10 www.gazetapodatkowa.pl
Rachunkowość dla każdego
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
po przekształceniu spółki cywilnej w spółkę jawną
rzekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną jest zmianą formy prawnej prowadzenia prowadzić księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości, z tym że w przypadku
Pdziałalności gospodarczej  spółka cywilna powadzi działalność na podstawie przepisów spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich obowiązek ten występuje dopiero
Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.) natomiast spółka jawna w oparciu wówczas, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finanso-
o przepisy Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.). wych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej
Z przepisów Kodeksu spółek handlowych wynika, że przekształcenie spółki cywilnej 800.000 euro (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości  Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694
w spółkę jawną może być obowiązkowe lub dobrowolne. ze zm.). Do przeliczenia euro stosuje się średni kurs ustalony przez Narodowy Bank Polski
Spółka cywilna ma obowiązek przekształcić się w spółkę jawną, jeżeli przychody netto na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.
spółki cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość powodującą, Spółki jawne osób fizycznych mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą
zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunko- o rachunkowości również osiągając niższe przychody niż wskazane wcześniej. Jednak
wych (800.000 euro). Zgłoszenie przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną do sądu w takim przypadku wspólnicy obowiązani są, przed rozpoczęciem roku obrotowego, za-
rejestrowego powinno nastąpić w terminie trzech miesięcy od zakończenia drugiego roku wiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania
obrotowego (przepisy art. 26 ż 1-3 K.s.h. stosuje się odpowiednio). Zgłoszenia tego może podatkiem dochodowym.
dokonać każdy wspólnik. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną nie jest zakończeniem działalności
Mniejsze spółki cywilne, których przychody netto w dwóch ostatnich latach obrotowych gospodarczej przez spółkę cywilną. Działalność jest nadal kontynuowana, lecz w formie
nie osiągnęły 800.000 euro także mogą przekształcić się w spółkę jawną  przekształcenie spółki jawnej, dlatego też spółka cywilna, która przed przekształceniem prowadziła księ-
to wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Wniosek o wpis gi rachunkowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości, nie ma w związku z tym obowiązku
do rejestru przedsiębiorców nie może zatem złożyć np. tylko jeden wspólnik. przeprowadzenia inwentaryzacji składników majątku, o której mowa w art. 26 ust. 1 i 4
Z chwilą wpisu do rejestru ww. przekształcenia spółka cywilna staje się spółką jawną. ustawy o rachunkowości.
Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej Zasadniczo jednostki, które zmieniają dotychczasową formę prowadzenia działalności
(art. 553 ż 1 K.s.h.). Spółka przekształcona korzysta w szczególności z zezwoleń, koncesji na inną, przewidzianą prawem, obowiązane są do zamknięcia ksiąg rachunkowych na dzień
oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub poprzedzający zmianę formy prawnej. Otwarcie ksiąg rachunkowych w tych jednostkach
decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (art. 553 ż 2 K.s.h.). powinno nastąpić na dzień zmiany formy prawnej, tj. na dzień wpisu spółki jawnej do re-
Spółka jawna, podobnie jak i spółka cywilna, jest spółką osobową. W wyniku takiego jestru sądowego. Obowiązki te określają odpowiednio art. 12 ust. 2 pkt 3 i art. 12. ust. 1
przekształcenia, wspólnicy powstałej spółki jawnej pozostają nadal podatnikami podatku pkt 3 ww. ustawy.
dochodowego od osób fizycznych i uzyskują dochód z udziału w spółce, zaliczany nadal W przypadku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną od tej generalnej zasady
do tego samego z
ródła przychodów, tj. z działalności gospodarczej. Status prawny jej można jednak odstąpić. Możliwość ta wynika z art. 12 ust. 3 ww. ustawy. Zgodnie z tym
wspólników zatem nie zmieni się. Wspólnicy jako następcy prawni wstępują we wszelkie, przepisem, można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowych w przypadku prze-
przewidziane w przepisach prawa podatkowego, prawa i obowiązki przekształconego kształcenia spółki osobowej oraz spółki cywilnej w inną spółkę osobową, jak również
podmiotu (art. 93a ż 2 pkt 1  Ordynacji podatkowej  Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 w przypadku połączenia jednostek, gdy w myśl ustawy rozliczenie przejęcia jednostki
ze zm.). następuje metodą łączenia udziałów i nie powoduje powstania nowej jednostki.
Jeżeli wspólnikami przekształcanej spółki cywilnej były osoby fizyczne i w roku po- Decyzję w tej sprawie powinni podjąć wspólnicy spółki cywilnej. W przypadku od-
przedzającym rok przekształcenia rozliczali się oni z podatku dochodowego od osób stąpienia od zamykania ksiąg rachunkowych w spółce cywilnej na dzień poprzedzający
fizycznych na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, to w pierwszym zmianę formy prawnej, tj. na dzień poprzedzający dzień rejestracji spółki, spółka nie będzie
roku po przekształceniu w spółkę jawną, spółka ta nie będzie miała obowiązku prowadzić zobowiązana do sporządzenia sprawozdania finansowego na ten dzień.
ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości. Spółki osobowe zobowiązane są
Ewa Gruchot
określonych w ż 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia
Podatkowa księga
podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.).
przychodów i rozchodów
Przepis ten stanowi, że zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych musi
być wpisany do księgi, z zastrzeżeniem ż 30, niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóz
niej
przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Tak więc towary otrzymane
Barter, czyli towar za towar
w zamian za towary sprzedane należy zaewidencjonować w momencie ich otrzymania,
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarłem umowę za-
w kolumnie 10 księgi  Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu .
miany towarów o tej samej wartości. Jak zaewidencjonować tę operację
w księdze podatkowej prowadzonej bieżąco?
Przykład
Umowa zamiany, w ramach której następuje wymiana określonej ilości jednego towaru Podatnik zawarł umowę zamiany, która zawiera postanowienie o jednoczesnym przeka-
na określoną ilość innych towarów (o tej samej wartości), stanowi umowę barteru. W ra- zaniu przez obu kontrahentów towarów handlowych o wartości 6.000 zł. W dniu 6 czerwca
mach transakcji barterowej każda ze stron umowy występuje w charakterze sprzedawcy 2007 r. podatnik przekazał kontrahentowi towary, które nabył 7 maja 2007 r. za kwotę
i nabywcy towarów. 4.500 zł. W dniu 11 czerwca otrzymał towary o wartości 6.000 zł od kontrahenta. Podatnik
Przekazanie towarów w ramach barteru jest sprzedażą towarów. Ponieważ zapłata ujął to zdarzenie w księdze podatkowej (prowadzonej według nowego wzoru):
za przekazane towary następuje w postaci innych towarów, podatnik uzyskuje przychód
w naturze. Wartość należnych świadczeń w naturze z tytułu transakcji barteru stanowi
Kontrahent Przychód
przychód z działalności gospodarczej. Za datę powstania tego przychodu należy przyjąć
Wartość
Data Opis
Pozo-
dzień ich wydania, nie póz
niej niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należ-
Nr dowo-
Imię sprze- Razem
zdarzenia zdarzenia
stałe
Lp. du księ-
ności (art. 14 ust. 1c ustawy o pdof  Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Wartość
i na- danych przychód
gospodar- gospodar-
Adres przy-
gowego
sprzedanych towarów należy pod tą datą ująć w księdze podatkowej w kolumnie 7  War- zwisko towarów (7+8)
czego czego
chody
(firma) i usług
tość sprzedanych towarów i usług .
zł gr zł gr zł gr
Natomiast wartość towarów otrzymanych w ramach umowy barteru należy traktować,
1 2 3 4 5 6 7 8 9
jako zakup towarów. A zakup towarów podlega ujęciu w księdze podatkowej na zasadach
&
Jan ul. Nowa 2, Zakup
98 7.05.2007 FV 55/07
Nowak Poznań towarów
&
Przekazanie
PH ul. Jasna 1,
112 6.06.2007 FV 87/07 towarów 6.000 00 6.000 00
 Jaskier Szczecin
(barter)
Otrzymanie
PH ul. Jasna 1,
113 11.06.2007 FV 102/07 towarów
 Jaskier Szczecin
(barter)
Zakup Wydatki (koszty)
towarów han- Koszty
Wyna-
Razem
dlowych i ma- uboczne
grodzenia Pozostałe
Uwagi
wydatki
teriałów wg zakupu
w gotówce wydatki
(12+13)
cen zakupu
i w naturze
zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr
10 11 12 13 14 15 16
&
4.500 00
&
6.000 00
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 47 " 11.06.2007 r.