23.10.2008
Triada w politologii POTRZEBA INTERES
SYSTEM WARTOŚCI
Podziały socjopolityczne
Przebiegają na tle klasowym,religijnym,etnicznym
Aby się pojawiły musi nastąpić proces polityzacji kwestii społecznej, potrzwby muszą przerodzić
się w kwestie politycznego
Podziały socjopolityczne są mechanizmem sprzyjającym konsolidacji współczesnej demokacji
Podziały:
-askryptywne(wartości gdzie nie jest możliwa negocjacja-religia)
-deskryptywne (można negocjować,podlegają gradacją)
By podział socjopolityczne zaistniał muszą pojawić się 3 etapy:
-pojawienie się empirycznie sprawdzalnej grupy społecznej któą można zdefiniować I którą
traktuje się jako zjawisko socjopoltyczne, istnieją różne kryteria podziału takiej grupy
-klasa robotnicza
-mniejszości narodowe,etniczne itp
-tożsamość grupowa wytwarzana (w krótkim) procesie kulturowym, to wytwarza system
wartośc,podział prawny I normy postępowania grupa ma określoną jakość (w postrzeganiu siebie
samej I w relacjach z innymi)np. W Wielkiej Brytani podział religijny nie jest podziałem
socojopolitycznym-rozgrywa się on w całości poza polityką
istotne jest by tożsamość grupy przekształciła się w tożsamość polityczną
-grupy dochodzą do wniosku,że dobro o które walczą można zdobyć  politycznie , chca je albo
wywalczyc albo zablokować dostęp do tego dobra dla rywali
(Szwecja jest przykładem gdzie podział religijny nie istnieje z powodu braku
rywalizacji,mianowice religia protestancka nie ma tam  rywala )
-etap organizacyjny
celem organizacji są osiągnięcia polityczne
samym wyrazem istnienia grup interesu jest tworzenie partii politycznych
EMP. wszystkie 3 podziały muszą zaistnieć żeby pojawiły się podziały społeczne
NORM. podziały od lat 60-70 działąją nazasadzie inercji
ORG. konflikt na gruncie empirycznym o kontekście normatywnym
każda z tych grup musi weść w sferę organizacyjną
Ważnym podziałem społecznym był podział socjoekonomiczny zwany klasowym, zanikł on wraz z
pojawieniem się państwa dobrobytu, bowiem robotnicy przestali być  przypisani do grupy
społecznej a do państwa. Podział socojopolityczny traci empirycne podstawy w wyniku edukacji
ludzie zaczynają inaczej mysleć:
-ludzie pracują głową nie rękoma
-klasa robotnicza schodzi na margines, na początku ekonomiczny póz
niej polityczny
-brak zabiegania o robotników sprawił,że wpadli oni w ręce partii skrajnych
W wyniku powstania panstwa dobrobytu rola klasy robotniczej maleje, państwo stało się
pracodawcą, pojawiła się a to nowa grupa-klasa średnia. Więcej podziałów socojopolitycznych w
kraju oznacza więcej partii I więcej punktów spornych.
Rodziny partii politycznych powstały w wyniku podziałów socjopolitycznych I chociaż dziś już one
nie obowiązują to na zasadzie inercji partie trwają.
-SOCJALDEMOKRACJA
-CHADECJA
30.10.2008
Zamknięty rynek wyborczy:
-partie mają monopol na daną grupę społeczną
-brak zapotrzebowania na nowe partie i nowe ruchy wyborcze
-zamrożenie systemu partyjnego
W latach 70-tych pojawiły się nowe partie,które nawiązały trwałą więz
z elektoratem, podział na
partie klasowe nie był już aktualny co nie znaczy ,że nie pozostał w świadomości wyborców.
 PODZIAA
SOCOJOPOLITYCZNY BEZ PODZIAA
U -brak partii chadeckich oznaczał zanik
podziału religijnego mimo,że istniały dwie ró,żne grupy społeczne
Hierarchizacja partii dokonała się na koniec podziałów społecznych. Konflikt socjo-polityczny
generował podziały na partie polityczne o stałym elektoracie:
-Socjaldemokracja
-Chadecja
-Liberałowie
-Konserwatyści
Podziały społeczne stworzyły  czystość rywalizacji - jasne i klarowne programy społeczno-
ekonomiczne. Póz
niej nastąpiło tzw upodobnienie programowe, a więc nie istniał tzw czysty
wybór, który pozwalałby na jednoznaczne opowiedzenie się po którejś ze stron politycznego sporu.
Partie spodziewały się coraz bardziej jednolitego społeczeństwa dlatego też ich program był
skierowany na coraz liczniejszeą grupę wyborców centrowych. Odsłoniona została w ten sposób
skrajna lewica i prawica, co spowodowało pojawienie się partii ekologicznych czy też
narodowych.W XVII narastał konflikt centrum-peryferia, obecnie pojawił się on niejako na nowo,
choć obecnie ma on podłoże ekonomiczne.
Trwała struktura systemu politycznego jest podstawą architektury polityki.
Reżim-jest to relacja między władzą wykonawczą a ustawodawczą +działanie sądów  specjalnych
Reżimy są oparte na zasadzie reprezentacji politycznej. Reżimy nie są sobie równe, nawet te o tej
samej nazwie
Reżim parlamentarny
Władza wykonawcza jest zdeterminowana poparciem parlamentu, istnieje uzależnienie od woli
parlamentu-TYLKO parlament decyduje o losach rządu
1. Rząd nie-kadencyjny
2. Rząd podlega kontroli politycznej-jest to odpowiedzialność przed parlamentem
3. Odpowiedzialność konstytucyjna:
4. WOTUM
-zaufania (Niemcy+Hiszpania)
-nieufności(kolektywne lub indywidualne)
7.11.2008
Struktura reżimu sprawia,iż te same ustroje mogą różnie wyglądać, w zależności od
właściwości danego reżimu.
SUPER CECHA-naczelna właściwość reżimu parlamentarnego
-to parlament kontroluje politycznie rząd
-rząd nie posiada żadnej kadencji (wyjątek Izrael-kadencja premiera)
-gabinet nie musi być popierany by istniał-wystarczy mu tolerowanie go przez większość
-głowa państwa jest pozbawiona uprawnień osobistych, posiada tylko funkcje ceremonialne i
reprezentacyjne, w razie kontrasygnaty, odpowiedzialność polityczna spoczywa na premierze lub
danym ministrze
Racjonalizacja parlamentu:
-ograniczenie rozdrobnienia partyjnego
-stabilność
-ograniczenie fragmentaryzacji
-progi wyborcze
Sposoby odpowiedzialności politycznej rządu przed parlamentem:
-wotum nieufności
-konstruktywne wotum nieufności
następuje jedno głosowanie jednocześnie nad odwołaniem rządu i
jednocześnie nad powołaniem nowego, wymaga to więc nie tylko większości negatywnej ale i
pozytywnej
-wotum zaufania
-jest to  prawo do rządzenia dawane rządom na początku kadencji, jest to
również sposób na rozliczenie rządu z polityki budżetowej, isteniej również rzadkostosowane
wotum na własne życzenie kiedy to premier szuka poparcia dla swej polityki b zbadać swoje
poparcie
13.11.2008
Reżimy mogą być mdyfikowane przez system partyjny. W systemach wielopartyjnych premier jest
 równym wśród równych -jest to parlamentaryzm słaby. Na rażimy wpływają również takie
czynniki jak struktura państwa (federacyjność-czynnik terytorialny) Z czasem widoczne staje się
osłabienie na rzecz rządu. Nie zmieniają się uprawnienia a tylko rola poliyczna tych instytucji..
DLACZEGO?
1. Partie masowe-prowadzi to do centralizacj-tworzenie państa narodowego-brak
aktywności obywatelskiej-pojawia się pytanie o potrzebę istnienie parlamentu któy
tylko spowalniał proces zmian-parlament z czasem coraz mniej kreował a coraz więcej
 potwierdzał -wzrost roli rządu wraz z tworzeniem się państwa dobrobytu
2. Grupy interesu-centrum decyzyjne pojawiło się w rządziea więc tam przeniósł się
lobbing-tańsze lobbowanie w rządzie niż w parlamencie (czynnik ekonomiczny)
3. UE-zrzeczenie się części uprawnień na organu UE
CHECK&BALANCE-wzajemne  wykluczanie się organów państwa co ma zmusić je
do współpracy
Reżim prezydencki
-w czystej formie nie występuje w Europie
-prezydencjalizm klasyczny USA
-separacja włądzy
-uchwalanie ustaw TYLKO kongres
-wykonanie ustawy TYLKO prezydent
-sądzą TYLKO sądy
Owy system wymaga niezwykłego konsensualizmu by nie wystąpił długotrały pat polityczny
-prezydencjalizm delegatywny (ameryka płd) prócz Chile
-brak kontynuacji poprzednika
-nieograniczone uprawnienia głowy państwa
-reżim prezyencki to katalizator przejścia na system 2-partyjny (bipolarny)
-potrzeba prawdziwych osobowości w tym systemie
Cechy formalne:
-władza parlamentarna i prezydencka wybierana w procesie wyborów, brak wpływu prezydenta na
odwołanie i powołanie parlamentu i na odwrót
-monokratyczna egzekutywa-tylko prezydent ma konstytucyjne uprawnienia egzekutywy
-odpowiedzialność konstytucyjna prezydenta
27.11.2008
Semi-prezydencjalizm to reżim konstruowany zazwyczaj pod konkretny przypadek polityczny i pod
daną sytucację na scenie politycznej. Jest to reżim niebezppieczny gdy dochodzi do kohabitacji,
ponieważ jeśli nie mamy do czynienia z politykami satnu  na poziomie to może dojść do paraliżu
systemu, co jest z
le odbierane.
W zależności od praktyki politycznej semi-prezydencjalizm może modyfikować się w strone bądz

prezydencjalizmu, bądz
parlamentaryzmu.
1. Dualizm egzekutywy-w semi-prezydencjaliz
mie-prezydent+premier
2. Powołanie parlamentu-metoda mieszana
3. Tylko parlament może odwołać premiera
Konstytucja w rozwiniętych i stabilnych systemach nie musi być często zmieniana, często
wystarczy obzyj polityczny, czy też zwykła wieloletnia praktyka.
Reżim konwentu
1. To parlament jest głównym rozgrywającym a nie rząd
2. Brak odpowiedzialności politycznej rządu (kadencja rządu)
3. Brak możliwości rozwiązania parlamentu
4. MAGICZNA FORMUA
A-4 partie stale w rządzie (2+2+1+!-rotacyjne stanowisko premiera)
5. -owa formuła ogranicza częstotliwość przeprowadzanie referendum
6. Silne układy korporacyjne
7. Silne związki pracodawców a nie pracobiorców
Każdy reżim ma aspekt instytucjonalny (oficjalny) oraz miękki (ideologia+moralność), brak
akceptacji wartości społecznych (brak połączonych wartości) prowadzi do iliberalizmu
GRUPY INTERESU
Partie chcą być decydentem i podejmować decyzje podczas gdy rolą grup interesu jest tylko
dotarcie do decydenta i wpłynięcie na decyzje. Partia polityczna oferuje szereg rozwiązań, posiada
szerki program, zaś grupa interesu ma kilka (o ile nie jedno) zadanie-wywalczeni maksimum dla
siebie. Nie mniej jednak istnieją również tzw partie  jednej kwestii .
Trwałość grupy interesu (ujęcie statyczne):
-promocyjne-promują wartości np. zniesienie kary śmierci-po osiągnięciu celu grupa się rozwiązuje
chyba że uda się jej znalez
ć cel zastępczy
-sekcjonalny-interesy konkretnej grupy interesu-np związki zawodowe-kloasyfikacja ta nie oddaje
zmian w działaniu związów zawodowych
Stowarzyszenia anomiczne-mafia+terroryści
Punkt dojścia do sfery władzy (ujęcie dynamiczne):
-wewnętrzne-stale dopełnienie procesu decyzyjnego-mogąstworzyć przymierze politycze
-zewnętrzne-wykluczone poza proces decyzyjny
Reżimy mogą być stworozone  pod konkretny system, mogą mieć na celu stworzenie grupom
interesu dojście do władzy-państwa anglosaskie czy też KE. Na tomiest odwrotnym przykłądem są
Niemcy.
Grupa interesu jest istotna wg swoich zasobów politycznych:
-głośność
-fachowa wiedza
-poparcie społeczne
-tradycja
-finanse
Związki współpracując z rządem mogą zdobyć jego zaufanie i mogą zostać na stale dopuszczone do
procesu decyzyjnego.
Pluralistyczny typ polityki grup interesu: Wielka Brytania +USA
-mnogość grup (walka pomiędzy nimi)
-zmienne dojście do władzy i procesu decyzyjnego
-pomysł wychodzi od grup ale realizacja należy do rządu
- otwarta rywalizacja
-technokratyczny system podejmowania decyzji
NEO-korporacjonizm:
1. Remedium na kryzysy gospodarcze i polityczne
2. Mało otwarty system tylko związkizawodowe i pracodawcy
3. Tripartyzm (komisja trójstronna) w Szwecji i Holandii brak państwa i nie mamy tripartyzmu
4. Duża koncentracja interesów (pracodawcy ipracobiorcy maj monopol na swoją grupę
społeczną)
5. Obie grupy współpracują i są dla siebie partnerem
6. Uczestnictwo grup interesu we wdrażaniu decyzji
EGZEKUTYWA
Rząd i gabinet to nie te same terminy.
Modele umocowania gabinetu:
1. Legislatywna koncepcja XIX wiek-rząd jest emanacją parlamentu, przez parlament
wybierany, kontrolowany I odwoływany, obecnie to fikcja bo parlament tylko aprobuje
decyzje rządu
2. Biurokratyczna koncepcja Maxa Webbera-władza dzieli się na polityczną I biurokratyczną,
polityk kreuje, wymyśla pomysły zaś biurokracja je realiuje I wdraża w życie, biurokracja
rosła w siłę tak,że z czasem potrzeba było biurokracji któraby ją kontrolowała-stała się więc
sama biurokracja instytucjonalną grupą interesu, jedyną skuteczną bronią przeciw
biurokracji jest budżet bądz
przychodzenie do ministerstwa z własnymi urzędnikami tzw
gabinetem politycznym co powoduje upolitycznienie administracji
3. Model wewnętrzny-zależy od organizacji działania rządu, sowistego podziału ról:
18.12.2008
3.1 Model premierowski (model ten rozwijał się dobrze przez uzyskanie wsparcia partii
masowych oraz rządy jednopartyjne, jest to model któy nie istnieje tylko I wyłącznie w
reżimach jednopartyjnych przykładme jest Polska)
W modelu kanclerskim ważne są ustawy I rozporządzenia dotyczące uprawnień kanclerza,(pojawiły
się w latach 50-60) w WB wiele praw premiera to niepisane przywileje. Pierwszym państwem z
modelem premierowskim była Wielka Brytania. Model ten zakłada dominującą rolę premiera w
działaniurządu i podejmowaniu decyzji, ministrowie są na dobrą sprawę tylko wykonawcamijego
woli i planów. Czasem można nawet mówić o prezydenckim (nawiązanie do roli prezydeta w USA)
modelu gabinetu. W kilkupartyjnych reżimach może oczywiście zaistnieć sytuacja tego modelu ale
jest to bardzo trudne, jedyny przypadek jak dotąd to Charles de Gaulle, a I on zaistniał dzięki dwóm
czynnnikom, niewątpliwej charyz
mie I kryzysie państwa, trudnej sytuacji politycznej. Możemy
wyróżnić 3 podtypy działania:
-M. Thatcher dążyła do specjalizacji, miałą kilka  swoich sektorów gdzie była
pomysłodawczynią ideii, była przekonana o szczególnej roli kilku resortów na któych się skupiła.
-H. Kohl działał za to wg zasady  równy wśród równych co w praktyce oznaczało,że nie był on
kreatorem ideii a jedynie wybierał które pomysły są godne realizacji. Niektórzy wypominają mu
intelektualną słabość która miała być powodem tego,że nie był on twórcą żadnego ważnego
pomysłu,nie mniej jednak był dobrym administratorem.
-T.Blair stosował formułę pełnej kontorli, oznacza to,że zarezerwował on sobie prawo do
całkowitej kontroli nad rządem a w razie potrzeby zarezerwował sobie prawo do przejęcia pod
opiekę któregoś z ministerstw. Jako iżsystem ten okazał się nieefektywny-zrezygnował z niego.
3.2 Model partyjny jest to co innego niż partytokracja bowiem ten drugi termin kojarzy się
z nepotyzmem, patronażem czy klientelizmem poczas gdy termin pierwszy określa model
jak najbardziej demokratyczny.
Sam termin polega na przeniesieni ośrodka decyzyjnego na partię polityczną, największa rola
tego systemu w WB, przy udziale modelu jednopartyjnego.Jeśłi lider partii zostaje premierem, a
jego najbliżsi współpracownicy to ważne postaci w partii to decyzje będą powoli przechodzić
siłą rzeczy do rządu. Możemy w ten sposób przejść do modelu premierowskiego.
Finansowanie partii politycznych:
-partie stają się uniezależnione od składek
-pieniędzy nie dostaje partia a tylko parlamentarna część partii
-klub pparlamentarny ma pieniądze którymi nie może się podzielić a więc tworzy
biurokracje-bis czyli alternatywny zespół ekspertów,alternatywny dla biurokracji
parlamentarnej
3.3 Model ministerialny jest to model gdzie występuje reguła  równy wśród równych co
do roli premiera, wszelkie decyzje są podejmowane nie za pomocą debaty a głosowania
ministrów. Taki model to wynik gabinetu wielopartyjnego co sprawia,że każda debata
kończyłaby się awanturą więc unika się wymiany zdań. Jako,iż brak lidera z dużą charyzmą
I wystarczającym poparciem to premier ma minimalne zadania a mianowicie utrzymanie
rządu.Jest to tzw formuła na przetrwanie. Praktykowane w Holandii oraz w Austrii. Jest to
po częściwynik korporacjonizmu.
Korporacjonizm(podział społeczny przebiega następująco, lewica popiera związki zawodowe
a chadecja zwykle stoi za organizacjami pracodawców)
Minister za którym stoją związki zawodowe zawłaszcza dla siebie pewien sektor polityki
państwa,premier jedynie go nadzoruje
W Holandii dodatkowo mamy do czynieniaz tzw federalizmem terytorialnym
w tym modelu premier dba o to by rząd trwała ministrowie próbują wyważyć interesy 3
wielkich grup (grupy interesu+regiony+partie polityczne)