Strona: 21 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
ROZDZIAA
III. STABILIZACJA PUNKTÓW I ZABEZPIECZENIE ZESPOA
U ZNAKÓW GEODEZYJNYCH
ż 9
Znaki geodezyjne i stabilizacja punktów
1. Punkty sieci poziomej II klasy, oraz punkty przeniesienia kierunkowe i ekscentryczne stabilizuje się i zabezpiecza
znakami betonowymi i kamiennymi (granit, andezyt) lub zespołami innych znaków geodezyjnych. Znaki geodezyjne
powinny być wykonane zgodnie z zasadami podanymi w G-1.9 "Katalog znaków geodezyjnych". Typ znaku i
sposób stabilizacji uzależniony jest od rodzaju gruntu oraz lokalizacji punktu.
2. Stabilizację punktów nowych wykonuje się w fazie prac obserwacyjnych.
3. Naziemne znaki geodezyjne zastabilizowanych punktów powinny być przekazane protokólarnie pod ochronę
osobom lub instytucjom władającym nieruchomościami, na których założono znak.
4. W zależności od warunków terenowych, rodzaju i sposobu użytkowania gruntu, punkty II klasy i ich punkty
przeniesienia należy stabilizować:
1) dwupoziomowo - jednofunkcyjnym znakiem geodezyjnym (typ 36a), bez zabezpieczenia znaku studzienką
ochronną (rys. 10),
2) dwupoziomowo - dwufunkcyjnym znakiem geodezyjnym (typ 30) z metalową głowicą (rys. 11 i rys. 12).
Znak typu 30 powinien być stosowany na terenach rolnych, przy czym, w przypadku zlokalizowania punktu na
gruntach uprawnych (np. PGR-u) zaleca się umieszczenie nad punktem trwałego sygnału rozpoznawczego,
3) na budowlach stałych: jednopoziomowo - znakiem geodezyjnym pokazanym na rys. 12 typ 11b, względnie
prętem lub nitem typ 12a i 12f z naciętym krzyżem (pręt lub nit powinny być wykonane z kwasoodpornej stali
lub z mosiądzu). Znaki te powinny być zabetonowane w górnej części słupa z cegły lub betonu, względnie w
płycie betonowej trwale połączonej ze ścianą nośną budynku. W ten sam sposób powinno się stabilizować
punkty w wychodzących na powierzchnię skałach.
5. Punkty II klasy należy zabezpieczyć dwoma pobocznikami, tj. płytami betonowymi lub granitowymi o wymiarach
(0,30 x 0,30) x 0,10 m typu 25b, które osadza się na głębokości 0,6 m w odległości 10 m po obu stronach centra,
wzdłuż linii prostej, na kierunku łączącym punkt sieci z punktem kierunkowym lub innym punktem sieci.
1 - słup betonowy z głowicą żeliwną (lub granitowy) o wymiarach:
(0,15 x 0,15)
(0,25 x 0,25) x 0,90
Strona: 22 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
2 - głowica żeliwna,
3 - centr ceramiczny lub odciśnięty krzyż,
4 - płyta betonowa (lub granitowa) o wymiarach (0,40 x 0,40) x 0,10
Rysunek 10. Znak geodezyjny typ 36a
W wypadku lokalizacji punktu na budowli stałej lub na podłożu skalnym, jako poboczniki można stosować bolce lub
nity. W instrukcji G-1 (ż 61) zaleca się również stabilizację punktu wieloznakową, stosując co najmniej 3 znaki
ścienne. Na terenach zabudowanych rolę poboczników mogą spełniać trwałe szczegóły terenowe. Poboczniki
powinny umożliwiać odtworzenie punktu z dokładnością 0,01 m. Na terenach rolnych oraz niezabudowanych,
pozamiejskich, znaki osnowy należy zabezpieczać przez okopanie ich rowem o wymiarach 2,0 x 2,0 m i głębokości
0,3 m.
Do stabilizacji punktów ustalonych jako identyczne z punktami osnowy magnetycznej nie mogą być użyte znaki
zawierajęce żelazo, bądz
inne materiały magnetyczne.
6. Punkty kierunkowe stabilizuje się dwupoziomowo typ 36a z tym, że dla punktów triangulacji państwowej płyty
powinny posiadać centry ceramiczne.
Poboczników dla punktów kierunkowych nie zakłada się.
7. Punkt ekscentryczny (e > 15 m), założony do wykonania obserwacji wyznaczających punkt osnowy (ż 5, ust. 12),
należy stabilizować płytę betonową o wymiarach (0,30 x 0,30) x 0,10 m na głębokości 0,6 m (typ 25b), a na budowli
trwałej prętem metalowym z wyrytym krzyżem (typ 12a).
Rysunek 11. Znak geodezyjny typ 30
8. Zespoły znaków geodezyjnych punktów dawnych, zastabilizowanych w sposób odmienny niż przewidują aktualnie
obowiązujące przepisy, należy uzupełnić kierując się zasadę, że znaki naziemne (np. kamienne, mosiężne,
żeliwne) posiadające większą trwałość niż znaki obecnie stosowane, należy pozostawić. Znak podziemny, jeżeli
jest mniejszy od (0,30 x 0,30) x 0,10 m należy zastąpić płytą betonową o wymiarach (0,40 x 0,40) x 0,10 m
osadzoną na głębokości 1 m.
Strona: 23 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
Rysunek 12. Głowica metalowa 4 x 6 - znak typu 11b
9. Na punktach istniejących, adaptowanych do II klasy, należy ponadto sprawdzić zgodność położenia znaku
podziemnego z centrami pozostałych elementów zespołu znaków geodezyjnych. W przypadku rozbieżności
większych od 1,0 cm należy na opisie topograficznym podać wartości pomierzone.
Brakujące (zniszczone) elementy należy uzupełnić lub wymienić.
10. Stabilizacja:
1) dwupoziomowy, jednofunkcyjny zespół znaków geodezyjnych bez zabezpieczenia znaku studzienką
ochronną.
Znak podziemny osadza się na głębokości 1,0 m od poziomu terenu (rys. 10). Płyta betonowa znaku
podziemnego o wymiarach (0,40 x 0,40) x 0,10 m z ceramicznym centrem, względnie z odciśniętym krzyżem,
powinna być osadzona poziomo na wyrównanym dnie wykopu o nienaruszonej strukturze gruntu, tak aby jej
dolna powierzchnia znajdowała się na głębokości 1,0 m od poziomu terenu i aby płyta nie mogła być
przesunięta przy ustawianiu lub wyjmowaniu słupa. Krawędzie górnej powierzchni płyty należy skierować
wzdłuż linii północ-południe. Słup powinien być ustawiony centrycznie na podsypce (około 0,1 m) i
zorientowany tak, aby napis na głowicy żeliwnej można było czytać od strony południowej,
2) dwupoziomowy, dwufunkcyjny znak geodezyjny z metalową głowicą (rys. 11 i rys. 12) typ 30 znaku
sytuacyjno-wysokościowego.
Należy wykonać wykop o głębokości 1,5 m i średnicy dna około 0,4 m. Na dnie wykopu umieszcza się
warstwę (około 0,1 m) gęstej zaprawy betonowej, w której zatapia się znormalizowany słup (rys. 11). Słup
należy tak zorientować, aby napis na głowicy czytany był od strony południowej. Po zasypaniu wykopu do
głębokości 0, 9 m i po starannym ubiciu ziemi, wyrównuje się dno, wsypuje warstwę 3-5 cm piasku lub żwiru i
ustawia studzienkę ochronną z dwóch warstw cegieł lub prefabrykowanego kręgu betonowego. Na
studzience ustawia się w pionie, według centra znaku podziemnego, górny słup betonowy i orientuje tak, aby
krawędzie jego powierzchni skierowane były po linii północ-południe; zasypuje się dół i starannie ubija ziemię.
ż 10
Opis topograficzny punktu
1.
Strona: 24 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
1. Terenowy opis topograficzny punktu (zał. 9) sporządza się w fazie prac pomiarowych (obserwacji) na
znormalizowanym formularzu, wykorzystując roboczy opis topograficzny (zał. 5) wykonany w fazie wywiadu
terenowego.
2. Opis topograficzny całego zespołu znaków danego punktu powinien być sporządzony na jednym formularzu. W
przypadku nie mieszczenia się treści na jednym formularzu (bogata sytuacja terenowa, duży zespół znaków np.
punkt przeniesienia współrzędnych, ekscentr, punkt kierunkowy itp.) dopuszcza się wykorzystanie dodatkowych
formularzy.
3. W części nagłówkowej formularza podaje się:
1) oznaczenie arkusza mapy topograficznej w skali 1:10 000 na której położony jest znak centra danego
punktu,
2) numer punktu ustalony zgodnie z obowiązującymi zasadami,
3) nazwę punktu, ustaloną na podstawie mapy topograficznej, skrótowe określenie znaku i występujący na
znaku numer lub symbol (np.: bet. AC 2415, granit. TP, śr. g. itp.) oraz kodowe oznaczenie typu znaku,
Dane te dotyczą centra punktu lub jego punktu przeniesienia współrzędnych. Informacje o innym znaku
zespołu podaje się w części nagłówkowej tylko wtedy, jeśli dany opis topograficzny sporządzony jest
wyłącznie dla tego znaku (np.: p.eksc. p.kier.),
4) nazwę województwa, gminy i miejscowości, na terenie której położony jest centr punktu, imię, nazwisko
oraz miejsce zamieszkania władającego nieruchomością. Jeżeli punkt został zlokalizowany na granicy dwóch
(lub więcej) nieruchomości, należy podać dane dotyczące wszystkich władających,
5) dane dotyczące budowli triangulacyjnej (znaku rozpoznawczego) znajdującej się nad centrem punktu,
punktu przeniesienia współrzędnych lub nad ekscentrem obserwacyjnym, a mianowicie:
a) rodzaj budowli, określony liczbą nóg statywu i rusztowania (np.: 3 x 3, 0 x 4, 4 x 4),
b) rodzaj znaku rozpoznawczego (np.: z. r. bet, 0 x 3),
c) wysokości charakterystycznych elementów budowli triangulacyjnej (stolika obserwacyjnego, szczytu
daszka, dolnej lub górnej krawędzi krzyżaka) od znaku naziemnego,
d) stan techniczny budowli.
4. Na szkicu sytuacyjnym (lewe część formularza) oznacza się położenie punktu głównego (centra), punktu
przeniesienia współrzędnych, poboczników, punktów kierunkowych, znaków - słupów rozpoznawczych oraz
ekscentrów, związanych miarami ze szczegółami terenowymi, przy czym należy stosować następujące zasady:
a) szkic sytuacyjny należy sporządzić z zachowaniem przybliżonych proporcji w długościach i przybliżonej
zgodności kierunków z mapą,
b) kierunek północ-południe powinien być zgodny z boczną ramką formularza opisu topograficznego (północ
na górze). W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się inne zorientowanie szkicu, przy którym kierunek
północy należy oznaczyć strzałką,
c) szkic sytuacyjny sporządza się z zachowaniem obowiązujących znaków umownych,
d) na szkicu należy wykazać wszystkie szczegóły terenowe przydatne do odnalezienia punktu i naniasienia
go na mapę topograficzną w skali 1:25 000. Przede wszystkim należy wykazać szczegóły terenowe I i II
grupy dokładnościowej,
e) przy wylotach dróg należy podawać nazwy najbliższych osiedli, względnie dróg wyższej klasy, do których
naniesione drogi prowadzą. Zaleca się wykazywanie co najmniej jednego skrzyżowania dróg, którego
identyfikacja na mapie i w terenie nie nastręcza trudności,
f) punkt należy nawiązać (liniowo) do trwałych szczegółów terenowych w sposób umożliwiający dwukrotne
Strona: 25 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE � Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
wyznaczenie jego położenia w terenie,
g) linie pomiarowe należy rozpoczynać i kończyć na szczegółach terenowych zidentyfikowanych na mapie w
skali 1:25 000, przy czym miary należy podawać z dokładnością 0.1 m,
h) miary do trwałych szczegółów sytuacyjnych, które mogą być zidentyfikowane z dużą dokładnością
(szczegóły I grupy) znajdujących się w odległości do 20 m, a w uzasadnionych przypadkach również do
szczegółów bardziej odległych, należy podawać z dokładnością 0,01 m, zredukowane do poziomu,
i) jeżeli punkt został zlokalizowany na budowli stałej np. na wieży wodnej, kościele, budynku itp. należy podać
rodzaj i dokładny opis budowli, przedstawić jej wygląd w postaci rysunku lub fotografii, wskazując położenie
punktu geodezyjnego. Powyższe dotyczy również przypadku przyjęcia za punkt kierunkowy szczegółu na
budowli stałej,
j) na szkicu opisu topograficznego należy umieścić inne punkty osnowy geodezyjnej, znajdujące się w
odległości do 300 m od punktu głównego (centra) w terenie otwartym, a na terenie zabudowanym - najbliższe
punkty osnowy mieszczące się w sytuacji objętej ramką formularza opisu topograficznego,
k) słup rozpoznawczy należy wykazać na szkicu znakiem umownym i podać odległość od punktu.
5. W prawej części formularza należy przedstawić w rzucie pionowym i poziomym rozmieszczenie naziemnych i
podziemnych znaków zespołu oraz inne dane dotyczące poszczególnych znaków i ich położenia, jak:
a) rodzaj znaku, typ i wymiary,
b) odległość górnej płaszczyzny każdego znaku od powierzchni terenu,
c) wzajemną odległość między poszczególnymi znakami zespołu,
d) pomierzoną odległość do punktów bliskich, nawiązanych geodezyjnie, odległości wymienione w punktach
b), c), d) należy podać z dokładnością 0,01 m,
e) poboczniki oraz inne podziemne osadzone znaki powinny być nawiązane kątowo do punktu kierunkowego
z dokładnością 0,1�.
6. Opis topograficzny punktu powinien zawierać: nazwisko, imię i podpis wykonawcy oraz datę sporządzenia.
7. W przypadku punktów dawnych, dla których istnieją opisy topograficzne sporządzone zgodnie z powyższymi
zasadami, należy dokonać ich aktualizacji.
8. Aktualizację opisu topograficznego należy wykonać zgodnie z zasadami obowiązującymi przy sporządzaniu opisu
dla punktu nowo założonego.
9. Potwierdzenie aktualności danych oraz wprowadzenie zmian i uzupełnień należy przedstawić na odbitce opisu
topograficznego. W dolnej części opisu umieszcza się notatkę: zaktualizowano, a następnie nazwisko, imię i podpis
wykonawcy oraz datę. Zaleca się, aby potwierdzenie danych oraz dokonane zmiany w opisie odnotowane były
kolorowym długopisem.
10. Jeżeli liczba zmian spowodowałaby nieczytelność dotychczasowego opisu należy sporządzić nowy opis
topograficzny. W takim przypadku kopię dotychczasowego opisu należy przekreślić umieszczając uwagę:
wykonano nowy opis topograficzny, datę i podpis.