Wykład  dr Andrzej Jaki
Egzamin: teoria i zadania
WYKA
AD 1 
POJ
CIE ZARZ
DZANIA FINANSAMI I OBSZARY DECYZJI FINANSOWYCH
vð W. BieÅ„; ZarzÄ…dzanie finansami przedsiÄ™biorstw / Difin
vð J. Czekaj, Z. Dresler; ZarzÄ…dzanie finansami przedsiÄ™biorstw. Podstawy teorii.
vð M. SierpiÅ„ska; T. Jachna; Metody podejmowania decyzji finansowych
Finanse  proces gospodarowania środkami pieniężnymi.
Obszary analiz finansowych:
¾ð Publiczny system finansowy, obejmujÄ…cy system budżetowy paÅ„stwa, finanse samorzÄ…dowe
¾ð Prywatny sektor finansowy, powiÄ…zany ze sferÄ… realnÄ… gospodarki (przedsiÄ™biorstwa = gosp.dom.)
Finanse przedsiębiorstw zajmują się: pozyskiwaniem kapitału, rozdysponowaniem środków pieniężnych, wydatkowaniem.
Skutki decyzji finansowych majÄ… wymiar finansowy.
Finansowe cele przedsiębiorstwa są wyznacznikiem działań.
Rodzaje celów finansowych
a. Podstawowy  dążenie do max rynkowej wartości przedsiębiorstwa (cel strategiczny, wieloletni)
b. Bardziej szczegółowy (krótkoterminowe, planowe)  wspierające cel główny:
żð Max zysku, rentownoÅ›ci
żð Utrzymanie pÅ‚ynnoÅ›ci finansowe
żð Optymalizacja struktury przedsiÄ™biorstwa
żð Zdolność kredytobiorca
żð Dążenie do racjonalizacji ryzyka
RACJONALIZACJA RYZYKA:
Uzasadnienie: świadome podejmowanie ryzyka w celu osiągnięcia wyznaczonego celu
rf  stopa zwrotu inwestycji wolnych od ryzyka
R1  poziom ryzyka przy danych warunkach
Brak obiektywnego pomiaru ryzyka jest problemem racjonalizacji ryzyka.
Kryteria w obszarze decyzji finansowej:
1) Długość horyzontu czasowego
vð Krótkoterminowe decyzje finansowe (do 1 roku), odnoszÄ… siÄ™ do zarzÄ…dzania kapitaÅ‚em przedsiÄ™biorstwa. KoncentrujÄ… siÄ™ na:
kształtowaniu wartości AO, zabezpieczeniu AO
Kapitał obrotowe (netto)
AKTYWA OBROTOWE
Krótkoterminowy kapitał obrotowy
Kapitał obrotowy netto = KS (kapitał własny + długoterminowe kapitał obrotowy)  AT
vð DÅ‚ugoterminowe decyzje finansowe  odnoszÄ… siÄ™ do wieloletniego horyzontu czasowego. Inwestycje: ksztaÅ‚towanie wartoÅ›ci AT,
zabezpieczenie niezbędnych z
ródeł finansowych AT.
2) Etapy (fazy) procesu ZFP
Obszary finansowania  pozyskiwanie niezbędnego kapitału, inwestowanie, zarządzanie procesem angażowania kapitału w działalność
przedsiębiorstwa.
INWESTOWANIE -> aktywa
FINANSOWANIE -> pasywa
Wykład 2 
FV = K0 * [(1+r) ^n]- wartość przyszła
PV = Kn * [ 1/((1+r) ^n)]  wartość teraz
niejsza
Annuitet:
FVAn = K* -> z dołu FVAn = K*(1+r)* -> z góry
PVA`n = K* -> z dołu PVA`n = K*(1+r)* -> z góry
Wartości w okresie nieograniczonym (n zmierza do nieskończoności) = wieczna renta
PVP = K/r -> z dołu
PVP`= K/r *(1+r) -> z góry
DA
UGOTERMINOWE DECYZJE FINANSOWE
vð Decyzje dÅ‚ugoterminowe o horyzoncie wieloletnim i o wysokim ryzyku
vð ZwiÄ…zane z angażowaniem dużego kapitaÅ‚u w krótkim okresie czasu (czasowe zamrożenie nakÅ‚adów finansowych).
vð Zaprojektowanie inwestycji, aby można byÅ‚o jÄ… etapowo uruchamiać, aby uzyskiwać zyski przed zakoÅ„czeniem inwestycji
vð Duży stopieÅ„ nieodwracalnoÅ›ci decyzji, nie można siÄ™ wycofać bez ponoszenia kosztów niepotrzebnych.
vð Nie ma pewnoÅ›ci, że jest opÅ‚acalna
vð Trzeba uwzglÄ™dnić zmianÄ™ wartoÅ›ci pieniÄ…dza w czasie
vð Ocena efektywnoÅ›ci inwestycji wg rachunku
Klasyfikacja inwestycji
- z punktu widzenia postaci końcowego efektu inwestowania (aktywa trwałe powstałe w wyniku inwestycji)
1. Rzeczowe (środki trwałe)
2. Niematerialne (wartości niematerialne i prawne)
3. Finansowe (obejmują inwestycje kapitałowe i pieniężne, realizowane poprzez rynek finansowy)  realizowane poza
przedsiębiorstwem.
Najbardziej zróżnicowane są inwestycje rzeczowe. Z punktu widzenia powiązania inwestycji z dotychczasową działalności przedsiębiorstwa
inwestycje rzeczowe można podzielić na:
a. Inwestycje odtworzeniowe (reinwestowanie amortyzacji)  dot. istniejÄ…cego majÄ…tku
b. Inwestycje modernizacyjne  dot. istniejącego majątku, związane z procesem unowocześniania obiektów w przedsiębiorstwie
c. Inwestycje rozwojowe, nowe  polegające na nabywaniu, tworzeniu nowych środków trwałych.
Rachunek efektywnościowy  służy do oceny efektywności inwestycji.
Kryteria oceny efektywności inwestycji
I etap: Ocena bezwzględnej efektywności inwestycji: czy dana inwestycji ma racje bytu i przyniesie zadawalające korzyści dla inwestora (z
punktu widzenia realiów ekonomicznych)? Oddziela inwestycje możliwe do zrealizowania od tych bez racji bytu. Czy gwarantuje minimum
efektywności?
II etap: Ocena względnej efektywności inwestycji: porównywanie różnych wariantów inwestycji, aby zobaczyć, które są najlepsze.
METODY OCENY EKONOMICZNEJ EFEKTYWNOÅšCI INWESTYCJI
I. Metody statyczne (uproszczone)  nie uwzględnia zmiany wartości pieniądza w czasie; wielkości finansowe uwzględnione w
rachunku są często uśrednione, przeciętne lub szacunkowe; są łatwe w zastosowaniu, dane nie muszą być szczegółowe, wyniki są
bardzo proste w interpretacji, nie wymagają wiedzy finansowej, są mało czasochłonne.
vð Metoda okresu zwrotu nakÅ‚adów inwestycyjnych  ocena efektywność przez pryzmat minimalnego okresu, jaki
potrzebny jest dla zwrotu nakładów inwestycyjnych.
T = ogół nakładów inwestycyjnych / (zysk netto + amortyzacji)
T= N/(ZN+A), ZN+A=CF
Bezwzględna: T=< TGR (max okres zwrotu, jaki dany inwestor jest skłonny zaakceptować)
Względna: T-> min (im niższy okres zwrotu tym lepiej)
vð Metoda ksiÄ™gowej stopy zwrotu: opiera ocenÄ™ na poziomie rentownoÅ›ci inwestycji
R = przeciętny zysk netto / łączna wartość nakładów inwestycyjnych *100%
R=śr. ZN/N *100%
Bezwzględnie: R>=RGR
Względnie: R-> max
II. Metody dynamiczne  bardziej precyzyjna ocena, większa dokładność oceny, uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie;
wymaga większej ilości informacji, są to bardziej pracochłonne i czasochłonne metody, są to metody bardziej skomplikowane,
bardziej rozbudowany rachunek.
vð Metoda NPV > 0 = inwestycja akceptowalna
vð Metoda IRR (wewnÄ™trznej stopy zwrotu)
WYKA
AD 3
Im wyższe NPV tym lepiej, wyższa korzyść inwestora, wyższe bezpieczeństwo finansowe z punktu widzenia ryzyka finansowego. Im wyższe NPV
tym większy zysk. Wzrost NPV gwarantuje mniejsze ryzyko.
1) 0|--1 2--3--4--5--| -> kolejne okresy czasu
N D
N  ogół nakładów
D  dochody
NPV = suma od t=1 do n, Dt* [(1/(1+r)^t)  N]
r - stopa dyskontowa, Dt - dochód
2) 0|--1 2--3--4--5--| -> kolejne okresy czasu
N N N D
Nakłady są rozłożone w czasie, po poniesieniu nakładów rozpoczyna się okres, w którym osiągamy dochody (okres eksploatacji)

osiągamy dochód
3) 0|--1 2--3--4--5--| -> kolejne okresy czasu
N N N D
Pierwsze dochody, kiedy inwestycja jest jeszcze realizowana, nieskończona, etapowe uruchamianie inwestycji.
" "
i = ostatni rok ponoszenia nakładów inwestycyjnych
NPV
NPV1 - - - - - - - -|
NPV2 - - - - - - - -| - -|
| | r, r0 (bezpiczenstwa) = 18% ( w tym przypadku)
r1(10%) r2 15%
r0  stopa graniczna, stopa bezpieczeństwa, kiedy NPV=0
r>r0, NPV<0, inwest. Bezwzględnie nieopłacalna
Wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji IRR: = r0
Służy do obliczania bezwzględnej rentowności inwestycji (z uwzględnieniem zmiany wartości pieniądza w czasie, a także rozłożeniem
kosztów inwestowania)
·ð BezwzglÄ™dna efektywność IRR: IRR>=IRRgr. (graniczna)
·ð WzglÄ™dna efektywność IRR: IRR -> max.
Metoda interpolacji liniowej:
Dwie inwestycje: A i B (alternatywne)
r2 NPVa>NPVb>0
Obie są efektywne, ale A jest bardziej efektywna niż B w tym przedziale
kosztów
IRRb NPVa>NPVb, inwestycja b w tym przedziale kosztów jest
nieefektywna
r>IRRb => NPVa>NPVb <0, obie inwestycje są nie do przyjęcia.
NPVR = suma zdyskontowanych dochodów / suma zdyskontowanych nakładów, NPVR>1
INWESTYCJE W AKCJE
Podstawa oceny efektywności: jest dochód w postaci dywidendy.
Różne sposoby wypłacania dywidend -> w zależności: akcje zwykłe(2) i akcje uprzywilejowane(1)
ad. 1
( [ ( )])
Formuła wiecznej renty. Teraz
niejsza wartość informuje inwestora o wysokości max ceny, za jaką dla niego byłaby opłacalna ta transakcja.
Ad. 2
( )
PVaz = suma t=1 do n-> nieskoncz. Dt *(1/(1+r)^t)
D1  spodziewana wartość dywidendy w najbliższym roku
q  wskaz
nik przeciętnego rocznego tempa zmian wysokości dywidendy, przypadającej na jedną akcje zwykłą w kolejnych latach w stosunku do
roku D1.
Wykład 6 
RYZYKO W DECYZJACH FINANSOWYCH W PRZEDSI
BIORSTWIE
Dochód
rf
= stopa zwrotu zainwestowanego kapitału
Ryzyko
Ryzyko (możliwość występowania konsekwencji pewnych decyzji) wpływa na efekty finansowe i inne pozafinansowe.
Ryzyko to zdolność do przystosowania się przedsiębiorstwa.
y
ródła ryzyka tkwią w czynnikach. Kreują one i oddziałują na wpływ ryzyka na działalność przedsiębiorstwa.
I. Czynniki MAKRO: zewnętrzne, związane z prowadzeniem działalności np. inflacja, koniunktura, kryzys gospodarczy.
Przedsiębiorstwo nie ma na to wpływu. Może się jedynie dostosować do wpływu tych czynników.
II. Czynniki MIKRO:
a. Wewnętrzne  związane ze sposobem działania (działalność operacyjna), ze strukturą kapitałową przedsiębiorstwa, dotyczą
ryzyka finansowego. Przedsiębiorstwa ma nad tym ryzykiem dużą kontrolę.
b. Zewnętrzne  związane z branżową działalnością przedsiębiorstwa. Poziom ryzyka różni się pomiędzy branżami, sektorami.
ZARZ
DZANIE RYZYKIEM  świadome działanie wpływające na zakres i na poziom ryzyka.
·ð Ograniczanie zagrożeÅ„ lub Å‚agodzenie ich skutków poprzez identyfikacjÄ™ ryzyka i oszacowanie ryzyka.
·ð Dokonanie oceny ryzyk i zabezpieczenie siÄ™ przez nadmiernym ryzykiem.
ETAPY ZARZ
DZANIA RYZYKIEM
1. IDENTYFIKACJA RYZYKA: OKREÅšLENIE RODZAJU RYZYKA I TEGO, NA CO NIE WPA
YWA)
2. KWANTYFIKACJA I OCENA RYZYKA
3. ZABEZPIECZENIE I OGRANICZENIE NEGATYWNYCH SKUTKÓW
Ad. 1
RODZAJE RYZYKA (ze względu na& )
a. Związek z przedsiębiorstwem:
- zew (makro i częściowo mikro)
- wew (mikro)
b. Poziom
- stałe (niezależnie od rodzaju działań)
- zmienne (większa kontrola przedsiębiorstwa)
c. Powiązanie ryzyka z działalnością przedsiębiorstwa  wpływa na rentowność kapitału własnego (dz
wignia finansowa)
- operacyjne (związane bezpośrednio z rodzajem działalności  struktura kosztów przedsiębiorstwa)
- finansowe (związane ze strukturą kapitałową  struktura kapitałów obcych)
*ryzyko finansowe + ryzyko operacyjne = ryzyko całkowite (całkowita dz
wignia = dz
wignia finansowa + operacyjna)
d. Możliwość zdywersyfikowania (kontroli) ryzyka
-systematyczne (o charakterze stałym, niezależne od przedsiębiorstwa)
- niesystematyczne (ma charakter pozostający pod wpływem przedsiębiorstwa, związane z decyzjami inwestycyjnymi)
* w procesie oceny ryzyka inwestycji dot. tworzenia portfela inwestycyjnego (optymalizacja ryzyka): teoria Portfolio (badanie stopy
zwrotu z inwestycji).
TEORIA PORTFOLIO:
Ryzyko
...
& &
& & & .
& .Ryzyko&
& niesystematyczne
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Poziom ryzyka systematycznego
Liczba składników portfela inwest.
e. Inne rodzaje ryzyka: płynności finansowej, kredytowe, kursowe, stóp procentowych, polityczna, zabezpieczeń, prawna, koncentracji&
DETERMINANTY RYZYKA (na ryzyko wpływa):
¾ð Rodzaj prowadzonej dziaÅ‚alnoÅ›ci
¾ð Forma prawna
¾ð Stosunki z otoczeniem rynkowym (powiÄ…zania z partnerami biznesowymi)
¾ð Struktura majÄ…tku i z
ródeł finansowania
¾ð WpÅ‚yw dziaÅ‚alnoÅ›ci przedsiÄ™biorstwa na Å›rodowisko
¾ð Lokalizacja przedsiÄ™biorstwa i stosunki z lokalnÄ… spoÅ‚ecznoÅ›ciÄ…
Ad. 2
POMIAR I OCENA RYZYKA
·ð Można jedynie oszacować ryzyko w danej sytuacji
·ð Kwantyfikacja, czyli próba okreÅ›lenia ryzyka
·ð Do okreÅ›lenia ryzyka wykorzystuje siÄ™ narzÄ™dzia statystyczne
Przykład oceny ryzyka dla modelu wyceny aktywów kapitałowych
MODEL CAMP:
Cel: szacowanie pomiaru wymaganej stopy zwrotu
, gdzie:
rf  zerowe ryzyko
= MRP -> rynkowa premia za ryzyko
;
Bi > 1 => ryzyko inwestowania w i-te przedsięwzięcie jest większe niż przeciętne ryzyko rynkowe => rw>rm
Bi=1 => ryzyko na poziomie przeciętnego ryzyka rynkowego => rw=rm
Bi=0 => brak ryzyka => rw=>rf
0 ryzyko na poziomie niższym niż rynkowe => rfAd. 3
ZABEZPIECENIE PRZED RYZYKIEM
Narzędzia zabezpieczenia:
·ð Åšwiadome ograniczenie ryzyka
·ð Dywersyfikacja ryzyka
·ð Ubezpieczenie ryzyka
·ð Tworzenie rezerw
·ð Wykorzystanie hedgingowych instrumentów finansowych
Wykład 7  3.01.2010 r.
PODZIAA
ZYSKU I POLITYKA DYWIDEND
I. Podział zysku(nieistotne proporcje i cel)
a. Zupełny (kompletny)  cały zysk netto został rozdysponowany w sposób nieodwracalny na sprawy zew. i wew.. Nie pojawia
siÄ™ zysk niepodzielny
b. Niezupełny (niekompletny)  pojawia się zysk niekompletny (rozdysponowany w przyszłości). Zysk niepodzielny jest
elementem kapitału własnego, wykorzystywany do samofinansowania.
Powody niezupełnego podziału zysku:
·ð Brak peÅ‚nego rozeznania dot. finansowania rozwoju
·ð Gdy przedsiÄ™biorstwo wypuszcza akcje uprzywilejowane -> zabezpieczenie wypÅ‚aty dywidendy
ELEMENTY PODZIAA
U ZYSKU:
1. Zyski zatrzymane: część zysku pozostaje w przedsiębiorstwie; finansowanie celów wew. Obejmują:
- zysk reinwestycyjny: (samofinansowanie) przeznaczony na powiększenie kapitałów własnych, na tworzenie kapitału zapasowego;
- odpisy z zysku netto (doinwestowanie funduszy specjalnych)
2. Zyski wytransferowane: część zysku idzie poza przedsiębiorstwo, finansowanie celów zew. Przeznaczenie:
- dywidenda
- wypłata nagród z zysku dla pracowników
- tantiemy z zysku na rzecz członków zarządu, rad nadzorczych
- finansowanie celów charytatywnych
PROBLEMY PODZIAA
U ZYSKU W NIEKTÓRYCH RODZAJACH PRZEDSI
BIORSTW:
A. Spółka akcyjna: ograniczenia wynikające z kodeksu spółek handlowych  wymusza zasilenie kap. zapasowego (co najmniej 8% zysku
netto, aż do momentu kiedy kap. zapasowy = 1/3 kap. własnego)
B. Spółka z o.o.: samoograniczenie
C. Jednoosobowe spółki Skarbu Państwa: jak akcyjna i z o.o. + dodatkowe obciążenie: obowiązek odprowadzenia obligatoryjnych wpłat
z zysku do budżetu (naliczane 15% zysku po opodatkowaniu):
Zysk brutto
- podatek dochodowy
= zysk po opodatkowaniu
- 15% z podatku po opodatkowaniu
= zysk netto
D. Przedsiębiorstwo państwowe (podmiot należący do państwa, działa na podstawie aktu prawnego)
- obowiązek odprowadzenia obligatoryjnych wpłat z zysku do budżetu (naliczane 15% zysku po opodatkowaniu)
- nie ma dywidendy (ani innej formy ściągania kasy)
- nie ma tantiem z zysku (nie ma organów do ściągania kasy)
- zysk netto dzieli siÄ™ na nagrody z zysku, zasilenie funduszy specjalnych i zysk reinwestowany
DYWIDENDA:
o Wydatek finansowy  dla przedsiębiorstwa: obejmuje koszt pozyskania kapitału własnego
o Bezpośredni dochód finansowy  dla właściciela przedsiębiorstwa: pokazuje opłacalność inwestowanego kapitału
o Dochód dla inwestora
POLITYKAA DYWIDEND (długookresowa strategia dot. wypłacania środków z tyt. Dywidend)
Wskaz
niki analityczne obrazujące wielkość dywidendy:
1. Dywidenda na 1 akcjÄ™:
2. Stopa dywidendy:
3. Stopa wypłat dywidendy: , gdzie EPS = zysk netto na 1 akcję, proporcja ile zysku stanowią dywidendy
Rodzaje (modele) polityki dywidend:
I. Polityka stałej wielkości dywidendy na 1 akcję
II. Polityka okresowo stałej wielkości dywidendy na 1 akcję
III. Polityka stałej wysokości dywidendy na 1 akcję z okresowym wypłacaniem  dywidendy ekstra
IV. Polityka stałej stopy wypłat dywidend
V. Rezydualna polityka dywidend