniono w poz. 5. i
12. powyższej tabeli.
Z powyższego rachunku zysków i strat oraz dynamiki w kol. 4. tabeli (sprawozdanie
 rachunek zysków i strat nie zawiera ustaleń jak w kolumnie 4.) wynika, że:
" przychody ze sprzedaży wzrosły w roku 2004 w stosunku do roku 2003
o 8,7 %, jednocześnie nastąpił spadek (o 4 %) kosztów sprzedanych
produktów, towarów i materiałów (tj. kosztów działalności operacyjnej).
Należy to ocenić pozytywnie. Mimo to, w roku 2004 nie osiągnięto zysku,
gdyż wspomniana poprawa nastąpiła w stosunku do złych wyników w roku
2003 (koszty operacyjne były wyższe od przychodów ze sprzedaży),
" wynik finansowy za rok 2004 wzrósł w stosunku do roku 2003 o 2.900.000 zł. (o taką
kwotę zmniejszyła się strata ze sprzedaży),
" pozostałe elementy zwiększające i zmniejszające wynik finansowy tak się ukształtowały
(elementy zwiększające wynik finansowy obniżyły się natomiast elementy zmniejszające
wynik finansowy wzrosły), że mimo poprawy wyniku na sprzedaży wynik finansowy netto
za 2004 r. zmniejszył się o 10.400.000 zł, tj. z zysku za rok 2003 = 5.100.000 zł firma
odnotowała w 2004 r. stratę = 5.300.000 zł.
Wszystkie pozycje rachunku zysków i strat  pracują na ostateczną kwotę wyniku
finansowego netto. Jednakże dla oceny przedsiębiorstwa najbardziej istotne są pozycje
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
dotyczące działalności operacyjnej  tej, do prowadzenia której firma została powołana
(do działalności operacyjnej należą pierwsze cztery pozycje w/w rachunku zysków i strat).
Waga tych pozycji wynika stąd, że:
o ich wielkości mają charakter bardziej stały, niż poziomy pozostałych pozycji (szczególnie
od 6. do 11.),
o wielkości w tych pozycjach są z reguły znacznie wyższe, niż w pozostałych,
o na te pozycje przedsiębiorstwo ma większy wpływ.
Natomiast pozycje pozostałe (od 6. do 11.) są często przypadkowe, zmienne (w istotnym
stopniu) z roku na rok. Te pozycje sÄ… przede wszystkim elementami tworzenia wyniku
finansowego, natomiast w znacznie mniejszym stopniu odgrywajÄ… rolÄ™ pozycji  ocennych
przedsiębiorstwa.
Warto podkreślić, że bardzo często w pozycji 6. w/w rachunku zysków i strat ( pozostałe
przychody operacyjne ) wysoka kwota świadczy o zbyciu przez przedsiębiorstwo znacznej
wartości  niefinansowego majątku trwałego , najczęściej nieruchomości (gruntów, budynków
i budowli). Mimo że często taki  manewr chroni firmę przed stratami, rzadziej też przed
upadłością, to jednak zbycie nieruchomości nie zawsze może być ocenione pozytywnie.
Przede wszystkim dlatego, że fakt sprzedaży nieruchomości świadczy, że firma nie miała
pomysłu (najczęściej możliwości finansowych lub innych, np. możliwości zbytu produktów)
na efektywne wykorzystanie tego majątku. Często także jest tak, że sprzedając zupełnie
niezłe  kąski nieruchomości, przedsiębiorstwo zarabia na płace i wysokie premie dla
zarządu, nie bacząc, jak bardzo negatywnie takie decyzje odbiją się w niedalekiej przyszłości
na przedsiębiorstwie.
Mirosław Kobyłecki, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, http://www.escapemag.pl/
To jest naprawdÄ™ proste!
Chcę poznać sekrety analizy finansowej.
http://escapemag.pl/32-analiza-finansowa