OPINIE POLAKÓW O PRZEMOCY
W CODZIENNYM ZYCIU
Warszawa, luty 1997
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji
opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla.
* * *
Przedmiotem licznych publikacji, audycji radiowych i telewizyjnych, a takze
szerokiej spolecznej dyskusji jest przemoc i brutalnosc we wspólczesnym swiecie.
Przejawy ich obserwujemy w najblizszym otoczeniu, a zasieg spoleczny i przyczyny
nasilenia tych zjawisk stanowia problem w dyskusjach i polemikach.
Wlaczajac sie do tej ogólnej dyskusji OBOP1 w grudniowym sondazu zbadal
opinie Polaków o powszechnosci, przyczynach oraz spolecznych skutkach stykania sie
w najblizszym otoczeniu i w mediach ze scenami przemocy i okrucienstwa, a takze
zachowaniami niezgodnymi z przyjetymi ogólnie normami..
PRZYCZYNY BRUTALNOSCI
W jakim stopniu, w odczuciu badanych, rózne czynniki ze sfery obyczajowej,
spolecznej i kulturowej wplywaja na wzrost brutalnosci w zyciu codziennym - ilustruja
odpowiedzi na pytanie:  Co Pana(i) zdaniem, przyczynia sie w wiekszym, a co w
mniejszym stopniu do zwiekszenia brutalnosci w naszym zyciu? :
1
Sondaz zrealizowano miedzy 7 a 15 grudnia 1996 r., na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców kraju
od 16 roku zycia. Zbadano 1056 osób. Maksymalny blad statystyczny dla takiej wielkosci próby wynosi ą 3%,
przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%.
2
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
PRZYCZYNY WZROSTU BRUTALNOSCI W ZYCIU CODZIENNYM
Przyczyny zwiekszania sie - w stopniu:
brutalnosci: malym lub
duzym wcale brak zdania
nieodpowiednie srodowisko kolegów i
rówiesników 95% 4% 1%
pokazywanie w filmach scen okrucienstwa,
tortur, zabijania 92% 7% 1%
nieodpowiedni sposób wychowania i zly
przyklad w rodzinie 89% 9% 2%
zbyt lagodne kary za przestepstwa 88% 10% 2%
pokazywanie w telewizji i kinach watków o
kradziezach, oszustwach, napadach 80% 19% 1%
pokazywanie nieuczciwych i nierzetelnych
osób piastujacych wysokie stanowiska 73% 23% 4%
panstwowe
pokazywanie w telewizji i kinach watków o
latwym i szybkim bogaceniu sie 72% 25% 3%
wulgarny, ordynarny jezyk w telewizji i 71% 28% 1%
radiu
informacje w telewizji, prasie i radio o
malej wykrywalnosci przestepstw 65% 32% 3%
Przyczyny, które niemal powszechnie (89% - 90%) w przekonaniu badanych
decyduja o wzroscie brutalnosci- to glównie niewlasciwe srodowisko kolezenskie,
nadmiar drastycznych scen okrucienstwa w filmach oraz wplyw i zle przyklady w
rodzinie. Jest tu zgodnosc opinii publicznej z prawidlowosciami potwierdzonymi przez
psychologie, gdyz czynniki te uznawane sa jako ksztaltujace wzory osobowe i sposoby
postepowania przez tworzenie silnych wiezi emocjonalnych jednostki z najblizszym
otoczeniem.
Nieco rzadziej (71% - 80%) badani upatruja negatywne oddzialywanie we
wzorach zachowan niezgodnych z powszechnie przyjetymi normami wartosci moralnych
3
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
i obyczajowych, a prezentowanych w mediach., tzn.: pokazywanie w telewizji lub kinach
watków o kradziezach, oszustwach i napadach; nieuczciwych i nierzetelnych osób
piastujacych wysokie stanowiska panstwowe, uzywanie w mediach wulgarnego jezyka
oraz przedstawianie tresci o zbyt szybkim i latwym bogaceniu sie.
Dosc czesto tez przyczyny narastania brutalnosci respondenci widza w naszym
zbyt lagodnym, ich zdaniem, prawodawstwie (88%) oraz w rozpowszechnianych w mass
mediach informacjach o malej wykrywalnosci przestepstw (65%).
NARAZENIE NA BRUTALNOSC WE WSPÓLCZESNYM SWIECIE
Co we wspólczesnym swiecie jest zródlem brutalnosci i przemocy oraz jak czesto
czlowiek w dzisiejszych czasach narazony jest na ich przejawy - to kolejny problem
poruszony w sondazu.
Okrucienstwa, przemocy i brutalnosci, w przeswiadczeniu zdecydowanej
wiekszosci osób, najwiecej jest w filmach telewizyjnych (cztery piate badanych),
reportazach policyjnych i filmach kinowych (po ok. trzy czwarte badanych).
Transmisje z meczów sportowych wskazywane sa jako zródlo przemocy troche
rzadziej, ale jednak wysokim odsetkiem glosów (ponad trzy piate). W takim samym
stopniu, wedlug badanych, z brutalnoscia styka sie bezposrednio, a nie poprzez media,
w swojej miejscowosci, na ulicy lub osiedlu.
Praca lub szkola, gdzie kontakty z ludzmi nie sa anonimowe ( w przeciwienstwie
do ulicy czy osiedla) sa niemal dla polowy osób miejscem, w którym czesto jest sie
narazonym na brutalnosc.
W pozostalych, podanych w ankiecie, potencjalnych zródlach brutalnosci (glównie
rodzajach programów telewizyjnych) badani znacznie rzadziej jej sie dopatruja. Warto
jednak zwrócic uwage, ze programy telewizyjne, które z zalozenia powinny byc pogodne
i lagodne, jak np. teksty piosenek czy bajki dla dzieci, oceniane bywaja przez znaczace
grupy osób (ponad jedna trzecia i prawie jedna czwarta) jako brutalne.
 Czy Pana(i) zdaniem, we wspólczesnym bardzo czesto rzadko lub brak opinii
swiecie czlowiek w zyciu codziennym lub czesto wcale
4
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
spotyka sie czesto czy raczej rzadko z
okrucienstwem, przemoca i brutalnoscia?
w filmach telewizyjnych 83% 16% 1%
w reportazach policyjnych 76% 19% 5%
w filmach kinowych 73% 15% 12%
w transmisjach z meczów sportowych 63% 33% 4%
ulica, osiedle, wlasna miejscowosc 62% 37% 1%
szkola, miejsce pracy 47% 49% 4%
w prasie (dziennikach, kolorowych 43% 49% 8%
tygodnikach, miesiecznikach)
w telewizyjnych programach informacyjnych 39% ? 58% 3%
w teledyskach lub tekstach piosenek 36% 54% 10%
w programach dla mlodziezy i o mlodziezy 26% 63% 11%
w telewizyjnych programach dla dzieci, w 23% 71% 6%
bajkach
bliskie otoczenie, np. rodzina 13% 86% 1%
Spotyka sie czesto stereotypowe glosy, ze media zle wplywaja na
mlodziez. W odpowiedzi na pytanie:  Slyszy sie nieraz o upadku moralnosci, zlych
obyczajach i przestepczosci wsród znacznej czesci mlodziezy. W jakim stopniu
przyczynia sie do tego telewizja, filmy kinowe i prasa? badani stwierdzili, ze najgorzej
oddzialuje telewizja, nastepnie filmy kinowe i - w najmniejszym stopniu - prasa:
telewizja ( 85% odpowiedzi bardzo czesto i czesto)
filmy kinowe ( 78% odpowiedzi bardzo czesto i czesto)
prasa(dzienniki, kolorowe tygodniki, miesieczniki, itd. - )
SKUTKI OGLADANIA SCEN PRZEMOCY W TELEWIZJI I KINACH
Aby ustalic jakie skutki spoleczne moze niesc ogladanie w telewizji i kinach
brutalnych scen przemocy i okrucienstwa respondentom przedstawiono zestaw
przeciwstawnych pogladów na ten temat z prosba, aby okreslili w jakim stopniu z nimi
sie zgadzaja. 2
SKUTKI OGLADANIA SCEN BRUTALNYCH W TELEWIZJI I KINIE
nie oddzialuja na zle wplywaja na rozwój
2
- odsetki w rubrykach od 1 do 3 wyrazaja zgodnosc z stwierdzeniem znajdujacym sie z lewej strony, od 5 do 7
zgodnosc ze stwierdzeniami z prawej strony ,4 - respondent nie ma zdania
5
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
psychike dzieci i 1 2 3 4 5 6 7 psychiczny i uczuciowy
mlodziezy dzieci i mlodziezy
5% 4% 3% 7% 6% 15% 57%
12% 78%
ucza poszanowania pokazuja, ze mozna nie
zycia i godnosci 1 2 3 4 5 6 7 liczyc sie z zyciem i
czlowieka godnoscia czlowieka
5% 3% 4% 15% 11% 24% 36%
12% 71%
zapewniaja ludziom sa zla rozrywka
dobra rozrywke 1 2 3 4 5 6 7
7% 4% 5% 14% 9% 14% 45%
16% 68%
pomagaja powoduja, ze po ich
rozladowac napiecie 1 2 3 4 5 6 7 obejrzeniu czlowiek jest
spiety nerwowo, bardziej
rozdrazniony
7% 3% 4% 16% 8% 21% 37%
14% 66%
przestrzegaja przed zachecaja do popelniania
popelnieniem 1 2 3 4 5 6 7 przestepstw i ucza jak to
przestepstw robic
5% 5% 6% 17% 12% 20% 33%
16% 65%
sa ostrzezeniem zwiekszaja brutalnosc w
przed brutalnoscia 1 2 3 4 5 6 7 zyciu codziennym
w zyciu codziennym
9% 8% 7% 12% 11% 22% 29%
24% 62%
Pokazuja, ze nie ucza, ze we wspólczesnym
tylko sila swiadczy o 1 2 3 4 5 6 7 zyciu, trzeba byc silnym i
czlowieku odpornym
16% 10% 8% 20% 11% 13% 16%
31% 40%
6
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o  Opinie Polaków o przemocy w zyciu.... 7 - 10. 12. 1996
Sceny okrucienstwa i brutalnosci na ekranach kin i telewizorów negatywnie - w
przeswiadczeniu badanych - oddzialuja zarówno na kondycje psycho-fizyczna czlowieka.
Poza tym sklaniaja do przekraczania powszechnie przyjetych norm prawnych, moralnych
i obyczajowych.
7