Metody doskonalenia hodowli gołębi pocztowych
Część 1. Wprowadzenie do genetyki  prawa dziedziczenia.
Wprowadzenie,
Genetyka, jej prawa to obszar nauki ciÄ…gle odkrywany. W badaniach nad genetykÄ… stosuje siÄ™
wyrafinowane metody matematyki wyższej, biochemii molekularnej, mikroskopii itp..
Stosowane słownictwo jest skomplikowane, trudne a wręcz niemożliwe do zrozumienia dla
przeciętnego hodowcy. Postaram się w bardzo prosty, obrazowy sposób przedstawić genetykę
przyjazną dla potrzeb przeciętnego hodowcy hobbysty. Chcę przybliżyć hodowcom
strukturalne, logiczne podejście do hodowli i celów hodowli.
Plan publikacji
- Wprowadzenie do podstawowych pojęć występujących w genetyce
- Charakterystyczne cechy przekazu
- Znaczenie obserwacji i spostrzegania istotnych cech dziedziczenia
- Zmienność-zróżnicowanie naszych głębi. Wpływ dziedziczenia i środowiska na
kształtowanie naszej hodowli.
- Defekty dziedziczenia oraz wady i choroby dziedziczne.
- Strukturalne podejście hodowcy jako metoda ograniczenia ryzyka w hodowli
Powrócę do wątku zrozumienia  genetyki . Istnieje podobieństwo rodziców i potomków a
także podobieństwo występuje między krewnymi, podobieństwo do wujów, ciotek czy
kuzynów. Zjawisko te dało podstawę do stworzenia i wykorzystywania w praktyce teorii
dziedziczenia.Podstawą tej teorii jest niezaprzeczalny fakt, że
istnieje zdolność przekazywania na drodze biologicznej cech rodziców na potomków.
W hodowli zwierząt zostało to wykorzystane do celów selekcyjnych. Stosuje się przy tym bardzo
prostÄ… zasadÄ™
 lepszy rodzi zawsze lepszego 
Do reprodukcji kolejnego pokolenia wybiera się rodziców odznaczających się najlepiej wyrażonymi
cechami określonymi przez hodowcę. Ta świadoma działalność selekcyjna w wielu przypadkach
okazuje się w swych skutkach nadzwyczaj owocna. Postaram się szerzej wyjaśnić to przy omawianiu
metod hodowlanych.
Spróbujmy zadać sobie pytanie. Czy potrzeba być naukowcem, specjalistą od genetyki, aby
na poziomie hobby poruszać się w tym obszarze? Czy aby wszystko powinniśmy wiedzieć?
W wielu przypadkach naszego sportu selekcja jako jeden z obszarów genetyki, prowadzona
jest z woli samego hodowcy oraz dokonywana jest w sposób naturalny w czasie lotów. To w
czasie lotów często osobniki słabe giną, nie powracają do macierzystego gołębnika lub nie
osiągają wymaganej ilości konkursów w ustalonym przez hodowcę okresie np. w ciągu
dwóch lat.
Krótkie wprowadzenie do podstawowych pojęć określających prawa
dziedziczenia.
Informacja genetyczna. Określa się ją jako mechanizmy za pomocą których narzucany jest
potomkowi określony plan rozwoju prowadzący w efekcie końcowym do wykształtowania organizmu
najbardziej podobnego do jednego z swoich rodziców. Mówiąc prościej, rodzice wyposażają swego
potomka w pewna sumę informacji, które sterują rozwojem i reakcjami organizmu nowego potomka..
Komórka stanowi podstawową jednostkę struktury istoty żywej. Każda komórka ciała naszych gołębi (
z wyjątkiem komórek rozrodczych) ma po 31 par chromosomów.(Niektóre publikacje podają 40 par
chromosomów) Chromosomy jak również geny występują w komórkach parami. W gruczołach
płciowych dojrzałych gołębi odbywają się szczególnego rodzaju podziały, w wyniku, których powstają
komórki płciowe. Komórki żeńskiej (jaja) i komórki męskiej (plemnika) znajdującego się w spermie.
Jedynie w komórkach płciowych(rozrodczych) chromosomy występują pojedynczo jako zaczątek
nowej pary.
Podział chromosomów do komórek rozrodczych jako zaczątek nowego życia jest losowy.
Sprawiedliwie, w każdej z tych par jeden chromoson pochodzi od ojca, drugi od matki naszego
gołębia.
W czasie podziału i zapłodnienia komórki chromosomy można oglądać pod mikroskopem
elektronowym. Wówczas widać je jak są podzielone na dwie połówki połączone włóknami wrzeciona
podziałowego. Wyglądem czasami przypominają literę X lub Y. Dla wielu gatunków na postawie
wielkości chromosomów, ich kształtu, charakterystycznych cech rozpoznawczych opracowano obraz
chromosomowy, mapę chromosomów. Tak obrazowo przedstawione informacje pozwalają na bardzo
wnikliwe poznanie cech dla danego gatunku. W każdym chromosomie znajdują się cząsteczki DNA.
Co on oznacza?. ,DNA  jest charakterem substancji dziedzicznej. Wyjaśniając obrazowo to
cząsteczka tej substancji, stanowi ogromnej długości nić, która w połączeniu z drugą cząsteczką
tworzy podwójnie skręconą spiralną formę o charakterze biegunowym. Każda cząsteczka DNA składa
się z kolejno czterech rodzajów jednostek (nukleotydów). Wzajemna wobec siebie kolejność ich
ułożenia stanowi zapis informacji genetycznej, którego cząsteczki nazywane są genami. W wielkim
uproszczeniu można powiedzieć, że jeden gen to zapis informacji odpowiedzialny za sterowanie,
syntezę i budowę komórki
Płeć gołębi określona jest chromosomami typu X lub Y. Odwrotnie, niż u ludzi gołąb samiec posiada
dwa chromosony (X,X). Samica ze względu na swój jeden pusty chromoson Y ( X,Y), oddziaływuje
inaczej na swego potomka. Może ona przekazywać chromoson X tylko na syna, nie na córkę.
Posiada też inne specyficzne cechy określone przez swoją płeć. Cechy te odpowiedzialne są za
rozpoczęcie budowy jajka, zawartość substancji odżywczych, jego ukrwienie, jego rozwój, a w
ostateczności za zdrowie przyszłego potomka.
Jak praktycznie można wyjaśnić i wytłumaczyć oddziaływanie genów oraz prawa dziedziczenia na
naszÄ… hodowlÄ™?.
Gameta jest to komórka posiadająca tylko jeden chromosom płciowy męski lub żeński. W czasie
zapłodnienia podstawową formą, która określa przekaz genetyczny jest Zygota - komórka, która
powstała z zespolenia się dwóch gamet w procesie zapłodnienia .Mówiąc prościej jest to zaczątek
nowego organizmu potomka. Przekazywane charakterystyki dziedziczenia określone są przez
poszczególne pary genów. Podzielone są one na grupy jakościowe oraz wydajnościowe. W
przypadku, kiedy podczas zapłodnienia obie gamety wnoszą taki sam gen danej cechy to powstaje
Homozygota  komórka, która zawiera dwa jednakowe geny np. czerwony kolor upierzenie od ojca i
czerwony kolor upierzenie od matki.
W przypadku, kiedy podczas zapłodnienia obie gamety wnoszą różniące się od
siebie geny to powstaje
Heterozygota - komórka, która zawiera dwa różne geny np. czerwony kolor upierzenia od ojca i kolor
czarny lub niebieski upierzenie od matki lub odwrotnie.
Dominowanie  jest to zjawisko dziedziczenia,które jakoby maskuje lub zakrywa jeden gen przez drugi
( przeciwstawność). Mówiąc prościej, potomkowie  mieszańcy pokolenia pierwszego
F1 są podobni określoną cechą tylko do jednego z rodziców pomimo
niezaprzeczalnego faktu, że odziedziczyli geny tej cechy od obydwu rodziców.
Recesywność- jest to zjawisko dziedziczenia, które określa gen zamaskowany, ustępujący w stosunku
do genu dominujÄ…cego.
Wszystkie cechy oraz charakterystyki dziedziczenia mają bardzo ścisłą
zależność pomiędzy dominowaniem a recesywnością.
Wyraz
ne znaczniki tej zależności często wykorzystujmy do prowadzenia selekcji hodowli
gołębi. W historii naszego sportu można znalez
ć wiele dowodów praktycznego
wykorzystywania dominowania i recesywności w uszlachetnianiu hodowli gołębi.
Jako klasyczny tego przykład może posłużyć stworzenie rasy gołębie Meuemans (recesywny,
czerwony kolor upierzenia). Inny przykład wykorzystania w/w zasady to  Simply Red 
.Gołąb, super lotnik pochodzący z hodowli Klessens de Lepper z Eidhoven został
odtworzony do prostej linii przodków tj. podstawowej pary  Meuemans ( Oude van Den
Bosch 26/67 x Blauve Janssen Daivin 23/66 ) w wyniku logicznych kojarzeń gołębi rasy
Meuemans z linii Kadet i Prins
Zasadę dominowania lub recesywności praktycznie można wykorzystać w określaniu
płci młodych gołębi lub ocenie czystości genetycznej rodziców. Wykorzystuje się tu znany
fakt, że kolor upierzenia jako cecha dziedziczna nierozłącznie związany jest z parą
chromosomów odpowiedzialnych za płeć.
Każdy żywy organizm składa się z bardzo wielu charakterystycznych cech przekazu
genetycznego. Nie wszystkie cechy są wyraziste i jednoznacznie określone. Jedne z cech
połączone są z płcią gołębia i łatwiej je rozpoznać inne znów mogą występować jako cechy
sprzężone, występować samodzielnie lub występują wzajemnie połączone. Na poziomie
naszego hobby to hodowca powinien przeanalizować i wybrać te cechy, które według niego
sÄ… istotne do uszlachetniania jego hodowli.
Aby uzyskać minimum potrzebnych informacji należy być dobrym obserwatorem
Zestawienie współzależności niektórych dominujących i recesywnych cech przekazu
genetycznego
qð Dla koloru oka cechÄ… bazowÄ… jest kolor oka goÅ‚Ä™bia skalnego (żółty - czerwony jak flaga Belgii
),cechą dominującą jest kolor żółty a cechą recesywną białe oko. W praktyce przestrzega się
zasady, że nigdy nie łączy się razem gołębi o białym ( szklanym) oku. Zasada ta nie dotyczy
gołębi czystej krwi Janssen.
qð Dla koloru upierzenia cechÄ… bazowÄ… jest kolor niebieski ( kolor upierzenia goÅ‚Ä™bia
skalnego),cechÄ… dominujÄ…cÄ… jest kolor czarny upierzenia a cechÄ… recesywnÄ… kolor czekoladowy
upierzenia
qð Dla charakterystyki znaków szczególnych upierzenia cechÄ… bazowÄ… sÄ… dwa pasy na skrzydle,
cechÄ… dominujÄ…cÄ… jest nakrapiany,a cechÄ… recesywnÄ…  marmurkowy czy rozszczepiony
Prawidłowe zrozumienie wzajemnej relacji między cechami dominującymi a cechami recesywnymi
staje siÄ™ istotnym kluczem do logicznego sterowania selekcjÄ…
Dziedziczenie cech sprzężonych lub wzajemnie połączonych charakterystyk
Drugie prawo Mendla określa niezależność w dziedziczeniu cech. Podczas szczegółowych
obserwacji naszych gołębi może ono wywołać wiele wątpliwości, co do jego słuszności. Ale
czy rzeczywiście?
Biorąc jednak pod uwagę fakt, że tylko chromosomy biorą udział w podziale, a geny
stanowią jakoby ich pakiety przekazu dziedziczenia to nie mogą ulegać niezależnej segregacji
i będą wraz ze swoim nosicielem przechodzić do jednej komórki płciowej. Wzajemne
oddziaływanie tych cech w języku angielskim określa się jako zjawisko  linked
charakterystics .
Popatrzmy praktycznie na nasze podwórko. Przyjrzyjmy się osobiście znanym nam
hodowcom, którzy osiągnęli utwierdzony mistrzowski poziom. Przeważnie są to hodowcy od
kilku pokoleń wnikliwie obserwujący swoje gołębie. W rozmowach z nimi można
wywnioskować, że pewne cechy dziedziczenia są bardzo charakterystyczne i czasami
występują jednocześnie. Często w praktyce określa się je jako zbiór istotnych cech dobrego
lotnika np. dobrze leży w rękach- jest wyważony, ma elastyczne skrzydło, ma mocny szkielet,
jest szeroki w klatce piersiowej, jest lekki itp. Cechy te różnią się znacznie u gołębi z
predyspozycją na krótkie (sprint) czy długie loty.
Inny interesujący przykład dziedziczenia cech to znak oka..
W wielu katalogach czy publikacjach podkreśla się znaczenie znaków oka jako wyznacznika jakości
gołębi. Ale czy wskaz
nikiem tym możemy oceniać wartość wszystkich gołębi?
W historii hodowli gołębi pocztowych opublikowano wiele teorii oka, jego wpływu na
wartość lotową i hodowlaną. Przytoczę tu słynną i modną w latach sześćdziesiątych i
siedemdziesiątych teorię Bishopa ( wpływu koloru oka). Niejednokrotnie jesteśmy świadkami
scen z kaset wideo lub z corocznych wystaw gołębi, na których to widać specyficzny rytuał.
Wielu hodowców za pomocą lupy usiłuje w oku gołębia dostrzec coś interesującego.
Przytoczę sobie też inne pochodzące od mistrzów, znanych hodowców opinie w temacie
znaku oka. Hodowcy ci nie zawsze niejednoznaczne wypowiadajÄ…cych swoje zdanie, co do
tego wyznacznika, podkreślając, że gołębie muszą latać bez względu na oko.
Analizując jednak dokładniej ich wypowiedzi to możemy wywnioskować, że lubią na przykład gołębie z
małą z
renicÄ… oka lub z wyraz
nym soczystym jego ubarwieniem. Niejednokrotnie używają obrazowych
określeń np. cenię gołębie o inteligentnym spojrzeniem . Nie tolerują łączenia razem gołębi o
szklanym oku.
Wielu hodowców przy budowie własnych rodzin, linii, szczepów gołębi stosuje z
powodzeniem zasadę, że
 każda rodzina gołębi posiada swoje charakterystyczne wyznaczniki, znaki szczególne.
Aby podkreślić znaczenie obserwacji i spostrzegania istotnych cech w uszlachetnianiu naszej
hodowli, pozwolę sobie na opisanie pewnej formy klasyfikacji dotyczącej  szczególnych
znaków oka .
Na wstępie moich rozważań przedstawiam przykładowe zdjęcia z katalogu  G.Petersa 
Olieman , hodowcy z Holandii ( super mistrzowska hodowla), który posiada wiele
wspaniałych i znanych na całym świecie linii gołębi. Dla potwierdzenia tego przytoczę tu
liniÄ™  Olieman  liniÄ™  073  .czy  019
Udowodnione jest, że gołębie G. Perersa dziedzicznie przekazują wiele cech istotnych
w naszym sporcie. Wyznacznikiem tych cech są wyniki lotowe, jakość upierzenia oraz piękna
budowa.
Zawsze one wyróżniają się pośród innych gołębi. Były, są i na pewno będą one uczestnikami
Światowych Olimpiad. Potomkowie przytoczonych linii zdobyli i zdobywają czołowe,
prestiżowe nagrody w lotowym współzawodnictwie na całym świecie ( także w Polsce). Jest
ważne, że te istotne cechy są dominujące i są przekazywane na wiele pokoleń. Są to linie
gołębi sprawdzonych przez wielu hodowców.
Oczy super gołębi  Last son 019  King   073 . Zdjęcia z katalogu
Uwaga !
Przytoczony poniżej sposób podejścia do oceny znaku oka jako wyznacznika jakości gołębi należy
traktować tylko jako przykład. Jako jedno z narzędzi strukturalnego podejścia pomagającego hodowcy
w obserwacji znaków szczególnych.
Powiązanie znaków oka z charakterystyką lotności i wartością hodowlana gołębi.
Wszystkie cechy i charakterystyki naszych gołębi przekazywane są dziedzicznie. Oczywistą prawdą
też jest, że poziom ich ukształtowania często zależy od środowiska i uwarunkowany jest
środowiskiem, w jakim żyją nasze gołębie. Często poprzez nieprawidłowe obchodzenie się z naszymi
gołębiami (np. z woliery) możemy znacznie go osłabić np. ich witalność. Oczywistym jest też fakt, że
istotne dla nas cechy występują jako cechy dominującej lub recesywne -ukryte.
To od nas hodowców zależy czy potrafimy je odnalez
ć.
Skomplikowane zależności, wzajemne powiązania między dziedziczonymi cechami prawdopodobnie
łatwiej można zauważyć w hodowli prowadzonej w czystości genetycznej. Jako istotny, często
wymieniany wskaz
nik dziedziczenia: podam kształt i budowa skrzydła , jakości upierzenia. Istnieje w
tym obszarze dobrze ugruntowana  teoria skrzydła na której zbudowano wiele  mistrzowskich
gołębników  Zasady teorii skrzydła opiszę w innej publikacji.
Jako dobry przykład jednoznacznie określonych cech dziedziczenia jest nerwowość naszych
gołębi. Znamy z praktyki negatywny wpływ nerwowych gołębi na dyscyplinę w gołębniku i
wyniki lotowe całego gołębnika. Niejednokrotnie życzymy sobie gołębi spokojnych ale
walecznych o swoje terytorium. Często cechy te wykorzystuje się w budowie  gołębnika
lotowego opartego o metody lotowania wdowieństwem. Wielu hodowców stosuje zasadę w
selekcji opartej o  eliminację gołębi nerwowych i nieskoordynowanych  w myśl zasady
 nerwus + nerwus wyda potomka potencjalnie  super nerwusa 
W historii naszego sportu znamy wiele przykładów hodowców - hobbystów, którzy będąc
wnikliwymi obserwatorami swoich gołębi, potrafili znalez
ć proste zależność pomiędzy
dziedziczeniem cech istotnych dla hodowli a dziedziczeniem cech odpowiedzialnych za
sprawność lotową.
Niejednokrotnie można usłyszeć  nie bez kozery  opinie hodowców o gołębiach, potencjalnych
rozpłodowcach, super gołębiach, że:
 As, który nie przekazuje swoich wybitnych cech następcy ( dla potomka)
jest złamanego grosza wart
Często taki  As jest kombinacją łączenia w krzyżówce rodziców, którzy wnoszą dla
przyszłego potomka wiele odmiennych w przekazie cech dziedziczenia. W takich
przypadkach jedyna z realnych dróg uzyskania jakościowo dobrego potomstwa jest analiza i
testowanie potencjalnych możliwości jego córek. Przykład takiego podejścia opisano w
testach krzyżowych.
Zmienność naszych głębi. Wpływ dziedziczenia i środowiska na kształtowanie naszej hodowli.
Wiemy z życia, że nie ma dwóch takich samych ludzi, nie ma też dwóch identycznych
zwierząt ( chyba, że klony!!). Zasada ta dotyczy także gołębi. Jedną z lepszych okazji
utwierdzenia nas w tej tezie, jest wkładanie gołębi na loty. Mamy wtedy okazję oglądać i
oceniać gołębie innych hodowców. Obserwacje te utwierdzą nas w przekonaniu, że u innych
hodowców też one się różnią. Czasami różnice pomiędzy nimi są mniejsze lub większe i w
dużej mierze zależy od hodowcy( selekcji). Popatrzmy też na listy konkursowe przed i po
sezonie lotowym. Na tak duże ilości spisanych do lotu gołębi ile z nich zasługuje na miano
 gołębi asów ?
Zanim zastanowimy się nad przyczynami, które decydują o różnorodności naszych gołębi
chce podkreślić, że  zmienności nie należy łączyć z czymś negatywnym. W
znaczeniu pozytywnym jest to obszar do ciągłego udoskonalania.
Wielokrotnie zadajemy sobie pytanie, w jakim stopniu obserwowana różnorodność naszych
gołębi w gołębniku zależy od dziedziczenia,a w jakim stopniu od środowiska w którym się
znajdują. Mówiąc prościej zawsze interesują nas przyczyny.
Jednym ze z
ródeł zmienności naszych gołębi jest dziedziczenie. Dla potwierdzenia tego, powróćmy
ponownie do praw genetyki. Podział chromosomów na gametozy i cały skomplikowany proces
zapłodnienia stwarza tak olbrzymie możliwości powstania różnych genotypów, że nie ma możliwości
powstania dwóch identycznych potomków. ( chyba ,że przez klonowanie !). Zmienność może być
czasem genetycznie minimalizowana przez super gołębie- super dominanty. Są to gołębie, które
swoje dominujące cechy dziedziczne przekazują bardzo silnie na potomków przez wiele generacji i
często bez względu na środowisko, w jakim są kształtowane np. Jonge Ariest ( Houben), legendary 05
czy 019 ( Janssen).
Inne z
ródło zmienności, wynika ze środowiska. Otoczenie wokoło życia naszych gołębi decyduje o ich
zmienności. okres wychowu młodych, kształtowanie ich poziomu zdrowotnego, nabieranie odporności
na choroby, stosowanie programów zdrowotnych opartych na antybiotykach, stosowanie
intensywnych metod lotowania, stresy itp. W okresach tych znacznie wpływamy na rozwój i
kształtowanie cech dziedzicznych, często popełniane są przez hodowców błędy związane z
prowadzaniem hodowli ,przez nadmierne stosowanie chemii. Wiemy także z doświadczenia, że
aktualnie nie można osiągnąć zakładanego sukcesu bez stosowania wspomagających lub osłonowych
środków farmakologicznych. Negatywną stroną takiego działania jest fakt, że nie znamy granicy, której
i kiedy nie można jej przekroczyć.
Niejednakowa reakcja naszych gołębi na czynniki zewnętrzne powoduje, że optymalne
warunki w gołębniku dla jednego gołębia mogą okazać się dla innego gołębia o innym genotypie
wręcz niekorzystne. Wiele mamy dowodów na to, że wielokrotnie nie możemy uzyskać
przewidywanych wyników od świeżo pozyskanych gołębi z innych mistrzowskich hodowli. Dopiero ich
druga generacja spełnia nasze oczekiwania.
Często potrafimy wyraz
nie określić różnice pomiędzy gołębiami związane z efektywnym
wykorzystaniem składników pokarmowych. Niejednokrotnie wspomagamy nasze gołębie preparatami,
które poprawiają spalanie tłuszczów, polepszają ich sprawność lotową czy regeneracje mięśni po
wyczerpującym locie. Biorąc do ręki wiele naszych gołębi potrafimy ocenić znaczne różnice pomiędzy
mini. Niektóre z nich mają tendencję do zapasania się, inne znów nie potrzebują zbyt wiele i zaraz po
kilku porcjach pobranego pokarmu oddalają się na swoja półkę .Możemy zauważyć, że cechy te
uwidaczniają się w całych rodzinach gołębi, są dziedziczone. Wiele ośrodków prowadzi badania nad
wyjaśnieniem różnic związanych z wydolnością lotową a uwarunkowaniami genetycznymi. Badania
takie są prowadzone także w Polsce np. przez Dr inż. Andrzej Dybus z Katedry Genetyki Wydziału
Biotechnologii i Hodowli ZwierzÄ…t Akademii Rolniczej
Defekty dziedziczenia ,wady i choroby dziedziczne.
W przypadku, kiedy w komórce rozrodczej przyszłego gołębia jakiś gen jest dziedzicznie uszkodzony
lub uległ uszkodzeniu to skutkiem tego u przyszłego potomka może wystąpić ujawnienie się jednej lub
wielu chorób zwanych genetycznymi lub dziedziczenia.
Dla potwierdzenia tego niebezpieczeństwa przytoczę kilka interesujących hodowcę przykładów
defektów dziedziczenia, które znacznie obniżają sprawności lotową naszych gołębi.
Słabe, łamliwe stosiny, niska jakość piór pokrywowych, nieprawidłowo wykształcone lotki, słaby- wiotki
ogon. W wielu przypadkach ukryta wada dziedziczna jako charakterystyka recesywna zostanie
przekazana nowemu potomkowi F1 i często uwidoczni się u potomka drugiej generacji ( F2).
Choroby układu oddechowego np.  mykoplazmoza  zalicza się do chorób, które ze względu
na swą wielkość przechodzi drogą płciową przez jajko do młodego gołębią. Często tak
zakażone młódki giną w drugim tygodniu swego życia.
Podobny mechanizm przekazu zakażenia nowego organizmu istnieje dla Sallmonelozy oraz
E-Coli.
Jakie mogą być konsekwencje wpływu defektów dziedziczenia na całą naszą hodowlę?
Niejednokrotnie hodowcy za namową kolegów lub w chwili nagłego olśnienia podejmują
nierozważne decyzje wprowadzenia zbyt dużej ilości gołębi do swego stada lub rozpoczynają hodowlę
opartą o metodę  ogiera  super rozpłodowca . Zazwyczaj powodowane jest to zamierzeniem, że
działanie takie podniesienie im poziomu hodowli ,a jakie mogą być tego efekty?
Rozpatrzmy przykłady hodowcy, który corocznie do sezonu lotowego przygotowuje od 50 do 100 szt.
gołębi oraz co roku pozostaje mu około 25 szt. gołębi młodych po lotach. W przypadku, kiedy
wprowadzi do swego stada 2 samce, które mają ukrytą chorobę genetyczną lub wady genetyczne, to
zaistnieje duże prawdopodobieństwo, że w ciągu 2 lat zostanie całkowicie zaburzona podstawa jego
hodowli. W następstwie tego, potrzeba będzie około 3 do 4 lat bardzo systematycznej pracy opartej na
ostrej selekcji nad odbudowaniem utraconej pozycji. Znam przypadki, że wielu hodowców po takiej
decyzji nigdy jej nie odzyskało
Wielkim utrudnieniem w stosowaniu klasycznego, zgodnego z genetyką podejścia do
wszystkich testów jest fakt, że obiektywny wynik można uzyskać tylko przy bazowaniu na
dużych liczbowo populacjach oraz pod warunkiem, że hodowle prowadzone są w dużej
czystości genetycznej. Istnieje bardzo mały błąd badań w testowaniu przy zastosowaniu go na
masową skalę np. uszlachetnianie ziaren zbóż, uszlachetnianie ferm drobiarskich itp.
Podejście takie kłuci się jednak z podstawami naszego hobby. Z zasady nie jest to celem
naszego sportu i często jest sprzeczne z efektywnością lotową naszych gołębi. Z
doświadczenia wiemy, że gołębie prowadzone w bliskim pokrewieństwie tracą wiele
istotnych cech gołębi lotników.
Szczególnie bardzo ostrożnie powinniśmy podchodzić do nowo pozyskanego  rozpłodowca . Zanim
podejmiemy decyzje o wprowadzeniu go do naszej hodowli, powinniśmy uzyskać informacje o linii
gołębi, z której on pochodzi. Czy hodowla, z której on pochodzi jest stabilna?. Czy nasza hodowla po
wprowadzeniu nowego Asa ma potencjalne szanse rozwoju?
Tylko przemyślane, strukturalne podejście eliminuje do minimów ryzyko
Dla oceny jego efektywności dziedziczenia lub wyznaczenia potencjalnych defektów często w
praktyce z powodzeniem stosuje siÄ™ kojarzenie testowe.
W przypadku kiedy oczekiwana przez hodowcę cecha jest dominująca i sprzężona z płcią np.
jakość upierzenia to do testu należy wybrać samiczkę z wyraz
nie negatywnÄ…, oczekiwanÄ… do
poprawy cechÄ™ dziedziczenia
Obrazowy schemat postępowania
W przypadku, kiedy oceniany samiec jest nosicielem oczekiwanych dominujących genów to połowa jego córek ( F1) odziedziczy
po nim niepożądany recesywny gen a drugą połowa przejmie po ojcu oczekiwany pozytywny gen.
W pierwszym etapie łączymy samca z samicami nie spokrewnionymi z nim. Użyte to testu samiczki muszą posiadać widoczne
negatywne cechy i powinny pochodzić z ustabilizowanej od kilku pokoleń linii gołębi..
Córki F1
Samica z wyraz
nÄ… cechÄ… negatywnÄ…
Samiec z dominujÄ…cÄ…
cechÄ… pozytywnÄ…?
Jeśli samiec posiada jakościowo dobre upierzenie i jest to cecha dominująca to przekaże ją z
sukcesem na wszystkie samce z pierwszej generacji ( F1). U samiczek połowa z nich ujawni się z
dotychczasową negatywną wadą dziedziczną. Test ten jest obiektywny przy większej ilości gołębi.
Jak wcześniej opisałem, geny recesywne ujawniają swoją obecność tylko w stanie homozygotycznym.
Dlatego najpewniejszą metodą sprawdzenia naszego potencjalnego rozpłodowca na nosicielstwo
niepożądanej cechy jest połączenie go z własnymi córkami. Testowanie przebiega w dwóch etapach.
Wynika z tego, że potencjalnie najkrótszy okres czasu na wynik testowania do 2 lata
.
Obrazowy sposób postępowania:
W przypadku, kiedy oceniany samiec jest nosicielem negatywnych recesywnych genów to połowa jego córek ( F1) odziedziczy
po nim niepożądany recesywny gen a drugą połowa przejmie po ojcu oczekiwany pozytywny gen.
W pieszym etapie testu łączymy samca z samicami nie spokrewnionymi z nim. Użyte to testu samiczki powinny pochodzić z
ustabilizowanej od kilku pokoleń własnej linii gołębi i nie mogą posiadać widocznych negatywnych cech..
Córki F1
Samica bez cech negatywnych
Samiec z recesywnÄ…
cechÄ… negatywnych?
W drugim etapie testu łączymy samca z jego własnymi córkami. Potomstwo po takim połączeniu ujawni dostrzegalne
negatywne cech w stosunku (7poz, do 1negat, )
Córki F2
Schemat postępowania przy ocenie możliwości dziedziczenia cech przez potencjalną parę
rozpłodową.
Zgodnie z omówioną wcześniej zasadą, że samica ze względu na swój jeden pusty chromosom Y (
X,Y), oddziaływuje inaczej na swego potomka. Może ona przekazywać chromosom X tylko na syna,
nie na córkę :
Potencjalny As ( A) powinien być odpowiedni cechami dziedziczenia do ojca( FB ) samicy rozpłodowej
B. Samica rozpłodowa (B) powinna być odpowiednia cechami dziedziczenia do matki (MA) naszego
potencjalnego Asa .
As i  potencjalny rozpłodowiec
- oczekiwane pozytywne cechy dominujÄ…ce
- stwierdzone cechy- słabsze od aktualnie dominujących w stadzie
Samica  rozpłodowa ze znanej własnej linii gołębi
- znane pozytywne cechy dominujÄ…ce
- stwierdzone cechy- słabsze od aktualnie dominujących w stadzie
Ojciec potencjalnego As / analiza rodziny wstecz do dwóch generacji ( cechy dziedziczne/wyniki)
Matka potencjalnego As / analiza rodziny wstecz do dwóch generacji ( cechy dziedziczne/wyniki)
Ojciec samicy rozpłodowej / analiza rodziny wstecz do dwóch generacji ( cechy dziedziczne/wyniki)
Matka samicy rozpłodowej / analiza analiza wstecz do dwóch generacji ( cechy dziedziczne/wyniki)
Potomkowie (samice F1,F2)
Potomkowie (samce F1,F2)
B
A
FA
MA
FB
MB
Powinniśmy analizować rodowody, próbować uzyskać informacje o wszystkich pozytywnych i
negatywnych cechach. Powinniśmy określić, w czym potencjalny rozpłodowiec wyraz
nie różni się od
naszych gołębi.