2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Problem wyboru metody analizy kosztów
Problem wyboru metody analizy kosztów
 Podstawowym problemem wyboru metody analizy kosztów jest ustalenie, które koszty powinny
 Podstawowym problemem wyboru metody analizy kosztów jest ustalenie, które koszty powinny
być uwzględnione w wybranym rodzaju analizy;
być uwzględnione w wybranym rodzaju analizy;
Konsekwencje (& )
Konsekwencje (& )
Konieczne jest ustalenie tzw.  kosztów istotnych ,
Konieczne jest ustalenie tzw.  kosztów istotnych ,
Metody analizy kosztów
Metody analizy kosztów
 W analizach ekonomicznych sektora zdrowia wykorzystuje się szereg metod analizy
 W analizach ekonomicznych sektora zdrowia wykorzystuje się szereg metod analizy
kosztów, wśród nich znajdują się:
kosztów, wśród nich znajdują się:
1) Analiza kosztów alternatywnych,
1) Analiza kosztów alternatywnych,
) y y ,
) y y ,
2) Analiza uwzględniająca koszty opieki medycznej ponoszone w przyszłości,
2) Analiza uwzględniająca koszty opieki medycznej ponoszone w przyszłości,
3) Analiza kosztów ogólnych,
3) Analiza kosztów ogólnych,
4) Analiza kosztów związanych z zakupem majątku trwałego,
4) Analiza kosztów związanych z zakupem majątku trwałego,
5) Analiza kosztów choroby,
5) Analiza kosztów choroby,
6) Analiza kosztów jakości,
6) Analiza kosztów jakości,
Opracowanie: dr Tomasz Skica 1
Opracowanie: dr Tomasz Skica 1
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Analiza kosztów alternatywnych
Analiza kosztów alternatywnych
W analizach ekonomicznych sektora zdrowia kategorią kosztów odgrywającą znaczącą rolę jest analiza
W analizach ekonomicznych sektora zdrowia kategorią kosztów odgrywającą znaczącą rolę jest analiza
kosztów alternatywnych;
kosztów alternatywnych;
 Niedoskonałości rynku usług medycznych powodują, że ceny rynkowe mogą nie odzwierciedlać
 Niedoskonałości rynku usług medycznych powodują, że ceny rynkowe mogą nie odzwierciedlać
wielkości kosztów alternatywnych;
wielkości kosztów alternatywnych;
wielkości kosztów alternatywnych;
wielkości kosztów alternatywnych;
Przesłanki uzasadniające korektę cen rynkowych
Przesłanki uzasadniające korektę cen rynkowych
 Decyzję o skorygowaniu dostępnych cen rynkowych, w taki sposób aby odzwierciedlały
 Decyzję o skorygowaniu dostępnych cen rynkowych, w taki sposób aby odzwierciedlały
rzeczywiste koszty alternatywne należy podjąć w dwóch przypadkach:
rzeczywiste koszty alternatywne należy podjąć w dwóch przypadkach:
1) gdy nieskorygowanie cen rynkowych spowodowałoby powstanie istotnych błędów w wynikach
1) gdy nieskorygowanie cen rynkowych spowodowałoby powstanie istotnych błędów w wynikach
prowadzonej analizy,
prowadzonej analizy,
2) i/lub gdy istnieje obiektywny sposób korygowania cen rynkowych;
2) i/lub gdy istnieje obiektywny sposób korygowania cen rynkowych;
2) i/lub gdy istnieje obiektywny sposób korygowania cen rynkowych;
2) i/lub gdy istnieje obiektywny sposób korygowania cen rynkowych;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 2
Opracowanie: dr Tomasz Skica 2
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Analiza uwzględniająca koszty opieki medycznej ponoszone w przyszłości
Analiza uwzględniająca koszty opieki medycznej ponoszone w przyszłości
 Niezwykle istotnym problemem korygowania kosztów opieki medycznej jest uwzględnienie
 Niezwykle istotnym problemem korygowania kosztów opieki medycznej jest uwzględnienie
kosztów opieki medycznej ponoszonych:
kosztów opieki medycznej ponoszonych:
a) w przyszłości,
a) w przyszłości,
b) lub znacznej odległości w czasie pomiędzy poniesionymi kosztami a uzyskaniem efektu terapeutycznego;
b) lub znacznej odległości w czasie pomiędzy poniesionymi kosztami a uzyskaniem efektu terapeutycznego;
) j g p ę y p y y p y g ;
) j g p ę y p y y p y g ;
Konsekwencje!
Konsekwencje!
W tym przypadku należy dokonać oceny zasadności wprowadzania korekty i ustalenia stopy dyskontowania
W tym przypadku należy dokonać oceny zasadności wprowadzania korekty i ustalenia stopy dyskontowania
lub współczynnika dyskontowania wartości tych kosztów i efektów;
lub współczynnika dyskontowania wartości tych kosztów i efektów;
Czym jest dyskontowanie?
Czym jest dyskontowanie?
Czym jest dyskontowanie?
Czym jest dyskontowanie?
 Dyskontowanie polega na ustaleniu wartości teraz
niejszej kosztów ponoszonych w przyszłości
 Dyskontowanie polega na ustaleniu wartości teraz
niejszej kosztów ponoszonych w przyszłości
przez wprowadzenie odpowiedniej korekty;
przez wprowadzenie odpowiedniej korekty;
Wybór miernika korygującego zależy od momentu przyjętego do analizy;
Wybór miernika korygującego zależy od momentu przyjętego do analizy;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 3
Opracowanie: dr Tomasz Skica 3
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Punkt wyjściowy w procesie dyskontowania Rodzaj stosowanego wskaz
nika
" Jeżeli punktem wyjściowym jest występowanie kosztów w " Jako wskaz
nik korygujący przyjmuje się stopę dyskontowania
końcu każdego badanego roku (r)
" Jako wskaz
nik korygujący należy przyjąć współczynnik
Jako wskaz
nik korygujący należy przyjąć współczynnik
" Jeżeli k k każdego k
l koszty pojawiają się na początku k d roku
dyskontujący (WD);
Wzór: Teraz
niejsza wartość przyszłych kosztów (korzyści)
Wzór: Teraz
niejsza wartość przyszłych kosztów (korzyści)
n n
PWi
TW = TW = "WDi
" "PWi
i
(i + r)
i=1 i=1
TW teraz
niejsza wartość przyszłych kosztów (korzyści); PW koszty (korzyści) ponoszone (uzyskane) w i-tym roku;
TW teraz
niejsza wartość przyszłych kosztów (korzyści); PWii koszty (korzyści) ponoszone (uzyskane) w i-tym roku;
r stopa dyskontowa; n liczba lat w których ponoszone są koszty (uzyskane korzyści)
r stopa dyskontowa; n liczba lat w których ponoszone są koszty (uzyskane korzyści)
WD współczynnik dyskontujący w i-tym roku;
WDii współczynnik dyskontujący w i-tym roku;
Wzór: Współczynnik dyskontujący
Wzór: Współczynnik dyskontujący
1
WDi =
i
(1+ r)
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Jakie czynniki decydują o potrzebie dyskonta?
Jakie czynniki decydują o potrzebie dyskonta?
 Na podjęcie decyzji o konieczności dyskontowania wartości przyszłych kosztów opieki medycznej
 Na podjęcie decyzji o konieczności dyskontowania wartości przyszłych kosztów opieki medycznej
może mieć wpływ:
może mieć wpływ:
a) dostęp do odpowiednich danych*
a) dostęp do odpowiednich danych*
b) i/lub wielkość finansowania dodatkowej opieki medycznej w trakcie przedłużonych lat życia w wyniku
b) i/lub wielkość finansowania dodatkowej opieki medycznej w trakcie przedłużonych lat życia w wyniku
) / j p y j p y y y
) / j p y j p y y y
zastosowanej procedury;
zastosowanej procedury;
Zapamiętaj!
Zapamiętaj!
* W większości prowadzonych analiz za wielkość stopy dyskontowej przyjmuje się 5% a w USA nawet 3%;
* W większości prowadzonych analiz za wielkość stopy dyskontowej przyjmuje się 5% a w USA nawet 3%;
Stopa dyskontowa może być także obliczona na podstawie przewidywanych stóp inflacji w całej gospodarce
Stopa dyskontowa może być także obliczona na podstawie przewidywanych stóp inflacji w całej gospodarce
lub w sektorze zdrowia;
lub w sektorze zdrowia;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 5
Opracowanie: dr Tomasz Skica 5
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Analiza kosztów ogólnych
Analiza kosztów ogólnych
 Koszty ogólne odnosi się do zasobów i dóbr wykorzystywanych przy realizacji różnych procedur
 Koszty ogólne odnosi się do zasobów i dóbr wykorzystywanych przy realizacji różnych procedur
medycznych w tej samej placówce medycznej;
medycznych w tej samej placówce medycznej;
Z tego powodu koszty wspólne powinny być uwzględniane w wycenie konkretnego procesu
Z tego powodu koszty wspólne powinny być uwzględniane w wycenie konkretnego procesu
terapeutycznego;
terapeutycznego;
p y g ;
p y g ;
Uzasadnienie
Uzasadnienie
Do realizacji zadań stawianych przed opieką medyczną wykorzystywane są wspólne zasoby niezależne od
Do realizacji zadań stawianych przed opieką medyczną wykorzystywane są wspólne zasoby niezależne od
podejmowanych działań, stąd z ekonomicznego punktu widzenia powinny być one ujmowane w analizie kosztów
podejmowanych działań, stąd z ekonomicznego punktu widzenia powinny być one ujmowane w analizie kosztów
ogólnych;
ogólnych;
Metody rozdziału kosztów ogólnych
Metody rozdziału kosztów ogólnych
 Przeprowadzając szczegółową analizę kosztów można zastosować jedną z czterech metod
 Przeprowadzając szczegółową analizę kosztów można zastosować jedną z czterech metod
rozdziału kosztów ogólnych;
rozdziału kosztów ogólnych;
1) Bezpośredni rozdział kosztów,
1) Bezpośredni rozdział kosztów,
2) Alokacja zasobów zmniejszających się skokowo;
2) Alokacja zasobów zmniejszających się skokowo;
3) Powtarzalna alokacja kosztów zmniejszających się skokowo;
3) Powtarzalna alokacja kosztów zmniejszających się skokowo;
4) Alokacja symultaniczna;
4) Alokacja symultaniczna;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 6
Opracowanie: dr Tomasz Skica 6
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Bezpośredni rozdział kosztów (1)
Bezpośredni rozdział kosztów (1)
 Wg tej metody podstawą rozdzielenia kosztów jest współczynnik, którego wartość zależy od
 Wg tej metody podstawą rozdzielenia kosztów jest współczynnik, którego wartość zależy od
podstawy alokacyjnej wyrażającej stopień zużycia danej usługi lub majątku ogólnego;
podstawy alokacyjnej wyrażającej stopień zużycia danej usługi lub majątku ogólnego;
Zapamiętaj!
Zapamiętaj!
 Każdy koszt ogólny przypisuje się bezpośrednio danemu programowi lub oddziałom, dla których wylicza się
 Każdy koszt ogólny przypisuje się bezpośrednio danemu programowi lub oddziałom, dla których wylicza się
koszty działalności;
koszty działalności;
Wartość rozdzielonych kosztów
Wartość rozdzielonych kosztów
 Wartość rozdzielonych kosztów otrzymuje się jako iloczyn udziału kosztów danego programu
 Wartość rozdzielonych kosztów otrzymuje się jako iloczyn udziału kosztów danego programu
( dd i ł ) k t h ól h ż t ść d t l k j j
( dd i ł ) k t h ól h ż t ść d t l k j j
(oddziału) w kosztach ogólnych pomnożony przez wartość podstawy alokacyjnej;
(oddziału) w kosztach ogólnych pomnożony przez wartość podstawy alokacyjnej;
Wady bezpośredniego rozdziału kosztów
Wady bezpośredniego rozdziału kosztów
 Wadą tej metody jest zaniżenie wartości kosztów dla wszystkich programów lub oddziałów jako całości;
 Wadą tej metody jest zaniżenie wartości kosztów dla wszystkich programów lub oddziałów jako całości;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 7
Opracowanie: dr Tomasz Skica 7
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Bezpośredni rozdział kosztów (1)
Bezpośredni rozdział kosztów (1) Koszty ogólne:
0,2
A
Podstawa Alokacyjna B 0,1
Współczynnik
wyraża
rozdziału kosztów
0,5
,
C
C
St i ń ż i j tk t ł
Stopień zużycia majątku trwałego
D
0,2
Ł = 1
Schemat: Analiza kosztów ogólnych w przypisaniu do oddziałów
Schemat: Analiza kosztów ogólnych w przypisaniu do oddziałów
O. Wewnętrzny O. Położniczy
A C Wartość rozdzielonych kosztów ogólnych
B B
O. Pediatryczny O. Reumatologiczny
(0,2 x koszty ogólne) x podstawa alokacyjna
A
(0,1 x koszty ogólne) x podstawa alokacyjna
B
B
0,2
0,1 0,5 0,2
(0,5 x koszty ogólne) x podstawa alokacyjna
C
(0,2 x koszty ogólne) x podstawa alokacyjna
D
Udziały poszczególnych oddziałów szpitala w łącznej
wartości kosztów ogólnych
Suma kosztów ogólnych szpitala
Opracowanie: dr Tomasz Skica 8
Opracowanie: dr Tomasz Skica 8
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Alokacja zasobów zmniejszających się skokowo (2)
Alokacja zasobów zmniejszających się skokowo (2)
 Polega na przypisywaniu kosztów w sposób skokowy od jednostki nadrzędnej do jednostki
 Polega na przypisywaniu kosztów w sposób skokowy od jednostki nadrzędnej do jednostki
niższego szczebla;
niższego szczebla;
K ogólne
Koszty ól
1
2
3
4
4
Oddział Oddział Oddział Oddział
Reumatologiczny Chirurgiczny Wewnętrzny Pediatryczny
Maksymalny udział w łącznej Minimalny udział w łącznej
wartości kosztów ogólnych wartości kosztów ogólnych
Opracowanie: dr Tomasz Skica 9
Opracowanie: dr Tomasz Skica 9
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Powtarzana alokacja kosztów zmniejszających się skokowo (3)
Powtarzana alokacja kosztów zmniejszających się skokowo (3)
 Podobnie jak metoda (2) polega na przypisaniu kosztów w sposób skokowy z tą różnicą, że
 Podobnie jak metoda (2) polega na przypisaniu kosztów w sposób skokowy z tą różnicą, że
powtarzana jest tak długo, dopóki nie zostaną wyeliminowane koszty nieprzypisane żadnemu
powtarzana jest tak długo, dopóki nie zostaną wyeliminowane koszty nieprzypisane żadnemu
programowi;
programowi;
A Program zdrowotny A O.R. (0,2) + O. CH. (0,3) + O.W. (0,3) + O.P. (0,2)
B Program zdrowotny B O.R. (0,3) + O. CH. (0,5) + O.W. (0,5) ---------------
A B C Program zdrowotny --------------- O. CH. (0,5) + O.W. (0,5) ---------------
C
A B C
A B C
A
Oddział Oddział Oddział Oddział
Reumatologiczny Chirurgiczny Wewnętrzny Pediatryczny
Alokacja symultaniczna (4)
Alokacja symultaniczna (4)
 Należy do metod matematycznych wykorzystujących układy równań liniowych, których
 Należy do metod matematycznych wykorzystujących układy równań liniowych, których
rozwiązania stanowią rozdzielenie kosztów ogólnych;
rozwiązania stanowią rozdzielenie kosztów ogólnych;
10
10
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Analiza kosztów związanych z zakupem majątku trwałego
Analiza kosztów związanych z zakupem majątku trwałego
Określa się je mianem kosztów kapitałowych;
Określa się je mianem kosztów kapitałowych;
 Odzwierciedlają wartość zakupionego majątku trwałego niezbędnego do realizacji określonych
 Odzwierciedlają wartość zakupionego majątku trwałego niezbędnego do realizacji określonych
zadań;
zadań;
Zapamiętaj!
Zapamiętaj!
Koszty związane z zakupem majątku trwałego obejmują: wyposażenie, budynki i ziemię;
Koszty związane z zakupem majątku trwałego obejmują: wyposażenie, budynki i ziemię;
Składowe kosztów kapitałowych
Składowe kosztów kapitałowych
 W klasyfikacji kosztów związanych z zakupem majątku trwałego (tj. kosztów kapitałowych)
 W klasyfikacji kosztów związanych z zakupem majątku trwałego (tj. kosztów kapitałowych)
wyróżnia się dwie jego składowe obejmujące:
wyróżnia się dwie jego składowe obejmujące:
1. Koszt alternatywny kapitału ulokowanego w dobra trwałe;
1. Koszt alternatywny kapitału ulokowanego w dobra trwałe;
1 Koszt alternatywny kapitału ulokowanego w dobra trwałe;
1 Koszt alternatywny kapitału ulokowanego w dobra trwałe;
2. Zmniejszona wartość dobra trwałego z powodu upływu czasu;
2. Zmniejszona wartość dobra trwałego z powodu upływu czasu;
Metody pomiaru i wyceny kosztów kapitałowych
Metody pomiaru i wyceny kosztów kapitałowych
 Jako metody pomiaru i wyceny kosztów kapitałowych można zastosować:
 Jako metody pomiaru i wyceny kosztów kapitałowych można zastosować:
Obliczanie rocznej renty;
Obliczanie rocznej renty;
Metody obrachunkowe umożliwiające zmniejszenie kosztu w każdym roku obrachunkowym;
Metody obrachunkowe umożliwiające zmniejszenie kosztu w każdym roku obrachunkowym;
Określenie kosztu alternatywnego na podstawie pełnej wartości w każdym roku;
Określenie kosztu alternatywnego na podstawie pełnej wartości w każdym roku;
11
11
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Koszty choroby (cost of illness analysis)
Koszty choroby (cost of illness analysis)
 Stanowią grupę kosztów, którą wykorzystuje się w analizach ekonomicznych dla wyrażenia:
 Stanowią grupę kosztów, którą wykorzystuje się w analizach ekonomicznych dla wyrażenia:
globalnej wartości kosztów;
globalnej wartości kosztów;
i/lub ich struktury z uwzględnieniem określonych chorób;
i/lub ich struktury z uwzględnieniem określonych chorób;
Zapamiętaj!
Zapamiętaj!
Koszty choroby mogą być analizowane z punktu widzenia całego sektora zdrowia, społeczeństwa lub
Koszty choroby mogą być analizowane z punktu widzenia całego sektora zdrowia, społeczeństwa lub
pacjenta;
pacjenta;
Koszty choroby a ryzyko chorobowe
Koszty choroby a ryzyko chorobowe
 Analiza kosztów choroby umożliwia odniesienie poniesionych nakładów do istotnych czynników
 Analiza kosztów choroby umożliwia odniesienie poniesionych nakładów do istotnych czynników
A li k tó h b żli i d i i i i i h kł dó d i t t h ikó
A li k tó h b żli i d i i i i i h kł dó d i t t h ikó
ryzyka chorobowego, które może być związane z:
ryzyka chorobowego, które może być związane z:
rozprzestrzenianiem się danej jednostki chorobowej;
rozprzestrzenianiem się danej jednostki chorobowej;
lub z zapadalnością na daną chorobę;
lub z zapadalnością na daną chorobę;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 12
Opracowanie: dr Tomasz Skica 12
2010-05-
Wybrane metody analizy kosztów
Wybrane metody analizy kosztów
Tabela: Czynnik ryzyka chorobowego a nazwa analizy kosztów
Tabela: Czynnik ryzyka chorobowego a nazwa analizy kosztów
Czynnik ryzyka chorobowego Nazwa analizy kosztów
" Analiza kosztów oparta na rozprzestrzenianiu
" Rozprzestrzenianie się danej jednostki chorobowej;
( Prevalence  Based Analysis )
" Analiza kosztów oparta na częstościach
" Zapadalność na daną chorobę;
( Incidence  Based Analysis )
Zalety analizy kosztów choroby
Zalety analizy kosztów choroby
 Zaletą tej metody analizy jest możliwość porównywania kosztów chorób w różnych przekrojach np.:
 Zaletą tej metody analizy jest możliwość porównywania kosztów chorób w różnych przekrojach np.:
Przestrzennym;
Przestrzennym;
C aso y ;
C aso y ;
Czasowym;
Czasowym;
Wg czynników demograficznych;
Wg czynników demograficznych;
Wg prognozowania zmian w kształtowaniu się tej kategorii kosztów;
Wg prognozowania zmian w kształtowaniu się tej kategorii kosztów;
dla ustalenia kierunków przyszłej polityki zdrowotnej;
dla ustalenia kierunków przyszłej polityki zdrowotnej;
Opracowanie: dr Tomasz Skica 13
Opracowanie: dr Tomasz Skica 13