NIEDOKRWISTOŚĆ Z NIEDOBORU ŻELAZA



E. Masłowska "Niedokrwistości�
seminarium AMB




definicja
jest to choroba ogólnoustrojowa cechująca się cechująca się Ż
stężenia HGB, oraz enzymów zawierajacych żelazo


EPIDEMIOLOGIA:

� choruje 30
40% dzieci do 2 r.ż



ETIOLOGIA:

NIEDOSTATECZNE ZAOPATRZENIE W ŻELAZO :

� mniejsze zapasy Fe z życia płodowego :

u wcześniaków i noworodków z ciąż mnogich
u dzieci matek, które w okresie ciąży miały niedokrwistość

�niedostateczna podaż Fe w diecie :

� zaburzenia wchłaniania Fe :

nawracająca, lub przewlekła biegunka
celiaklia
zespoły trzewne
nieprawidłowości anatomiczne jelit

NADMIERNE STRATY ŻELAZA :

� straty krwi :

przewlekłe krwawienia

� choroby pasozytnicze :

ZWIĘKSZONE ZAPOTRZEBOWANIE NA ŻELAZO :

okres szybkiego wzrostu u wcześniaków
okres szybkiego wzrostu w okresie dojrzewania



PATOGENEZA:

� dzienne zapotrzebowanie na żelazo (wchłonięte) :

niemowlę : 1 mg
dzieci : 1 mg
młodzież : 2
3 mg
kobieta miesiączkująca : 2 mg

� zawartość żelaza w diecie :

w normalnej diecie zawarte jest ok. 10
15 mg Fe, z czego wchłania się tylko
10
15%
mleko zawiera ok. 1
1,5 mg/l


GOSPODARKA ŻELAZEM :

w I półroczu życia gospodarka żelazem opiera się głownie na zapasach
zgromadzonych w życiu płodowym (głownie ostatnim okresie) i odłożonych z
rozpadłych krwinek czerwonych we wczesnym okresie noworodkowym



OBRAZ KLINICZNY:

OBJAWY PODMIOTOWE :

� objawy ogólne :

zahamowanie przyrostu masy ciała i wzrostu u małych dzieci
brak łaknienia
bóle i zawroty głowy
nadmierne zmęczenie i męczliwość

� zaburzenia nastroju :

złe samopoczucie
nadmierna senność
apatia, lub rozdrażnienie
upośledzenie koncentracji

� zaburzenia ze strony układu krążenia :

uczucie bicia i kołatania serca (krążenie hiperkinetyczne)

� zaburzenia ze strony układu oddechowego :

chrypka (zmiany troficzne nabłonka)
nawracające zakażenia układu oddechowego

� zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego :

� wynikają ze zmian troficznych nabłonka
ból przy połykaniu
nawracajace biegunki
zaburzenia wchłaniania
dolegliwosci dyspeptyczne (Ż wydzielania kwasu solnego w żołądku)


OBJAWY PRZEDMIOTOWE :

� skóra i jej przydatki :

bladość skóry i śluzówek
skóra szorstka
nadżerki w kącikach ust
paznokcie :
� szorstkie, kruche, łamliwe
� łyżeczkowaty kształt (koilonychia)
włosy :
� przerzedzone
� kruche, łamliwe, szorstkie
� bez połysku

� jama ustna :

bladość śluzówek
zanik brodawek językowych

� układ krążenia :

objawy krążenia hiperkinetycznego
� tachykardia
� szmery czynnościowe nad polami zastawkowymi


BADANIA DODATKOWE :

� morfologia krwi z rozmazem :

Ż HGB
Ż HCT
Ż(N) RBC
Ż MCHC, MCH (hipochromia), MCV (mikrocytoza)
Ret% zwykle Ż, lub N
RDV :
� jest miarą anizocytozy
� jeśli > 15%
� bardzo czuły wskaźnik
anulocyty - erytrocyty z rozjaśnieniem w środku

� poziom żelaza w surowicy :

zmniejszony

� poziom ferrytyny w surowicy :
obniżony, ale w przypadku stanu zapalnego może być podwyższony

� zdolność wiązania żelaza przez transferynę :

zwiększona

� poziom receptora transeryny w surowicy :

zwiększony
najczulszy wskaźnik

� badanie szpiku kostnego :

bardzo rzadko
� odsetka komórek układu czerwonokrwinkowego z zahamowaniem dojrzewania na
szczeblu erytroblasta zasadochłonnego i polichromatofilnego
brak złogów hemosyderyny w szpiku
brak syderoblastów

� kał na krew utajoną :

wykluczenie krwawienia z przewodu pokarmowego

� parametry układu krzepniecia :




ROZPOZNANIE:

�


RÓŻNICOWANIE:

INNE STANY PRZEBIEGAJACE Z NIDOKRWISTOŚCIĄ MIKROCYTARNĄ NIEDOBARWLIWĄ :

� niedokrwistość w przewlekłych zakażeniach :

wywiad
nie ma � zdolnosci wiązania żelaza przez transferynę

� talasemie :

� niedokrwistosci syderoblastyczne :

podwyższony poziom żelaza

� hemochromatoza :

RTG płuc

� wrodzony brak transferyny :

� wrodzona akumulacja żelaza w wątrobie :

� niedobór miedzi :



LECZENIE:

LECZENIE PRZYCZYNOWE :

w zależnosci od przyczyny

PREPARATY ŻELAZA :

� podawane doustnie :

preparaty Fe powodują zabarwienie stolca na czarno (brak zabarwienia świadczy o
nieprzyjmowaniu leku)
po podaniu zaleca się dokładne płukanie zębów (preparaty mogą powodować
przebarwienia zębów)
wchłanianie zwiększają :
� witamina C
� kwaśne soki
wchłanianie zmniejszają :
� duza ilość masy pokarmowej
� duża ilośc fitynianów i fosforanów
objawy nietolerancji :
� wymioty , bóle brzucha, biegunka
� są wskazaniem do zmiany preparatu
wskaźniki skuteczności leczenia (i potwierdzenie diagnozy) :
� � retiklulocytozy miedzy 1, a 2 tygodniem leczenia do 20 promili
� � stęzenia HGB o 10
20 g/l w ciągu 10 dni
leczenie prowadzi się 6
8 tygodni po normalizacji parametrów
hematologicznych, a u wcześniaków do 3 miesięcy
dawkowanie :
� 3
5 mg/kg/dobę w 3 dawkach podzielonych
preparaty :
� Hemofer in gtt. (44 mg Fe/1ml = 30 gtt)
� Hemofer prolongatum in tabl. a 105 mg Fe
� Ascofer in tabl. a. 22 mg Fe

� podawanie pozajelitowe :

wskazania :
� przewlekłe biegunki
� stany po ostrych zespołach biegunkowych
� zespoły złego wchłaniania
istnieje możliwość wystąpienia wstrząsu
podajemy głeboko i.m., aby uniknąć trwałych przebarwień
dawkowanie :
� [(HGB norma w g/l
HGB rzeczywista) : 1000] x ilść krwi krążącej x 3,4 x 1,5
� ilość krwi krązącej = 80 ml x liczba kg m.c.
� całkowitą wyliczoną dawkę (zwykle 200
300 mg) dzieli się podając co 3
5
dni u dzieci 30
50 mg, a u dorosłych 50
100 mg

DIETA :

ograniczamy :
� mleko i jego przetwory
� mąki
� kasze
podajemy :
� mięso
� jarzyny i owoce
� żółtko



POWIKŁANIA:

�


ROKOWANIE:

�


PROFILAKTYKA:

PROFILAKTYCZNE PODAWANIE ŻELAZA :

�wskazania :

bezwzględne :
� wczesniaki
� noworodki z ciąż mnogich
� dzieci matek, które w okresie ciąży miały niedokrwistość
� dzieci narażone na straty krwi w okresie okołoporodowym
� dzieci ze Ż HGB w okresie noworodkowym
względne :
� okres szybkiego wzrostu
� niedobory pokarmowe
� skłonność do krwawień

� dawka profilaktyczna :

2 mg/kg/dz
u dzieci wdrażamy profilaktykę od 3 miesiąca życia i kontynuujemy do 12 m.ż.
dzieci sztucznie karmione powinny otrzymywać mieszanki wzbogacone w Fe do
12mg/l mleka



PATRZ TEŻ:

� niedokrwistość