główna regulacja to 3 ustawy: ustawa z 16.09.1982 o pracownikach urzędów państwowych, ustawa z 18.12.1998 o służbie cywilnej oraz ustawa z 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych;
* + kodeks pracy, ustawy ustrojowe, akty wykonawcze wydane na ich podstawie oraz statuty i regulaminy organów administracji publicznej

zakres zastosowania bardzo zbliżony:
* ustawa o pracownikach urzędów państwowych i ustawa o pracownikach samorządowych
wskazanie urzędów administracyjnych, w których zatrudnione osoby (urzędnicy państwowi lub pracownicy samorządowi) oraz upoważnienie RM i właściwego do stanowienia statutu bądź regulaminu organ samorządowy do wyznaczenia stanowisk w urzędach, na których nawiązuje się stosunek pracy z pracownikiem w określonym trybie;
* ustawa o służbie cywilnej
podlegają jej urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni w urzędach administracji rządowej oraz innych urzęŹdach (np. RCSS czy aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży);

I. 3 grupy pracowników urzędów państwowych:
* urzędnicy państwowi mianowani,
* urzędnicy państwowi zatrudnieni na podstawie umowy o pracę,
* pracownicy niebędący urzędnikami państwowymi.
a)w grupie urzędników niemianowanych 2 szczególne podgrupy ("pracownicy polityczni") zatrudniane na podstawie umowy o pracę na czas określony, związany z czasem pełnienia funkcji przez osobę zajmującą kierownicze stanowisko państwowe:
-doradcy w zespole doradców członków RM;
-doradcy lub pełniący funkcje doradcze innych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, które są wybrane lub powołane na czas określony;


OBOWIĄZKI URZĘDNIKÓW PAŃSTWOWYCH
nie mają charakteru jednorodnego:
* standardy ocenne i elementy treści działalności
ochrona interesów państwa, praw i słusznych interesów obywateli - duża ogólność, stąd konieczność doprecyzowania w innych aktach normatywnych, indywidualnych (zakres czynności) czy wewnętrznych (regulaminy);
* "upłynnienie" granicy między prawem a etyką, jak obowiązek godnego zachowywania się w pracy i poza nią; nieskazitelny charakter urzędnika;
* konieczność samodoskonalenia, poprzez rozwijanie własnej wiedzy zawodowej;
* sumienne wypełnianie poleceń służbowych przełożonych - ALE: ma prawo zgłaszania zastrzeżeń, a po pisemnym ich potwierdzeniu wykonać je, zgłaszając zastrzeżenia przełożonemu swojego przełożonego. Dotyczy sytuacji: gdy polecenie wg urzędnika niezgodne z prawem, godzi w interes społeczny, zawiera znamiona pomyłki;
- bezwzględny zakaz wykonywania poleceń, których wykonanie stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami;


UPRAWNIENIA URZĘDNIKÓW PAŃSTWOWYCH:
* typowe uprawnienia pracownicze (dot. wszystkich):
- prawo do wynagrodzenia zależnego od zajmowanego stanowiska, posiadanych kwalifikacji zawodowych, jakości i stażu pracy;
- prawo do awansu, urlopów, nagród i nagród jubileuszowych, świadczeń emerytalnych, jednorazowej odprawy w razie przejścia na emeryturę lub rentę;
* inne uprawnienia:
- (mianowany) świadczenie pieniężne z budżetu państwa w razie rozwiązania stosunku pracy w przypadku likwidacji/reorganizacji urzędu na okres pozostawania bez pracy, nie dłużej niż na 6 miesięcy; obliczane jak ekŹwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.
- (każdy) wcześniejsza emerytura, jeśli rozwiązanie stosunku pracy w przypadku likwidacji/reorganizacji urzędu (inne wymogi: wiek
m.60/k.55 i posiadają wymagany okres zatrudnienia);