ZWI
ZKI KOORDYNACYJNE
(ZWI
ZKI KOMPLEKSOWE)
Związki koordynacyjne są to związki zawierające wiązania koordynacyjne.
Składają się z atomu centralnego i otaczających go ligandów (będących
anionami lub cząsteczkami obojętnymi).
Ligandy połączone z atomem centralnym tworzą sferę koordynacyjną.
Liczba ligandów związana z centralnym atomem metalu nosi nazwę liczby
koordynacyjnej.
Przykład: heksacyjanożelazian (II) potasu
K4[Fe(CN)6]
K4[Fe(CN)6] "! 4K+ + [Fe(CN)6]4-
Liczba koordynacyjna a przestrzenne rozmieszczenie ligandów
w związkach kompleksowych
Najczęściej liczba koordynacyjna przyjmuje wartości w granicach 2-8.
Rys. 15.1 str 465
Bielanski t. 2
Nomenklatura związków koordynacyjnych
1.Pisząc pełną nazwę kompleksu wymieniamy najpierw nazwy ligandów,
a następnie nazwę atomu centralnego. We wzorach stosuje się porządek
odwrotny.
2. Stopień utlenienia centralnego atomu podaje się po nazwie kompleksu
umieszczając ją w nawiasie okrągłym, np. [Cu(NH3)4]2+ - jon
tetraaminamiedzi (II).
3. W przypadku kompleksów noszących ładunek ujemny do nazwy atomu
centralnego dodaje się końcówkę  an.
4. Nazwy ligandów anionowych kończą się na  o. Dla wody przyjmuje się
nazwę akwa, amoniaku amina, tlenku węgla karbonyl.
5. Dla oznaczenia liczby ligandów używa się przedrostków di-, tri-, tetra-, itd.
Np.
K3[Fe(CN)6]  heksacyjanożelazian (III) potasu
Fe(CO)5  pentakarbonylżelazo (0)
Przykłady nazw popularnych ligandów
Tablica 15.2
str 468
Bielanski t.2
Nazwy i wzory wybranych związków koordynacyjnych
Tablica 15.3 str 469
Bielanski t.2
RODZAJE LIGANDÓW
Cząsteczki obojętne : NH3, H2O, CO
Jony ujemne: CN-, Cl-, OH-
Ligandy chelatowe :
mogące zajmować więcej niż jedno miejsce wiążące w otoczeniu
atomu centralnego
np. kwas etylenodiaminotetraoctowy (kwas wersenowy) - EDTA
Podstawy teorii pola krystalicznego
Wpływ ligandów na elektrony d
Rys. 21.37 str. 997
Atkins t. 2
Kompleks oktaedryczny  orbitale dz2 i d(x2-y2) skierowane są ku ligandom
(większa energia elektronu).
Kompleks tetraedryczny
Żaden z orbitali d nie jest skierowany bezpośrednio ku ligandom, jednak
orbitale dxy, dxz i dyz zbliżają się bardziej do do ligandów niż pozostałe
orbitale.
RYS. 15.15 str 497
Bielanski t.2
Porównanie poziomów energetycznych w kompleksach
tetraedrycznych i oktaedrycznych
Kompleksy wysoko- i niskospinowe  przyczyny tworzenia.
RYS. 15.16 str 498
Bielanski t.2
Kompleks wysokospinowy  maksymalna liczba niesparowanych elektronów,
ligandy generują słabe pole.
Kompleks niskospinowy  minimalna liczba niesparowanych elektronów,
ligandy generują silne pole.