made by woj
Wykład 16 Tabelki
Gruczoł
Odcinki wydzielnicze
Wstawki
Przewody
Inne cechy
wyprowadzające
międzyzrazikowe
Ślinianka przyuszna
Wyłącznie pęcherzyki z
200-300um,
Dobrze wykształcone, W miąższu liczne
wąskim światłem
wielopoziomowe,
międzyzrazikowe,
komórki tłuszczowe,
rozgałęzione
rozgałęzione
słabo zaznaczone zraziki
Ślinianka
Pęcherzyki i cewki z
Część wstawek krótka i
Dobrze wykształcone, Miejscami wyłącznie podżuchwowa
półksiężycami Ebnera
nierozgałęziona,
międzyzrazikowe,
pęcherzyki
(przewaga pęcherzyków)
pozostałe długie i
rozgałęzione
rozgałęzione
Ślinianka
Pęcherzyki i cewki z
Rzadko obecne
Bardzo krótkie
Miejscami wyłącznie
podjęzykowa
półksiężycami Ebnera
przewody
cewki
(przewaga cewek)
Trzustka
Wyłącznie pęcherzyki z
Dobrze wykształcone z
brak
Widoczne zraziki,
dwubarwliwością i komórkami komórkami
komórki tłuszczowe,
mioepitalnymi
śródpęcherzykowymi
głównie w
przestrzeniach
międzyzrazikowych,
Wyspy Langerhansa
Gruczoł łzowy
Cewki i pęcherzyki o
brak
brak
W miąższu liczne
przewadze cewek z szerokim
limfocyty i komórki
światłem i komórkami
plazmatyczne
mioepitalnymi
KRYTERIA PODZIAŁU GRUCZOŁÓW
Kryteria morfologiczne
Rodzaj
Przykład
Liczba komórek wydzielniczych
Jednokomórkowy gruczoł
Komórka kubkowa
Wielokomórkowy gruczoł
Ślinianki
Położenie komórek gruczołowych
Wewnątrznabłonkowe
•
Jednokomórkowy gruczoł
Komórka kubkowa
•
Wielokomórkowy gruczoł
Gruczoły węchowe
Rodzaj wydzielania
Merokrynowy (ekrynowy)
Gruczoły ślinowe i większość potowych
Holokrynowy
Gruczoły łojowe
Apokrynowy
Gruczoł mlekowy, potowy zapachowy
Rodzaj końcowego odcinka wydzielniczego Śluzowy Gruczoły dwunastnicze
Surowiczy
Ślinianka przyuszna, trzustka
Mieszany o przewadze cewek
Ślinianka podjęzykowa
Mieszany o przewadze pęcherzyków
Ślinianka podżuchwowa
Wygląd przewodów gruczołów
Proste
Gruczoły maciczne
cewkowych
Zwinięte
Małe ślinianki jamy ustnej
Rozgałęzione
Gruczoły Brunnera
Wygląd przewodów gruczołów
Proste
Gruczoł potowy mały
pęcherzykowych
Złożone
Gruczoł krokowy
TKANKA MIĘŚNIOWA
Tkanka mięśniowa gładka
Tkanka mięśniowa poprzecznie
Tkanka mięśniowa typu sercowego
prążkowana
Budowa ogólna
Komórki mięśniowe gładkie
Włókna typu I
Włókna typu II Komórki - miokardiocyty
czerwone
białe
Liczba jąder na komórkę
Jedno jądro długości 6-25um,
Wiele jąder długości 5-16um,
Jedno lub dwa długości 10-12um,
owalne lub eliptyczne
długie płaskie obwodowo
okrągłe, owalne, leżące centralnie
Długość komórek/włókien
40-200um do 800um w
Do 40 cm
50-150 um
macicy podczas ciąży
Średnica komórek/włókien 5-15um
10-50um
80-100um
10-120um
Inne właściwości
Gruba sarkolema
Wstawki, cienka sarkolema
1
made by woj
NARZĄDY RUROWATE Z GWIAZDKOWATYM LUB OKRĄGŁYM ŚWIATŁEM
Narząd
Nabłonek
Gruczoł
Błona mięśniowa
Dodatkowe cechy
Przełyk
Wielowarstwowy płaski
Gruczoły śluzowe,
Wewnętrzna – okrężna,
Wyraźna struktura
nierogowaciejący
rozgałęzione (górny i
zewnętrzna – podłużna. W
pokładowa. Wyraźna
środkowy odcinek w błonie
górnej części poprzecznie
warstwa mięśniowa
podśluzowej oraz w dolnym w
prążkowane – mięsień
błony śluzowej
błonie śluzowej)
połykowy
Pęcherz moczowy
Przejściowy
brak
Wewnętrzna i zewnętrza
Mięśniówka często
(cienka) – podłużna,
nie jest wyraźna,
środkowa (dobrze
mniej zbita, często
rozwinięta) - okrężna
przeplatana tkanką
łączną
Cewka moczowa
Żeńska – nabłonek
Żeńska – wewnętrzna –
Żeńska – błona
przejściowy, w
podłużna
śluzowa zawiera dużo
przedsionku
Zewnętrzna – okrężna >
naczyń krwionośnych
wielowarstwowy płaski
zwieracz
Męska – cz. Sterczowa –
Męska w części sterczowej
Męska – warstwa
przejściowy
Męska
wew – podłużna, zew. –
mięśniowa łączy się z
Cz. Błoniasta –
W części gąbczastej gruczoły
okrężna
komórkami
wielorzędowy walcowaty Littrego (cewkowe) i W części błoniastej
mięśniowymi
Cz. Gąbczasta –
opuszkowo-cewkowe
odnoga mięśnia
prostaty
wielowarstwowy płaski
poprzecznego głębokiego
krocza tworzy zwieracz
Nasieniowód
Dwurzędowy walcowaty
brak
5-15mm (miejscami
W błonie śluzowej
ze stereociliami
cieńsza) - podłużna
znaczna liczba
okrężna podłużna
włókien sprężystych
Jajowód
Jednowarstwowy
brak
Wewnętrzna podłużna i
Znacznie rozwinięte
walcowaty z komórkami
zewnętrzna okrężna
fałdy błony śluzowej
urzęsionymi,kubkowymi,
w bańce, silnie
klinowatymi i
rozwinięte włókna
limfocytami
mięśniowe w cieśni
Wyrostek
Jednowarstwowy
Gruczoły jelitowe
Cienka mięśniówka
Wiele grudek
robaczkowy
walcowaty z komórkami
śluzówki
chłonnych w błonie
urzęsionymi, kubkowymi
2warstwowa mięśniówka:
śluzowej właściwej
wew- okrężna, zew. -
przechodzących
podłużna
przez błonę śluzową
mięśniówki, komórki
tłuszczowe w błonie
podśluzowej
Pęcherzyk
Jednowarstwowy
Komórki kubkowe i gruczoły
Błona mięśniowa jest
Nieregularne fałdy
żółciowy
walcowaty z komórkami
śluzowe wyłącznie po
luźna - siateczkopodobna
błony śluzowej,
urzęsionymi
stymulacji czynnikami
przewody ……..,
zapalnymi
nabłonek wytwarza
uchyłki
Przewód żółciowy
Jednowarstwowy
Zwinięte gruczoły cewkowe
Komórki mięśniowe
Znaczne
walcowaty
tworzą układy mięso-
nagromadzenie
podobne zwłaszcza w
mięśniówki przy
warstwie okrężnej
zwieraczu, odnoga w
dwunastnicy
2
made by woj
OCENA PREPARATU
1.
Ocena makroskopowo – czy to rozmaz, wymaz, narząd rurowy ze światłem, układ homogenny, czy też cały narząd.
2.
Ocena mikroskopowo
a. gdy mamy narząd rurowy to zaczynamy od nabłonka błony śluzowej np.
• nabłonek wielowarstwowy płaski przełyk, rogówka
• nabłonek jednowarstwowy walcowaty cała przewód pokarmowy, nasieniowód
• nabłonek przejściowy moczowód, pęcherz moczowy
• nabłonek jednowarstwowy kostkowy w nerce
• nabłonek wielorzędowy migawkowy tchawica b. gdy mamy obraz jednorodny to opisujemy co widzimy np.
• Tkanka łączna włóknista wiotka widoczne tylko jądra, więc nie różnicujemy komórek (komórki tuczne, czy fibroblasty) – może zawierać wszystkie rodzaje komórek i włókien (kolagen biegnący w pęczkach, jednokierunkowo i anastomozujące włókna sprężyste)
• Tkanka łączna siateczkowata – komórki łączące się na kształt siateczki, tkanka limfoidalna
skupiska limfocytów
• Wątroba – blaszkowate, promieniste układy komórek rozchodzące się od żyły centralnej oraz dwujądrzaste komórki.
• Kosmki łożyska – jeśli nie ma cytotrofoblastu, dobrze rozwinięty syncytiotrofoblast, który tworzy węzły (skupiska jąder) oraz silnie rozwinięty zrąb kosmka oznacza to, że mamy do czynienia z trzecim trymestrem ciąży. Trzeba również uwzględnić różnice między pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowymi kosmkami.
• Plemniki – rozmaz, makroskopowo może nie być nic widać – szukać obwodowo. Plemnik ma charakterystyczną główkę i witkę itd.
• Rozmaz krwi – dobrze jest wymienić wszystkie rodzaje komórek, jakie jądra itp. ale nie przesadzać z opisem bazofilów bo jest ich mniej niż 1% i trudno je znaleźć.
• Włókno nerwowe z osłonką mielinową
• Mitoza
PRZYSADKA MÓZGOWA
• Makroskopowo – charakterystyczny kształt
• Mikroskopowo
o
10x – część nerwowa, pośrednia i gruczołowa o
40x – w części gruczołowej – komórki kwasochłonne, duże zasadochłonne, chromofobowe oraz duża ilość naczyń włosowatych - zatokowych KOMÓRKI NERWOWE
1. Wielobiegunowe – piramidalne w korze mózgu 2. Komórki Purkingiego – kora móżdżku
ŚLINIANKI I TRZUSTKA
1. Jasny preparat – przewaga cewek (jądra przypodstawnie) – podjęzykowa 2. Ciemny preparat – przewaga pęcherzyków (jądra centralnie) + tkanka tłuszczowa w miąższu –
przyuszna
3. Tylko pęcherzyki – podżuchwowa
W śliniankach trudny do określenia kształt zrazika 4. Komórka dwubarwliwa, wyspy Langerhansa, brak wstawek, tkanka tłuszczowa w przegrodach łącznotkankowych – trzustka
W trzustce zraziki w kształcie wrzecionowatym PRZEWÓD POKARMOWY
Cechy charakterystyczne:
• Gruczoły, pólka i dołki żołądek
• Fałdy okrężne (z błony podśluzowej) jelito cienkie 3
made by woj
• Gruczoły Brunnera dwunastnica
• Kępki skupionych grudek chłonnych jelito kręte
• Fałdy podłużne (z mięśniówki), brak kosmków jelito grube ZWOJE NERWOWE
1. Zwój rdzeniowy – budowa regularna - komórki rzekomojednobiegunowe - obwodowo, wokół komórki satelitarne,
2. Zwój autonomiczny – budowa chaotyczna – komórki wielobiegunowe NARZĄDY LIMFOPOETYCZNE
1. Węzeł chłonny – charakterystyczne grudki chłonne obwodowo, zatoki rdzenne, tkanka łączna siateczkowata
2. Migdałek podniebienny – posiada krypty 3. Grasica – ciałka Hassala
4. Śledziona – tętnica centralna wewnątrz grudki chłonnej NADNERCZE
1. Torebka
2. Kora – warstwa kłębkowata, pasmowata, siatkowata (Komórki piankowate) – komórki rozdzielone przez tkankę łączną
3. Rdzeń – komórki ciemne i jasne, naczynia zatokowe ZŁOTE MYŚLI PROFESORA:
1. Trzeba szukać rzeczy podobnych w rzeczach różnych i rzeczy różnych w rzeczach podobnych 2. Choroba zaczyna się od komórki
3. Im komórka bardziej wyspecjalizowana tym bardziej wrażliwa.
4