Polityka oświatowa

Szkolnictwo niepubliczne w Polsce Mirosław Szymański - Uniwersytet Warszawski


1. Organizacje założycielskie szkół niepublicznych
a. Społeczne towarzystwo Oświatowe (STO) Działalność na zasadzie non-profit
b. Krajowe forum oświaty niepublicznej. (KFON) Działalność o charakterze
zarobkowym.

Organizacje zajmją się zagadnieniami reformy oświaty i jej urynkowienia.
Obejmują szkolnictwo podstawowe i średnie.

2. Szkoły niepubliczne wyższe zaczęły powstawać od 1990 roku.
Szkoły te reprezentuje Konferencja Rektorów Uczelni Niepaństwowych (KRUN) oraz
Konferencje Założycieli Uczelni Niepaństwowych. (KZUN)

Historia i Początki

Duży rozwój szkolnictwa niepublicznego w Polsce w okresie międzywojennym.
Zakładane w celu kształcenia dziewcząt i na niższym szczeblu kształcenia
średniego. W okresie międzywojennym było w Polsce 495 szkół prywatnych do
których uczęszczało 123 tyś uczniów.
Istniały trzy wyższe uczelnie:
Wolna wszechnica Polska w Warszawie
Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie.
Katolicki Uniwersytet Lubelski.
W latach 30 w Polsce 30% uczniów uczęszczało do prywatnych szkół.
Po II wojnie światowej w Polsce 50% szkół średnich miało charakter prywatny.
Tak było do 1956 roku wtedy to zlikwidowano szkolnictwo niepubliczne.

Niepubliczne szkolnictwo podstawowe i średnie.

Ustawa o systemie oświaty 1991 roku ustalała zasady tworzenia szkół
niepublicznych. Rozwój szkolnictwa który nie ma zastąpić szkolnictwa prywatnego
tylko ma być wobec niego alternatywą. W szkołach prywatnych ograniczono władze
dyrektorów na korzyść rad pedagogicznych. Pierwsze szkoly niepubliczne
powstawały w dużych ośrodkach miejskich. Do tych szkół uczęszczały głownie
dzieci rodziców niezadowolonych z dotychczasowej edukacji ich dzieci.
Klasy mniej liczne , wyposażenie nie było najlepsze, nauczyciele "zaraz po
studiach" oferowały rozszerzone programy nauczania.
Szkoły niepubliczne obecnie są bardzo zróżnicowane. Tylko 2% dzieci w wieku
szkolnym uczęszcza do szkól niepublicznych. Szkół niepublicznych jest 10%
najwięcej jest ich wśród liceów 20% najmniej wśród szkól podstawowych 2.5%
gimnazja 8%. Placówki są zwykle małe nie przekraczają 200 osób. Najwięcej w
Polsce szkół niepublicznych jest na Mazowszu i Małopolsce. Programy wychowawcze
są bardziej rozbudowane w szkołach niepublicznych
W związku z tym jest mniej problemów wychowawczych.


Niepaństwowe szkoły wyższe.

Ustawa o szkolnictwie wyższym z 1990 roku określa reguły dotyczące szkół
wyższych.
W 1992 15 szkół niepublicznych obecnie jest ich 377. Studiuje tam 15% studentów
z ogólnej liczby 1,85 mln . Kształcenie na dwóch poziomach licencjat i/lub
studia magisterskie. Mają problemy kadrowe , szkoły niezbyt duże . Kilka
uczelni prowadzi studia doktoranckie. Wiele z nich funkcjonuje na prowincji
gdzie koszty utrzymania są stosunkowo niskie.
Opinia o szkołach niepublicznych wyższych jest różna, część uczelni cieszy się
dobrą opinią a ich dyplomy sa uznawane a w Polsce i na świecie część natomiast
cieszy się niechlubną reputacją jako wytwórnie nic nie wartych dyplomów.
Zdarzały się wypadki malwersacji finansowych gdzie założyciele odsiadują
wieloletnie wyroki. Ogólnie długi wywód na temat "szkoły państwowe lepsze
niepaństwowe gorsze" .
Wątpliwości wzbudza problem wieloetatowości wśród profesorów( rekordzista
zatrudniony jest na 17 uczelniach)
Sprawą zainteresował się rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego poparli go inni
rektorzy. Odwołał się do etyki zawodu i nieuczciwej konkurencji wobec
macierzystej uczelni takiego profesora a uczelniami niepublicznymi. Wiele
senatów szkół wyższych uchwaliło zakaz prowadzenia szkół niepublicznych przez
swoich profesorów nawet pełnienia jakiejkolwiek funkcji.