Wykład II
10 X 2010r.

1.Pojęcie i funkcje zatrudnienia.
2.Pojęcie bezrobocia i osoby bezrobotne.
3.Rodzaje i konsekwencję bezrobocia.
4.Polityka rynku pracy.

Zatrudnienie i bezrobocie


1.Pojęcie i funkcje zatrudnienia.
Zatrudnienie:
Jest to aktywność zawodowa wyrażająca się odpłatnym zaangażowaniu się i umiejętności ludzkich w procesie pracy w wyniku której powstają dobra i usługi zaspokajające potrzeby społeczeństwa.

Ekwiwalent:
Występuje w postaci dochodów a w przypadku wykonywania pracy podporządkowanej przyjmuje on z reguły postać płacy i uprawnień do świadczeń socjalnych dla pracownika i jego rodziny.

Funkcje zatrudnienia:
Ekonomiczna
zatrudnienie jest czynnikiem wzrostu gospodarczego, wpływa na możliwości rozwoju różnych dziedzin produkcji i usług.
Dochodowa
zatrudnienie stanowi dla ludzkości najważniejszą formę uzyskania dochodów, a więc źródło utrzymania.
Społeczna
zatrudnienie jest formą zaspokojenia społecznej potrzeby pracy i wyrazem uczestnictwa jednostek w życiu społeczno
gospodarczym.

Pracujący na podstawie GUS:
Osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy
Pracodawcy i pracujący na własny rachunek
Osoby wykonujące pracę nakładczą
Osoby pracujące na podstawie umów agencyjnych
Członkowie spółdzielni produkcyjnych
Duchowieństwo

2.Pojęcie bezrobocia i osoby bezrobotne.
Bezrobocie:
Jest jednocześnie kategorią ekonomiczną i kwestią społeczną
W pierwszym przypadku oznacza niezrealizowaną podaż pracy będącą rezultatem nierównowagi między podażą siły roboczej (zasoby pracy) a popytem na pracę (miejsca pracy)
W drugim przypadku zaś oznacza stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia , dla których podstawą utrzymania są dochody z pracy.

Bezrobotni
w definicji z ustawy o promocji zatrudnia i instytucjach rynku pracy:
Osoba w wieku 18
60 lat lub 65
mężczyźni .
Nie zatrudniona i nie wykonuje pracy zarobkowej.
Zdolna i gotowa do pojęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym wdanym zawodzie.
Poszukująca zatrudniona lub innej pracy zarobkowej
Nie ucząca się w szkole ( z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych )
Jeśli nie nabywa praw do emerytury lub renty z tytułu nie zdolności do pracy, renty szkoleniowej () zasiłku chorobowego lub macierzystego
Nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego
Jeśli nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej o powierzchni użytkowej wolnych przekraczających 2ha.
Jeśli nie podjęła pozarolniczej działalności gospodarczej
Jeśli nie jest osobą tym czasowo aresztowaną lub nie od bywały kary pozbawienia wolności
Jeśli nie uzyskuje miesięcznego przychodu w wysokości przekraczającego przychody w wysokości przekraczającego połowy minimalnego wynagrodzenia za prace.

Bezrobotni - w definicji Badań Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL):
Do kategorii bezrobotnych zalicza się osoby w metodologii BAEL osoby które spełniają jednocześnie następujące warunki:
Nie pracowały w okresie badanego tygodnia tzn. nie wykonywała przez co najmniej jednej godziny pracy.
Aktywnie poszukiwały pracy w ciągu ostatnich czterech tygodniach.
Były zdolne i gotowe podjąć pracę w następnym tygodniu.

3.Rodzaje i konsekwencję bezrobocia.
Bezrobocie jest złożonym i dynamicznym zjawiskiem gospodarki rynkowej, generowanym przez wiele czynników o różnym stopniu trwałości działania. To stwierdzenie daj podstawę do wyodrębnia różnych rodzajów bezrobocia.

Rodzaje bezrobocia:
Bezrobocie frykcyjne (płynne, przejściowe) - będącym symptomem normalnie funkcjonującego rynku pracy, związane z naturalną ruchliwością siły roboczej która umożliwia mechanizm rynku i pełną swobodę zmiany miejsca pracy.
Bezrobocie strukturalne jest rezultatem ogólnej siły roboczej a popytem na pracę. Nierównowaga ta wynika z niedostosowania poziomu struktury kształcenia kadr do rzeczywistych potrzeb gospodarki.
Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne)
pojawia się wówczas, gdy spadek aktywności gospodarczej (koniunktury) powoduje spadek popytu na pracę ma ono charakter przejściowy ponieważ w raz z ożywieniem gospodarki wzrasta popyt na pracę.
Bezrobocie sezonowe (okresowe)
mające charakter cykliczny i wynikający z sezonowości produkcji bezpośrednio uzależnionej od warunków klimatycznych (rolnictwo, przemysł spożywczy, budownictwo, i usługach turystycznych). Sezonowy charakter ma także bezrobocie absolwentów.

Konsekwencję bezrobocia:
Dla osób dotkniętych bezrobociem, pogorszenie sytuacji materialnej.
Negatywny wpływ ma stan psychiczny i zdrowie osób dotkniętych ("spirala upadku").
Wpływ na kapitał społeczny osoby, osłabienie rodzinnych, towarzyskich i formalnych kontaktów społecznych .
Wpływ na sposoby funkcjonowania rodziny (np. zagrożenie przemocą).
Destabilizacja społeczna
Na poziomie gospodarki kraju: utrata produkcji.
Niszczenie kapitału ludzkiego
pracownicy tracą kompetencje.
Obciążenia finansowe ponoszone przez państwo koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie.




4.Polityka rynku pracy.
Interwencjonizm :
Interwencjonizm państwa w sferze zatrudnienia i rynku pracy może być określany mianem polityki zatrudniania lub polityki rynku pracy przy czym pojęcia te nie są tożsame .

Polityka zatrudnienia:
Ma na ogół charakter długookresowy. Charakteryzuje je pośrednie oddziaływanie na rynek pracy za pomocą instrumentów związanych z całokształtem polityki społeczno
gospodarczej.

Polityka rynku pracy:
Dotyczy bezpośrednie i na ogół krótkookresowego oddziaływania na rynek pracy. Skupia się bieżącym dostosowaniu podaży siły roboczej do popytu na nią i przeciwdziałaniu bezrobociu wkreślonych segmentach rynku pracy.

Do problematyki polityki zatrudnienia zalicza się takie zagadnienia jak:
Warunki oraz metody aktywacji i reprodukcji zasobów pracy.
Gospodarowanie zasobami pracy w ujęciu przestrzennym ( w skali raju, regonu, zakładu pacy) i powiązanie go z polityką inwestycyjną .
Kształtowanie struktury zatrudnienia stosowanie do potrzeb społeczno
gospodarczych i profilu demograficznego ludności.
Zaspokojenie potrzeb kulturowych i socjalnych pracowników.
Humanizacja pracy.