Oddychanie na dużych wysokościach i dużych głębokościach.
1)Oddychanie na dużych wysokościach.
Wraz ze wzrostem wysokości maleje ciśnienie parcjalne tlenu czyli jego ilość w powietrzu. Na
wysokości 13 700 m(40 mm HG w pęcherzykach) można oddychać juz tylko 100% tlenem zaś na
wysokości 14 km następuje utrata świadomości mimo podawania czystego tlenu. Natomiast przy
19 200 m ciśnienie barometryczne jest tak małe(47 mmHg), płyny ustrojowe zaczynają wrzeć w
temp. ciała. Tylko dzięki specjalnym urządzeniom można przebywać na tak dużej wysokości a
także w przestrzeni kosmicznej.
a) Choroba wysokogórska( 8  24 h) która trwa około 4-8 dni, charakteryzuje sie bólem głowy,
drażliwością, bezsennością, nudnościami i wymiotami, u osób które nie chorują na tę chorobę
spostrzega się zwiększone wydalanie moczu w przeciwieństwie do osób chorych na tą chorobę.
b) Powikłania: obrzęk mózgu(który może doprowadzić nawet do zgonu) i płuc(o charakterze
ogniskowym, ponieważ niektóre tętniczki nie mają wystarczającej ilości mięśni gładkich by sie
skurczyć)
c) Leczenie: farmakologiczne(acetazolamid, glikokortykosteroidy, nifedypina  obniza ciśnienie w
tętnicach płucnych) komory hipebaryczne i powrót na mniejszą wysokość
d) Aklimatyzacja: Zasadowica oddechowa spowodowana przez nieznaczną hiperwentylację,
przesuwa krzywą dysocjacji w lewo(więcej tlenu jest oddawane w tkankach) i hamuje
hiperwentylację która zaczyna wzrastać stopniowo przez około 4 dni i zaczyna sie maleć na skutek
pojawiającej się kwasicy mleczanowej. Występuje wzrost erytropoezy (na skutek zwiększonego
wydzielania erytropoetyny) co za tym idzie wzrost ilości krążących erytrocytów obserwuje się juz
po około 2-3 dniach. W tkankach zwiększa się ilość mitochondriów a także ilość mioglobiny.
2) Oddychanie na dużych głębokościach.
a) wzrost ciśnienia o 1 atm na każde 10 m. Ryzyko zarówno u nurków jak i u robotników
pracujących w kesonach. Na uwagę zasługuje również wzrost zainteresowania nurkowaniem wśród
zwykłych ludzi wiec każdy lekarz powinien być świadom zagrożeń związanych zagrożeń. Za
granicę uznaje sie 100(600) m w zależności od osobniczych zdolności do adaptacji.
b) toksyczność tlenu powoduje nieżyt dróg oddechowych, kaszel, uszkodzenie płuc i drgawki,
zapobiega się zmniejszając stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej do 20%.
c) Narkoza azotowa euforia, zaburzone zachowanie, zachowana sprawność manualna ale osłabione
funkcje intelektualne. Aby jej uniknąć oddycha sie mieszanką tlenu i helu.
d) Zespół neurogenny wysokiego ciśnienia  drgawki i senność, zanik fal alfa, funkcje
intelektualne nie są upośledzone za to osłabiona sprawność manualna.
e) Działanie znieczulające: azot, krytpon, ksenon, argon neon, hel. Ich działanie znieczulające
pokrywa się z ich rozpuszczalnością w tłuszczach.
Made By Gizmo for wojsk-lek.org
f) Choroba dekompresyjna. Gdy wynurzanie jest czyli powrót do ciśnienia atmosferycznego jest
stopniowy nie obserwuje się zdanych szkodliwych efektów, natomiast szybkie wynurzanie
powoduje silny ból i objawy neurologiczne, pęcherzyki pojawiające się we krwi mogą powodować
zatory w tętnicach mózgowych i rdzeniowych. Objawy pojawiają się zwykle po 10-30 min od
wynurzenia, pęcherzyki pojawiające sie w płucach powodują duszność a w tętnicach wieńcowych
uszkodzenie mięśnia sercowego. Leczenie to szybka rekompresja i następnie powolna dekompresja.
Powrót do zdrowia jest najczęściej całkowity o ile nie nastąpiły uszkodzenia fizyczne.
g) Zator płucny może wystąpić nawet przy wynurzaniu z tak małych głębokości jak 5 m.. Jego
przyczyną jest nabranie mieszanki oddechowej pod wodą a następnie szybkie wynurzenie na
powierzchnię to gaz w płucach rozpręża sie na tyle szybko ze powoduje rozerwanie żył płucnych.
Może również wystąpić na dużych wysokościach w wyniku nagłego zmniejszenia się ciśnienia
zewnętrznego na skutek np. Uszkodzenia ściany hermetycznej kabiny samolotu(dekompresja
wybuchowa).
Literatura:
W.F. Ganong: Fizjologia 2007 r.
Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka... 1990 r.
Made By Gizmo for wojsk-lek.org